PAL

Jordanus


Toledo, Biblioteca de la Santa Iglesia Catedral, 10053

Additional shelfmarks 98-21 der Biblioteca Capitular de Toledo
Old shelfmarks n.º 323 des Inventars von 1727 (Toledo)
Scribe(s) Alvaro
Century 13
Precise date 1231 (?)
Method of Dating i
Owner’s notes (1r) Do tiene la crus el arçobispo. - Matheus Ferrandes
Previous owners Matheus Ferrandes; Kathedrale von Toledo
Material Membr.
Height × width 280 x 203
No. of leaves 157
Numbering nn.
Binding leaves 1 Deckblatt (Chart.) am Anfang , 2 (Chart. & Membr.) am Ende
Cover mit Leder überzogene Tafel; 2 jetzt zerstörte Verschlüsse; Rückentitel: Chebit (sic) filius Core de motu et ... accessionis et recessionis ... tabule Astrologie Alfagranus Messehallah Quadripartitus Ptolomei, Astrolabium Alcatin (sic) de Magerit, qui dicitur Alma<gerita>. Aben Alpetraum de motibus celorum
Condition ziemlich guter Erhaltungszustand, Text aber teilweise deim Binden verstümmelt
No. of hands mehrere Hände
No. of columns partim 2
Initials etc. Überschriften in einigen Traktaten fleischfarben; i.d.R. fehlen die Initialen
Marginal annotations zahlreiche Randbemerkungen
Printed catalogs J. M. Millás Vallicrosa, Las traducciones orientales en los manuscritos de la Biblioteca Catedral de Toledo (Madrid 1942) 180-202; El Arte Románico. Exposición organizada por el Gobierno Español bajo los auspicios del Consejo de Europa. Catálogo (Barcelona/Santiago de Compostela 1961) 271 (= # 447)
Publ. descriptions R.B. Thomson, "Jordanus de Nemore: Opera," Mediaeval Studies 38 (1976) 121, 139; J.M. Millás Vallicrosa, "Una obra astronómica desconocida de Johannes Avendaut Hispanus," Osiris 1 (1936) 453
Source Millás (1942)
Type of source cat.
Source’s source insp.
Work 1Author (ms.) Iuda filius Mosse Alchoen
Author standard Bartholomeus Anglicus | Yehud ben Mose al-Kohen
Scribe(s) Alvaro (?)
Additional names Arzachel
Title (standard) Lateinische Rezension der "Azafea"
Contents (1v) Tabula stellarum fixarum secundum Arzachelem
Incipit Siderius motus et effectus motuum speculator et dux Ptholomeus inter cetera sui ingenia astrolabium edidit et unicuique climatum propriam tabulam deputavit quas omnes Arzachel toledanus admirabilis inventor in una tabula reduxit que tunc universis terris communis sit astolabium universale non inmerito nuncupatur, cuius rei sciencia usque ad hoc nostrum tempus anno Domini 1231 omnes fere modernos latuit
Printed copies (erster Teil) Sédillot, Mémoire sur les instruments astronomiques des arabes, 185ff; (zweiter Teil) Tannery, Le traité du quadrant du Maître Robert Angles (Paris 1897) 75ff
Additional remarks 1231 (tr.)
Folio no. 1r-v
Rubric (Schrift s.16) Aserius Chebit de accessione et recessione, auctor invenitur in 3 folio
Colophon Expletum est hoc opus anno Domini 1231, secunda die ianuarii, et rogo inspectorem huius mei tractatus et etiam aliorum meorum tractatuum, ut illos dirigat et adornet, et Deus qui cuncta novit actus nostros dirgiat et vere speculantes multiplicet.
Other passages (1v) Et novit Deus quod ego Iuda filius Mosse Alchoen professione tabule ex merito sciencie astronomus dictus ...
Additional copies MadN 9271; ParN 7195
Work 2Author (ms.) Thebit filius Core
Author standard Gerardus Cremonensis | Thabit ibn Qurra
Title (standard) De accessione et recessione
Incipit Imaginabor speram equationis diei cum 3 circulus (sic) in ea signatus, que sunt circulus orizontis et circulus linee meridiei
Folio no. 1v-3rb
Rubric Tractatus patris aseri Thebith fili Core in motu accessionis et recessionis
Explicit additos super numerum minorem cum quo intrasti in linea numeri
Colophon Explicit tractatus patris aserii Thebit filii Core de accessione et recessione
Tables Tafeln über die Vor- und Rückwärtsbewegung
Math. drawings einige erklärende Figuren
Work 3Author standard Jordanus Nemorarius
Title (standard) Planispherium
Incipit Spera in qualibet polorum planum contingente, in cuius spere superiore descriptus sit circulus per oppositum polum transsiens
Folio no. 4r
Explicit sic situs iilius quod ponebatur.
Colophon Explicit.
Math. drawings geometrische Figuren
T & K TK 700
Work 4Title (standard) Verschiedene astronomische Tafeln
Additional remarks mit Erklärungen
Folio no. 4v-6r
Work 5Title (standard) Tabla ad tempus arabum ex tempore latinorum
Additional remarks annus radix 1232
Folio no. 6v
Work 6Scribe(s) Alvaro
Title (standard) Über die Natur der Astrologie
Additional remarks Textränder beim Binden abgeschnitten
Folio no. 7r
Work 7Title (standard) Kalendertafeln
Additional remarks Ränder beim Binden abgeschnitten
Folio no. 7v-8v
Glosses etc. (unterer Rand der Seiten) einige Erklärungen unter Berufung auf die Autoritäten "Tholomeus, Arzachel, Albategnus"
Work 8Title (standard) Astronomische Tafeln
Folio no. 9r-18v
Work 9Author standard Alfraganus
Title (standard) Title to be determined
Folio no. 19r-27ra
Work 10Author standard Ptolemaeus
Title (standard) Judicia (?)
Incipit Signorum alia sunt masculini generis, alia feminini; feminini ut taurus, cancer, virgo, scorpius et capricornius et pisces, alia sunt stabilia alia instabilia, alia mediocra
Folio no. 27rb
Glosses etc. Anmerkungen von der Hand des Schreibers und von der Hand Alvaros
Additional copies TolC 98-20, ff.109r-117v
T & K TK 1504
Work 11Title (standard) Über die 28 Mondstationen
Incipit Aristotiles plenior artibus dixit
Publ. descriptions M. Steinschneider, "Zur Geschichte der Uebersetzungen aus dem Indischen ins Arabische und ihres Einflusses auf die arabische Literatur, insbesondere über die Mondstationen (Naxatra) und darauf bezügliche Loosbücher," ZDMG XXV, 284
Printed copies Sententia Aristotelis de luna 14 continens capitula de imaginibus fabricandis pro diversis rebus (Venedig 1509)
Folio no. 32vb-34ra
Explicit de peccuniis librum vel cartam de infirmo vel inimico aliquod siccum vel lignum.
Additional texts (34r, inf.) Anmerkungen des Alvaro (stark beschädigt)
Blank leaves 34v
Work 12Title (standard) Trigonometrische Konzepte zur Schattenmessung
Incipit Umbram antiqui trifariam diviserunt in viam rectam dicentes quam Ptolomeus in 58 partes divisit
Folio no. 35r-v
Work 13Additional names Aristoteles | Simplicius
Title (standard) Über die Bewegung der Himmelskugel
Incipit Super illum locum Aristoteles in secundo de celo, adhuc propter hoc habent unum (?) corpus alie spere usque hunc (?) omnis finiti corporis virtus ad finitum est. Sic ait Simplicius in commento. Scire autem oportet quod hec arguit Aristotelis
Folio no. 36ra-37vb
Explicit de quibus dicit alias fore tempus considerandi et nichil persequitur de ipsis.
Work 14Author standard Aristoteles
Title (standard) De inundatione Nili
Incipit Propter quid aliis fluminibus in yeme quod augmentatis in estate
Folio no. 38ra-vb
Explicit de Nilo quidem igitur hec dicta sint.
Colophon Explicit.
Work 15Title (standard) De fortuna
Incipit Habitum autem utique erit hiis dicere quem de felicitate est sermo de bona fortuna
Folio no. 38vb-40ra
Explicit ex hiis quam vocamus Kalokagathyam et cetera.
Colophon Explicit. ... non erat plus in exemplari de octavo ex quo ista transtuli.
Other passages (39ra) cooperativa utique erit felicitati de bona quidem igitur fortuna dicta sint hec. Explicit. (der Text geht trotzdem danach weiter)
Work 16Title (standard) De isoperimetris
Incipit Preliberandus vero primum quem ysoperimetrorum ysopleurorumrestilineorum et circulis contentorum quod plurium est angulorum maius est. Adiaceant enim duo rectilinea ysopleura et ysoperimetra
Publ. descriptions H.L.L. Busard, "Der Traktat De isoperimetris, der unmittelbar aus dem Griechischen ins Lateinische übersetzt worden ist," Mediaeval Studies 42 (1980)
Folio no. 40rb
Explicit transeat per b vel per a vel per d vel inter aliquam illorum.
Blank leaves 45r
Work 17Author standard Sahl ben Bisr
Title (standard) Electiones
Incipit Omnes concordati sunt quod electiones sunt debiles
Folio no. 45v
Explicit et tunc fuerit planeta significatio in signis communibus; duplica tempus
Glosses etc. (49ra) Anmerkung von Alvaro
Work 18Title (standard) Astrologia et varia
Folio no. 49v-56v
Work 19Title (standard) Astrologische Korrespondenzen
Contents De voce corvi; De voce galline; De motu oculi; De sonitu ignis; De ululatu canis; De pulsu brachii; De pruritu pedum; De voce pavonis; ...
Additional remarks Bedeutungsinhalt verschiedener Ereignisse im Bezug auf die einzelnen Tierkreiszeichen
Folio no. 57r-59v
Work 20Title (standard) Christlicher Kalender
Incipit (beim Monat März) Secunda pars Calida | Anno primo preparationis bisexti intrat sol in ariete
Ink schwarze und farbige Tinte
Additional remarks aufbauend auf arabischer Astronomie und Astrologie
Folio no. 60r-66v
Other passages 28 Mondstationen: Alnathair, Albotan, Altorehah, Aldebaram, Almische, Althaiah, Adiarahem, Alnatrah, Althiaf, Alcobathah, Alcoratiem, Altarpha, Algaveh, Alchimech, Algatphar, Alcebenet, Alchiph, Alchaph, Alcebrah, Alnagauh, Allendah, Zadadenah, Zadaborah, Zadazozimus, Zadalanbiah, Haparalioth, Alparah, Banazoth
Glosses etc. einige Randbemerkungen von der Hand Alvaros
Work 21Author standard Abraham ibn Ezra
Title (standard) De astronomia
Incipit Dixit Abaraham Judeus.
Incipit 2 Cognitum est corpus solare habere magnitudinem et secundum eam omnia vincere corpora
Date & place Südfrankreich, 1154
Folio no. 67ra-76va
Explicit Deinde invento quo die equinoctium sit aspice quamdiu sol ascendit per eundem circulum, post hoc extremo ascensionis termino notato eo die quo terminus ascensionis vel descensionis occurrit solsitcium esse pronuncia. Dicunt enim quidam quintadecima die mensis solsticia vel equinoctia contingere, quidam XII, quidam VIIII Kalendas proinde hoc est comprobandi ratio.
Colophon Verano idus Maiius vigessima teria anno Dni. Mº CCº LXXº.
Other passages (70vb, geometrischer Teil) Philosophi indorum artem communem et subtilem tradiderunt qua poterimus invenire quantum sit latus poligonie equilatere circulo inscripte ...; (70vb, trigonometrischer Teil) Nunc verba Avenmucenne ponemus de cordis que dixit in expositione tabularum raciones Alcaurismi
Additional texts Anmerkung Alvaros über Horoskope
Blank leaves 70r
Additional copies OxfB Digby 40; ParN 16648; LonB Arundel 377
Work 22Author standard Johannes Hispalensis | Messahala
Title (standard) De receptione planetarum
Incipit Inicpit liber Messehallah astrologi.
Incipit 2 Capitulum secretorum iudiciorum: Invenit quidam vir ex sapientibus liber ex libris secretorum astrorum de illis quos tezaurizavarant reges
Folio no. 77rb-84ra
Rubric (von der Hand Alvaros) In nomine Domini pii et misericordis, incipit liber coniuntionis vel receptionis Mehsahalah astrologi in interrogationibus
Explicit et noli dubitare nec dimittas hoc que dico tibi et proferas aliud et invenies, si Deus voluerit.
Colophon Explicit.
Other passages (77r, Hand aus s. 16) Interprete Ioanne Hispano
Work 23Author standard Johannes Hispalensis | Messahala
Title (standard) Epistola de eclipse lune
Incipit Primum capitulum est de ratione circuli stellarum, et qualiter operantur in hoc mundo.
Incipit 2 Dixit Messehallah quia Dominus altissimus fecit terram ad similitudinem spere
Folio no. 84r-85r
Rubric In nomine Domini, incipit epistola Messehallah in rebus eclipsis lune et in coniunctionibus planetarum ac revolutionibus annorum breviter elucidata, et sunt in ea XII capitula.
Work 24Author standard Messahala
Title (ms.) Libellus intentionum
Incipit Scito quod aspiciens id est astrologus poterit errare IIIIor modis
Folio no. 85ra-v
Rubric In nomine Domini incipit libellus intentionum quem puto esse Messehallah, inveni eum extractum de libro suo Interrogantibus
Work 25Author (ms.) Dorothius
Author standard Dorothius
Title (ms.) Tractatus in occultis
Incipit Dixit Dorothius:
Incipit 2 Cum interrogatus fueris de thesauro
Folio no. 85v
Rubric Tractatus Dorothii in occultis
Work 26Author standard Ptolemaeus
Title (ms.) Liber de re occulta
Incipit Dixit Ptolomeus:
Incipit 2 Si aspexerit significator, ascendens erit
Folio no. 85vb
Work 27Author standard Johannes Hispalensis | Messahala
Title (ms.) Tractatus de cogitatione vel de intentione
Title (standard) De interrogationibus
Incipit Precepit Messehallah, ut constituas ascendens per graduum suum
Printed copies J.M. Millás Vallicrosa, "Una obra astronómica desconocida de Johannes Avendaut Hispanus," Osiris 1 (1936) 459-75
Folio no. 86ra-va
Rubric Tractatus de cogitatione vel de intentione et refertur ad Messehallah
Explicit Et iam exposui tibi superius qualiter misceas significationes planetarum significationibus signorum.
Colophon (von der Hand Alvaros) explicit, cum auxilio Dei.
Work 28Author standard Johannes Hispalensis
Title (standard) Planetenbewegung
Incipit In nomini domini incipiunt sentencie de diversis libris excerptis in quibus exponuntur dubitationes multe que fiu in ntregulis (sic) equationum planetarum, in ascensionibus signorum et in ceteris que in tabulis continentur et in quibus sunt multa legentibus astronomiam utilia breviter quidem et utiliter composita
Printed copies J.M. Millás Vallicrosa, "Una obra astronómica desconocida de Johannes Hispanus," Osiris 1 (1936) 451-476
Folio no. 86v-88v
Rubric (von der hand Alvaros) Liber Iohannis Yspani exponens dubia astrologie
Additional texts Anmerkungen von Alvaro
Additional copies OxfCS 188
Work 29Author standard Ptolemaeus
Title (standard) Quadripartitum (inc.)
Incipit (von der Hand Alvaros)Incipit Quadripartitus Ptholomei liber, cuius prima pars XXVII habet capitula
Incipit 2 Iuxta providam philosophorum asertionem
Folio no. 89r-110vb
Initial lines De hiis communiter que ad totum librum pertinent
Explicit in modesti libidini abrenuncians (?) ...
Glosses etc. viele Anmerkungen von der Hand Alvaros
Math. drawings (111r) 2 Figuren über die Konstruktion eines planisphärischen Astrolabs
T & K TK 804
Work 30Scribe(s) Alvaro
Title (standard) Über die Konstruktion des planisphärischen Astrolabs (aceph.)
Folio no. 111v
Math. drawings (111v) geometrische Figuren am Rand (tielweise zur planisphärischen Projektion des Astrolabs
Work 31Author standard Johannes Hispalensis | Maslama
Title (ms.) Almacherita
Title (standard) De astrolabio
Incipit Primum capitulum in mentione astralabii et nominum super illud cadentium
Folio no. 112r-117vb
Rubric Astrolabium Alcatim (!) de Magerit qui dicitur Almacherita
Explicit et ex annus (sic) arabum si Deus voluerit.
Colophon Finis libri operis astrolabii editione Alcacim de Magerit qui dicitur Almacherita.
Additional texts (118r) lange Anmerkung von der Hand Alvaros, inc: Ad sciendum naturam ipsorum circulorum qui azimut ..., expl: in 360 dividunt partes.
Glosses etc. Randbemerkungen von der Hand Alvaros
Work 32Title (standard) De Nativitatibus et Iudiciis
Incipit Postquam accidencia generalia in hiis que ex nostra observatione premissa sunt
Incipit 2 Cum ad esse hominum temporale principium habetur
Folio no. 119ra-
Explicit Rebus itaque nativitatum generaliter explicatis hoc in loco huic libro finem imponere non incogruum existimamus.
Colophon (von der Hand Alvaros) Domino deo nostro Ihesu Xristo sint gratie. Amen.
Glosses etc. Anmerkungen von der Hand Alvaros
Blank leaves 131r-v
Work 33Author standard Johannes Hispalensis | Messahala
Title (standard) De revolutionibus annorum mundi
Incipit Custodiat te Deus et augeat tibi vitam, patefacat tibi, sublimet te Deus, revolutionem annorum, cuius sciencia et dispositio est
Folio no. 132r-136ra
Explicit et si ei iunctus fuerit planeta fortuna minuet ex gravitate eius.
Colophon (von der Hand Alvaros) Explicit cum auxilio Dei. Puto tamen quod plus fecerit M<asallah> quamquam plus inventum non fuerit in exemplari arabico.
Work 34Author standard Johannes Hispalensis | Omar ibn Farrujan al-Tabari
Scribe(s) Alvaro
Title (standard) De nativitatibus et interrogationibus
Incipit Dixit Omar ben Alfragani (!) tyberiadis.
Incipit 2 Scito quod diffinitiones nativitatis in nutritione
Additional remarks prima pars
Folio no. 136va-141rb
Explicit et quod pervenerit verte eum in gradus equales et verum erit ascendens.
Colophon Explicit Deo gratias. Amen.
Glosses etc. Anmerkungen von Alvaro (f.138v, Nennung der Jahreszahl 1279)
Work 35Author standard Johannes Hispalensis | Omar ibn Farrujan al-Tabari
Scribe(s) Alvaro
Title (standard) De nativitatibus et interrogationibus
Incipit Dixit Ptholomeus
Additional remarks secunda pars
Folio no. 141rb-vb
Initial lines Dixit Aomar. Sermones Ptholomei, Dorothii et sapientium astronomorum.
Explicit primus gradus aries et decisor iupiter (?).
Colophon Benedictum sit nomen Ihesu Xristi. Amen.
Glosses etc. (141vb) kleine Anmerkung Alvaros über den Inhalt der vorangegangenen Texte
Blank leaves 142r-v
Work 36Author (ms.) Aben Alpetragius, Aven Alpetrauç
Author standard Abuteo | Alpetragius | Michael Scotus
Title (standard) De motibus celorum
Date & place 1217 (tr.)
No. of columns 1 col.
Folio no. 143r-156v
Rubric (am oberen Rand von verschiedenen Händen s.16-18) "Alpetragius", "Aben Alpetragius de motibus celorum, interprete Michael Scoto", "Aben Alpetragio"
Prolog In nomine Domini nostri Ihesu Xristi omnipotentis, misericordis et pii, prolonget tibi Deus statum tuum in honore, frater
Explicit et totum motum unum sine motibus diversis.
Colophon Perfectus est liber Aven Alpetrauç. Laudetur Ihesus Xristus qui vivit in eternum per tempora. Translatus a magistro Michaele Scotto Toleti in decimo octavo die veneris augusti, hora tertia cum Abuteo levite, anno incarnationis Ihesu Xristi 1217.
Math. drawings erklärende Figuren und Leerstellen dort, wo Figuren geplant waren