PAL

Jordanus


London, Royal College of Physicians, 408

Old shelfmarks F. 292
Scribe(s) <alpha> (1-130r) Gerhard Flanderback, Köln; <beta> (130v-)
Short title Petrus Hispanus, Thesaurus pauperum
Century 15 ex.
Precise date 1474
Method of Dating d
Language German | Latin
Owner’s notes (1) "R. Widler".
Material Chart.
Height × width 285 x 200
No. of leaves 140
Numbering ff. 1-11, 11*, 12-139
Gatherings 1-12^12 (-9//10,12 12//12, probably blank). First 7 leaves of each quire signed: a-g (quire 1), aa-gg (quire 2), ba-bg (quire 3), etc.
Binding leaves The pastdowns are parts of two parchment bifolia of a noted breviary, s. 13/14, containing part of the office of the Conception of B. V. M.
Cover Contemporary wooden boards beneath brown leather, each cover patterned with fillets and 29 quatrefoils, most of them set in the form of a cross. Rebacked and repaired in 1948.
No. of hands 2
Type of writing current cursiva, changing at 103v
No. of columns 2 cols.
Width of columns frame ruling, 210 x 145 mm.
Lineation c. 48 lines
Initials etc. 2-4 line plain metallic red initials; capitals crossed in red.
Exlibris Bookplate and ex dono of R.A. Chermside, M.D. (d. 1860)
Printed catalogs Ker I (1969) 223-5.
Source Ker
Type of source cat.
Source’s source insp.
Work 1Title (ms.) (Compendium de epydemia)
Incipit Vysis effectibus quorum causa latet
Date & place 1348
Printed catalogs D.W. Singer & A. Anderson, Catalogue of Latin and Vernancular Alchemical Manuscripts in Great Britain and Eire (1950) # 14.
Printed copies H.E. Rebouis, Études historique et critique sur la peste (1888) 70-144
Additional remarks Called in some copies "Compendium de epydemia" and said to have been "per collegium facultatis medicorum Parisius ordinatum" in 1348.
Folio no. 1-5v
Explicit possunt inducere medici relinquamus.
Work 2Author standard Johannes Jacobi
Title (ms.) Tractatus de pestilencia
Incipit Ad honorem sancte et indiuidue trinitatis et virginis gloriose et ad vtilitatem rei publice
Printed catalogs D.W. Singer & A. Anderson, Catalogue of Latin and Vernancular Alchemical Manuscripts in Great Britain and Eire (1950) # 21.
Publ. descriptions E. Wickersheimer, Dictionnaire biographique des médicins en France au moyen âge (1936).
Printed copies Ed. Sudhoff, Archiv für Geschichte der Medizin 27 (1925) 23-29.
Folio no. 6-8
Rubric Tractatus montis pessulanen' de Pestilencia.
Explicit cum gaudio recipiantur.
Work 3Title (ms.) Regimen optimum tempore pestilenciale
Incipit De sic wachten wil vor desse pestillen'
Language German
Folio no. 8v-10
Rubric Incipit regimen optimum tempore pestilenciale.
Explicit in allen dingen to denen.
Work 4Title (ms.) De iudicio cruoris flubothomie
Contents Four pieces of verse: (a) lines 1-18 "Versiculos signa..."; (b) lines 19-32 "Qui contra vetitum fortasse flubotomatur..."; (c) lines 33-36 "Prima dies vene tibi sit moderacio cene..."; (d) lines 37,38 "Martini blasii philippi bartholomei Hiis festis minuas ut longo tempore viuas".
Printed copies (a) as S. de Renzi, Collectio Salernitana v. 63, lines 2194-209.
Folio no. 10
Rubric De iudicio cruoris flubothomie.
T & K TK
Work 5Title (ms.) Notes on phlebotomy
Folio no. 10v
Work 6Title (ms.) Table of signs of the zodiac
Folio no. 11
Work 7Author standard Wicboldus
Title (ms.) Liber de fleubothomia
Contents 4 chapters
Incipit Diuino michi inspirante pneumate tractatum breuem flubothomie pro mediocriter profectorum vtilitate
Folio no. 11v-14v
Explicit particulariter operancium sunt querendi.
Colophon Explicit liber de fleubothomia ... editus et compositus per reuerendum magistrum Wicboldum dictum stuctem (? sic) in artibus et doctorem in medicinis.
Work 8Title (ms.) The signs of death
Incipit Hiis certis signis moriens cognoscitur omnis
Printed copies H. Walther, Lateinische Sprichwörter und Sentenzen des Mittelalters # 8193.
Additional remarks 9-line verse
Folio no. 14v
T & K TK
Work 9Title (ms.) Tractatus de fleubothomia
Incipit Fleubothomia est multum `in<...>' in tempore sangui(ni)s potissime
Folio no. 14v-24
Explicit corpore mundificato.
Colophon Expleta est prima particula huius tractatus de fleubothomia
Additional copies GOxfCS 172, ff.264v-270r
T & K TK
Work 10Author (ms.) Ypocrates
Author standard Hippocrates
Title (ms.) Liber de secretis
Incipit Peruenit ad nos quod cum ypocras morti
Printed copies Pr. in Articella (Lyon 1527), f.CXCIIIr-v, and often under the title "Hippocrates de capsula eburnea".
Folio no. 24-25
Rubric Incipit liber de secretis vel presciencie ypocratis et continet capitula 24
Prolog Hic est liber de veritate ypocratis qui
Explicit desiderio vehementi.
Colophon Expliciunt secreta ypocratis.
Glosses etc. (25) Recipes (added in a blank space).
Work 11Author standard Petrus Hispanus
Title (ms.) Thesaurus pauperum
Incipit In nomine sancte et indiuidue trinitatis que
Printed copies Text differs greatly from ed. Lyon, 1525.
Additional remarks Chapters unnumbered.
Folio no. 25v-54v
Rubric Incipit practica medicine que thesaurus pauperum nuncupatur.
Explicit Item attramentum bibitum copiose animal liberat certum est experi.
Colophon Explicit thesaurus pauperum.
Additional texts (54v-55) A note inc: Nomen autoris quia ignoratur auctor de simplicibus conuenienter nominatur tamen dicitur quod fuit petrus hispanus
Additional copies GLonRP 352. There, as here, the chapter "De libidine excitanda" is absent. Ch. 92, "De maleficio animalium," differs greatly.
Work 12Title (ms.) Liber problematum
Contents 52 medical "liber problematum" consisting of several hundred questions collected "ex variis codicibus aristotelis", each beginning with the word "Quare". The arrangement is by parts of the body beginning with the head, the first question being "Quare hoc est ut dicit galienus quod inter omnia animalia solus homo habeat faciem versus celum eleuatum". An answer in smaller script follows each question.
Incipit Omnes homines naturaliter scire desiderant primo metaphisice. hanc proposicionem scribit philosophus summus
Publ. descriptions B. Lawn, The Salernitan Questions (1963) 99-103.
Folio no. 55v-80
Explicit filioque illibato virginis condigna laus et gloria sit nunc et semper per infinita secula seculorum amen.
T & K TK
Work 13Author standard Johannes de Sancto Amando
Additional names Avicenna | Nicolas
Title (ms.) Expositio super antidotarium Nicholai | Glosule super antidotarium nicolai
Incipit Secundum quod wlt Auicenna in primo circa principium
Folio no. 80v-101v
Explicit Et per hec sufficiant dicta de hiis.
Colophon Expliciunt glosule super antidotarium nicolai. Deo gracias.
Work 14Title (ms.) De diuersis ponderibus et mensuris
Incipit Distinccio mensurarum et ponderum diuersificatur tribus modis
Folio no. 101v-2r
Rubric De diuersis ponderibus et mensuris.
Explicit iiii vini.
Additional copies GLonRP 406, ff.56-59, but shortened.
T & K TK
Work 15Additional names Wilhelmus Straben
Title (ms.) De diuersis ponderibus et mensuris
Incipit Calculus est ii grana ciceris
Precise date 1465
Date & place Volingen
Folio no. 101v-3
Colophon Finitum et completum per me Wilhelmum straben Rectorem scolarium in Volingen. Sub anno domini Millesimo quadringentesimo lxquinto. In profesto Decollacionis Iohannis Baptiste hora quasi xii etc. Finitum et completum per me gerhardum Flanderback (or Flauderback) rectorem scholarium ad Colonie ad gradus marie <...> Sub incarnacione domini Millesimo quadringestesimo lxxiiii die vero Iouis 3^a mensis Octobris hora quasi x^a ante prandium etc. Et sic est finis. sit laus et gloria trinis.
Additional copies GLonRP 406, f.59, but shortened.
T & K TK
Work 16Scribe(s) hand <beta>
Title (ms.) Medicines for the humours
Incipit Medicine autem principaliores quibus vtitur ad euacuandam coleram
Folio no. 103v-104v
Work 17Author (ms.) Benchelf Benabensina Rivi | Habraham iudeo tortuolensi (tr.) | Sinome Ianuensi (tr.)
Author standard Abraham de Tortosa | Albucasis | Simon Cordo de Genua
Scribe(s) hand <beta>
Title (ms.) Liber servitoris
Incipit Dixit agregator huius operis postquam ego collegi
Printed copies Printed several times with Mesue: ed. 1541, ff. CCLXXXIXv-CCXCVIIIv.
Folio no. 105-136v
Initial lines (136v-139r) index
Rubric Incipit liber seruitoris benchelf (?) benabensina riui (?) translatus a simone ianuensi interpretatore habraham iudeo tortuolensi de preparacione medicinarum
Explicit cum facilitate et serua.
Work 18Scribe(s) hand <beta>
Title (ms.) A table of electuaries
Folio no. 139r-v