PAL

Jordanus


Paris, Bibliothèque de la Sorbonne, 1037

Old shelfmarks (Collège de Louis-le-Grand) 192. 2. 18; Ms. s. IV, 23
Scribe(s) (66v) Erhardus; (276v) Andreas Kreol
Short title Recueil de traités d'astronomie et d'astrologie | Sammelband
Century 15
Language French | German | Latin
Previous owners Collège de Louis-le-Grand
Material Chart.
Height × width 210 x 145
No. of leaves 289
Binding leaves Ein Blatt zwischen f.127 und f.128
Cover Ais de bois, recouverts de peau
No. of hands Mehrere Hände
Printed catalogs Beaulieu, Ch.: Université de Paris et Universités des Départements. Bibliothèque de l'Université de Paris (Paris 1918), 244-6
Publ. descriptions Britt, Nan Long: A critical edition of Tractatus quadrantis (Ph.D. Emory University 1972), 310
Source Beaulieu (1918) | Sesiano
Type of source cat. | ts. pvt. notes
Work 1Additional names Guido Bonati
Title (standard) Kommentar zu verschiedenen Werken des Guido Bonatti
Incipit Incessus domorum hic descriptarum est in contrariam partem incessus communiter dicti
Language Latin
Folio no. 1r- | 1r-31v
Rubric De significatione 12 domorum secundum Guidonem Bonati et de significatione planetarum in eis.
Explicit Et sic est finis.
Additional texts 4 diesbezügliche Bemerkungen; eine beschäftigt sich mit dem Regen, eine andere erwähnt Haly
Work 2Scribe(s) Von einer anderen Hand
Title (ms.) Pour trouver le vray des planetes
Title (standard) Astronomisches
Incipit Premierment pour lez vray lieux de 7 planetes
Language French
Folio no. 32r- | 32r-33r
Rubric Pour trouver le vray des planetes.
Explicit le 4^e est le centre du deferent de Mars et le centre de la terre de Saturne et Jupiter, le 5^e est le centre de la terre de Mars.
Work 3Title (standard) Federprobe (?)
Language French
Folio no. 33v
Other passages Le canon de (...) a baillie a monsigneur le conte de Nevers.
Blank leaves 34r-38v
Work 4Title (ms.) De generatione spermatis et conceptione fetus
Title (standard) Astrologische Heilkunde
Incipit Ad hoc ut sciatur dies et hora conceptionis puerorum, notandum quod materia seminis seu spermatis
Language Latin
Folio no. 39r-52v
Rubric De generatione spermatis et conceptione fetus.
Explicit Pisces: mediocris vir pauper multorum filiorum voce parva et paraliticus erit.
T & K TK 43
Work 5Author standard Thomas Aquinas
Scribe(s) Andere Hand
Title (ms.) Epistola beati Thome de iudiciis astrorum
Title (standard) De iudiciis astrorum
Incipit Quia petisti ut tibi scriberem an astrorum iudiciis uti liceret, tue petitioni satisfacere volens
Language Latin
Folio no. 53r- | 53r-v
Rubric Epistola beati Thome de iudiciis astrorum.
Explicit ea que a voluntate hominis dependent iudiciis astrorum uti.
Colophon Finis foeliciter atque iocunde.
Blank leaves 54r-60v
Work 6Scribe(s) Erhardus
Title (standard) Abrégé d'arithmétique | Algorismus de minutiis
Contents (61r) Prolog; (61v) Numeratio; (62r) Modus reductionis minuciarum ad eandem denominacionem communem; (63v) Addicio; (63v) Subtractio; (63v) Duplacio; (64r) Multiplicatio; (64r) Divisio; (64v) Progressio; (65v) Radicum extractio
Incipit Ex quo omnia entia ab universorum inicio procreata numerorum distinctione iuxta algicam (?) tradicionem sint formata, sciencia numerandi
Language Latin
Folio no. 61r- | 61r-66v
Explicit tanto preciosus invenies radicem.
Colophon Et sic est finis (...) Qui mea scripta legat, nunquam sua lumina perdat. Qui scribit scripta, manu eius sit benedicta. Erhardus. Et laus tibi sit, Christe, quoniam liber explicit iste. Et finito libro sit laus et gloria Christo. Scriptoris munus sit bos unus aut equus unus. Explicit. | Et sic est finis, laudetur Deus propter magnam graciam et misericordiam Eius. Qui mea scripta legat, nunquam sua lumina perdat. Qui scriberit scripta, manu eius sit benedicta. Erhardus. Et laus Tibi sit, Christe, quoniam liber explicit iste. Et finito libro sit laus et gloria Christo. Scriptoris munus sit bos unus aut equus unus. Explicit.
Other passages (...) (61r) Quare pro ipsius introductione brevissime est notandum quod omnis modus conputandi tam in integris quam in fractionibus diversim aut coniunctim novem fit speciebus, scilicet numeratione, addicione, subtractione, mediacione, duplacione, multiplicacione, divisione, progressione, et radicum extractione, ut dicit uterque algorismus, scilicet de integris et fractionibus. Ibi enim sufficienter determinatur de speciebus prenominatis saltem eo modo quo per cretam conputentur. Si quis autem velit predictas species per calculos et denarios proiectiles practicare, protrahere habet aliquas lineas (...). | (61v) Alterius advertendum pro numeratione minuciarum sive fractionum volgarium quod si fuerint eiusdem denominacionis eodem modo sunt numerande sicut de integris modo quo dictum est. Si vero diversarum fuerint denominacionum (...). | (62r) <H>ic occurrit modo reductionis minuciarum dissimilium denominacionum ad eandem denominacionem communem (...). | (63v) <A>ddicio per hunc modum in integris satis facilis est et ad oculum patet consideranti secundum communes (?) linearum. In minuciis vero notandum pro addicione (...). | (63v) <S>ubtractio in integris fit contrario modo additionis, scilicet sublevando tantum quantum subtrahi debet. Sed in minuciis (...) | (63v) <D>uplacio autem in integris fit duplando tantum ponendo (...) similiter mediacio (...) In minuciis vero (...). | (64r) <M>ultiplicacio sic fit (...). | (64r) <D>ivisio vero se habet econverso modo (...). In minuciis vero fit multiplicatio (...). | (64v) <D>e progressione ulterius notandum quod duplex est, scilicet arismetrica et geometrica (...). | (65v) Sequitur de radicum extractione. <T>andem de radicum extractione notandum quod extrahere radicem nichil aliud est quam invenire aliquem numerum ex numero proposito (...). De radice autem cubica (...)
Work 7Author standard Alhazen | Gerardus Cremonensis
Title (standard) Liber de crepusculis
Incipit Ostendere volo quid sit crepusculum et que causa
Language Latin
Folio no. 67r- | 67r-72v
Rubric Incipit liber de crepusculis. | Liber de crepusculis.
Explicit quia in talibus nulla est utilitas ... talia preter ... transferre.
Colophon Explicit liber der crepusculis.
Work 8Title (standard) Calendrier astronomique | Tafel
Language German | Latin
Folio no. 73r- | 73r-v
Rubric Tabula equationum domorum ad Tolosam, cuius latitudo <est> 46 graduum.
Additional texts (73r, unter dem Titel) Sprichwort (?) auf deutsch
Glosses etc. Mit Erläuterungen an den Rändern und auf f.73v
Tables (73r) Tabula equationum domorum
Scribbles (73v) Leserbemerkung zum Jahre 1438
Work 9Title (standard) Kalendarische Tafeln
Additional remarks Mit Erläuterungen an den Rändern
Folio no. 74r-81r
Work 10Title (standard) Sermo de electionibus curacionis morborum secundum astronomos
Incipit Quoniam electiones laudabiles sunt salubres | Quum electiones laudabiles sunt salubres
Language Latin
Folio no. 81v- | 81v-82r
Rubric Sermo de eleccionibus curacionis morborum secundum astronomos.
Explicit et morbo sit prospera non nociva.
Colophon Explicit sermo de electionibus curationis morborum secundum astronomos.
Additional texts (82v) Epigramma | (82v) Horoskop
T & K TK 1274
Work 11Author (ms.) Abraham Albennesror
Author standard Abraham ibn Ezra | Henri Bate
Title (ms.) Tractatus de planetarum communibus | Tractatus de planetarum coniunctionibus
Title (standard) De mundo vel de seculo
Incipit Si tu inveneris librum Albumasar de communibus planetarum | Si tu inveneris librum Albumasar de coniunctionibus planetarum
Language Latin
Folio no. 83r- | 83r-89v
Rubric Tractatus Albennesror de planetarum communibus, translatus de ebraico. | Tractatus Albennesror de planetarum coniunctionibus, translatus de ebraico.
Colophon Explicit Abraham Albennesror de coniunctionibus magnis.
Work 12Author standard Albumasar | Johannes Hispalensis
Title (standard) Flores
Incipit Dixit Albumasar: Oportet te primum scire dominum anni et scientiam huius rei
Language Latin
Folio no. 90r- | 90r-101v
Rubric De floribus Albumasar.
Explicit quod exposui tibi, si Deus voluerit, ipse est auxiliator.
Colophon Explicit Albumasar de floribus.
Work 13Title (standard) Astrologische Heilkunde | Traité relatif à l'astrologie (aceph.)
Incipit Notandum de gadibus. Gades idem sunt quod termini, quos terminos
Language Latin
Folio no. 102r- | 102r-112r
Explicit tam astrologice quam medicinalis scientie dicta sufficiant.
Colophon Explicit.
Additional texts (112r, inf.) Beschwörungsformeln
Blank leaves 112v-113v
Work 14Author standard Alkindus
Title (standard) De pulvis
Incipit Saturnus in ariete sub radiis facit pluvias et radiositates et nebulositates
Language Latin
Folio no. 114r-115v
Explicit matutinus tranquilissimus est et bonam condicionem ostendit etc.
Work 15Author standard Profatius Judaeus
Title (ms.) Tractatus super compositionem quadrantis
Title (standard) Compositio et utilitates quadrantis novi
Incipit Quoniam scientia astronomie non completur absque instrumentis
Language Latin
Publ. descriptions Poulle, E.: in: Journal des Savants (1964) 205
Folio no. 116r- | 116r-125v
Rubric Tractatus Magistri Profacii iudei sapientis astronomi super compositionem quadrantis.
Explicit est locus stelle etc.
Colophon Et sic est finis, Deo gracias. Explicit quadrans novus Profacii.
Work 16Title (standard) Tafeln
Folio no. 126r-128v
Additional texts (127'v) Zeichnung zur Visierkunst (?)
Tables Tafeln, mit Ausnahme der ersten nicht ausgefüllt
Work 17Author standard Albohazen
Title (standard) Liber ad introductionem iudiciorum (exc.)
Incipit Si fiat questio vel nativitas et sint viri et sint planete in gradibus masculinis
Language Latin
Folio no. 129r-130v
Explicit Nocturnum septentrionale et habet ex humoribus fleuma, et de partibus mundi septentrionem, etc.
Colophon Explicit brevissimum compendium.
Additional texts (nach dem Explicit) Domus planetarum
Work 18Author (ms.) Messahalac | Messahalat
Author standard Messahala
Title (ms.) Epistola pro parte in naturis signorum
Title (standard) Astronomisches Sendschreiben
Incipit Signa sunt 12, et in unoquoque sunt 30 gradus, et in unoquoque gradu 60 minute, et sic usque ad minimam quantitatem
Language Latin
Folio no. 131r | 131r-
Rubric Epistola Messahalac pro parte in naturis signorum. | Epistola Messahalat pro parte in naturis signorum.
Explicit (131r) Hee sunt signorum nature dicte.
Work 19Author standard Albohazen
Additional names Alcabitius
Title (ms.) Liber de grandinibus et pluviis
Title (standard) De impressionibus
Incipit Ad pronosticandum diversam aeris dispositionem futuram
Language Latin
Folio no. 131r-137v
Rubric Incipit tractatus ad tempus pronosticandum.
Explicit Explicit liber de grandibus et pluviis.
Colophon (136v) Explicit liber de grandinibus et pluviis.
Other passages (132r) (Erwähnung von Alcabitius)
Tables (136v-137v) Sterntafeln
Work 20Author (ms.) Haly Albenrael | Haly Albenzael
Author standard Albohazen
Title (standard) De infirmitatibus
Incipit Sexta dens est domus infirmitatum | Sexta domus est domus infirmitatum
Language Latin
Folio no. 138r- | 138r-148v
Rubric In Dei nomine incipit tractatus de infirmitatibus Haly Albenrael (...) Ptholomei. | Tractatus de infirmitatibus Haly Abenzael.
Explicit removet malum et liberat infirmum.
Line drawings (nach dem Explicit) Zeichen der Wandelsterne
Work 21Title (standard) Verzeichnis der Eigenschaften der 12 Zeichen bezüglich der Gesundheit
Folio no. 149r
Blank leaves 149v
Work 22Author standard Johannes Parisiensis
Title (standard) De complexionibus
Incipit Complexionum varietas sequitur variacionem suarum causarum
Language Latin
Folio no. 150r- | 150r-161r
Rubric De complexionibus.
Colophon Et sic est finis huius tractatus de complexionibus, Deo gratias etc. | Et sic est finis huius tractatus de complexionibus. 1464º.
Scribbles (161r, infra) Bemerkung (1463), die griechische Wörter enthält
Work 23Title (standard) Tafel der Breiten einger deutscher Städte
Folio no. 161v
Additional texts Bemerkung über das Maß des Stadiums
Work 24Title (standard) Introductio astrologiae
Incipit Zodiacus, id est circulus signorum, dividitur in 12 partes equales. Et quelibet pars ipsarum partium
Language German | Latin
Folio no. 162r- | 162r-178r
Explicit nec lumen eius et minus exit cuidem impedimentum, etc.
Colophon Deo gracias. Scriptum anno Domini <1.49?> quadratus eius, et eius radix ostendit annos Domini 2º die Marcii.
Scribbles (nach dem Colophon) Wie fror (?) ich was. (dann, von einem späteren Leser) Residuum queras post folio 199 circa tale signum (Zeichen: großes Delta) tunc preceptum 39^m
Work 25Author standard Robertus Anglicus
Title (standard) Résumé de géométrie | Tractatus quadrantis
Contents (178v) De composicione quadrantis; (181v) De utilitatibus et operacionibus quadrantis; (182v) De altimetria; (184r) De planimetria
Incipit Geometriae due sunt partes, theorica et practica. Theorica est que sola mentis speculacione quantitates, proporciones, et earum mensuras intuetur
Language Latin
Printed copies Tannery
Folio no. 178v- | 178v-185r
Explicit et productum dabit eius capacitatem.
Colophon Explicit.
Other passages (...) | (181v) Dicto de compositione quadrantis, dicendum est de utilitatibus et operacionibus quadrantis (...) (182v) habebis horam sicut prius, etc. Sequitur de altimetria. | Primo de altitudine rei accessibilis invenienda (...). | (184r) Secunda pars mensurandi huius doctrine que est planimetria habet duas partes (...)
Glosses etc. Mit einigen Randbemerkungen, inc: Quia nulla ars nullaque operacio sine debitis <instrumentis> ad perfectionem deducitur (...)
Work 26Title (standard) De quadrante
Incipit Quadrans modernus convenienter dicendum est de mensuracionibus etc. Est enim regula. Cum fuerint 4^or quantitates proporcionales
Language Latin
Folio no. 185r-186r
Explicit ergo que est proporcio trium punctorum ad 12, est sex pedum ad 24, quod est propositum.
Blank leaves 186v-187v
Work 27Author (ms.) Alfraganus (attrib.)
Author standard Robertus Grosseteste
Title (ms.) Canones signorum et planetarum
Title (standard) De impressionibus aeris
Incipit Ad prenotandam diversam dispositionem futuram propter diversitatem motuum superiorum
Language Latin
Folio no. 188r- | 188r-191r
Rubric Hic incipiunt canones signorum et planetarum qui dicuntur Alfagranus.
Explicit maxime si se 3º aspectu aspexerint in signis aquosis.
Colophon Et sic est finis Alfragani.
T & K TK 57
Work 28Title (standard) Bemerkungen zu Tafeln
Incipit Notandum quod precedens tabula est ad accipiendam partem proportionalem differentie aliquorum numerorum ad totam differentiam secundum proportionem aliquorum minutorum vel arcus numeri ad 60. Sciendum est ergo quod
Language Latin
Additional remarks Die Tafeln befinden sich an anderer Stelle.
Folio no. 191v-192r
Explicit resultabunt 12 que sunt pars proporcionalis 4, cui iterum si addas eadem minuta resultabit pars proporcionalis 5, et sic de aliis per istum (...) modum poteris tabulam complere et corrigere.
Work 29Title (ms.) De inventione eclipsium solis et lune
Title (standard) Bemerkungen zu astronomischen Tafeln
Incipit Quoniam tam in radicibus tabularum quam in quantitate anni motus solis
Language Latin
Additional remarks Die Tafeln befinden sich an anderer Stelle
Folio no. 192r- | 192r-195r
Rubric De invencione eclipsium solis et lune. | De inventione eclipsium solis et lune, et primo de medio motu solis.
Explicit et quantum duratura sit eclipsis invenies per tabulas ad hoc factas si in eis uti noveris. Et hoc de eclipsi tam solis quam lune dicta sufficiant.
Colophon Explicit opus eclipsium.
Other passages (Verweise auf die Jahre 1249-1250)
Work 30Author standard Johannes Veschinden | Johannes Veschniden
Title (standard) Tractatus astrologicus
Incipit Incipit tractatus Johannis Veschinden, condam socii aule de Mercone in Oxonia, de significatione coniunctionum magna (sic?) Saturni et Jovis, que erit anno Christi 1364 completis de mense octobris 29 diebus 14 horis et 29 minutis | Incipit tractatus Johannis Veschniden, condam socii aule de Mertonia in Oxonia, de significatione coniunctionum mag. Saturni et Jovis, que erit anno Christi 1364
Date & place Oxford, ante 1364
Language Latin
Folio no. 195v- | 195v-200v
Other passages (200v) (Verweis auf Haly)
Work 31Title (standard) Brevis ars minutiarum
Incipit Cum minor quantitas aliquotiens sumpta maiorem componit, dicitur minor maioris pars aliquota sive multiplicativa; cumque minor quantitas quotienslibet sumpta maiorem precise non reddit, ipsa tamen alii agregata maiorem componit, dicitur proprie minor pars agregativa ad omnem que alii agregata maiorem reddit, dicitur quelibet pars pars agregativa. Minor vero tunc dicitur maioris partes
Language Latin
Folio no. 201r- | 201r-214v
Rubric Ars minutiarum.
Explicit propter hoc sit necesse numeri invenire radicem proprius quam prius, sed quidem si multo maior fuerit. | quod si multo maior fuerit.
Colophon Explicit brevis ars minuciarum, Deo gracias. | Explicit brevis minutiarum ars.
Other passages (...) | (201v) Minutiam scribens physicam preponendo cifras tot discontinuatas quot minutie precedunt minutiam describendam (...). | (201v) Aliquid ad aliud reducere est equale dato quod sit illius generis (...). | (202v) Agregabis autem minutiam minutie eiusdem generis penitus sicut integris agregares integra. Datis igitur quotlibet minutiis agregandis (...). | (203r) <S>ubtrahes minutiam a minucia sui generis (...). | (203r) Dimidiabis autem ut in integris (...). | (203r) Minutiam vero per minuciam multiplicare (...). | (204r) Dividere per minutuam minutia<m> est invenire (...). | (204v) Minutiam (sic!) quadrata physica vel volgaris est quam aliqua minutia in se semel multiplicata (...). | (205v) Cubica est minutia que a cubicis numeris numeratur (...). | (207v, am Rand, von späterer Hand) 2^a pars de libro de minutiis vulgaribus. (im Text) Proporcio est duarum quantitatum eiusdem generis alterius ad alteram certitudo vel certa habitudo ut duorum numerorum (...). | (209r) Minutia volgaris dicitur minutia numero expresso tam numerata quam denominata ut cum dico (...). | (209v) Minutiam volgarem scribes superius numeratorem, inferius denominatorem (...). | (209v) Reduces duas minutias diversarum denominationum (...). | (211r) Minutie simul agregande si non sint eiusdem denominationis (...). | (211r) In subtractione reduces hoc ad minutias eiusdem denominationis et similiter (...). | (211v) Duplabis minutiam volgarem (...). | (211v) Dimidiabis sic: duplabis denominatorem (...). | (211v) Multiplicabis sic: duces numeratorem (...). | (212r) Divides per minutiam sic: numeratorem minutie dividende per numeratorem relique divides (...). | (213r) Radicem quadratam minutie volgaris date hoc est (...). | (213v) Modus inveniendi radicem cubicam minutie volgaris (...)
Glosses etc. Randbemerkungen auf ff.213r-v
Additional copies Montpellier, Bibliothèque de la Faculté de Médicine 323, f.263ra-276va
T & K TK 318
Work 32Author standard Alkindus | Drogo
Title (ms.) De pluviis et ventorum mutatione
Title (standard) De mutatione temporis
Incipit Jacobus Alkindi dicit: quod nec planete nec partes celi
Incipit 2 Incipit liber Alkindi de pluviis et ventorum mutacione. Rogatus fui ut manifestarem consilia phylosophorum in quibus
Language Latin
Folio no. 215r- | 215r-229r
Additional texts (229v) Astrologische Bemerkung
Work 33Title (ms.) Tractatus de introductionibus astrologie
Title (standard) Tractatus de introductionibus astrologiae
Incipit Zodiacus secundum Aristotelem et Ptholomeum oblique procedit et transit supra alium circulum, qui dicitur equinoctialis
Language Latin
Folio no. 230r- | 230r-261r
Rubric De introductionibus astrologie.
Explicit etiam sol et luna regibus ascribantur et que sunt huius alia equilibrata vite communites (?).
Colophon Explicit tractatus ille de introductionibus astrologie.
Blank leaves 261v
Work 34Title (ms.) Judicium factum Parisius super revolucionem anni 1434
Title (standard) Astrologische Bemerkungen
Contents (262r) Judicium factum Parisius; (262r) Capitulum de dispositione temporali futura; (265v-266r) Ereignisse in italienischen Städten, 1437
Incipit Judicium factum Parisius super revolucionem anni 1434 imperfectis cuius ascendens
Language Latin
Folio no. 262r- | 262r-266r
Work 35Scribe(s) Von späterer Hand
Title (standard) De ponderibus
Incipit Granum ordei vel tritici, et scribitur ita
Language Latin
Folio no. 266r
Rubric Pondera in medicamentis sunt multiplicia.
Work 36Title (standard) De astronomia
Incipit Canon ad sciendum horas equales omni die anni sole lucente, primo sciatur declinatio solis, 2º
Language Latin
Folio no. 266v
Explicit mitte radium solis per ambo foramina etc.
Blank leaves 267r
Work 37Title (standard) Astronomische Bemerkungen über Sonnenfinsternisse
Incipit Utrum autem in climate 7º vel ultra eclipsis solis sit possibilis in aliquo anno, fuerit possibilis in aliquo anno proposito si volueris
Language Latin
Folio no. 267v
Explicit obscuratio erit ad meridiem, si post obscuratio erit ad septentrionem.
Line drawings (am Ende) Zeichen der Wandelsterne
Work 38Author standard Johannes de Saxonia
Title (standard) Canones super tabulas eclipsium
Incipit Eclipsim solis quantitatem et duracionem per tabulas invenire
Language Latin
Folio no. 268r- | 268r-276v
Rubric Canones eclipsium.
Explicit Et hec sufficiunt.
Colophon Expliciunt canones eclipsium per dominum Johannem de Saxonia compilati. (danach der Schreibername ?)
Blank leaves (276v, signature du copiste) Andreas Kreol (?)
Work 39Title (standard) De astronomia et astrologia (inc.)
Incipit Cum aliquis de quovis planeta utrum stationarius sit aut retrogradus vel directus scire desideras (sic?)
Language Latin
Folio no. 276v-279v
Scribbles (279v, am unteren Rand) Verte 11 folia et continua
Work 40Title (standard) Visierkunst
Incipit Rota latus ubi perpendiculum vel regula abscindit dicitur cathetus, et latus ipsum contingens dicitur basis. Cum autem mensurare volueris distanciam in plano, pone cathetum primum terminum, basim secundum, altitudinem instrumenti 3^m, operando per regulam de 3^bus, exibit distancia quesita in 4^to termino
Language Latin
Folio no. 280r-v
Rubric (von späterer Hand) De dimensione rerum.
Explicit tunc pone sic ad regulam de 3^bus, 9 dant 16, 70 quot, et exibunt 124 pedes 4/9 unius pedis.
Work 41Title (standard) Visierkunst und Flächenberechnungen ebener Figuren
Contents (281r) Beschreibung eines Meßinstrumentes; (281r) Erklärung der verschiedenen Gattungen der Meßkunst (altimetria, planimetria, profundimetria); (281r) Erklärungen über a/b = c und a/b = c/d, wobei jeweils eine Größe unbekannt ist; (282r-288r) De planimetria (Plani cuius terminus videtur cum quadrato longitudinem mensurare; Altitudinem rei vise perpendiculariter erecte super planam cuius summitas et terminus inferior videntur cum quadrato mensurare; Altitudinem cuiusque vise usque ad locum perpendiculariter subsistentem eciam loco non viso sic etiam distantiam inter locum et oculum invenire; Altitudinem rei super montem erecte cuius altitudinis terminus inferior et summitas videntur oculo existente in valle mensurare; Altitudinem cuiusque rei oculo existente in summitate eiusdem altitudinis et vidente aliquem terminum in plano usque ad locum perpendiculariter subsistentem altitudinem ac eciam distantiam inter terminum visum et locum perpendiculariter subsistentem invenire, et etiam distantiam inter oculum et terminum in plano visum secundum lineam rectam patefacere; Altitudinem rei erecte in valle oculo existente in monte et vidente summitatem et terminum inferiorem invenire; Idem quod proponit precedens eciam termino inferiori (...); Putei cuius terminus inferius videtur profunditatem habere); Flächenberechnungen (Definitionen; Trianguli rectanguli aream invenire; Trianguli ampligoni aream invenire; Exigonii aream invenire; Quadrati aream invenire; Tetragoni longi aream invenire; Elmohahen aream invenire; Quadrilatere figure irregularis aream invenire; Pentagoni equilateri et equianguli aream invenire; Circuli aream invenire; Semicirculi aream invenire; Portio circuli aream invenire)
Incipit Ad habendum autem demonstratio mensurandi inveni unum instrumentum cuius compositio facilis est, cum quo omnia mensurari possunt. Et fit illo modo. Accipiatur tabula plana quadrangula, ymmo quadrata rectissime, cuius quatuor anguli vocantur a, b, c, d. Et ponatur a in cono, b ad dextram, c in opposito a, et d ad sinistram. Ex opposito b fitque latus quodlibet huius quadrati
Language Latin
Additional remarks Mit Verweisen auf Euklidische Sätze
Folio no. 281r-288r
Explicit Item subtrahe 14 4/9 a semicirculo predicto <19 1/4> et remanent 4 partes cum 29/36 unius, que est area minoris portionis, scilicet cde.
Other passages (...) (281r) et factum est instrumentum. | Cum quo quidem instrumento, antequam ad mensurandum procedatur, notandum quod circa mensuras geometricas tres sunt species, scilicet altimetria, planimetria, et profundimetria (...) | (282r) Sequitur de planimetria. (...) Plani cuius terminus videtur cum quadrato longitudinem mensurare (...) Altitudinem rei vise perpendiculariter erecte super planam cuius summitas et terminus inferior videntur cum quadrato mensurare (...) Altitudinem cuiusque vise usque ad locum perpendiculariter subsistentem eciam loco non viso sic etiam distantiam inter locum et oculum invenire (...) Altitudinem rei super montem erecte cuius altitudinis terminus inferior et summitas videntur oculo existente in valle mensurare (...) Altitudinem cuiusque rei oculo existente in summitate eiusdem altitudinis et vidente aliquem terminum in plano usque ad locum perpendiculariter subsistentem altitudinem ac eciam distantiam inter terminum visum et locum perpendiculariter subsistentem invenire, et etiam distantiam inter oculum et terminum in plano visum secundum lineam rectam patefacere (...) Altitudinem rei erecte in valle oculo existente in monte et vidente summitatem et terminum inferiorem invenire (...) Idem quod proponit precedens eciam termino inferiori (...) Putei cuius terminus inferius videtur profunditatem habere (...) Area figure plane dicitur tota superficies que intra eius termini vel terminos continetur. Triangulus est figura plana (...) Trianguli rectanguli aream invenire (...) Trianguli ampligoni aream invenire (...) Exigonii aream invenire (...) Quadrati aream invenire (...) Tetragoni longi aream invenire (...) Elmohahen aream invenire. Elmohahim est figura quadrilatera equilatera sed non est rectangula (...) Quadrilatere figure irregularis aream invenire (...) alio nomine dicitur helmuarifa (...) Pentagoni equilateri et equianguli aream invenire (...) figuras autem alias omnes divide in triangulos vel 4angulos ut dictum est in precedentibus etc. | Circuli aream invenire (...) quia certa proportio circumferencie ad dyametrum non est demonstrata (...) Semicirculi aream invenire (...) Portio circuli aream invenire (...) in illis proporcionibus difficile est habere aream (...)
Work 42Author standard Johannes de Gmunden
Title (standard) Practica
Incipit Ad habendum autem bonum tempus seu malum pro fleubathomo (sic!) seu minucione, notande sunt proprietates 12 signorum
Language Latin
Folio no. 288v-289r
Explicit tales nec signum nec horas expectare debet.