PAL

Ptolemaeus Arabus et Latinus

_ (the underscore) is the placeholder for exactly one character.
% (the percent sign) is the placeholder for no, one or more than one character.
%% (two percent signs) is the placeholder for no, one or more than one character, but not for blank space (so that a search ends at word boundaries).

At the beginning and at the end, these placeholders are superfluous.

Cracow, Biblioteka Jagiellońska, 1859

s. XVmed (1447 for f. 41r-56r and probably for most of the first part of the MS up to f. 185r; 1471 for f. 185v-205v).

Or.:

personal notebook of Albertus de Magna Opatow when he was a student at the University of Cracow, cf. f. 56r: ‘Explicit Nova compilatio algorismi minutiarum per me Albertum de Magna Oppatow anno domini MoCCCCoXLVIIo in bursa divitum in vigilia Assumtionis Marie, edita per maistrum Martinum Polonum [Martinus Krol de Zurawica]’; f 185v-205v were copied by one Wenceslas, cf. colophon f. 205v.

Paper, 206 f., two main hands: I (Albertus de Magna Opatow) for most of the first part of the MS up to f. 185r, with intervention of other hands in places; II (Wenceslas) for f. 185v-205v.

Astrology, astronomy, arithmetic, geometry and music: ‘Cum vis scire loca trium superiorum planetarum…’ (1r); ‘Dicit Gwido interrogantem astrologum de aliqua re quamquam plures considerationes…’ (1v-2v); ‘Musica secundum Bohecium sic diffinitur…’ (3r-13r); ‘Sicut dicit Guido Bonatus, oportet considerare loca Solis, situs, tempora…’ (13v-16v); ‘Ex quo manedit (?) cognoscendi quantitatem temporis vite…’ (16v-17r); ‘Quando vis sanguinem minuere, pone Lunam in Libra vel Ariete…’ (17v-19v); ‘Si quis de furto comisso utrum recuperatur res furti ablati vel non ad te accesserit…’ (20r-22r); ‘Capitulum de scientia furis. Albumazar fecit longum sermonem de hoc quod dictum est supra de qualitate rerum…’ (22v-24r); ‘Sunt aliqui homines qui fingunt se amicos aliorum…’ (24v); ‘Si autem a te quesierit aliquis de aliqua re quam voluerit tibi patefacere…’ (24v); ‘Cum interrogatus fueris ab aliquo viro…’ (25r-26v); Cristannus de Prachaticz, Usus astrolabii, attr. Ptolemy ‘Et sic est finis canonum super astrolabium Ptolomei’ (27r-34v); Cristannus de Prachaticz, Compositio astrolabii (34v-40v); Martinus Krol de Zurawica, Algorismus minutiarum ‘Modum arismetrarum gnaro intuit sub tropicis…’ (41r-56r); ‘Ascendens mundi est primus gradus Cancri et tunc primus Arietis…’ (56v-57v); ‘Volens scire naturam aeris in singulis annis, considera coniunctionem vel oppositionem Solis et Lune…’ (58r); astronomical notes (59r); ‘Tempora fleubotomie invenire. Sciendum est quod duplex est tempus flebotomie, puta necessitatis et electionis…’ (59v-64v); Ptolemaica (65r-138r); Euclid, Elementa, ed. Campanus of Novara, Books I-III (139v-172v); ‘Necessarium esse existimavimus circa ipsa nomina…’ (174r-174v); Thomas Bradwardine, Geometria speculativa, incomplete (175r-185r); Ptolemaica (185v-205v); notes on music and astronomy (206r-206v). Blank: 58v, 139r, 173r-173v.

Bibl. W. Wisłocki, Katalog rękopisόw Biblijoteki Uniwersytetu Jagiellońskiego, I, Krakόw, 1877, 442-443; G. Rosińska, Scientific Writings and Astronomical Tables in Cracow. A Census of Manuscript Sources (xivth-xvith Centuries), Wrocław-Warszawa, 1984, 555 (index); M. Markowski, Astronomica et astrologica Cracoviensia ante annum 1550, Firenze, 1990, 303; R. Lemay, Le Kitāb aṯ-Ṯamara (Liber fructus, Centiloquium) d’Abū Jaʿfar Aḥmad ibn Yūsuf [Ps.-Ptolémée], 1999 [unpublished], I, 238-239.

65r–⁠138r

‘Principiatur thema egregii Hali super Quadripartitum sapientissimi Ptolomei in quo textualiter vademus in prologo et sequitur thema in hec verba, unde dicit Egidius: Scire aliquid laus est… Res, o Mizori, quibus perficiuntur prenosticationes accepte de astronomia, maiores et nobiliores sunt due. Hali glozat ‘o Mizori’ id est ‘o mi domine’ — ut finem libro imponemus. Pro quo ait Deus benedictus in secula seculorum. Amen.’

= Albertus de Magna Opatow (?), 〈Commentum in Quadripartitum〉 (C.2.6)

. Book I, 65r-86v; II, 86v-102v; III, 103r-126v; IV, 127r-138v. Ptolemy’s text has been copied in the centre of the page and the commentary in the margins.

185v–⁠205v

‘<M>undanorum ad hoc vel ad illud mutatio corporum celestium… Dixit Ptolomeus: (186r) Iam scripsi tibi, Iesure, libro libros (!) de hoc quod operantur stelle in hoc seculo… Scientia stellarum ex te et ex illis est. Astrologus non debet dicere rem specialiter… Hali: Quod dixit Ptolomeus, ex te et ex illis, significat qui res futuras prenoscere prescire desiderat — (204v) ex aliqua civitatum eiusdem climatis. Hali: Ptolomeus dixit quod stelle cum caudis sunt 9 — (205r) in regibus et divitibus apparebit. Aliud comentum in alia translatione. Iam patefecit Aristotiles in libro — acciditque tunc in Egipto quicquid dixit Ptolomeus. Alia translatio. Dixerunt Ptolomeus et Hermes quod locus Lune — et hoc fuit expertum. Conclusio Hali. Hoc est quod ego malui de expositione — et ego Deum precor ut te diligat. Et perfecta est huius libri translatio … (?) die mensis Martii, XII die mensis Gumedi secundi anno Arabum. Explicit Centiloquium Ptolomei Phelubensis (!) per manus cuiusdam Venczeslai et est finitum feria secunda in vigilia Natalis domini anno domini 1471, Astitumbav (?) etc.’

= Abuiafar Hamet filii Joseph, 〈Commentum in Centiloquium〉 (tr. Plato of Tivoli) (C.3.1.1)

, opening with the proposition of v. 1 in the ‘Mundanorum’ version (C.3.1.3). The sequence of chapters at the end is as follows: proposition of v. 100, 204r-204v; Pseudo-Ptolemy’s De cometis (B.4), attr. Hali, 204v-205r (see below); commentary on v. 100, 205r; Pseudo-Ptolemy’s Dixerunt Ptholomeus et Hermes quod locus Lune… (B.5), 205r-205v (see below); last paragraph, 205v. No glosses.

204v–⁠205r

‘Hali: Ptolomeus dixit quod stelle cum caudis sunt 9 — in regibus et divitibus apparebit.’

= Pseudo-Ptolemy, De cometis (B.4)

, attr. Hali, as part of the Centiloquium (see above). No glosses.

205r–⁠205v

‘Alia translatio. Dixerunt Ptolomeus et Hermes quod locus Lune — et hoc fuit expertum.’

= Pseudo-Ptolemy, Dixerunt Ptolemeus et Hermes quod locus Lune... (B.5)

, as part of the Centiloquium (see above). No glosses.