PAL

Jordanus


Bamberg, Staatsbibliothek, Msc.Class.84

Old shelfmarks M. II. 7
Century 14
Precise date 1361 (119v)
Language Latin
Owner’s notes (1) Convent. Bamberg. ord. Praed.
Previous owners Aus der Dominikanerbibliothek
Material Chart.
Height × width 315 x 206
No. of leaves 298
Watermarks Ochsenkopf mit Kreuz
Cover Dunkelbrauner geschnittener Lederband mit Messingbuckeln und Schliessen; von den letzteren fehlt die eine. Auf einem aussen aufgeklebten zum grossen Theil abgerissenen Pergamentblatt von alter Hand die Inhaltsangabe des Buches: Qwido de columpna ... Tractatus de Spera ... Liber introductor ... leupoldi de austria. W(ilhelmi de) arrogonia. de pronostica ... seu so(mpn)iorum. Alkabitiu(s. intro)duct(oriu)s. Darunter auf einem anderen Blättchen die Bezeichnung "J". Als Vorsatzblätter wurden 2 Pergamentblätter aus Urkunden eingebunden; das vordere, etwa vom Jahre 1433, eine Bekanntmachung (von Beschlüssen des Concils betreffs Geldleistungen?) an Convente der Bamberger Diözese enthaltend; das hintere ein Protokoll in einer Vermögensangelegenheit einer Bambergerin Elz wagnerin vom Jahr 1458.
No. of hands mehrere: a (1-119); b (121-151); c (152-298) | Ulricus hager de nuremberga (119)
Type of writing (152-298) in grösserer Schrift
No. of columns 2
Lineation 40-50 Zeilen; (121-151) 47-50 Zeilen; (152-298) 41-42 Zeilen
Printed catalogs Friedrich Leitschuh - Hans Fischer, Katalog der Hss. kgl. Bibliothek zu Bamberg I,2 (Bamberg 1895-1906) 90-3
Publ. descriptions Ernst Zinner, Verzeichnis der astronomischen Hss. des deutschen Kulturgebietes (München 1925) # 8831; Francis S.Jr. Benjamin - G.J. Toomer, Campanus of Novara and Medieval Planetary Theory. Theorica planetarum. (Madison/ Milwaukee/ London 1971) 71
Source Folkerts | Leitschuh, Fischer (1895-1906)
Type of source cat.
Source’s source insp.
Work 1Author standard Guido de Columna
Title (standard) Historia destructionis Troiae
Incipit In regno thesalie de predicte (!) scilicet provincijs Romanie
Printed copies Guido de Columna, Historia destructionis Troiae (Argent. 1486)
Additional remarks Schluß mit "liber XXXVI. (Beginn: Sed in hoc loco dares presenti operi finem fecit). Das Verzeichnis der Getödteten am Schlusse stimmt im Ganzen mit der Ausgabe Argent. 1486 überein. Dann (119) Epithavia vero hectoris et achillis sunt ista usw. Dann folgt ohne Deploratio Troje gleich die Schlusschrift: Ego autem ...
Folio no. 1-119
Rubric (1v ?) Inicipit liber primus de peleo rege thesalie inducente jasonem ut se conferat ad aureum vellus
Prolog Etsi quottidie vetera recentibus obruant(ur) ... (1v) ut ad ipsius narracionis scriem (!) procedatur.
Explicit Epithavia vero hectoris et achillis sunt istas usw.
Colophon (119r-v) Ego autem guido de columpna (iudex de) messana predictum ditem grecum in omnibus sum secutus ... (119v) factum est autem presens opus anno dominice incarnacionis Millesimo anno ducentesimo octuagesimo septimo eiusdem primo indicionis feliciter. re. per me ulricum hager de nuremberga anno 6mo primo. (1361)
Other passages (auf einem auf der 1. Seite aufgeklebten Blättchen von gleichzeitiger Hand) guido de columpna super hystoria Troyana
Blank leaves 120
Additional copies Bamberg M. II. 8. (# 85)
Work 2Author standard Johannes de Sacrobosco
Title (standard) De astrolabii utilitate et compositione libellus
Contents (125) die Capitel De compositione quadrantis usw.
Incipit Omnia instrumentorum sunt hec suspensoria ad capiendum altitudinem dicitur arabice malhanthabuth
Printed copies R. Wolf, Gesch. d. Astronomie (München 1877) 145
Additional remarks ohne Ueberschrift. Da die beiden Traktate (121-132v und 132v-133) mit dem folgenden (hier ebenfalls unbenannten) Werk des Joh. de Sacrobosco (133-141) ein zusammenhängendes Ganzes zu bilden scheinen, so liegt die Vermuthung nahe, dass auch diese von demselben herrühren. Bei R. Wolf, Gesch. d. Astronomie (München 1877) 145 wird ein in einer Pariser Hs. vorhandenes Werk desselben mit ähnlichem Titel angeführt: De compositione quadrantis simplicis et compositi et utilitatibus utriusque.
Folio no. 121-132v
Explicit quarum figuracio committitur industrie addiscentis. Et in hoc terminatur libellus de utilitatibus et de compositione astrolabij.
Work 3Author standard Johannes de Sacrobosco
Title (standard) De utilitatibus et compositione quadrantis tractatulus
Incipit Ad sciendum quadrantem pro cuiuscunque rei altitudine sumenda accipe tabulam planam
Publ. descriptions R. Wolf, Gesch. d. Astronomie (München 1877) 145
Additional remarks ohne Ueberschrift. Da die beiden Traktate (121-132v und 132v-133) mit dem folgenden (hier ebenfalls unbenannten) Werk des Joh. de Sacrobosco (133-141) ein zusammenhängendes Ganzes zu bilden scheinen, so liegt die Vermuthung nahe, dass auch diese von demselben herrühren. Bei R. Wolf, Gesch. d. Astronomie (München 1877) 145 wird ein in einer Pariser Hs. vorhandenes Werk desselben mit ähnlichem Titel angeführt: De compositione quadrantis simplicis et compositi et utilitatibus utriusque.
Folio no. 132v-133
Explicit per modum rotule caudate.
Colophon (rot) Et sic est finis. Et in hoc terminatur tractatulus de utilitatibus et de compositione quadrantis
Additional copies Pariser Hs. mit dem Werk: De compositione quadrantis simplicis et compositi et utilitatibus utriusque.
Work 4Author standard Johannes de Sacrobosco
Title (standard) Tractatus de sphaera
Incipit Tractatum de spera quatuor capitulis distinguimus dicentes primo quid sit spera
Printed copies Johannes de Sacrobosco, Tractatus de sphaera (Vitebergae 1568) von Melanchthon
Additional remarks rothe Ueberschrift
Folio no. 133-141
Rubric Sequitur con(sta)nter tractatus de spera.
Explicit aut deus nature patitur aut mundana mechanica (?) dissolvitur re.
Colophon et est finis. Et in hoc terminatur tractatus de spera per iohannem Kitzing(ensem).
Blank leaves 141v-144
Work 5Author standard Johannes Campanus Novariensis
Title (standard) De sphaerae compositione et utilitatibus eius
Incipit Pocius astrologye radix et fundamentum eius eciam prolixitatis immensi(bili)s subtilitatisque inexhausta profunditas ... Compositionem igitur et utilitates astrolabii velud (!) ab antiquis firmiter radicata hic non referimus id autem de compositionibus et utilitatibus quod spericum vel spera solida dicitur
Printed copies Joechers Gel.-Lex. I S. 1604
Additional remarks Der vielfach freigelassene Raum war für Figuren bestimmt, die aber nicht nachgetragen wurden. Der Autor ist vielleicht der im Folgenden aufgeführte Joh. Campanus (Novariensis), von dem in Joechers Gel.-Lex. I S. 1604 auch eine Schrift: de modo fabricandi sphaeram solidam genannt wird.
Folio no. 145-151
Explicit et quoniam de mensuris tractare non est presentis intentionis hunc tractatum sub laude dei finiturus amen.
Math. drawings Der vielfach freigelassene Raum war für Figuren bestimmt, die aber nicht nachgetragen wurden.
Blank leaves 151 (der größte Teil leer)
Work 6Author standard Leupoldus de Austria
Title (standard) Compilatio de astrorum scientia
Incipit Gloriosus deus et sublimis qui omnia verbo creavit
Printed copies Compilatio Leupoldi Ducatus Austrie filij de astrorum scientia (Aug. Vin. 1489)
Additional remarks (152 oben) rothe Ueberschrift
Folio no. 152-216
Rubric Liber introductorius in astronomiam leup.
Explicit scivi quod hoc quod signant (?) in 5 diebus fieri debebat.
Colophon Explicit compilatio lippolda (roth corr. "i"; und roth ergänzt) filij ducis austrie.
Work 7Title (standard) Tractatus medico - astrologicus
Incipit Medice si eam. (curam?) ignoras ut dicit Galienus quomodo curas et si curas non tui numeris sed fortune
Folio no. 216v-222v
Explicit qui meliores sunt et fortiores. Explicit tractatulus.
Work 8Author standard Campanus de Novara
Title (standard) Tractatus astronomicus
Publ. descriptions Jöcher, A. Gelehrten-Lexikon TH, I, S. 1604
Folio no. 223-259v
Dedication Clementissimo patri ac pijssimo domino ... urbano 4^o ... pontifici Campanus navariensis ... pedum beatorum osculum
Explicit (224) Primus philosophie magister primum ipsius negocium in prima ta(bula) generaliter dispertitur | et retrogracionem istorum per istud instrumentum facile invenies quod admodum de mercurio supera docuimus et est finis. Amen.
Work 9Author standard Guilellmus de Aragonia
Title (standard) De praenosticationibus visionum sive somniorum
Incipit Phdozophantes antiquos sive indos sive pervos (?) egipciones sew (!) grecos visionibus sompnum sequentes spirituali motivo diligenter invenimus studuisse
Folio no. 260-271
Rubric Incipit liber de prenosticationibus visionum sive sompniorum magistri wilhelmi de aragonia.
Colophon (268v) Sequitur Tabula Sompniorum
Additional texts (268v) Aviculam videre super se volare ... Zizima (und dann einige, wohl nachgetragene Worte) Ranam se insequi malum significat. Amen.
Work 10Author standard Alcabitius | Johannes de Saxonia | Johannes Hispalensis
Title (standard) Libellus introductorius de planetarum coniunctione
Incipit De divione circuli signorum. Michael circulus signorum dividitur in 12 partes
Printed copies Der Traktat und der Commentar gedruckt (Venetiis 1485). (Der Schluß des Ms. auf Fol. sign. ff. 4. dieses Druckes)
Additional remarks 8 Blätter herausgerissen.
Folio no. 272-298v
Rubric Libellus introductorius de planetarum coniunctione a Joh. Hispalensi translatus cum commentario Joannis de Saxonia.
Prolog Postulata a domino prolixitate vite (?) cenphadule i.e. gladij regni
Explicit (293) quin perferamus ipsum.
Colophon perfectus ergo introductorius abdilaziz i.e. servi gloriosi dei qui dicitur alkabra ad magisterium indiciorum astrorum ... interpretatus a johanne hyspalensi ... Explicit alkabicius introductorius.
Additional texts (293v) Incipit glossa super alkabicium. (Beginn) Vir sapiens dominabitur astris ptholomeus in sapiencijs almagesti ... (der Text bricht ab, 298v) prima pars dividitur et 5 partes vel 5 ...
Blank leaves 8 Blätter herausgerissen.