PAL

Ptolemaeus Arabus et Latinus

_ (the underscore) is the placeholder for exactly one character.
% (the percent sign) is the placeholder for no, one or more than one character.
%% (two percent signs) is the placeholder for no, one or more than one character, but not for blank space (so that a search ends at word boundaries).

At the beginning and at the end, these placeholders are superfluous.

Dresden, Sächsische Landesbibliothek – Staats- und Universitätsbibliothek, N. 100

s. XVex (1487-1488 for most of the MS, cf. f. 19v, 154r, 190v, 213v, 216v and 218r, but also in or after 1494, f. 292r: ‘Anno Cristi 1494 currente occurrit eclipsis Lune totalis ad meridianum Cracoviensem 21 die Marcii, 14 hora completa, 0 minuto…’).

Or.:

most of the MS was copied by Egidius de Corinthia (f. 190v: ‘per me Egidium de Corinth<ia> anno 1488 in alma universitate Croc<oviensi> (!)) at the University of Cracow (see f. 154r, 175r, 190v and 292r).

Paper, 306 f., one main hand (Egidius de Corinthia), with the possible exception of f. 1r-24v, 172r-173r, 185r and a few later additions on f. 11r, 150v, 202r and 220r.

Astrologer’s handbook mixing standard texts and all sorts of notes and numerous glosses difficult to collate, dealing with astronomy, astrology, medicine and astral magic, including: Cristannus de Prachaticz, Compositio astrolabii (1r-10v); added table ‘Tabula declinationis Solis ab equinoctiali’ (11r); Cristannus de Prachaticz, Usus astrolabii, attr. Ptolemy: ‘Et sic est finis canonum astrolabii Ptholomei anno 1487mo’ (11v-19v); Prophatius Judeus, Quadrans novus (20r-22r); Johannes Eligerus de Gondersleuen, De utilitate quadrantis (22r-24v); Sacrobosco, De sphera, with comm. (25r-86v); Peurbach, Theoricae novae planetarum (87r-120v); Albertus de Brudzewo, Commentariolum super Theoricas novas Georgii Purbachii (121r-149v); notes of astronomy and astrology (150r-150v); Guillelmus Anglicus, De urina non visa (151r-154r); Astronomia Ypocratis (154v-157r); Zael, De electionibus, beginning only (157v-158v); Arnold of Villanova, De cautelis medicorum (159r-161v); various chapters, mainly of astrological medicine (161v-171v); Hermes/Enoch, Liber imaginum signorum (172r-173v); list of books of astral magic (173v); Petrus Gaszowiec, De mutatione aeris (174r-185r); star catalogue verified 1454 (185v-190v); onomancy (190v-191v); Johannes de Glogovia, Summa astrologie, Book IV (192r-196v); flebotomy, astrological (197r-197v); Liber runarum (198r-200v); short chapters on astronomy, astral magic, geomancy, onomancy and astrology (200v-203v); Albumasar, De electionibus liber (204r-213v); Messahallah, De mercibus (214r-216v); Messahallah, Epistola de rebus eclipsium (216v-218r); added horoscope for one ‘Johannes Vaschovius’ born in 1528 (220r); notes on the rectification of nativities ‘Duo sunt moda rectificandi nativitates, unus est Ptolomei, alter antiqui Hermetis…’ (220v-221r); Ptolemaica (222r-222v); note on the rectification of nativities ‘Item videlicet cum gradu Lune ad tempus geniture habitum…’ (222v); astrometeorology ‘De apertionibus portarum et quid ex eis significatur. Inquit Guido Bonati in tractatu de mutatione aeris…’ (223r-226r); Ptolemaica (226v-227v); Hermes, Liber de stellis beibeniis (228r-229r); ‘Boetes vel Custos Plaustri vel Artophilax: Natus sub hoc signo vivet miserrime…’ (229v); Johannes de Glogovia, Summa astrologie, Books I-II (230r-288r); mundane astrology ‘De inventione orbis magni. Orbem magnum quotus sit taliter invenies…’ (288r-290r); astrological chapters ‘Horas a meridiano incipientes ad horicontem reducere…’ (290v-306v). Blank: 171bis, 218v-219v, 221v.

Bibl. L. A. Birkenmajer, Stromata Copernicana. Studia, poszukiwania i materjały biograficzne, Kraków, 1924, 97-98; E. Zinner, ‘Aus alten Handschriften’, Naturforschende Gesellschaft Bamberg 38 (1962), 8-57: 24; L. Schmidt, Katalog der Handschriften der Sächsischen Landesbibliothek zu Dresden, III, Dresden, 1982 (first published Leipzig, 1906), 39-42; P. O. Kristeller, Iter Italicum, III, London-Leiden, 1983, 379; G. Rosińska, Scientific Writings and Astronomical Tables in Cracow. A Census of Manuscript Sources (xivth-xvith Centuries), Wrocław-Warszawa, 1984, 552 (index); M. Markowski, Astronomica et astrologica Cracoviensia ante annum 1550, Firenze, 1990, 289; B. Láng, Unlocked Books. Manuscripts of Learned Magic in the Medieval Libraries of Central Europe, University Park [Pennsylvania], 2008, 319; L. Moulinier-Brogi, Guillaume l’Anglais, le frondeur de l’uroscopie médiévale (XIIIe siècle), Genève, 2011, 200-201; M. Malpangotto, Theoricae novae planetarum Georgii Peurbachii dans l’histoire de l’astronomie, Paris, 2020, 655-656 and 664-665.

222r–⁠222v

‘Circulum pro exitu geniture ab utero rectificare iuxta verbum Ptho<lomei> quinquagesimum. Sit tempus datum cuiuspiam — tempore figura constituatur que erit finaliter verificata.’

226v–⁠227v

‘Nature particulares signorum et facierum eorum quas ponit Ptholomeus ii Quadripartiti, capitulo undecimo, verificate per venerabilem egregiumque virum maystrum Petrum Gaschowis medicine doctorem. Totum signum Arietis sunt tonitrua et relampagos (Pisces) meridionales facientes grandinem <de natura> Saturni’ (in the form of a table).

= Petrus Gaszowiec, Tabula de naturis particularibus signorum et facierum (C.2.7)

. The table is followed by a note: ‘Nature signorum sunt duplices, universales et particulares ista natura loquitur presens tabula.’ No glosses, but, later on (different ink), the scribe added another note below the first note: ‘Item caput Algel (!) sive dyaboli in Perseo est de secunda magnitudine, septentrionalis, de natura Saturni et Iovis. Et ista dixit Ptholomeus in Centum verbis, verbo 73: Cum fuerit iunctus Mars corporaliter capiti Algel et non aspexerit fortunam…’ (= Centiloquium, v. 73, in Plato of Tivoli’s translation, the whole verbum is quoted).