PAL

Ptolemaeus Arabus et Latinus

_ (the underscore) is the placeholder for exactly one character.
% (the percent sign) is the placeholder for no, one or more than one character.
%% (two percent signs) is the placeholder for no, one or more than one character, but not for blank space (so that a search ends at word boundaries).

At the beginning and at the end, these placeholders are superfluous.

⟨VIII⟩

Libri Almagesti Ptolemei dictio octava fauste succedit.

Capitulum primum: De affirmatione stellarum fixarum que sunt in meridionali parte sphere et positione earum in tabulis

Capitulum secundum: In modo orbis lactei nominati Almaiarati

Capitulum tertium: In artificio sphere corporalis

Capitulum quartum: In proprietatibus figurarum que sunt stellarum fixarum

Capitulum quintum: In complendo de stellis fixis cum eo quod oritur et mediat celum et occidit

Capitulum sextum: In apparitione stellarum fixarum et occultatione earum

⟨VIII.1⟩ Incipit capitulum primum, et est descriptio stellarum que sunt in medietate sphere meridiana

Stellatio Azubenen, et est Libra Imago 28
Luminosior duarum que sunt super extremitatem lancis meridionalis
Occultior earum et declivior ad septentrionem
Luminosior duarum que sunt super extremitatem lancis septentrionalis
6
6
6
18
17
22
0
0
10
S
S
S
0
2
8
40
30
30
2
5
2
Antecedens earum, et est luminosior eis
Que est in medio lancis meridionalis
Antecedens hanc, et est super hanc lancem
6
6
6
27
24
21
40
0
20
S
S
S
8
1
1
30
40
15
5
4
4
Que est in medio lancis septentrionalis
Sequens hanc super hanc lancem
6
7
27
3
30
0
S
S
3
4
45
30
4
4
.e.l.
Illarum ergo octo stellarum in magnitudine secunda sunt due, in quarta quattuor et in quinta due.
Ex eis que circundant Libram et non sunt in forma
Antecedens trium que sunt declives ad septentrionem a lance septentrionali
Meridionalis duarum sequentium
Sequens earum
6
7
7
26
3
4
10
40
20
S
S
S
9
6
9
0
40
15
5
4
4
.e.l. .e.l.
Sequens trium que sunt in eo quod est inter duas lances
Septentrionalis duarum reliquarum antecedentium
Meridionalis earum
7
7
7
2
0
1
30
20
10
S
S
M
5
2
1
30
0
30
6
4
5
Antecedens trium que sunt decliviores ad meridiem a lance meridiana
Declivior duarum reliquarum sequentium ad septentrionem
Declivior earum ad meridiem
6
7
7
23
1
2
0
10
0
M
M
M
7
8
9
30
10
40
3
4
4

Longitudo et latitudo ac magnitudo stellarum fixarum
Longitudo
Pars
Latitudo
Magnitudo
Forme et stelle
Signa
Gradus
Minuta
Gradus
Minuta
Harum ergo novem stellarum in magnitudine tertia est una, in quarta quinque, in quinta due, in sexta una.
Stellatio Scorpionis Imago vigesimanona
Septentrionalis trium lucidarum que sunt in fronte
Media earum
Declivior trium ad meridiem
7
7
7
6
5
5
20
40
40
S
M
M
1
1
5
20
40
0
3
3
3
Declivior hac ad meridiem, et est super unum duorum pedum
Septentrionalis duarum vicinarum longioribus lucidis in septentrionem
Meridionalis earum
7
7
7
6
7
7
0
0
20
M
S
S
7
1
0
50
40
30
3
4
4
Antecedens trium lucidarum que sunt in corpore
Media earum que tendit ad rapinam, que dicitur Cor Scorpionis
Sequens trium
7
7
7
10
12
14
40
40
30
M
M
M
3
4
5
45
0
30
3
2
3
Antecedens duarum que sunt inferiores istis, et sunt quasi sint super pedem postremum
Sequens earum
Que est in spondili prima corporis
7
7
7
9
10
18
20
30
30
M
M
M
6
6
11
10
40
0
5
5
3
Que est post istam in spondili secunda
Septentrionalis duplicis que est in spondili tertia
Meridionalis duplicis
7
7
7
18
20
20
0
0
10
M
M
M
15
18
18
0
40
0
4
4
3
Que sequitur hanc in spondili quarta
Que est post illam in spondili quinta
Que sequitur hanc in spondili sexta
7
7
7
23
28
0
10
10
30
M
M
M
19
18
16
30
50
40
3
3
3
Que est in spondili septima propinqua spine
Sequens duarum que sunt in spina
Antecedens duarum
7
7
7
29
27
27
0
30
0
M
M
M
15
13
13
10
20
30
3
3
4
Harum 21 stellarum in magnitudine secunda est una, in tertia tresdecem, in quarta quinque, in quinta due.
Que sunt circa Scorpionem et non sunt in forma
Nebulosa sequens spinam
Antecedens duarum septentrionalium a spina
Sequens earum
8
7
7
1
25
29
10
30
30
M
M
M
13
6
4
15
10
10
nebulosa
5
5
.e.m.
Harum trium stellarum in magnitudine quinta sunt due et una nebulosa.
Stellatio Sagittarii, et est Arcus Imago trigesima
Que est super hastulam sagitte
Que est in manubrio manus sinistre
Que est in latere meridiano ab arcu
8
8
8
4
7
8
30
40
0
M
M
M
6
6
10
30
30
50
3
3
3
Declivior duarum que sunt in latere septentrionali ab arcu ad meridiem
Declivior harum ad septentrionem, et est super extremitatem arcus
Que est super spatulam sinistram
8
8
8
9
6
15
0
40
20
M
S
M
1
2
3
30
7
10
3
4
3
Antecedens hanc, et est super sagittam
Nebulosa duplicis que est super oculum
Antecedens trium que sunt in capite
8
8
8
13
15
15
0
10
40
M
M
M
3
0
2
50
45
10
4
nebulosa
4
.e.m.
Media earum
Sequens trium
Meridionalis trium que sunt in contactu septentrionali
8
8
8
17
19
21
40
10
20
M
M
M
1
2
2
30
0
50
4
4
4
Media earum
Septentrionalis trium
Occulta sequens has tres
8
8
8
22
22
25
20
50
40
S
S
S
4
6
5
30
30
30
4
4
6
Septentrionalis duarum que sunt super contactum meridianum
Declivior earum ad meridiem
Que est super spatulam dextram
8
8
8
29
27
22
30
40
20
S
S
S
5
2
1
30
0
50
5
6
5
Que est super cubitum dextrum
Que est inter duas spatulas trium que sunt in dorso
Media earum, et est super spatulam
8
8
8
24
20
17
50
0
40
S
S
M
2
2
4
50
30
30
5
5
4
.e.m.
Reliqua, et est sub ascella
Que est super cavillam sinistram super antecedens ipsius
Que est super hunc pedem
8
8
8
16
17
17
20
40
0
M
M
M
6
23
18
45
0
0
3
2
2
.e.l.
Que est super antecedentem caville dextre
8
6
40
M
13
0
3

Longitudo et latitudo ac magnitudo stellarum fixarum
Longitudo
Pars
Latitudo
Magnitudo
Forme et stelle
Signa
Gradus
Minuta
Gradus
Minuta
Que est super spatulam sinistram
Que est in postremo brachii dextri
Antecedens lateris quattuor que sunt in radice caude
8
8
8
27
26
28
20
40
50
M
M
M
13
20
4
30
10
50
3
3
5
Sequens lateris septentrionalis
Antecedens lateris meridionalis
Sequens lateris meridionalis
8
8
8
28
28
29
40
30
40
M
M
M
4
5
6
50
50
30
5
5
5
Harum 31 stellarum in magnitudine secunda sunt due, in tertia novem, in quarta novem, in quinta octo, in sexta due et nebulosa una.
Stellatio Alcaucurus, et eius expositio est Habens Cornua Hirci, et est Capricornus Imago trigesimaprima
Septentrionalis trium que sunt in cornu sequente
Media earum
Meridionalis trium
9
9
9
7
7
7
20
40
20
S
S
S
2
6
5
30
40
0
3
6
3
Illa que est super extremitatem cornu antecedentis
Meridionalis trium que sunt in muscida
Antecedens duarum reliquarum
9
9
9
9
9
8
0
0
40
S
S
S
8
0
1
0
45
45
6
6
6
Sequens earum
Antecedens trium que sunt sub oculo dextro
Declivior duarum que sunt in cervice ad septentrionem
9
9
9
8
7
11
50
10
40
S
M
M
1
0
4
30
40
50
6
5
6
Declivior earum ad meridiem
Que est sub genu dextro
Que est sub genu sinistro curvato
9
9
9
11
10
11
50
50
40
M
M
M
0
6
8
50
30
40
5
6
4
Que est sub spatula sinistra
Antecedens duarum coniunctarum que sunt sub ventre
Sequens earum
9
9
9
16
20
20
40
10
20
M
M
M
7
6
6
40
50
0
4
4
5
Sequens trium que sunt in medio corporis
Meridionalis duarum reliquarum antecedentium
Septentrionalis earum
9
9
9
18
16
16
40
40
40
M
M
M
4
4
2
25
0
50
5
5
5
Antecedens duarum que sunt in dorso
Sequens earum
Antecedens duarum que sunt in spina meridionali
9
9
9
16
21
23
40
0
20
M
M
M
0
0
40
0
50
45
4
4
4
Sequens earum
Antecedens duarum que sunt in radice caude
Sequens earum
9
9
9
25
24
26
0
50
20
M
S
S
4
2
2
30
10
0
4
3
3
Antecedens quattuor que sunt super latus septentrionale caude
Meridionalis trium reliquarum
9
9
26
28
50
40
S
S
2
5
20
0
4
5
Media earum
Septentrionalis earum, et est super extremitatem caude
9
9
27
28
40
5
S
S
2
4
50
20
5
5
Illarum ergo vigintiocto stellarum in magnitudine tertia sunt quattuor, in quarta octo, in quinta 9, in sexta 7.
Stellatio Idrudurus, et eius expositio est Hauritor Aque, et est Aquarius Imago trigesimasecunda
Que est super caput Aquarii
Luminosior duarum que sunt in spatula dextra
Occultior ea que est sub ea, et est minus ea luminosa
10
10
10
0
6
5
20
20
10
S
S
S
15
11
9
45
0
40
5
3
5
Que est in spatula sinistra
Que est sub ea in dorso, et quasi sit sub ascella
Sequens trium que sunt in manu sinistra super pannum
9
9
9
26
27
27
30
20
40
S
S
S
8
6
5
50
15
30
3
5
3
Media earum
Antecedens harum trium
Que est in brachio dextro
9
9
10
26
24
9
10
40
30
S
S
S
8
8
8
0
40
45
4
3
3
Septentrionalis trium que sunt super extremitatem manus
Antecedens duarum reliquarum meridionalium
Sequens earum
10
10
10
9
12
13
40
0
20
S
S
S
10
9
8
45
0
30
3
3
3
Antecedens duarum coniunctarum que sunt in pixide spatule dextre
Sequens earum
Que est in ancha dextra sive in vertebro dextro
10
10
10
6
7
8
10
0
40
S
S
M
3
2
0
0
10
50
4
5
4

Longitudo et latitudo ac magnitudo stellarum fixarum
Longitudo
Pars
Latitudo
Magnitudo
Forme et stelle
Signa
Gradus
Minuta
Gradus
Minuta
Declivior duarum que sunt in ancha sinistra sive in vertebro sinistro ad meridiem
Declivior earum ad septentrionem
Declivior duarum que sunt in crure dextro ad meridiem
10
10
10
1
2
11
40
10
40
M
M
S
1
4
7
40
0
30
4
6
3
Declivior earum ad septentrionem in inferiori ventris coxe
Que est in postremo coxe sinistre
Declivior duarum que sunt in coxa sinistra ad meridiem
10
10
10
11
7
7
20
40
20
M
M
M
5
5
10
0
40
0
4
5
5
Declivior earum ad septentrionem, et est sub genu
Prima stellarum que sunt apud fusorem aque in manu sua
Que sequitur eam, et est a parte meridiei ab ea cuius precessit relatio
10
10
10
8
10
14
50
0
50
S
S
S
9
2
0
0
0
10
5
4
4
Que sequitur hanc post tortuositatem evacuationis aque
Sequens etiam hanc
Que est in tortuositate aque meridiana ab hac
10
10
10
17
20
20
40
0
20
M
M
M
1
0
10
0
30
40
4
4
4
Septentrionalis duarum que sunt a parte meridiei ab ea
Declivior duarum ad meridiem
Sola longior earum ad meridiem
10
10
10
19
19
20
0
30
55
M
M
M
8
4
8
30
10
15
4
4
5
Antecedens duarum coniunctarum que sunt post eam
Sequens earum
Septentrionalis trium que sunt in tortuositate aque sequente eas
10
10
10
23
23
21
40
10
40
M
M
M
12
10
14
0
50
0
5
5
5
Media trium
Sequens earum
Septentrionalis trium que sunt post istas secundum illud exemplum
10
10
10
22
23
17
40
10
0
M
M
M
14
15
14
45
40
10
5
5
4
Media earum
Declivior trium ad meridiem
Antecedens trium que sunt in tortuositate reliqua
10
10
10
17
18
11
30
20
55
M
M
M
15
15
14
0
45
50
4
4
4
Antecedens duarum reliquarum ad meridiem
Declivior earum ad septentrionem
Postremum fusionis aque, et est super os Piscis Meridionalis
10
10
10
12
13
0
40
10
0
M
M
M
15
14
23
20
0
0
4
4
1
Harum ergo quadragintaduarum stellarum in magnitudine prima est una, in tertia novem, in quarta decem et octo, in quinta tresdecem et in sexta una.
Que sunt circa Aquarium et non sunt in forma
Antecedens trium sequentium tortuositatem aque
Declivior duarum reliquarum ad septentrionem
Declivior earum ad meridiem
10
10
10
26
29
29
40
40
0
M
M
M
15
14
18
30
20
15
4
4
4
He tres sunt in magnitudine quarta.
Stellatio Echiguen, et eius expositio est Duo Pisces, et est Piscis Imago trigesimatertia
Que est in ore Piscis Antecedentis
Declivior duarum que sunt in vertice eius ad meridiem
Antecedens duarum que sunt in dorso
10
10
10
21
24
28
40
10
10
S
S
S
9
7
9
15
30
30
4
4
4
.e.m.
Declivior earum ad septentrionem
Sequens earum
Antecedens duarum que sunt in ventre
10
10
10
26
20
26
0
40
0
S
S
S
9
7
4
20
30
30
4
4
4
Sequens earum
Que est in cauda huius Piscis
Prima stellarum que sunt in cauda
10
11
11
29
6
11
40
0
0
S
S
S
2
6
5
30
20
45
4
4
6
Sequens earum
Antecedens trium lucidarum que sunt post eas
Media earum
11
11
11
13
17
20
0
10
30
S
S
M
2
2
1
45
15
10
6
4
4
Sequens trium
Septentrionalis duarum parvarum que sunt sub eis in reflexione
Declivior earum ad meridiem
11
11
11
23
22
23
0
20
0
M
M
M
1
2
5
20
0
0
4
6
6
Antecedens trium que sunt post reflexionem
Media earum
Sequens trium
11
11
0
27
28
0
0
40
40
M
M
M
2
4
7
20
40
45
4
4
4
Que est super nodum duorum filorum
Antecedens super nodum torcularis septentrionalis
0
0
2
0
30
30
M
S
8
5
30
20
3
4

Longitudo et latitudo ac magnitudo stellarum fixarum
Longitudo
Pars
Latitudo
Magnitudo
Forme et stelle
Signa
Gradus
Minuta
Gradus
Minuta
Meridionalis trium continuarum que sunt post eam
Media earum
Septentrionalis trium, et est super extremitatem caude
0
0
0
0
0
0
10
20
30
S
S
S
1
0
9
55
20
0
5
3
4
Declivior duarum que sunt in ore Piscis Sequentis ad septentrionem
Meridionalis earum
Sequens trium parvarum que sunt in capite
0
0
11
2
1
28
0
40
40
S
S
S
21
21
20
45
40
0
5
5
6
Media earum
Antecedens trium
11
11
27
27
40
0
S
S
19
23
55
0
6
6
Antecedens trium que sunt super spinam meridianam, que est super dorsum, que est post illam que est super cubitum mulieris que nominatur Andromade
Media earum
Sequens istarum trium
11
11
11
25
26
27
40
20
40
S
S
S
14
13
12
20
0
0
4
4
4
Declivior duarum que sunt in ventre septentrionali
Declivior earum ad meridiem
Que est in spina sequente, que est propinqua caude
0
11
0
2
29
0
10
20
0
S
S
S
17
15
11
0
20
45
4
4
4
Harum ergo trigintaquattuor stellarum in magnitudine tertia sunt due, in quarta 22, in quinta 3, in sexta 7.
Que sunt in circuitu Piscis et non sunt in forma
Antecedens duarum sequentium ad septentrionem quadrilateri quod est sub Pisce Antecedente
Sequens earum
11
11
1
2
10
15
M
M
2
2
40
30
4
4
Antecedens lateris meridionalis
Sequens lateris meridionalis
11
11
0
2
40
20
M
M
5
5
50
30
4
4
He quattuor stelle sunt in magnitudine quarta.
Summa ergo stellarum que sunt in his sex signis est 183. Quarum in magnitudine prima est una, in secunda quinque, in tertia 38, in quarta 78, in quinta 41, in sexta 18 et nebulose due.
Omnes ergo stelle orbis signorum sunt trecente et quinquaginta. Quarum in magnitudine prima sunt quinque, in secunda novem, in tertia sexagintaquattuor, in quarta centum et trigintatres, in quinta centum et quinque, in sexta vigintiocto, ex nebulosis tres, luminosa una et occulte due et ex eis que non intrant in numerum parva habens theguebu (est pannus quem mulieres ligant posterius in caputio indumenti in quo ligant monetam vel aliquid tale).
Stellatio formarum meridionalium
Stellatio Ceti, quod est animal marinum Imago trigesimaquarta
Que est super extremitatem naris
Sequens trium que sunt in muscida, et est super extremitatem mandibule
Media earum, et est in medio oris
0
0
0
17
17
12
40
40
40
M
M
M
7
11
11
45
20
30
4
3
3
Antecedens trium, et est super grumium
Que est super supercilium et oculum
Que est declivior hac ad septentrionem, et quasi sit super capillos
0
0
0
10
10
12
30
40
10
M
M
M
14
8
6
0
10
20
3
4
4
Antecedens has duas, et quasi sit super comam
Septentrionalis lateris precedentis quadrilateri quod est in pectore
Meridionalis lateris antecedentis
0
0
0
7
2
3
40
0
20
M
M
M
4
24
28
10
30
0
4
4
4
Septentrionalis lateris sequentis
Meridionalis lateris sequentis
Media trium que sunt in corpore
0
0
11
6
7
22
40
0
0
M
M
M
25
27
25
10
27
20
4
3
3
Meridionalis earum
Septentrionalis trium, et nominatur Venter Ceti
Sequens duarum que sunt in radice caude
11
11
11
23
25
19
0
0
40
M
M
M
30
20
15
30
0
20
4
3
3
Antecedens earum
Septentrionalis lateris sequentis quadrilateri quod est in radice caude
Meridionalis lateris sequentis
11
11
11
15
11
10
0
40
40
M
M
M
15
11
13
40
40
40
3
5
5
Septentrionalis lateris antecedentis
Meridionalis lateris antecedentis
11
11
9
9
20
0
M
M
13
14
0
0
5
5
Que est super ramum septentrionalem duarum que sunt in duabus extremitatibus duorum ramorum caude
Que est super extremitatem rami meridionalis caude
11
11
4
5
20
40
M
M
9
20
40
20
3
3
.e.m.
Harum vigintiduarum stellarum in magnitudine tertia sunt decem, in quarta octo, in quinta quattuor.
Stellatio Orionis, et ipse est Audax sive Sublimatus et iam nomi-

Longitudo et latitudo ac magnitudo stellarum fixarum
Forme et stelle
Longitudo
Pars
Latitudo
Magnitudo
natur Ieuze Imago trigesimaquinta
Signa
Gradus
Minuta
Gradus
Minuta
Septentrionalis que est in capite Sublimati sive Audacis
Lucida que est super humerum dextrum, et ipsa tendit ad rapinam quia appropinquat ad terram in humero Orionis
Que est super humerum sinistrum
1
2
1
27
2
20
0
0
20
M
M
M
18
17
17
50
0
30
nebulosa
1
2
.e.l. .e.m.
Sequens que est sub istis duabus
Que est super cubitum dextrum
Que est super brachium dextrum
1
2
2
25
4
6
0
20
20
M
M
M
18
14
11
0
30
50
4
4
6
.e.l.
Sequens duplex meridionalis quadrilateri quod est in palma dextra
Antecedens lateris meridionalis
Sequens lateris septentrionalis
2
2
2
6
6
7
30
0
20
M
M
M
10
9
8
40
45
15
4
4
6
Antecedens lateris septentrionalis
Antecedens duarum que sunt in figura pineali
Sequens earum
2
2
2
6
1
4
40
40
20
M
M
M
8
3
3
15
45
15
6
5
5
Sequens quattuor que sunt quasi super lineam rectam super dorsum
Antecedens hanc
Antecedens etiam hanc
1
1
1
27
26
25
30
20
20
M
M
M
19
20
20
40
0
20
4
6
6
Reliqua, et est antecedens quattuor
Longior novem que sunt in dorso manus sinistre in septentrionem
Secunda post istam in septentrione
1
1
1
24
20
19
10
30
20
M
M
M
20
8
8
40
0
10
5
4
4
Tertia post eam in septentrione
Quarta post eam in septentrione
Quinta post eam in septentrione
1
1
1
18
16
15
0
20
10
M
M
M
10
12
14
15
50
15
4
4
4
Sexta post eam in septentrione
Septima post eam in septentrione
Octava post eam etiam in septentrione
1
1
1
14
14
15
30
50
20
M
M
M
15
17
20
50
10
20
3
3
3
Reliqua ex novem, ultima a meridie
Antecedens trium que sunt super cingulum
Media earum
1
1
1
16
25
27
20
20
20
M
M
M
21
24
24
30
10
50
3
2
2
Sequens trium
Que est apud capulum ensis
Septentrionalis trium coniunctarum cum capite ensis
1
1
1
28
23
26
10
50
50
M
M
M
25
25
28
40
50
40
2
3
4
.e.l.
Media earum
Meridionalis trium
Sequens duarum que sunt sub extremitate ensis
1
1
1
26
27
27
40
0
40
M
M
M
29
29
30
40
50
40
3
3
4
Antecedens earum
Lucida que est in pede sinistro et est communis ei et aque
Que est super decliviorem ea ad septentrionem et est super calcaneum
1
1
1
26
19
21
10
10
0
M
M
M
30
31
30
50
30
15
4
1
4
.e.m.
Que est super calcaneum sinistrum exterius
Que est super genu dextrum septentrionale
1
1
23
0
20
10
M
M
31
33
10
30
4
3
Illarum trigintaocto stellarum in magnitudine prima sunt due, in secunda quattuor, in tertia octo, in quarta quindecem, in quinta tres, in sexta quinque et nebulosa una.
Stellatio Fluvii Imago trigesimasexta
Que est post illam que est in pede Sublimati sive Audacis super principium Fluminis
Que est declivior hac ad septentrionem et est in tortuositate apud comprehendentem crus Sublimati sive Audacis
Sequens duarum continuarum que sunt post hanc
1
1
1
18
18
18
20
50
0
M
M
M
31
28
29
50
15
50
4
4
4
Antecedens earum
Sequens duarum continuarum etiam
Antecedens earum
1
1
1
14
13
20
40
10
10
M
M
M
28
29
25
15
15
20
4
4
4
Sequens trium que sunt post istam
Media earum
Antecedens trium
1
1
1
6
5
2
20
30
50
M
M
M
26
27
27
0
0
50
4
4
4
Sequens quattuor que sunt post istud spacium
Antecedens hanc
Antecedens etiam hanc
0
0
0
27
24
24
0
40
10
M
M
M
32
31
28
50
0
50
3
4
3
Antecedens quattuor
Sequens secundum illud exemplum quattuor que sunt post istud spacium
0
0
22
17
10
10
M
M
28
25
0
30
3
3

Longitudo et latitudo ac magnitudo stellarum fixarum
Longitudo
Pars
Latitudo
Magnitudo
Forme et stelle
Signa
Gradus
Minuta
Gradus
Minuta
Antecedens hanc
Antecedens etiam hanc
Antecedens has quattuor
0
0
0
14
12
10
50
10
30
M
M
M
23
23
23
50
10
15
4
3
4
Que est in reversione Fluminis et est contingens pectus animalis nominati Cetus
Sequens hanc
Antecedens trium que sunt post illam
0
0
0
5
5
8
10
50
50
M
M
M
32
34
38
10
50
30
4
4
4
Media earum
Sequens trium
Septentrionalis a latere antecedente quadrilateri reliqui quod est quasi in obligatione
0
0
0
13
17
21
50
30
20
M
M
M
38
39
41
10
0
30
4
5
4
Meridionalis a latere antecedente
Antecedens lateris sequentis
Sequens earum, et est reliqua quattuor
0
0
0
21
22
24
30
10
40
M
M
M
42
43
43
30
20
20
4
4
4
Septentrionalis duarum coniunctarum sequentium versus orientem
Declivior earum ad meridiem
Declivior duarum que sunt post illas, que nominatur Latine Beemun
0
0
0
4
5
28
10
0
10
M
M
M
50
51
53
20
45
50
4
4
4
Antecedens earum
Sequens trium que sunt in spacio quod est post illud
Media earum
0
0
0
25
17
14
50
50
50
M
M
M
53
53
53
10
0
30
4
4
4
Antecedens trium
Lucida que est in postremo Fluminis
0
0
11
0
50
10
M
M
52
53
0
30
4
1
Harum ergo trigintaquattuor stellarum in magnitudine prima est una, in tertia 5, in quarta 27, in quinta una.
Stellatio Leporis Imago trigesimaseptima
Septentrionalis a latere antecedente quadrilateri quod est super aurem
Meridionalis a latere antecedente
Septentrionalis a latere sequente
1
1
1
13
19
21
40
50
20
M
M
M
35
36
35
0
30
40
5
5
5
Meridionalis a latere sequente
Que est in mandibula
Que est in extremitate pedis sinistri anterioris
1
1
1
21
19
16
20
10
10
M
M
M
36
39
45
40
40
15
5
4
4
.e.m. .e.m.
Que est in medio corporis
Que est sub ventre
Declivior duarum que sunt in duobus pedibus postremis ad septentrionem
1
1
2
25
24
1
30
50
0
M
M
M
41
44
44
30
20
0
3
3
4
Declivior earum ad meridiem
Que est super dorsum
Que est super extremitatem caude
1
2
2
29
0
11
0
0
40
M
M
M
45
38
38
50
20
10
4
4
4
Illarum ergo duodecem stellarum in magnitudine tertia sunt due et in quarta sex et in quinta quattuor.
Stellatio Canis, et est Asehere Alahabor Aliemenia Imago trigesimaoctava
Que est in ore in ultimitate luminis et dicitur Canis, et est Asehere Aliemeni Alahabor
Que est super duas aures
Que est super caput
2
2
2
17
19
21
40
40
20
M
M
M
39
35
36
10
0
30
1
4
5
Septentrionalis duarum que sunt in collo
Meridionalis earum
Que est super pectus
2
2
2
23
25
20
20
20
30
M
M
M
37
40
42
45
0
40
4
4
5
Septentrionalis duarum que sunt super genu dextrum
Declivior earum ad meridiem
Que est super extremitatem pedis qui est ex anterioribus
2
2
2
16
16
11
10
0
0
M
M
M
41
42
41
15
30
20
5
5
3
Antecedens duarum que sunt in genu sinistro
Sequens earum
Sequens duarum que sunt super spatulam sinistram
2
2
2
14
16
24
40
10
40
M
M
M
46
45
46
30
50
0
5
5
4
Antecedens earum
Que est in origine coxe sinistre
Que est sub ventre in loco qui est inter duas coxas
2
2
2
21
26
23
40
40
40
M
M
M
47
48
51
0
45
30
5
3
3
.e.l.
Que est super concavitatem pedis dextri
Que est super extremitatem pedis huius
Que est super extremitatem caude
2
2
2
23
9
2
0
40
10
M
M
M
55
53
50
10
45
40
4
3
3
.e.l.
Illarum ergo decem et octo stellarum in magnitudine prima est una, in tertia 5, in quarta 5, in quinta 7.

Longitudo et latitudo ac magnitudo stellarum fixarum
Forme et stelle
Longitudo
Pars
Latitudo
Magnitudo
Que sunt circa Canem et non sunt in forma
Signa
Gradus
Minuta
Gradus
Minuta
Que est a parte septentrionis in vertice capitis Canis
Longior quattuor que sunt quasi essent super lineam rectam sub duobus pedibus postremis in meridie
Que est declivior ad septentrionem
2
2
2
19
10
11
3
0
20
M
M
M
25
61
58
15
30
45
4
4
4
Que est declivior etiam hac ad septentrionem
Reliqua quattuor, et est longior earum ad septentrionem
Antecedens trium que sunt quasi super lineam rectam in eo quod sequitur occidentem a quattuor
2
2
1
13
14
27
0
10
0
M
M
M
57
56
55
0
0
30
4
4
4
Media earum
Sequens trium
Sequens duarum lucidarum que sunt sub istis tribus
2
2
1
0
2
29
20
20
0
M
M
M
57
59
59
40
30
40
4
4
2
Antecedens duarum
Reliqua, et est declivior ad meridiem ea que est ante ipsam
1
1
26
22
0
10
M
M
57
59
40
30
2
4
Illarum ergo undecem stellarum in magnitudine secunda sunt due et in quarta novem.
Stellatio antecedentis Canis, et est Alsehere Algameisa Ascemie Imago trigesimanona
Que est in collario
Lucidior stellis postremis, et dicitur Prochion, et est Asehere Ascemie Algameisa
2
2
25
29
0
10
M
M
14
16
0
10
4
1
Illarum duarum stellarum in magnitudine prima est una et in quarta una.
Stellatio Navis Imago quadragesima
Antecedens duarum que sunt super extremitatem Navis
Sequens earum
Declivior duarum coniunctarum que sunt super scutum quod est in latere ad septentrionem
3
3
3
10
14
8
20
20
50
M
M
M
42
43
45
40
20
0
5
3
4
Declivior earum ad meridiem
Antecedens has duas
Lucida que est in medio scuti
3
3
3
8
5
6
50
20
20
M
M
M
46
45
47
0
30
15
4
4
4
Antecedens trium que sunt sub scuto
Sequens earum
Media trium
3
3
3
5
9
8
20
20
30
M
M
M
49
49
45
3
30
15
4
4
4
Que est in extremo cauthel
Septentrionalis duarum que sunt in gubernaculo apud cauthel
Declivior earum ad meridiem
3
3
3
14
4
4
0
0
0
M
M
M
49
53
58
50
0
40
4
4
3
Septentrionalis duarum que sunt in transtro cauthel
Antecedens trium sequentium hanc
Media earum
3
3
3
10
12
13
10
10
20
M
M
M
55
58
57
30
40
15
5
5
4
Sequens trium
Lucida sequens hanc super transtrum
Antecedens duarum occultarum que sunt sub lucida
3
3
3
16
21
18
30
10
10
M
M
M
57
58
60
45
20
0
4
2
5
Sequens earum
Antecedens duarum que sunt super lucidam quam diximus
Sequens earum
3
3
3
21
23
24
0
10
20
M
M
M
59
56
57
20
40
0
5
5
5
.e.m.
Septentrionalis trium que sunt in scutellis, et quasi sint super costatum
Media earum
Meridionalis trium
4
4
4
5
6
4
40
10
0
M
M
M
51
55
57
30
40
10
4
4
4
.e.m. .e.m.
Declivior duarum coniunctarum que sunt sub ista ad septentrionem
Declivior earum ad meridiem
Declivior duarum que sunt in medio antenne ad meridiem
4
4
4
9
9
0
10
0
10
M
M
M
60
61
51
0
15
30
4
4
4
.e.m.
Declivior earum ad septentrionem
Antecedens duarum que sunt apud extremitatem antenne
Sequens earum
3
3
3
29
28
29
20
0
0
M
M
M
49
53
43
0
20
30
4
4
4
Que est sub tribus scutellis sequentibus
Que est super sectionem transtri
Que est in eo quod est inter duos temones in ligno super quo est fabricatio Navis
3
3
3
15
17
21
10
30
40
M
M
M
54
51
63
30
15
6
2
2
4
.e.l.
Occulta sequens hanc
Lucida sequens hanc sub transtro
3
4
19
0
0
0
M
M
64
63
30
50
6
2
Lucida meridionalis ab ista, et est super lignum fabricationis Navis
Antecedens trium sequentium hanc
4
4
8
15
30
10
M
M
69
65
40
40
2
3

Longitudo et latitudo ac magnitudo stellarum fixarum
Longitudo
Pars
Latitudo
Magnitudo
Forme et stelle
Signa
Gradus
Minuta
Gradus
Minuta
Media earum
Sequens trium
Antecedens duarum sequentium has tres apud sectionem transtri
4
4
5
21
26
1
25
0
0
M
M
M
65
65
62
50
50
50
3
2
3
Sequens harum duarum
Antecedens duarum que sunt in remo septentrionali antecedente
Sequens earum
5
2
2
8
2
20
0
0
10
M
M
M
65
65
65
15
50
40
3
4
3
.e.m. .e.m.
Antecedens duarum que sunt in remo sequente, et dicitur Canopus, et est Subhel
Reliqua sequens earum
2
2
17
29
10
0
M
M
69
61
0
50
1
3
Harum ergo 45 stellarum in magnitudine prima est una, in secunda 6, in tertia 8, in quarta 22, in quinta 7, in sexta una.
Stellatio Ydre, et est species serpentium, et iam nominatur Asiva, id est Securus Imago quadragesimaprima
Declivior duarum antecedentium ex quinque que sunt in capite ad meridiem, et quasi sint super narem
Declivior earum ad septentrionem, et est in medio capitis
Declivior duarum sequentium eas ad septentrionem septentionem M., et est quasi supra verticem
3
3
3
14
15
15
0
20
30
M
M
M
15
11
11
0
30
30
4
4
4
Declivior ad meridiem, et est in apertione oris
Sequens has omnes, et quasi sit super grumium
Antecedens duarum reliquarum que sunt in origine cervicis
3
3
3
15
17
20
30
30
20
M
M
M
14
12
11
45
0
50
4
4
5
Sequens earum
Media trium que sunt post reflexionem colli
Sequens trium
3
3
4
23
28
0
20
20
40
M
M
M
13
15
14
40
20
50
4
4
4
Declivior earum ad meridiem
Occultior septentrionalis duarum coniunctarum que sunt a parte meridiei
Lucida duarum coniunctarum sequentium
3
3
4
28
29
0
20
10
0
M
M
M
17
19
20
10
45
30
4
6
2
Antecedens trium que sunt post reflexionem colli
Sequens trium
Media earum
4
4
4
6
11
8
0
10
40
M
M
M
26
23
26
30
35
0
4
4
4
Antecedens trium sequentium que sunt super lineam rectam
Media earum
Sequens trium
4
4
4
18
20
23
0
0
0
M
M
M
24
23
22
40
0
10
3
4
3
Septentrionalis duarum que sunt in inferioribus Vasis
Declivior earum ad meridiem
Antecedens trium que sunt post istas que sunt quasi in figura trianguli
5
5
5
1
2
22
30
20
10
M
M
M
25
30
31
45
10
20
4
4
4
.e.m.
Media earum, et est declivior earum ad meridiem
Sequens trium
5
5
14
16
30
10
M
M
14
31
10
40
4
3
Que est post Corvum in radice caude
Que est super extremitatem caude
6
6
0
13
0
30
M
M
13
17
40
40
4
4
Illarum ergo 25 stellarum in magnitudine secunda est una, in tertia 3, in quarta 19, in quinta una et in sexta una.
Que sunt circa Ydram et non sunt in forma
Meridionalis super caput
Sequens que est in vertice post
3
4
12
11
30
0
M
M
23
26
15
0
3
3
Ille due stelle sunt in magnitudine tertia.
Stellatio Vasis Imago quadragesimasecunda
Que est in basi Vasis estque communis ei et Ydre
Meridionalis duarum que sunt in medio Vasis
Declivior earum ad septentrionem
4
5
5
26
2
0
20
30
0
M
M
M
23
19
18
0
30
0
4
4
4
Que est super revolutionem oris Vasis super arcum meridianum
Que est super revolutionem oris Vasis super arcum septentrionalem
5
4
30
29
0
20
M
M
18
13
30
40
4
4
Que est super aurem meridianam
Que est super aurem septentrionalem
5
5
9
50
10
40
M
M
16
11
40
50
4
4
Ille ergo septem stelle sunt in magnitudine quarta.
Stellatio Corvi Imago quadragesimatertia
Que est in rostro et est communis ei et Ydre
Que est in cervice ex eis que sequuntur caput
Que est in pectore
5
5
5
15
14
16
20
20
40
M
M
M
21
19
18
40
40
10
3
3
5
Que est in ala dextra antecedente
Antecedens duarum que sunt in ala postrema
5
5
17
17
30
40
M
M
14
12
50
30
3
3

Longitudo et latitudo ac magnitudo stellarum fixarum
Longitudo
Pars
Latitudo
Magnitudo
Forme et stelle
Signa
Gradus
Minuta
Gradus
Minuta
Sequens earum
Que est super extremitatem pedis et est communis ei et Ydre
5
5
17
20
0
30
M
M
11
18
45
10
4
3
Harum ergo septem stellarum in magnitudine tertia sunt quinque, in quarta una et in quinta una.
Stellatio Centauri, et est forma animalis cuius anterius est hominis, posterius equi Imago 44
Longior quattuor que sunt in capite in parte meridiei
Longior earum in septentrione
Antecedens reliquarum mediarum
6
6
6
10
10
9
30
0
10
M
M
M
21
13
20
40
50
30
5
5
5
Sequens earum, et est reliqua ex quattuor
Que est super spatulam sinistram antecedentem
Que est super spatulam dextram
6
6
6
10
6
15
0
10
40
M
M
M
20
25
22
0
40
30
5
3
3
Que est super humerum sinistrum
Septentrionalis duarum antecedentium quattuor que sunt in clypeo
Meridionalis earum
6
6
6
9
18
19
10
10
10
M
M
M
17
22
23
30
30
45
4
4
4
Que sunt super extremitatem capitis duarum reliquarum
Reliqua harum duarum, et est declivior hac ad meridiem
Antecedens trium que sunt in latere dextro
6
6
6
22
23
13
0
30
20
M
M
M
18
20
28
15
50
20
4
4
4
.e.m.
Media earum
Sequens trium
Que est super adiutorium dextrum
6
6
6
13
15
16
0
10
20
M
M
M
30
28
26
20
0
30
4
4
4
.e.m. .e.m. .e.m.
Que est super brachium dextrum
Que est in extremitate manus dextre
Lucida que est in origine corporis hominis
6
6
6
22
27
18
50
30
0
M
M
M
25
24
33
15
0
30
3
4
3
.e.m.
Sequens duarum occultarum septentrionalium ab ea
Antecedens earum
Que est in radice dorsi
6
6
6
17
16
12
40
30
10
M
M
M
31
30
33
0
20
50
5
5
5
Antecedens hanc, et est super dorsum equi
Sequens trium que sunt super dorsum
Media earum
6
6
6
9
5
5
0
50
0
M
M
M
37
40
40
40
0
20
5
3
4
Antecedens trium
Antecedens duarum coniunctarum que sunt super coxam dextram
Sequens earum
6
6
6
2
2
8
40
40
30
M
M
M
41
46
46
0
10
45
5
2
4
Que est in pectore sub ascella equi
Antecedens duarum que sunt sub ventre
Sequens earum
6
6
6
18
16
17
20
20
40
M
M
M
40
43
43
45
0
45
4
2
3
Que est super concavitatem pedis dextri
Que est super calcaneum huius pedis
Que est super concavitatem pedis sinistri
6
6
6
10
15
15
0
20
20
M
M
M
51
51
55
10
40
10
2
2
4
Que est super musculum huius pedis
Que est super extremitatem pedis dextri anterius
6
6
11
8
10
20
M
M
55
41
40
10
4
1
Que est super genu pedis sinistri
Exterior, et est sub pede dextro postremo
6
6
24
14
10
40
M
M
45
49
20
10
2
3
Illarum ergo 37 stellarum in magnitudine prima est una, in secunda 5, in tertia 7, in quarta 15, in quinta 9.
Stellatio Lupi Imago quadragesimaquinta
Que est super extremitatem pedis postremi apud extremitatem manus Dulmen
Que est super concavitatem huius pedis
Antecedens duarum que sunt super spatulam
6
6
7
28
25
1
0
50
0
M
M
M
24
20
21
50
10
15
3
3
4
Sequens earum
Que est in medio corporis Lupi
Que est in ventre sub mirach
7
7
7
4
3
0
10
0
10
M
M
M
21
25
27
0
10
0
4
4
5
Que est super coxam
Septentrionalis duarum que sunt apud originem coxe
Declivior earum ad meridiem
7
7
7
0
4
3
50
40
40
M
M
M
24
28
30
0
30
0
5
5
5
Que est super extremitatem dorsi
Meridionalis trium que sunt super extremitatem caude
Media harum trium
7
6
6
5
22
21
20
0
50
M
M
M
33
31
30
10
20
0
5
5
4

Longitudo et latitudo ac magnitudo stellarum fixarum
Longitudo
Pars
Latitudo
Magnitudo
Forme et stelle
Signa
Gradus
Minuta
Gradus
Minuta
Septentrionalis earum
Declivior duarum que sunt in cervice ad meridiem
Declivior earum ad septentrionem
6
7
7
23
8
9
0
50
20
M
M
M
29
17
15
20
0
20
4
4
4
.e.m. .e.m. .e.m.
Antecedens duarum que sunt in muscida
Sequens earum
7
7
5
6
40
40
M
M
18
11
30
50
4
4
Declivior duarum que sunt in pede qui est in anterioribus ad meridiem
Declivior earum ad septentrionem
7
7
27
26
20
30
M
M
11
10
30
0
4
4
.e.m. .e.m.
Illarum ergo decem et novem stellarum in magnitudine tertia sunt due, in quarta undecem, in quinta sex.
Stellatio Laris Imago quadragesimasexta
Declivior duarum que sunt in basi eius ad septentrionem
Declivior earum ad meridiem
Que est in medio capitis Laris
7
7
7
27
0
26
40
20
10
M
M
M
22
25
26
40
45
30
5
4
4
.e.m.
Septentrionalis trium que sunt in loco ignis
Declivior duarum coniunctarum reliquarum ad meridiem
7
7
20
25
40
10
M
M
30
34
20
10
5
4
.e.m.
Declivior earum ad septentrionem
Que est super extremitatem flamme
7
7
25
20
0
50
M
M
33
34
20
0
4
4
Harum ergo septem stellarum in magnitudine quarta sunt quinque et in quinta due.
Stellatio Corone Meridionalis Imago quadragesimaseptima
Antecedens deforis arcus meridionalis
Sequens eam super Coronam
Sequens hanc
8
8
8
9
11
13
10
40
10
M
M
M
21
21
20
30
0
20
4
5
5
Sequens etiam hanc
Que est post istam Coronam genu Sagittarii
Que est post istam et est declivior ad septentrionem lucida que est in genu
8
8
8
14
16
17
50
10
20
M
M
M
20
18
17
0
30
10
4
5
4
Que est declivior hac ad septentrionem
Que est declivior hac etiam ad septentrionem
Sequens duarum antecedentium que sunt post istam in arcu septentrionali
8
8
8
16
16
15
50
30
10
M
M
M
16
15
15
0
20
50
4
4
6
Antecedens duarum occultarum
Antecedens has multum
8
8
14
11
40
50
M
M
14
14
50
40
6
5
Antecedens etiam hanc
Sequens, et est declivior ad meridiem ea que est ante ipsam
8
8
9
16
40
9
M
M
15
18
50
30
5
5
Illarum ergo tredecem stellarum in magnitudine quarta sunt quinque, in quinta sex, in sexta due.
Stellatio Piscis Meridionalis Imago quadragesimaoctava
Que est in ore, et est stella que est in principio aque
Antecedens trium que sunt super revolutionem capitis anguli meridionalis
Media earum
10
10
10
0
4
5
40
10
40
M
M
M
20
22
22
20
15
30
4
4
4
Sequens trium
Que est apud gulam
Que est super spinam meridianam que est super dorsum
10
9
10
4
25
1
20
10
10
M
M
M
16
19
15
15
30
10
4
5
5
Sequens duarum que sunt in ventre
Antecedens earum
Sequens trium que sunt super spinam septentrionalem
9
9
9
28
25
21
50
10
50
M
M
M
14
15
16
14
15
30
4
4
4
Media earum
Antecedens trium, et est super extremitatem caude
9
9
21
26
0
0
M
M
18
22
10
15
4
4
Harum ergo undecem stellarum in magnitudine quarta sunt novem et in quinta due.
Que sunt circa Piscem Meridionalem et non sunt in forma
Antecedens trium lucidarum antecedentium Piscem
Media earum
Sequens harum trium
9
9
9
8
11
14
0
10
0
M
M
M
22
22
21
20
10
0
3
3
3
.e.l. .e.l. .e.l.
Occulta antecedens hanc
Meridionalis duarum reliquarum que sunt in parte septentrionis
Declivior earum ad septentrionem
9
9
9
12
13
13
0
50
50
M
M
M
20
16
14
50
0
50
5
4
4
Harum ergo sex stellarum in magnitudine tertia sunt tres, in quarta due et in quinta una.
Universe ergo stelle que sunt in parte meridiana sunt 316. Quarum in magnitudine prima sunt 7, in secunda 18, in tertia 60, in quarta 167, in quinta 54, in sexta 9 et nebulosa una.

Omnes ergo stelle fixe in septentrione, meridie et orbe signorum ex eis que habent magnitudinem sunt 1027. Quarum in magnitudine prima sunt 15 et in secunda 45 et in tertia 208 et in quarta 476 et in quinta 216 et in sexta 50 et nebulose 5 et ex tenebrosis 11 et luminosa una. Et stella scita per tauguebe et per comam non intrant in numerum. Stelle tauguebe dicuntur comete.

⟨VIII.2⟩ Capitulum secundum: De modo orbis lactei nominati Maiarati, id est area que movetur

Loca vero stellarum fixarum secundum suum ordinem sunt quemadmodum posuimus. Nos autem addemus illi secundum quod sequitur ex ordinibus modum orbis lactei qui est Maiarati secundum plurimum quod est secundum quod consideravimus unamquamque partium eius et studeamus ponere descriptionem divisionis eius que nobis imaginate sunt ex eo. Iam enim declarabitur considerantibus consideratione absoluta quod orbis lacteus non est unius descriptionis absolute. Verum est cingulum cuius color est color lacteus secundum plurimum quod assimilatur et propter hoc nominatur lacteus. Ipse vero non est equalis creationis neque ordinis, sed est diversus in latitudine et in colore et in spissitudine et in loco. Et ipse in quibusdam partibus videtur cingulum duplex. Et similiter inveniemus partes eius reliquas, que superabundanti indigent studio ad sui considerationem loci. Igitur partis cinguli duplicis una duarum partium est apud Larem et alia est apud Gallinam. Cingulum vero antecedens non est coniunctum alii, quoniam inter ea est superfluitas et sectio apud coniunctionem eorum apud Larem et apud coniunctionem eorum super Gallinam. Cingulum autem sequens postremum coniungitur in parte reliqua Maiarati, et fit hic cingulum unum super quod elevatur orbis magnus descriptus super medium eius. Super quod ponemus sermonem nostrum prius. Et incipiemus in partibus eius que sequuntur meridiem. Ipsum namque revolvitur super duos pedes Centauri, qui nominatur Arabice Ad Tolmen, et est valde rarum et occultum. Stella vero que est in ventre pedis eius postremi dextri est ad partem meridiei parum a linea Almaiarati septentrionali. Et similiter stella que est super genu eius antecedens sinistrum. Et stella que est sub calcaneo eius postremo dextro et stella que est in brachio eius postremo sinistro sunt in medio Almaiarati. Et stella que est super calcaneum antecedens dextrum et stella que est super calcaneum postremum dextrum, longitudo ad septentrionem a parte meridiana est due partes fere secundum quantitatem qua orbis descriptus super duos polos orbis est 360 partes. Quod autem ex Maiarati est super postremos pedes ipsius est spissius parum. Deinde post illud est longitudo lateris septentrionalis quod est Maiarati a stella que est super dorsum Lupi pars et medietas partis fere secundum quantitatem qua est orbis descriptus 360. Latus autem meridianum continet stellam que est super carbones Laris et contingit septentrionalem duarum stellarum coniunctarum que sunt super coopertorium Laris. Stella vero que est in medio coopertorii est in Maiarati. Et he partes sunt partes plurimum rare. Deinde post illud pars quidem septentrionalis Maiarati continet spondiles tres que sunt apud centrum Scorpionis et continet involutionem nebulosam que sequitur centrum. Latus autem quod opponitur meridiei contingit stellam que est in calcaneo dextro anteriore Sagittarii et continet stellam que est super manum sinistram. Stella vero que sequitur meridiem Sagittarii est extra Maiarati. Et stella que est super hastulam sagitte est in medio Maiarati. Stelle vero due que sunt in parte septentrionali Sagittarii sunt in Maiarati. Sed longitudo cuiusque earum ab unoquoque duorum laterum vel a contrario latere est maior parte una parum, meridionalis a latere meridiano et septentrionalis a latere septentrionali. Et locus stellarum que sunt apud spondiles tres est spissior parum. Qui vero continet hastulam est spissior valde et videtur quasi sumus. Sed que est post illud earum est rarior et pervenit usque ad Vulturem Volantem et firmatur fere super illam latitudinem. Stella vero que est super extremitatem caude Serpentis et quam comprehendit Lator Serpentis, cum ipsa fuerit in aere claro, erit longitudo a latere Maiarati antecedente maior parte una parum. Due vero stelle antecedentes ex stellis orientalibus que sunt sub ea sunt vere in Maiarati. Sed longitudo dextre earum a latere quod sequitur est una pars, et septentrionalis earum longitudo est due partes. Stella vero que sequitur ex stellis que sunt in humero dextro Vulturis Volantis contingit hoc latus. Stella vero antecedens continetur ab eo interius. Et similiter stella orientalis antecedens ex stellis que sunt in ala septentrionali Vulturis. Stella autem orientalis que est inter duas spatulas et due stelle que sunt cum ea super lineam rectam sunt parum diminute a contactu huius lateris. Et post illud sagittam totam continet Almaiarati. Et stella que est super hastulam, longitudo a latere quod est ad partem orientis est pars una. Et stelle que est super extremitatem hastule longitudo a latere quod est ad partem occidentis est due partes. Locus autem stelle que sequitur Vulturem Volantem est spissus parum, et locus reliquarum est rarior. Et post illud fit Almaiarati ad Gallinam. Latus autem quod sequitur occidentem et septentrionem separat stella que est in humero meridiano Galline et stella que est sub eo in illa ala et due stelle que sunt super pedem eius meridianum per arcus. Et latus quod sequitur orientem et meridiem separat stella que est in extremitate canne meridionalis pedis eius. Et continet duas stellas que sunt sub hac ala et sunt egredientes a forma. Et earum longitudo ab hoc latere est due partes fere. Quod autem est ex partibus suis que sequuntur hanc alam est spissius parum. Et quod est post illud coniungitur huic cingulo et multum est spissius et est quasi videatur principii alterius et videtur inclinatum ad finem cinguli alterius, et est ei apud ipsum separatio, et est coniunctum, a latere quidem quod sequitur meridiem est coniunctum huic cingulo quod diximus nunc et est multum rarum in loco applicationis. Deinde incipit spissitudo post separationem que est apud cingulum aliud a stella lucida que est in radice caude Galline et ab involutione occulta que est in genu eius septentrionali. Postea redit et inspissatur paulatim paulatim usque ad stellam que est super genu meridianum. Deinde rarificatur paulatim usque ad locum Pilei inflammati. Postea separatur latus quod sequitur septentrionem per stellam meridianam trium que sunt in Galero et per stellam que sequitur tres. Et egrediuntur ex Almaiarati duo rami, quorum unus est ad partem septentrionis et orientis et alter ad partem meridiei et orientis. Deinde post hoc continet Almaiarati totum Habentem palmam illinitam preter stellam que est in extremitate pedis. Latus autem quod sequitur meridiem terminat stella que est in capite Habentis palmam illinitam. Sed latus quod sequitur septentrionem terminat stella que est in pede sedis et in naso cruris Habentis palmam illinitam. Relique autem stelle que sequuntur Palmam illinitam sunt in Almaiarati. Eius vero quod est apud latera est superficiens rarior. Quod autem est in medio Habentis palmam illinitam, videtur spissitudo eius longa. Et post illud continet Almaiarati partes dextras Poli. Deinde etiam terminat latus rarum quod est in parte septentrionis stella egrediens a genu dextro Inflammati sola. Et terminat latus spissum quod est ad partem meridiei stella lucida que est super latus eius dextrum, et due stelle que sunt ex tribus que sunt a parte meridiei ab eo sequentes, et in Inflammato etiam involutio nebulosa que est in capulo, et stella que est super caput eius, et stella que est super humerum eius dextrum, et stella que est super cubitum eius dextrum, et quadrilaterum quod est super genu eius dextrum, et etiam stella que est illius coxe que sunt in medio Almaiarati. Stella autem que est in cavilla dextra est intus parum in latere meridiano. Et post illud transit cingulum super Alaioc, et demonstratur eius amplitudo rara parum. Et stella que est super humerum dextrum, que dicitur Alaioc, et nominatur Hircus, et due stelle que sunt in brachio dextro occidentales a contactu lateris orientalis septentrionalis Almaiarati et stella parva que est super pedem sinistrum revolutionis caville terminat latus meridianum occidentale. Sed stella que est super pedem dextrum est intus in hoc latere quantitate medietatis partis. Et due stelle opposite que sunt super brachium eius sinistrum, et nominantur duo Hedi, sunt in medio cinguli. Deinde post hoc transit Almaiarati super pedes Geminorum, et spissitudo eius multum longa que videtur apud stellas que sunt in extremitate pedis Geminorum. Stellam autem que sequitur ex tribus que sunt sub pede Alaioc dextro que sunt super lineam rectam et stellam que sequitur ex duabus stellis que sunt in loco illo audacis, et est nomen loci Romane Calurus, et stellam que est in septentrione ex quattuor stellis que sunt in extremitate manus eius comprehendit latus antecedens Almaiarati. Stella vero lucida que est sub manu Pastoris dextra et stella que est in extremitate pedis sequentis Gemini sunt intra latus sequens quantitate partis unius fere. Stelle autem que sunt in residuo extremitatis pedum sunt in medio Almaiarati. Et in hoc quidem loco declinat cingulum ab Asehere, idest Cane Minore Algameisa, et ab Asehere Alahabor. Ab Algameisa quidem tota declinat ad orientem et est extra Almaiarati absque parvo. Ab Alahabor autem declinat ad partem occidentis, et etiam tota est propinqua ad hoc ut sit extra Almaiarati. Ad stellam vero que est super duas aures Canis, et est Asehere Alahabor, pervenit cingulum crescendo, cuius extremitas est similis nubibus. Stella autem que sequitur eam post in collo Canis est propinqua contactui cinguli. Et stella que est super caput Canis, ipsa sola est egrediens, et eius longitudo a latere orientali est due partes et medietas fere. Omnis vero amplitudo huius loci rarescit paulatim paulatim et attenuatur. Et post hoc transit Almaiarati super Navim. Et stella septentrionalis que precedit stellas que sunt in revolutione clypei qui est in pectore eius cum oppositione lateris cinguli quod sequitur occidentem et stella que est in medio clypei et due stelle vicine opposite que sunt sub eo et stella lucida que est in extremitate transtri quod est in costato navis et stella media trium que sunt in temone minuuntur paulatim a contactu illius stelle. Stella vero septentrionalis trium que sunt in saranhe, idest in ligno Navis, terminant latus orientale. Et stella lucida que est sub revolutione sequente que est in transtro est extra huius latus secundum quantitatem partis unius. Et stella meridionalis duarum lucidarum que sunt in medio antenne contingit hoc latus. Due vero stelle lucide que sunt in portione temonis sunt intra latus antecedens quantitate duarum partium fere. Et ab hoc loco contingit Almaiarati cingulum descriptum super pedes Centauri qui est Ad Tolmen. Et hec expansio que videtur super Navim attenuatur paulatim paulatim, et inspissatur ex ea quod sequitur revolutionem pectoris Navis, et illud est saranhe et portio temonis eius. Hoc autem cingulum cuius precessit relatio habet alterationem in raritate sua et in spissitudine sua quemadmodum diximus apud cingulum comprehensum apud Larem. Deinde ex hoc est ei principium aliud, et continet spondiles tres que sunt in corpore Scorpionis. Et est stella que sequitur ex tribus que sunt in corpore Scorpionis egrediens a latere occidentali quantitate partis unius. Stella vero que est in spondili quarta, que est in aere puro et claro, in eo quod est inter duo cingula, quorum longitudo ab unaquaque earum est propinqua equalitati, et est pars una aut plus parum. Deinde post illud redit cingulum precedens ad orientem portio circuli. Et similiter terminat latus antecedens Almaiarati stella que est super genu dextrum Latoris Serpentis. Et latus quidem sequens terminat stella que est navis cruris Latoris Serpentis. Et stella antecedens ex stellis que sunt in extremitate pedis eius contingit hoc latus. Et post hoc etiam latus occidentale terminat stella que est sub cubito dextro Latoris Serpentis. Et terminat latus orientale stella antecedens duarum stellarum que sunt in extremitate huius manus. Postea ex hinc est sectio longa cum aere puro. Et in illo loco sunt due stelle super caudam Serpentis post stellam que est in extremitate. Reliquus vero locus huius cinguli totus est amplitudo aerea subtilis omnino divisa ab amplitudine continente spondiles tres. Hec est autem spissa parumper. Deinde post hanc sectionem est Almaiarati principium aliud ex quattuor stellis que sequuntur humerum dextrum Latoris Serpentis. Et latus quod sequitur orientem huius portionis terminat stella lucida contingens solum, et ipsa est que est sub cauda Vulturis Volantis, qui nominatur Romane Aquila. Latus vero aliud, quod opponitur ei, terminat stella longior ex quattuor stellis quas diximus que sunt a parte septentrionis. Deinde ex hinc cum raritate hac cingulum angustatur in parte que precedit stellam que est in rostro Galline donec estimetur per illud sectio. Reliquum autem latus huius cinguli, quod est a stella que est in rostro usque ad stellam que est in pectore Galline, dilatatur et inspissatur multum, et in medio illius spissitudinis est stella que est in collo Galline. Et iam declinat aliquid partis sue rarum ad partem septentrionis a stella que est in pectore usque ad stellam que est in humero ale sue dextre et usque ad duas stellas compares que sunt in extremitate pedis eius dextri. Deinde ex hoc, quemadmodum diximus in precedentibus, est sectio pura et clara apud cingulum aliud, quod est a stella quam diximus ex stellis Galline usque ad stellam lucidam que est in cauda Galline.

⟨VIII.3⟩ Capitulum tertium: In scientia artificii sphere corporalis

Quod autem videtur de Almaiarati est secundum quod iam narravimus in locis suis. Ut vero faciamus exemplum per spheram corporalem secundum quod sequitur modos quos iam firmavimus in sphera stellarum fixarum, quibus declaratur quod motus revolutionis eius propinquus est in similitudine motui revolutionis stellarum retrogradarum, scilicet motui universali primo ab oriente ad occidentem super duos polos equationis diei, et ipse movetur revolutione sui super duos polos orbis Solis, qui est linea orbis medii signorum ad contrarium illius, est ergo artificium eius et acceptio positionis stellarum eius in eo secundum hunc modum quem narrabo: Nos quidem sphere colorem non ponemus similem colori aeris qui est diei, verum ponemus eum similem colori aeris qui est noctis quo videntur stelle. Postea signabimus super spheram duo puncta opposita secundum veritatem et ponemus ea duos polos super quos describemus orbem magnum existentem semper in superficie orbis medii signorum. Et describemus super duos polos ipsius orbem magnum existentem super angulum rectum eius qui incipit ab una suarum partium que sunt apud orbem medii signorum. Dividam ergo ipsum secundum divisionem orbis medii signorum et partium eius, et sunt 360 partes, et firmabo ex numeris partium quantitatem que videtur esse competens. Deinde faciam duas armillas ex substantia forti productas secundum percussionem quarum quadrate superficies sint liniate et polite ab omnibus partibus suis certa liniatione et vera quarum una minor sit altera parum. Et sit armilla una minor contingens spheram cum omni amplitudine superficiei sue interioris. Et describam in medio superficiei plane apparentis ex ea et armilla que est maior parum per duas lineas secantes latitudinem earum in duo media et duo media secundum veritatem, et perveniam cum duabus lineis ad medietatem cuiusque duarum armillarum, et dividam unum duorum laterum que sunt a duobus lateribus linee cuiusque duarum armillarum, et dividam etiam duas medietates duorum circulorum a loco sectionis eorum in 180 partes. Cum ergo fecerimus illud, erit minor armilla ipse orbis descriptus semper super duos polos equationis diei et super duos polos orbis signorum et etiam super duo puncta duorum tropicorum super hanc amplitudinem divisam quam diximus. Et faciemus in medio in oppositione apud duas extremitates duarum sectionum duo foramina et ponemus in eis duos clavos apud duos polos sphere quos accepimus in sphera duos polos orbis signorum donec sit armilla revoluta per totam superficiem sphere. Ut autem assumamus principium stellis fixis, propterea quia non est secundum veritatem ut signemus duo puncta duarum equalitatum et duo puncta duorum tropicorum secundum veritatem orbis signorum in sphera quando non fuerit eius quod consideravimus longitudo de stellis fixis nisi ab hoc puncto, signabimus luminosiorem et splendidiorem earum, scilicet eam que est in ore Canis, et est Asehere Alahabor. Demonstrabitur ergo eius locus ab orbe descripto super angulos rectos orbis signorum ex parte prima, que est principium divisionum, et eius longitudo ab orbe medii signorum est iste partes posite in latitudine ad partem poli meridiani. Et similiter demonstrabitur locus cuiusque stellarum fixarum secundum quod sequitur in libro. Signabimus notam nostram. Et revolvatur armilla super duos polos orbis signorum. Cuius portio altera est divisa. Quotiens ergo revolverimus partem superficiei lateris divisi ad notam orbis signorum, erit longitudo illius partis a principio numerorum qui sunt portionis in qua est Canis sicut numerus partium longitudinis stelle quesite in longitudine a Cane secundum quod est in libro. Postea cum nos pervenerimus ad revolvendam notam lateris divisi, erit longitudo etiam eius ab orbe medii signorum sicut longitudo stelle in libro secundum quod narratum est aut ad polum septentrionalem aut ad polum meridianum ab orbe signorum. Super illum ergo locum signabimus locum stelle. Et preparabimus post illud et colorabimus spheram colore citrino decenti mensuratione et secundum quod simile est. Et sequemur quantitates que opponuntur unicuique stellarum fixarum in libro. Alteratio vero formarum figurarum cuiusque signorum declarabitur secundum quod est facilius per lineas tantum continentes stellas intrinsecas in illa figura. Et istarum linearum color non sit multum contrarius colori totius sphere, ut non simus negligentes utilitatem significationis eius neque sit quod ponitur de diversitate colorum destruens similitudinem exempli secundum veritatem et sit nostra consideratio exemplar quo exemplificetur. Et servatio nostra facilior nobis erit cum nos consideraverimus ipsum. Et accipiemus ea in eo per nostram considerationem illius in exemplo spherico et imaginatione movente stellas. Et quia iam premisimus modum loci Almaiarati secundum quod sequitur etiam illud quod declaratum est ex narrationibus locorum et figurarum et spissitudinum et raritatum et sectionum in eo quod est inter illud, tunc componamus armillam maiorem duarum armillarum, que est orbis meridiei, super armillam minorem continentem spheram super duos polos qui sunt sicut duo poli orbis equationis diei. Et hec duo puncta sunt in armilla maiore, que est orbis meridiei, apud duas extremitates etiam duarum sectionum medietatis circuli, et sunt lateris divisi quod est super terram. Et sunt duo puncta opposita fixa et in armilla minore descripta super polos amborum orbium apud duas extremitates duorum arcuum, quorum longitudo ab unoquoque duorum polorum orbis signorum oppositorum est partes declinationis, scilicet 23 partes et 51 minutum. Et remanent apud sectiones duorum orbium loca parva in quibus sunt foramina ad componendum quod componimus. Latus vero armille maioris divisum et manifestum est quod ipsum semper est equale orbi meridiei descripto super duo puncta duorum tropicorum. Et oportet ut preparemus in omni hora et opponamus per ipsum illi parti partium orbis signorum cuius longitudo partium que sunt inter ipsam et inter principium Canis ex partibus que sunt in illa hora est longitudo Canis a puncto tropici estivi, sicut fuit in principio regni Antonini duodecem partes et tertia. Orbem vero meridiei erigamus erectum super horizonta que est in basi. Et sit superficies eius que videtur divisa in duas medietates. Et sit possibile ut revolvatur supra superficiem sui ipsius, ut possimus in omni hora elevare polum septentrionalem ab horizonte secundum quantitatem partium que sunt in orbe meridiei proprietatis cuiusque arcuum climatum. Et non ingrediatur super nos diminutio postquam non est possibile ut firmemus in sphera orbem equationis diei et duos tropicos. Postquam enim fit latus meridiei divisum, punctum quod est in medio inter duos polos equationis diei, cuius longitudo ab unoquoque eorum est nonaginta partes, et est quarta, est in potentia equalis puncto equationis diei, et duorum quidem punctorum cuiusque quorum longitudo ab hoc puncto et a duobus lateribus est vigintitres partes et quinquagintaunum minutum, que sunt declinatio, est potentia cuiusque potentia duorum tropicorum, eius quidem quod est ad septentrionem puncti tropici estivi et eius quod est ad meridiem puncti tropici hyemalis, donec nos, cum revolverimus revolutionem primam ab oriente ad occidentem ad latus orbis meridiei divisum, possimus comprehendere longitudines stellarum quesitarum in omni hora per illam divisionem etiam et longitudines earum que sunt ab equatione diei et a duobus tropicis per descriptionem super duos polos equationis diei.

⟨VIII.4⟩ Capitulum quartum: In proprietatibus figurarum que sunt stellarum fixarum

Et postquam iam declarata est proprietas motus stellarum fixarum, superest ut loquamur de figuris earum. Figurarum igitur que sunt stellarum fixarum post figuras aliarum apud alias que sunt fixe, sicut cum quedam earum super lineam rectam sunt aut super figuram trianguli aut figuras illi similes, quedam sunt que videntur apud stellas retrogradas tantum et apud Solem et Lunam et apud partes orbis signorum, et quedam que videntur apud terram tantum, et quedam que videntur apud terram et apud stellas retrogradas simul et apud Solem et Lunam et apud partes aut fines orbis signorum. Figure autem stellarum fixarum que videntur apud stellas retrogradas aut apud sidera orbis signorum tantum in communitate quidem erunt aut cum fuerint stelle fixe et una stellarum retrogradarum super unum circulorum descriptorum super duos polos orbis signorum aut super circulos eorum diversos, ita ut sint earum longitudines secundum ternationem aut quadrationem aut sextationem, scilicet ut sint continentes angulos, scilicet aut angulum rectum aut angulum addentem super ipsum aut minuentem ab eo tertiam partem recti, et in proprietate quidem cum est possibile ut precedat unaqueque stellarum retrogradarum, scilicet ut precedat una stellarum retrogradarum unum horum circulorum. Et he stelle sunt que stant in loco orbis signorum continente transitus stellarum retrogradarum in latitudine, sed Probably corrupt for scilicet, which would correspond to the Greek text (see Toomer, loc. cit., p. 407, line 7 from the bottom). Paris, BnF, lat. 14738 (138r, line 5 from the bottom) reads sed too. apud stellas quinque retrogradas apud eas que videntur ex coniunctione earum apud contactum et apud cooperimentum, apud Solem vero et Lunam apud occultationem earum et coniunctionem earum et precessionem orientalitatis earum. Nominamus autem occultationem principium lesionis cuiusque stellarum cum fuerit sub radio duorum luminarium, et nominamus coniunctionem cum cooperiunt se duo centra, et nominamus precessionem orientalitatis earum primum principium visionis stelle cum recedit de sub radiis duorum luminarium. Figure vero stellarum fixarum que sunt apud terram tantum sunt quatuor. Quas quidam homines nominant nomine quidem communi centra chordarum et nomine quidem proprio orientem et medium celi super terram et occidentem et medium celi sub terra. Ubi ergo est orbis equationis diei super summitatem capitum, omnes stelle fixe oriuntur et occidunt et sunt in linea media celi super terram semel in omni revolutione et semel in linea medii celi sub terra, et duo poli orbis equationis diei sunt apud illum locum tangentes lineam orbis horizontis et non ponunt aliquam linearum equidistantium circulatarum super seipsos, neque semper apparentem neque semper occultantem. Et ubi duo poli sunt super summitatem capitum, non oritur neque occidit aliqua stellarum fixarum. Et hic locus orbis equationis diei est locus horizontis, et est una duarum medietatum sphere quas secat orbis equationis diei apparens semper super terram, et medietas altera occulta semper sub terra, et est unaqueque stellarum in linea medii celi bis in omni revolutione, scilicet earum quedam etiam super terram et quedam earum sub terra. Locorum vero declivium, que sunt in eo quod est inter hec duo loca, sunt circuli linearum equidistantium quorum centrum est polus semper apparentes et circuli semper occulti. Stelle vero que continentur ab his circulis apud duos polos non oriuntur neque occidunt, veruntamen ipse sunt in linea medii celi bis in omni revolutione, sed Probably corrupt for scilicet, which would correspond to the Greek text (see Toomer, loc. cit., p. 408, line 18). Paris, BnF, lat. 14738 (138v, line 11) reads sed too. ille stelle que sunt in circulo semper apparente sunt etiam super terram semper apparentes, et relique quidem, que sunt in circulo semper occulto, sunt sub terra semper. Ille vero que sunt super lineas equidistantes maiores oriuntur et occidunt et sunt in linea medii celi vice una super terram in omni revolutione et vice una sunt in linea medii celi sub terra. Et ex eo tempus quidem cuius initium est ab uno centrorum et reversio ad ipsum est unum in omni loco, quoniam non continetur nisi a revolutione una in sensu. Et tempus quidem cuius initium est ab uno centrorum et pervenit usque ad illud quod ei opponitur tunc quidem cum videtur apud orbem meridiei est etiam unum in omni loco, quoniam continetur a medietate revolutionis unius. Et quando quidem videtur apud horizontem et fuerit orbis equationis diei super summitatem capitum, etiam erit secundum habitudinem unam, quoniam unumquodque eorum continetur a medietate revolutionis omnium linearum equidistantium quas secat non orbis meridiei tantum, sed etiam orbis horizontis. In locis vero declivibus aliis non est tempus quod est super terram et quod est sub terra idem omnium equidistantium. Et manifestum est quoniam non in omni loco tempus quod est super terram equale est tempori quod est sub terra nisi quod est super orbem equationis diei tantum. Quoniam hunc secat tantum orbis horizontis in duo media etiam in sphera declivi. Omnes vero equidistantes alie dividuntur in arcus non similes neque equales. Et sequitur hoc ut sit tempus quod est ab oriente aut ab occidente ad unam duarum linearum medii celi equale omni tempori quod est ab illo medio celo ad orientem aut ad occidentem, propterea quod orbis meridiei secat lineas equidistantes in portiones equales. Tempus vero quod est ab oriente aut ab occidente ad unamquamque duarum linearum medii celi in sphera quidem declivi est diversum, sed in sphera recta est equale, quoniam portiones que sunt super terram omnes sunt equales portionibus que sunt sub terra in hoc loco tantum. Et propter hoc stelle que sunt in linea medii celi simul in sphera quidem recta oriuntur simul et occidunt simul semper nisi ille quarum localis motus revolutionis que est super duos polos orbis signorum est insensibilis. Sed in sphera quidem declivi stelle que sunt in linea medii celi simul non oriuntur neque occidunt simul, sed que earum sunt in parte meridiei oriuntur semper post illas que sunt in parte septentrionis et occidunt ante eas. Figure vero stellarum fixarum que videntur apud terram et apud stellas retrogradas aut apud partes orbis signorum secundum communitatem quidem etiam comprehenduntur propter illud quod contingit esse in oriente aut in occidente aut in medio celi simul aut cum quibusdam stellis retrogradis aut cum quibusdam partibus orbis signorum, sed secundum proprium propter stellas quarum motus videtur ad Solem secundum novem modos. Modus figure prime est qui nominatur iliotis matutinalis, cum fuerit stella in horizonte orientali cum Sole. Illius est qui nominatur orientalis occultus sequens elongata elevatio, et est cum fuerit stella in principio sue occultationis et postea incipit elevari post Solem. Et illius est qui nominatur orientalis occultus ascendens simul. Tertia cum fuerit stella ipsa et Sol simul in loco uno horizontis orientalis ascendens simul. Et illius est qui nominatur orientalis precedens elevationem, et est cum stella in principio illius quod precedit orientalitatem suam elevatur ante Solem. Secunda vero figura est que nominatur medium celi matutinale, cum fuerit stella in orbe meridiei et Sol in horizonte orientali aut super terram aut sub terra. Et huius etiam est qui nominatur medium celi postremum. Non enim videtur orientalis cum mediat celum stella post elevationem Solis equaliter. Et est eius qui nominatur medium celi simul verum orientale, cum mediat stella celum cum elevatione Solis equaliter. Et est eius qui nominatur medium celi antecedens orientale, et est cum mediat stella celum ante elevationem Solis equaliter. Et quod fuerit ex hac super terram videbitur. Figura vero tertia est que nominatur occasus matutinalis, et est cum fuerit Sol in horizonte orientali et stella in horizonte occidentali. Et huius etiam est qui nominatur non occasus matutinalis postremus (non enim videtur orientalis), et est cum fuerit occasus stelle quando elevatur Sol equaliter. Et illius est qui nominatur occasus simul verus orientalis, cum fuerit occasus stelle cum elevatione Solis equaliter. Et illius est qui nominatur occasus antecedens orientale, qui videtur cum fuerit ut stella quando occultatur elevetur Sol equaliter. Figura autem quarta est que nominatur iliotis medium celi, et est quod, cum fuerit Sol in orbe meridiei, erit stella in horizonte iliotis. Et illius etiam sunt due species. Una earum est que est diurna et non videtur, et est cum fuerit Sol in medio celi super terram et stella oritur, et alia earum est que est nocturna et videtur, et est cum fuerit Sol in medio celi sub terra et stella oritur. Et figura quinta est que nominatur medium celi meridies, et est cum fuerit Sol et stella simul in orbe meridiei. Et huius etiam sunt duo modi diurni et non videntur, et est cum fuerit Sol in medio celi super terram et fuerit stella aut cum eo super terram in medio celi aut sub terra in opposito, et duo modi nocturni, et est cum fuerit Sol in medio celi sub terra. Horum unus non videtur. Ille vero qui non videtur est cum fuerit stella cum Sole in medio celi sub terra. Qui vero videtur est cum fuerit super terram in opposito suo. Figura vero sexta est que nominatur medietas diurna, et est cum fuerit stella in horizonte occidentali et Sol in orbe meridiei. Et huius etiam que est diurna non videtur, et est cum fuerit Sol in medio celi super terram et stella occidit. Que autem eius est nocturna et videtur est cum fuerit Sol in medio celi sub terra et stella occidit. Figura autem septima est que nominatur iliotis vespertinus, et est cum fuerit Sol in horizonte occidentali et stella in horizonte orientali. Et huius etiam que nominatur horientalis postrema vespertina videtur, et est cum elevatur stella statim post occidentem Solem. Et eius est que nominatur horientalis simul vera vespertina, et est cum fuerit ut stella elevetur cum occasu Solis. Et eius que nominatur orientalis antecedens vespertina non videtur, et est cum elevatur stella antequam occidit Sol. Figura autem octava est que nominatur medium celi vespertinum, et est cum fuerit Sol in horizonte occidentali et stella in orbe meridiei, aut super terram aut sub ea. Et huius etiam est que nominatur medium celi postremum vespertinum, cum fuerit ut, quando Sol occidit, sit stella in medio celi et quod fuerit ex ea super terram videbitur. Et illius que nominatur medium celi vespertinum occultum simul est cum fuerit ut stella mediet celum cum Solis occasu. Et eius que nominatur medium celi antecedens non videtur, et est cum fuerit ut stella mediet celum et Sol occidat. Figura autem nona nominatur occasus vespertinus, et est cum fuerit stella cum Sole in horizonte occidentali. Huius etiam que nominatur occasus postremus vespertinus videtur cum fuerit ut sit principium occultationis stelle post occasum Solis. Et eius que nominatur occasus occultus simul vespertinus, et est cum fuerit occasus stelle cum occasu Solis. Et eius que nominatur occasus antecedens vespertinus non videtur, et est cum fuerit ut, cum stella fuerit apud principium sue orientalitatis, occidat ante occasum Solis.

⟨VIII.5⟩ Capitulum quintum: De elevatione stellarum fixarum et mediatione earum celi et occasu earum cum eo quod coniungitur eis de temporibus orbis equationis diei et temporibus orbis signorum

Et postquam iam narravimus sicut diximus, erunt tempora ortus stellarum fixarum et mediationis mediatonis M. celi earum et occasus earum veri qui videntur apud centrum Solis ex hoc nota per lineas mensurabiles tantum et ex locis earum est possibilis earum inventio, propterea quod partes orbis signorum cum quibus est ortus cuiusque stelle earum et mediationis celi eius et occasus eius demonstrantur per hec capitula que ponemus de lineis mensurabilibus. detail Describam itaque primum mediationi celi earum orbem descriptum super duos polos duorum orbium, orbis equationis diei et orbis signorum, super quem sint A, B, G, D, et medietatem orbis equationis diei, supra quam sint A, E, G, et sit polus eius punctum R, et medietatem orbis signorum, supra quam sint B, E, D, et eius polus H, et ponam arcum orbis magni descripti super duos polos orbis signorum, supra quem sint H, T, K, L, et imaginabor aliquam stellarum fixarum quesitam super notam puncti T, quoniam loca earum non sunt nisi secundum considerationes nostras et quod descripsimus de eis nisi apud similitudinem horum orbium descriptorum, et describam arcum orbis magni descripti super duos polos orbis equationis diei et super duos polos magni orbis super punctum cuius T existit stella, super quam sint R, T, M, N. Manifestum est igitur quod stella que est super punctum T mediat celum cum duobus punctis orbis equationis diei et orbis signorum que sunt super punctum M et punctum N. Et ostendam illud et arcum TN per id quod narrabo. Et quia propter illud quod declaravimus in principio libri Almagesti de duobus orbibus magnis inter duos arcus HA et AN duorum magnorum orbium protrahuntur duo arcus duorum magnorum orbium arcus HL et arcus RN, erit proportio chorde dupli arcus HA ad chordam dupli arcus AR aggregata ex duabus proportionibus, scilicet ex proportione chorde dupli arcus HL ad chordam dupli arcus LT et ex proportione chorde dupli arcus TN ad chordam dupli arcus NR. Unusquisque vero arcuum AR et RN et HK est quarta circuli. Et sciemus ex noto superius quod arcus KT, qui est latitudo, et arcus KB, qui est longitudo, sunt noti. Et sciemus per id quod iam declaratum est de declinatione orbis signorum arcum RH et arcum LK. Et ex eo declarabitur quod ex arcubus quesitis erunt arcus HA et arcus AR et arcus HL et arcus LT et arcus RN noti. Et propter hoc sciemus arcum TN residuum. Et etiam quia proportio chorde dupli arcus RH ad chordam dupli arcus HA aggregatur ex duabus proportionibus, ex proportione chorde dupli arcus RT ad chordam dupli arcus TN et ex proportione chorde dupli arcus NL ad chordam dupli arcus LA, erunt ex arcubus quorum queritur scientia propter id quidem quod diximus hic arcus RH et arcus HA et etiam arcus RT et arcus TN noti. Sed propter illud quidem quod elevatur simul de orbe equationis diei et orbe signorum in sphera recta ex arcu KB sciemus arcum LA et arcum NL residuum. Et propter illud sciemus ex toto arcu NA arcum MB orbis signorum.

Et sciemus breviter partes que elevantur et occidunt cum stellis fixis et de partibus orbis equationis diei et partibus orbis signorum ex mediatione earum celi secundum hunc hnuc M. modum: detail Describam autem orbem meridiei, supra quem sint A, B, G, D, et medietatem orbis equationis diei, supra quam sint A, E, G, et sit polus eius punctum R, et medietatem orbis horizontis, supra quam sint B, E, D, et sit elevatio stelle super punctum H horizontis, et describam quantitatem orbis magni super duo puncta R et H, super quam sint R, H, T. Et quia etiam inter duos arcus duorum orbium magnorum arcu AR et arcu AE protrahuntur arcus RT et arcus EB, erit proportio chorde dupli arcus RB ad chordam dupli arcus BA aggregata ex duabus proportionibus, ex proportione chorde dupli arcus RH ad chordam dupli arcus HT et ex proportione chorde dupli arcus TE ad chordam dupli arcus EA. Sed ex arcubus quesitis quisque arcuum RA et RT et EA est quarta circuli. Et sciemus propter altitudinem quidem polorum arcum RB, et propter mediationem celi sciemus punctum T, quod est orbis equationis diei, et sciemus arcum TH. Sciemus ergo propter illud arcum TE residuum.

Et breviter sciemus quod, si nos acceperimus in eis que occidunt simul arcum equalem arcui TE in eo quod precedit punctum T, et est arcus TK, erit occasus stelle cum puncto K equationis diei, propterea quod tunc erit occasus in arcu equali arcui BH, et erit angulus qui est in eo quod precedit de orbe meridiei etiam equalis angulo qui continetur ab AR et TR in eo quod sequitur secundum hanc figuram. Et sciemus per illud cuius iam precessit declaratio de numeratione elevationum in omni climate cum eo quod elevatur et occidit simul de partibus orbis equationis diei et partibus orbis signorum partem que elevatur orbis signorum cum puncto E, quod est orbis equationis diei, et cum stella, et partem que occidit orbis signorum cum puncto K, quod est orbis equationis diei, et cum stella. Et manifestum est quod in temporibus in quibus erit Sol super illas partes orbis signorum secundum veritatem erit elevatio stellarum fixarum et mediatio celi earum et occasus earum qui videtur apud centrum Solis quod vocatur centra aliorum vera.

⟨VIII.6⟩ Capitulum sextum: In apparitione stellarum et occultatione earum

Non sumus contenti numeratione capitulorum cum lineis mensurabilibus in apparitione stellarum et occultatione earum que sumuntur ex locis earum tantum. Exempli causa dico non quemadmodum per ea declaratur quod stella talis aut talis elevetur cum parte tali aut tali orbis signorum est possibile nobis scire per eius simile quantitatem arcus qui est longitudo Solis ab horizonte sub terra apud principium apparitionis earum et occultationis. Non est enim possibile ut sit quantitas huius arcus quantitas una neque in omnibus stellis neque in eisdem stellis in omni loco, verum ipse diversificatur propter magnitudinem stellarum et propter longitudinem earum in latitudine a Sole et propter declinationis alterationem orbis signorum. detail Nos namque, si imaginati fuerimus orbem meridiei, supra quem sint A, B, G, D, et medietatem orbis signorum, supra quam sint A, E, R, G, et medietatem orbis horizontis, supra quam sint B, E, D et cuius polus sit punctum H, tunc manifestum erit quod si aliqua stellarum que elevatur cum puncto E orbis signorum fuerit stella maior et primum quo inceperit apparere causa exempli dico fuerit longitudo Solis sub terra arcus ER, erit ut stelle minoris, et si sit eius longitudo a Sole in latitudine longitudo equalis illi longitudini, videatur eius longitudo a Sole secundum quantitatem arcus maioris arcu ER et erit in suo ortu minor. Et etiam in stellis in magnitudine equalibus, si stella que est propinquior puncto E in latitudine fuerit visa primum ex longitudine quantitatis arcus ER, tunc stella que est plus ea elongata in latitudine videbitur ex longitudine minore arcu ER, propterea quod in longitudine una a Sole sub terra erit radius qui est propinquior orbi signorum et Soli plus eo qui est ab eis magis elongatus. Et stelle equalis magnitudinis que oriuntur secundum longitudines equales in latitudine secundum multitudinis quantitatem declinationis orbis signorum super horizonta faciunt angulum DER minorem. Et videtur stella primum ex longitudine maiore arcu ER. Nos namque, si addiderimus et affirmaverimus sicut in forma alia que est post istam arcum orbis descripti super duos polos horizontis Sole existente super punctum R, et manifestum est quod ille erit erectus super orbem horizontis supra quem sint H, T, R, K, erit longitudo Solis sub terra in illis eisdem stellis equalis semper arcui RT fixa equalitate. Ortus enim qui sunt super terram aliquarum longitudinum equalium sunt similes. Et erit arcus ER, cum fixus fuerit arcus TR, quemadmodum diximus, tunc quidem cum fuerit orbis signorum erectus, minor, et tunc quidem cum fuerit declinatus, maior. In comprehensione autem quantitatis longitudinis Solis sub terra in orbe signorum est necesse considerare unamquanque stellarum. Quoniam si non fuerit longitudo que est super angulum rectum horizontis, sicut illa que in hac forma descripta est arcus RT, fixa in omni quod habitatur et in illis stellis, preterea Probably corrupt for propterea, which is also the reading of Paris, BnF, lat. 14738 (140r, line 19) and would correspond to the Greek text (see Toomer, loc. cit., p. 414, line 8 from the bottom). quod ortus earum non sunt similes neque demonstrantur secundum equalitatem in aere crosso qui est in climatibus septentrionalibus, erunt nobis necessarie considerationes non in uno climate tantum, sed in unoquoque climatum aliorum. Quod si concesserint in illis stellis eisdem arcum qui est similis arcui RT in uno quoque locorum, sicut illud oportet, quoniam necesse est ut accidat in stellis propter diversitatem aeris simile quod accidit in ortibus earum, erimus contenti longitudinibus quas consideraverimus in climate uno tantum in eo quod volumus de inquisitione residui et inquisitione earum per lineas mensurabiles si fuerit diversitas declinationis orbis medii signorum propter loca habitabilia aut fuerit propter motum localem spherarum stellarum fixarum cum eo quod declaratur de motu locali earum ad id quod sequitur ex partibus orbis signorum. Et ponam in eo quod declaratum est de hac forma ex longitudinibus longitudinem arcus ER ex consideratione unius climatis, quodcunque clima fuerit. Et quia etiam in arcubus HB et HR duorum orbium maiorum protrahuntur duo arcus BT et RA, erit proportio chorde dupli arcus AB ad chordam dupli arcus BH aggregata ex duabus proportionibus, ex proportione chorde dupli arcus AE ad chordam dupli arcus ER et ex proportione chorde dupli arcus RT ad chordam dupli arcus TH. Ex arcubus vero quesitis est unusquisque arcuum BH et TH quarta circuli. Et quia posuimus punctum E ipsam partem cum qua elevatur stella et punctum A ipsam partem cum qua mediat celum, tunc ipse scientur ex tabulis elevationum. Propter hoc ergo scietur arcus AE. Et propter illud scietur arcus ER ex consideratione. Et scietur arcus AH, qui aggregatur ex longitudine puncti A ab equatione diei, quod scitur ex tabulis declinationis, et ex longitudine que est summitatis capitum ab eo quod est in equatione diei in illo orbium meridiei que est equalis altitudini poli. Erit ergo arcus RT reliquus notus. Et postquam iste est repertus fixus in omni loco, comprehendemus per ipsum quantitates arcus ER que erunt in climatibus aliis. Et etiam erit proportio chorde dupli arcus HB ad chordam dupli arcus BA aggregata ex duabus proportionibus, ex proportione chorde dupli arcus TH ad chordam dupli arcus TR et ex proportione chorde dupli arcus RE ad chordam dupli arcus EA. Et ex arcubus quesitis arcus quidem RT sicut et nunc. Et est punctum E ipsa pars cum qua elevatur stella in climate quesito per id cuius iam precessit declaratio. Et propter illud erunt arcus EA et arcus BA dati. Erit ergo arcus ER reliquus, qui est orbis signorum, erit etiam datus. Et per hec capitula et secundum similitudinem huiusmodi operabimur in occultationibus que sunt apud occasum. Neque mutabimus in hac forma nisi locum orbis signorum tantum ex partibus aliis secundum quantitatem declinationis eius in eis. Et describam in hac forma arcum horizontis occidentalem, super quem sint B, D. Et ut non dimittamus hunc locum, videmus quod in eo quod diximus est sufficientia ad declarandum quod consideravimus in eo de scientia huius capituli. Et propterea quod hoc capitulum aggregatum ex precedenti narratione est valde multe diversitatis, non propter diversitatem locorum habitabilium et multitudinem alterationis declinationis orbis signorum in eis tantum, sed propter multitudinem stellarum et etiam propter considerationes que sunt ortuum earum, erit hoc capitulum valde difficile ad sciendum, et erit visus considerantium et aer qui est in locis visis facientes principium temporis imaginationis eius diversum, et non verum, neque certificatur cum eo, et erit secundum quod vidi per longitudinem experimenti et quod vidimus de diversitate in considerationibus istis similibus manifestum notum, scilicet capitulum. Et cum hoc quoniam propter motum sphere stellarum fixarum non est possibile ut sint in omni climate ortus earum et mediatio earum celi et earum occasus qui simul sunt fixi in omni hora sicut isti quos diximus et protraximus per has demonstrationes et proportiones et numeros, abstinuimus a multiloquio in presenti et contenti fuimus in hoc eo quod invenimus in eo et cuius terminus est propinquus libris antiquorum aut habitudinis spherice et cuius comprehensionem est possibile declarare in omni hora. Quod Probably si is missing here, which follows in Paris, BnF, lat. 14738 (140v, line 13) and would correspond to the Greek text (see Toomer, loc. cit., p. 417, line 9). voluerit aliquis ponere causam illius habitudines aeris apud ortus et occasus et ut non referat illud ad loca orbis signorum, tunc nos videmus semper principium temporum non servare illum ordinem neque illam veritatem, ita ut non alteretur. Quoniam causa non est nisi tempus totum, et non principia temporum apparitionis et occultationis, sed propter omnes longitudines que reperiuntur ex figuris que sunt inter eas et inter Solem et ex eo quod est in figuris divisionis inclinationum Lune.

Expleta est dictio octava libri Almagesti Ptolemei Pheludiensis.