PAL

Ptolemaeus Arabus et Latinus

_ (the underscore) is the placeholder for exactly one character.
% (the percent sign) is the placeholder for no, one or more than one character.
%% (two percent signs) is the placeholder for no, one or more than one character, but not for blank space (so that a search ends at word boundaries).

At the beginning and at the end, these placeholders are superfluous.

Ptolemy, Almagesti (tr. Sicily c. 1150)

Vatican, BAV, Vat. lat. 2056 · 31r

Facsimile

Ut autem et particulares anomali motus quaque vice possint discerni, ostendemus rursum in utraque ypothesium, quomodo utique, una expositarum periferiarum data, sumamus et reliquas. Esto ergo primum quidem omocentricus circulus zodiaco ABG circa centrum D, excentris autem EZI circa centrum T, per utraque vero centra et E apoguion diametros EATDI et, assumpta EZ periferia, copulentur ZD et ZT. Detur vero primum EZ periferia gradus existens verbi gratia xxx et, educta ZT, cathetos in ipsam protrahantur ab D, sitque DK. Quoniam ergo EZ periferia subiacet graduum xxx et ETZ ergo angulus, hoc est DTK, qualium quidem sunt iiii recti ccclx, talium est xxx, qualium vero duo recti ccclx, talium lx, ergo et que quidem super DK periferia talium est lx, qualium est qui circa DTK orthogonium circulus ccclx, que vero super KT reliquorum semicirculum cxx. Et que sub ipsis ergo recte erit DK quidem talium lx, qualium est DT ypothemusa ypothemusa] ypothenusa V2F1 cxx, KT vero eorumdem ciii et lv. Qualium Qualium] add. quare et V2 est ergo DT recta quidem ii et xxx, ZT vero que e centro lx, talium et DK quidem unius erit et xv, TK vero eorumdem ii et x, KTZ autem tota lxii et x. Et quoniam que ab eis composita fatiunt quod ab ZD, erit et ZD ypothenusa talium lxii et xi, et qualium ergo est ZD cxx, talium erunt erunt] erit V2F1 et DK quidem recta ii et xxv, que vero super eam periferiam talium ii xviii, qualium est qui circa ZDK orthogonium circulus ccclx. Quare et DZK angulus qualium quidem sunt duo recti ccclx, talium est ii et xviii, qualium vero iiii recti ccclx, talium unius et ix, tantorum ergo est que penes anomaliam tunc differentia, eorumdem vero erat ETZ angulus xxx et reliquus ergo ADB angulus, hoc est AB zodiaci periferia, graduum est xxviii et li.

Quoniam vero, etsi alius quis angulorum detur, et reliqui dabuntur, manifestum inde erit, catheto TL protracta in eadem descriptione ab T super ZD. Sive enim AB zodiaci periferiam supposuerimus datam, hoc est TDL angulum, propter hoc erit et recte DT ad TL proportio data. Data autem et ea que recte DT ad TZ, dabitur et ea que recte TZ ad TL, propter hoc habebimus datos TZL angulum, hoc est eam que penes anomaliam differentiam, et ETZ angulum, hoc est EZ excentrici periferiam, sive que penes anomaliam differentiam supposuerimus datam, hoc est TZD angulum, e contrario eadem contingent, data quidem propter hoc recte TZ ad TL proportione, data vero a principio et ea que recte TZ ad TD, quare dari quidem propter hoc recte DT ad TL proportionem, dari vero propter hoc et TDL angulum, hoc est AB zodiaci periferiam, et ETZ angulum hoc est EZ excentrici periferiam.

Rursus esto omocentricus quidem ei qui per media animalia circulus ABG centrum D et diametrum ADG, epiciclus vero secundum eadem proportionem EZIT circa centrum A et, assumpta EZ periferia, coniungantur ZBD et ZA. Subiaceat vero rursum EZ periferia eorumdem graduum xxx, et protrahatur ab Z cathetus KZ super AE. Quoniam ergo EZ periferia graduum est xxx, erit utique et EAZ quidem angulus, qualium quidem sunt iiii recti ccclx, talium xxx, qualium vero duo recti ccclx, talium lx. Quare et que quidem super ZK periferia talium est lx, qualium que circa AZK ortogonium circulus ccclx, que autem super AK reliquorum in semicirculum cxx; et que sub ipsis ergo recte erit KZ quidem talium lx, qualium est AZ diametros cxx, KA vero eorumdem ciii et lv. Qualium Qualium] Quare et qualium V2 ergo est AZ quidem ypothenusa ii et xxx, AD vero que e centro lx, talium erit et ZK quidem recta unius et xv, KA vero eorumdem ii et x, et KAD tota lxii et x. Et quoniam que ab eis composita fatiunt quod ab ZBD erit et ZD longitudine talium lxii et xi, qualium erat ZK i et xv, et qualium ergo est DZ ypothenusa cxx, talium erit et ZK quidem recta ii et xxv, que vero super ipsam periferia talium ii et xviii, qualium qui circa DZK ortogonium circulus ccclx. Quare et ZDK angulus, qualium quidem sunt duo recti ccclx, talium est ii et xviii, qualium vero iiii recti ccclx, talium unius et ix, tantorum ergo est rursus que penes anomaliam differentia AB periferie. Eorumdem autem erat et EAZ angulus xxx. Reliquus ergo AZD angulus, hoc est apparens zodiaci periferia, graduum est xxviii li consone demonstratis in excentrotice quantitatibus.

Similiter autem et hic, quamvis alius detur angulus, dati erit et reliqui, ducto catheto AL in eadem desciptione ab A super DZ. Sive enim rursum apparentem zodiaci periferiam dederimus, hoc est AZD angulum, data quidem erit propter hoc et recte ZA ad AL proportio, data vero ex principio et recte ZA ad AD proportione, dabitur et que recte DA ad AL. Propter hoc autem et ADB angulus dabitur, hoc est AB periferia eius que penes anomaliam differentie, et EAZ angulus, hoc est EZ epicicli periferia, sive eam que penes anomaliam differentiam supposuerimus datam, hoc est ADB angulum, e contrario similiter dabitur quidem propter hoc et recte AD ad AB AB] AL V2 proportio, data vero ex principio et recte DA et AZ proportione, dabitur et que recte ZA ad AL, propter hoc autem et AZD angulus datus erit, hoc est apparens zodiaci periferia, et angulus EAZ, hoc est EZ epicicli periferia.

Rursum in preiacente excentris circuli descriptione assumatur ab I periguio excentrici IZ periferia subiacens eorumdem graduum xxx, et coniungantur DZB et ZT, et cathetus DLC DLC] DK V2 protrahatur ab D in TZ, et quoniam ZI periferia graduum est xxx, erit utique ZTI angulus, qualium quidem sunt iiii recti ccclx, talium xxx, qualium vero duo recti ccclx, talium lx. Quare et que quidem super DK rectam periferia talium est lx, qualium qui circa DTK ortogonium circulus ccclx, que vero super KT reliquorum in semicirculum portionum cxx, et subtendentes ergo ipsas recte erit DK quidem talium lx, qualium DT diametros cxx, KT vero eorumdem ciii et lv. Et qualium ergo est DT quidem ypotenusa ii et xxx, IZ vero que ex centro lx, talium est et DK quidem recta unius et xv, TK vero similiter ii et x, KZ autem reliquorum lvii et l. Et quoniam que ab eis composita faciunt quod ab DZ, erunt erunt] erit V2F1 et ipsa longitudine talium lvii et li ad proximum, qualium DK erat unius et xv, et qualium ergo est DZ ypothenusa cxx, talium et DK quidem erit ii et xxxv et xxxiiii, que vero super eam periferia talium ii et xxvii, qualium que circa DZK orthogonium circulus ccclx.