Seville, Biblioteca Capitular y Colombina, 7-7-30
s. XV (f. 1-109 appear to have been copied partly in 1424 and in 1448).
Or.:Padua for f. 1-109, cf. f. 89r: ‘Gilbertus de Olandia studens in medicinis Pad<ue> scripsit et complevit die 5o Ianuarii 1424 Pad<ue>’ and f. 100r: ‘Expliciunt demonstrationes Blasii de Parma super theorica planetarum copulate (!) per ipsum Padue anno domini 1448 d… (?) ibidem legeret generaliter (?) etc.’.
Prov.:the MS was bought in Rome in 1530 (cf. f. 169v: ‘Este libro costo en Roma 60 quatrines a 28 de setienbre de 1530 y el ducado d’oro vale 420 quatrines’); Ferdinand Columbus (d. 1539) (ex-libris f. 1r).
Paper, 169 f., two contemporary hands (f. 1-109 and 112-166), reserved initials.
Astrology and astronomy: Pietro d’Abano, Lucidator dubitabilium astronomie (1r-29r); Antonius de Monte Ulmi, De iudiciis nativitatum (32r-54r); ‘De forma nati. Difficile est ad iudicandum de forma nati propter causas alias…’ (60r-80v); ‘Quoniam secundum philosophum in principio medicine sue omnes homines natura scientie desiderant…’ (82r-89r); Blasius of Parma, Demonstrationes in theorica planetarum (92r-100r); Johannes de Harelbeke, Tractatus de spera solida (100r-109v); Pietro d’Abano, De motu octave sphere (112r-118r); Ptolemaica (118v-144v, 144v-145r and 145r-145v); historical notes mentioning Padua, Rome and the year 1227 (146r); notes ‘Plures experti sunt sapientes hos tres dies anni in inceptionibus operum…’ (146r); Albumasar, De electionibus liber (146v-166r); table of contents (169v). Blank: 29v-31v, 54v-59v, 81, 89v-91v, 110-111, 166v-169r.
Bibl. R. Lemay, Le Kitāb aṯ-Ṯamara (Liber fructus, Centiloquium) d’Abū Jaʿfar Aḥmad ibn Yūsuf [Ps.-Ptolémée], 1999 [unpublished], I, 272-274; J. F. Sáez Guillén, P. Jiménez de Cisneros Vencelá, Catálogo de manuscritos de la Biblioteca Colombina de Sevilla, Sevilla, 2002, I, 711-712.
|
118v–144v
|
‘<C>ommentator libri centum verborum Ptolomei, qui dicitur fuisse Haly philosophus, ait: Dixit Ptolomeus: Iam scripsi tibi, Iesure, libros de hoc quod operantur stelle in hoc seculo… <S>ciencia stellarum ex te et illis est. Hic docetur quomodo astro<logus> iudicare debeat et qualiter iudicium factum per astronomiam sit intelligendum. Astrologus, id est astronomus, quia astronomus tantum dat iudicia et forte translator vel scriptor peccavit, non debet dicere rem specialiter sed universaliter… Glosa. Scientia stellarum dividitur in duo, in astrologiam et astronomiam, quarum utraque habet suam theoricam et suam practicam. Practica astrologie consistit in operatione tabularum, astrolabii, armille et aliorum instrumentorum ad hoc factorum, per que instrumenta habetur notitia motuum superiorum tam celorum quam planetarum et circulorum et differentia eorumdem motuum per quam scitur quia sic est. Sed scientia per quam scitur causa quare sic est dicitur theorica astrologie, que consistit in probationibus demonstrativis, sicut docet Ptolomeus in Almagesti. Practica vero astronomie consistit in dandis iudiciis de questionibus factis, ut si respondet quid planetis sic vel sic se habentibus hoc eveniet, et dicat sic, et non causam quare. Et hec scientia datur in libris iudiciorum. Sed theorica astronomie consistit in assignatione causarum quare planetis sic se habentibus hoc eveniet, ut quando iudicium dans recurit ad naturas et complexiones signorum et planetarum faciendo collationem inter illas, sicut docet Albumasar. <E>xpositio primi verbi. Quod dixit Ptolomeus, ex te et illis est, significat quod qui res futuras prenoscere dexiderat (!) — Et ego Deum deprecor ut te dilligat. Perfecta est huius libri translatio 17 die mensis Martii, … (?) mensis Gamedi secundi, anno Arabum 520 et Deo gracias. Amen. Explicit liber centum verborum Ptolomei sive Centiloquii cum commento Haly Deo dicamus gracias.’ = Abuiafar Hamet filii Joseph, 〈Commentum in Centiloquium〉 (tr. Plato of Tivoli) (C.3.1.1)
, interspersed with original remarks throughout and especially with a longer gloss in v. 1 between the proposition and the commentary (‘Glosa. Scientia stellarum — sicut docet Albumasar’). The opening of v. 1 (‘Hic docetur quomodo — scriptor peccavit’) is also original. The same original remarks occur in MS Dublin, TC, 397 (see). A few glosses by the scribe. |
|---|---|
|
144v–145r
|
‘<D>ixerunt Pto<lome>us et Hermes quod locus Lune, scilicet signum, gradus et minutum in quibus erat — expertus fuit multociens.’ |
|
145r–145v
|
‘<P>tolomeus dixit quod stelle cum caudis sunt novem — et divitibus aparebit.’ = Pseudo-Ptolemy, De cometis (B.4)
. No glosses. |