PAL

Ptolemaeus Arabus et Latinus

_ (the underscore) is the placeholder for exactly one character.
% (the percent sign) is the placeholder for no, one or more than one character.
%% (two percent signs) is the placeholder for no, one or more than one character, but not for blank space (so that a search ends at word boundaries).

At the beginning and at the end, these placeholders are superfluous.

Paris, Bibliothèque nationale de France, lat. 9335

s. XIII1 (c. 1220s Georges).

Or.:

Bologna (Georges).

Prov.:

Mateus de Imola, professor of astrology at Bologna from 1352 to 1363, then a certain ‘master Michael’ (cf. erased ex-libris f. Ir: ‘et est Matey de Ymola, precii… et modo est magistri Michaellis de…’); Giovanni Fontana (c. 1395-1455), who added notes f. 134r; Ismaël Boulliau (d. 1694); acquired by the Bibliothèque Nationale in 1756.

Parchment, II+160 f., a single neat hand, painted initial f. 1r, decorated initials.

Scientific texts, mainly Gerard of Cremona’s translations: table of contents, late medieval (Ir); Theodosius, Spherica, tr. Gerard of Cremona (1ra-19ra); Autolycus, De sphera mota (19ra-21vb); Hypsicles, De ascensionibus (22ra-23rb), with appendix ‘Figura per quam monstratur quod omnis trianguli in semicirculo…’ (23rb-23vb); Ptolemaica (23vb-25rb); Theodosius, De habitationibus (25rb-28va); ‘Ordo qui est post librum Euclidis secundum quod invenitur in scriptis Iohanicii: Euclidis de aspectibus tractatus unus…’ (28va); Archimedes, De mensura circuli (28va-30ra); Ametus filius Josephi [Aḥmad ibn Yūsuf], De arcubus similibus (30ra-31vb); Alkindi, De quinque essentiis (31vb-32vb); Menelaus, Spherica (32vb-54vb), with appendix ‘Volo ostendere quod omnium trium linearum…’ (54vb-55rb); Tres Fratres Filii Moysi [Banū Mūsā], Verba filiorum Moysi filii Sekir (55rb-63va), with appendix ‘Iste modus est sufficiens in arte eptagoni…’ (63va-64rb); Ametus filius Josephi [Aḥmad ibn Yūsuf], Liber de proportione et proportionalitate (64rb-75rb); Alkindi, De aspectibus (75rb-82ra); Pseudo-Euclid, De aspectibus (82ra-83vb); Tideus, De speculis (84ra-85va); Apollonius, Liber de pyramidibus (85va-86ra); Alhazen, De speculis comburentibus (86ra-88va); Euclid, De aspectibus (88va-92rb); Abbacus [Ibn ʿAbd al-Bāqī], Liber Iudei super decimum Euclidis (92va-110va); Algorismi [al-Khwārizmī], Algebra (110vb-116va); Albubater [Abū Bakr], Liber mensurationum (116va-125va); Liber Saydi Abuothmi (125va-126ra); Liber Aderameti (126ra-126vb); Liber augmenti et diminutionis (126vb-133va); ‘Dicta atque notata per me Iohannem Fontana physicum Venetum et probata. Pro declaratione speculi ardentis quedam sunt principia…’, added by Giovanni Fontana (134r); Alkindi, De gradibus medicine (135ra-139vb); table for computing the zodiacal position of the Moon, with canon (140r); Alfeal secundum motum Lune (140r-141r); Pseudo-Thebit Bencora, De motu octave spere (141ra-143rb); Alfarabi, De scientiis (143va-151vb); Harib filius Zeid, Liber anoe (151vb-160vb). Blank: Iv-IIv, 134v.

Bibl. L. Delisle, Inventaire des manuscrits conservés à la Bibliothèque Impériale sous les numéros 8823-11503 du fonds latin, Paris, 1863, 28-29; L. Delisle, Le cabinet des manuscrits de la Bibliothèque Nationale, II, Paris, 1874, 343; A. A. Björnbo, ‘Über zwei mathematische Handschriften aus dem Vierzehnten Jahrhundert’, Bibliotheca Mathematica, Dritte Folge 3 (1902), 63-75: 67-75; M. Clagett, Archimedes in the Middles Ages, I, Madison, 1964, xxvi; P. O. Kristeller, Iter Italicum, III, London-Leiden, 1983, 242; F. Avril, M.-T. Gousset, Manuscrits enluminés d’origine italienne, II: XIIIe siècle, Paris, 1984, 5 (no. 3); B. B. Hughes, ‘Gerard of Cremona’s Translation of al-Khwārizmī’s al-Jabr: A Critical Edition’, Mediaeval Studies 48 (1986), 211-263: 224-225; P. Pizzamiglio, Gerardo da Cremona nella tradizione amanuenze e tipografica, Cremona, 1988, 25-26; D. Juste, Catalogus Codicum Astrologorum Latinorum, II: Les manuscrits astrologiques latins conservés à la Bibliothèque nationale de France à Paris, Paris, 2015, 187; D. Lohrmann, ‘Johannes Fontanas Traktat über Brennspiegel und der Codex Paris BnF ms. latin 9335’, Sudhoffs Archiv 100 (2016), 166-187; M. Moyon, La géométrie de la mesure dans les traductions arabo-latines médiévales, Turnhout, 2017, 131-132; M. Moyon, Le Liber augmenti et diminutionis. Contribution à l’histoire des mathématiques médiévales, Stuttgart, 2023, 2; S. Georges, Glosses as a Source for the History of Science. The Case of Gerard of Cremona’s Translation of Ptolemy’s Almagest (forthcoming).

23vb–⁠25rb

‘Liber quem edidit Tebit filius Chore de his que indigent expositione antequam legatur Almagesti. De his que indigent expositione antequam legatur Almagesti (!). Equator diei est circulus maior qui describitur super duos polos orbis ― aut propinqui oppositioni erunt retrogradi. Expletus est liber Tebit filii Chore de his que indigent expositione antequam legatur Almagesti.’