PAL

Jordanus


Basel, Universitätsbibliothek, F.II.33

Scribe(s) <alpha> (87r-95r) Frater Nicolaus (95r "per manum fratris nicolaij"; <beta> (221r-244r) Engelbertus (244r "per manus Engelberti")
Century 14
Previous owners The volume was a gift to the University: (244r) "Ex institutio et ultima voluntate Dr. Patris P.M., Dr. Jacobi Henricipetri J.C., Equ. Aus. Com. Pal., Filii Obseq. Jacobus Henricipetri Civ. Bas., Proconsul Mythus. V, Franciscus Jacobus Henricipetri Civis Pasil., anno 1641 D.D."
Material Membr.
Format f.
Height × width 300 x 210
No. of leaves 244
Numbering ff.
Binding leaves (}in.) loose title catalog of the contents compiled and dated by "Alarica Carli, Ajuto ingenere all'uffizio d'arte del comune di Firenze, Giugno 1871."
Cover Bound in white tooled leather over boards, its two clasps are missing.
No. of hands several hands
Type of writing varies from well formed gothic to a good near cursive
Printed catalogs B.B. Hughes, Medieval Mathematical Latin Writings in the University Library Basel (1972) 17-26 #16
Publ. descriptions (Bibliographical assistance) A. Björnbo, Bibliotheca Mathematica 3//3 (1902) 63; A. Björnbo, Abhandl. z. Gesch. d. math. Wissenschaften 26 (1912) 124; M. Curtze, Nova Acta d. ksl. Leop.-Carl. dt. Akademie d. Naturforscher 49(2) (1885) 111; G. Eneström, Bibliotheca Mathematica 14//3 (1913/14) 170; J. Mogenet, Archives Intern. d'Histoire des Sciences 5 (1948) 139-64
Other notes Largest and most famous mathematical codex in the Basel collection. The foreleaf is of older parchment and contains on its verso an index whose first item, an "Almagest", is lacking in the codex. Table of contents (}in.) dated by "Alarico Carli, Ajuto ingenere all'uffizio d'arte del comune di Firenze, Giugno 1871".
Source Hughes (1972)
Type of source cat.
Source’s source insp.
Blank leaves 172v, 220v
Work 1Author standard Julius Solinus
Title (standard) De situ orbis terrarum et de singulis mirabilibus qui in mundo habentur
Item no. List of contents
Folio no. 1r-23v
Work 2Author standard Hyginus
Title (standard) De ornatu celi sive de facie celi, vel de ymaginationibus celestibus
Item no. List of contents
Folio no. 24r-41v
Work 3Title (standard) De fluxu et refluxu maris
Subject 1 Oceanography
Item no. List of contents
Folio no. 41v-43v
Work 4Author standard Alfraganus
Title (standard) Astronomia
Incipit (44r) Numerus mensium anni arabum et aliorum omnium est
Subject 1 Astronomy
Item no. 16.1
Folio no. 44r-57r
Explicit (57r) quod sufficit intelligentia in hac arte. Valete.
Colophon Explicit Alfraganus.
T & K TK 960 (this ms not mentioned)
Additional information see 36.7
Work 5Author standard Messahala
Title (standard) Liber motus orbis et nature eius
Incipit (57v) Incipiam et dicam quod orbis est prescitus spericus
Subject 1 Astronomy
Printed copies Nürnberg 1504
Item no. 16.2
Folio no. 57v-63v
Explicit (63v) Non est deus nisi ipse gloriosus sapiens.
Colophon Finit liber motus orbis et nature eius e dictione Mesehata. Deo Gratias.
Math. drawings Astronomical diagrams line the margins
T & K TK 722 (this ms not mentioned)
Additional information F. Carmody, Arabic Astronomical and Astrological Sciences in Latin Translations (1956) 32-3; F. Müller, Zeittafeln ... (1892) 48; Sarton I 531
Work 6Author standard Asculeus
Title (standard) De ascensione signorum
Subject 1 Astrology
Item no. List of contents
Folio no. 64r-v
Work 7Author standard Jordanus Nemorarius
Title (standard) Arithmetica (inc.?)
Incipit Unitas est esse rei per se discretio.
Subject 1 Mathematics
Printed copies Paris 1492
Additional remarks The texts ends apruptly with the statement of a theorem. Both letters and Roman numerals are used for numbers
Item no. 16.3
Folio no. 65r-83v
Prolog (65r) Incipit.
Explicit (86v) Tres medios assignare sit possibile.
Math. drawings Diagrams are included in the text and on the margins.
T & K TK 1600 (this ms not mentioned)
Additional information F. Carmody, Arabic Astronomical and Astrological Sciences in Latin Translations (1956) 141; F. Müller, Zeittafeln ... (1892) 68; Sarton II 613-6
Work 8Author standard Gernardus | Jordanus Nemorarius
Title (standard) Algorismus de minutiis
Incipit (87r) Deinceps ad minucias procedat negotium
Subject 1 Mathematics
Printed copies Eneström, "Der `Algorismus de minutiis` des Meisters Gernardus", Bibliotheca Mathematica 14//3 (1914) 99-149
Additional remarks This is part two of Algorismus Demonstratus (see Text 16.6 below)
Item no. 16.4
Folio no. 87r-95r
Explicit (95r) colligenda putaui et est finis.
Colophon Amen. Explicit algorismus de minuciis. Scriptus per manus fratris nicolaij.
T & K TK 399
Additional information for discussion about authorship see: P. Duhem, Bibl. Math. 6//3 (1906) 9-15; Eneström, Bibl. Math. 5//3 (1904) 13-4; Eneström, Bibl. Math. 7//3 (1906) 24-37; see also 16.1
Work 9Author standard Nicolaus Oresmius
Title (standard) Algorismus de proporcionibus
Incipit (95v) Una media debet sic scribi 1/2 et una tertia sic 1/3
Subject 1 Mathematics
Printed copies (crit. ed.) M. Curtze, Der Algorismus Proportionum des Nicolaus Oresme (1868)
Additional remarks An inspection of the catch-words indicates that some pages are missing between f. 95v and 96r; note too the early use of the fractional bar.
Item no. 16.5
Folio no. 95v-98v
Explicit (98v) et patet in figura. Explicit.
Colophon (97v) Et in hoc explicit algorismus proportionum Magistri Nicolai. Oren. Parisius editus.
T & K TK 1596 (this ms not mentioned)
Additional information F. Müller, Zeittafeln ... (1892) 81; Sarton III 1486-97
Work 10Author standard Gernardus | Jordanus Nemorarius
Title (standard) Algorismus demonstratus de integris
Incipit (99r) Digitus est omnis numerus minor decem
Subject 1 Mathematics
Additional remarks The Arabic numerals used in the glosses seem contemporary.
Item no. 16.6
Folio no. 99r-105r
Explicit (105r) quippe hoc de radice cubi.
Colophon Explicit algorismus demonstratus.
Math. drawings Numerous geometric figures in the margins illustrate the text.
T & K TK 431
Additional information see 16.4
Work 11Author standard Alhazen
Title (standard) De speculis comburentibus
Incipit (105r) De sublimiori quod geometre invenerunt
Subject 1 Mathematics | Physics
Printed copies Basel 1572; (crit. ed.) J. Heiberg & E. Wiedmann, "Ibn al Haitams Schrift über parabolische Hochspiegel", Bibl. Math. 10//3 (1910) 201-37
Item no. 16.7
Folio no. 105r-106v
Explicit (106v) ex tota superficie eorum ad punctum unum.
Colophon Explicit de speculis comburentibus vel sectione mukesi.
T & K TK 392 (this ms not mentioned)
Additional information F. Müller, Zeittafeln ... (1892) 58; Sarton I 721-3
Work 12Author standard Pappus
Additional names Archimedes
Title (standard) De figuris ysoperimetris
Incipit (107r) Prelibandum vero primum quoniam ysoperimetrorum ysopleurorum
Subject 1 Mathematics
Printed copies (crit. ed.) F. Hultsch (1876-8)
Additional remarks This may be "Commentarius septem proportionum Archimedis".
Item no. 16.8
Folio no. 107r-108r
Explicit (108r) et solidum poliedrum minus spera.
Colophon Explicit de figuris vel corporis ysoperimetribus.
T & K TK 1083, 788
Additional information F. Müller, Zeittafeln ... (1892) 36; Sarton I 337-78
Work 13Author standard Jordanus Nemorarius
Title (standard) Descriptio sphere in plano | Planispherium cum expositione anonymi
Incipit (108r) S (!) primam in plano describere est singula puncta | Spheram in plano describere est singula puncta
Subject 1 Mathematics
Printed copies Venice 1558
Item no. 16.9
Folio no. 108r-109v
Explicit (109v) Explicit descriptio sphere in plano.
T & K 1525 | TK 1119 (this ms not mentioned)
Additional information see 16.3
Work 14Author (ms.) Thudeus
Author standard Thabit ibn Qurra
Title (standard) De speculis
Incipit (109v) Scias quod illud quod videt homo in speculo
Subject 1 Mathematics | Physics
Printed copies (crit. ed.) A. Björnbo & S. Vogel, "Alkindi, Tideus und Pseudo-Euklid. Drei optische Werke", Abhandlungen z. Geschichte d. Mathematik 26 (1912) 73-82, 123
Item no. 16.10
Folio no. 109v-110v
Explicit (110v) ut potentia procendens ab oculo.
Colophon Explicit Thudeus de speculis.
T & K TK 1388 (this ms not mentioned)
Additional information A. Birkenmayer, Bibl. Math. 13//3 (1913) 273-80; F. Müller, Zeittafeln ... (1892) 51; Sarton I 599-600
Work 15Author standard Alhazen
Title (standard) De crepusculis vel de elevatione nubium
Subject 1 Meteorology
Item no. List of contents
Folio no. 110v-112r
Work 16Author (ms.) Thudeus
Author standard Thabit ibn Qurra
Title (standard) Liber crastonis
Item no. List of contents
Folio no. 112v-114v
Work 17Author standard Autolycus | Gerardus Cremonensis
Title (standard) De motu spere
Incipit (114v) Punctum equali motu dicitur moveri tum quantitates equales
Subject 1 Astronomy
Printed copies Strassburg 1572; (crit. ed.) F. Hultsch, Autolyci De sphera quae movetur, liber (1885)
Item no. 16.11
Folio no. 114v-116v
Explicit (116v) Explicit liber.
T & K TK 1151 (this ms not mentioned)
Additional information J. Mogenet, <"...">, Archives Intern. d'Histoire des Sciences 2 (1948) 139-64; F. Müller, Zeittafeln ... (1892) 16; Sarton I 141-2; DSB I 338-9
Work 18Author standard Ahmad ibn Musa
Title (standard) Liber trium fratrum
Incipit (116v) Verba filiorum Moysi filii Sehir
Subject 1 Mathematics
Printed copies (crit. ed.) M. Curtze, "Verba Filiorum Moysi ...", Nova Acta ... 49 (1885) 115-59; (better) M. Clagett, Archimedes in the Middle Ages (1964) 223-367 (includes superior bibliography)
Additional remarks According to Carmody (p.48) this book "... is the principal bridge between Greek and Latin spherical projections and trigonometry."
Item no. 16.12
Folio no. 116v-122r
Explicit (122r) ut sciatur demonstratio super operationem eius.
Colophon Completus est liber trium fratrum, auxilio Domini.
T & K TK 1687
Additional information Carmody, Arabic Astronomical and Astrological Sciences ... (1956) 48-9; F. Müller, Zeittafeln ... (1892) 51; Sarton II 341
Work 19Author standard Alkindus
Title (standard) De aspectibus
Incipit (122v) Oportet postquam optamus complere artes doctrinales
Subject 1 Astrology
Printed copies A. Björnbo, Abhandlungen z. Geschichte d. Mathematik 25 (1911) 3-70
Item no. 16.13
Folio no. 122v-127r
Explicit (127r) Explicit Jacobus Alkindi de aspectibus.
T & K TK 1013 (this ms not mentioned)
Additional information Björnbo & Vogel, Abhandlungen ... 26 (1912) 73-82; Carmody, Arabic Astronomical ... (1956) 79; F. Müller, Zeittafeln ... (1892) 50; Sarton I 559-60
Work 20Author standard Pseudo-Euclides
Title (standard) De speculis
Incipit (127v) Preparatio speculi in quo videas alterius ymaginem
Subject 1 Physics
Printed copies (crit. ed.) A. Björnbo & S. Vogel, Abhandlungen ... 26 (1912) 97ff.
Item no. 16.14
Folio no. 127v-128v
Explicit (128v) et illud est quod demonstrare voluimus.
T & K TK 1084 (this ms not mentioned)
Additional information S. Vogel, Archiv für Geschichte d. Naturwiss. u. Technik 1 (1909) 419-35; see also 16.10 and 16.13
Work 21Author (ms.) Leo Ebreus (?)
Author standard Johannes de Lineriis | Levi ben Gerson
Title (standard) De triangulis
Incipit (129r) Cuiuscumque trianguli rectilinei quelibet tria ignota
Subject 1 Mathematics
Printed copies M. Curtze, Bibl. Math. 1//3 (1900) 380-90 but this is a transcription of Codex Vindob. Palat. 5277 151v-154r
Item no. 16.15
Folio no. 129r-130r
Explicit (130r) et patet ea de ignoto.
Colophon Explicit libellus de triangulis.
T & K TK 276
Additional information F. Müller, Zeittafeln ... (1892) 77; Sarton III 594-607
Work 22Title (standard) Demonstrationes quadrantis
Incipit (130v) Quoniam tota doctrina data in quadrante de menurationibus (!)
Subject 1 Mathematics
Item no. 16.16
Folio no. 130v-131v
Explicit (131v) et hoc patet in figuris.
Colophon Explicit.
T & K TK 1305 (this ms not mentioned)
Work 23Author standard Jordanus Nemorarius
Title (standard) De ponderibus
Subject 1 Physics
Item no. List of contents
Folio no. 132r-137r
Work 24Author standard Fredericus
Title (standard) Quadratura circuli
Incipit (137r, line 40) Quadratura circuli nichil est nisi inventio embadi quadrati embadi totius circuli
Subject 1 Mathematics
Item no. 16.17
Folio no. 137r
Explicit (137r, line 55) de geometricis extracta principiis.
T & K TK 1156 (refers the reader to `Abhandlungen z. Geschichte der Mathematik' 26 (1912) 127 with the observation that this is a "unique ms."
Additional information M. Clagett, Archiv ... 568, Anm.
Work 25Author standard Theodosius
Title (standard) De locis habitabilibus
Subject 1 Geography
Item no. List of contents
Folio no. 137v-138r
Work 26Author standard Jordanus Nemorarius
Title (standard) De numeris datis (frag.)
Incipit (138v) Numerus datus est cuius quantitas nota est.
Subject 1 Mathematics
Printed copies P. Treutlein, Abhandlungen z. Geschichte d. Mathematik 2 (1879) 127-66 (and corrections by M. Curtze, Amtliches Organ d. kaiser Leop.-Carol. dt. Akademie d. Naturforscher 18 (1882) 26-31; (crit. ed.) B. Hughes, The DE NUMERIS DATIS of Jordanus de Nemore (1970) (includes superior bibliography)
Additional remarks This text is incomplete and abounds in errors and omissions.
Item no. 16.18
Folio no. 138v-145v
Explicit (145v) simili modo quadratum quadrati eius.
T & K TK 959 (this ms not mentioned)
Additional information see 16.3
Work 27Author standard Jordanus Nemorarius
Title (standard) De triangulis
Incipit (146r) Continuitas est indiscretio termini
Subject 1 Mathematics
Printed copies (crit. ed.) M. Curtze, Jordani Nemorarii Geometria vel de triangulis libri IV (1887); (selections in:) Clagett, Archimedes in the Middle Ages (1964) 567-75, 665-77
Item no. 16.19
Folio no. 146r-150v
Explicit (150v) per proportionem et ad bh.
T & K TK 260
Additional information see 16.3
Work 28Author standard Johannes de Tinemue
Title (standard) De curvis superficiebus
Incipit (151r) Cuiuslibet rotunde pyramidis curva superficies
Subject 1 Mathematics
Printed copies (crit. ed.) M. Clagett, Archimedes ... (1964) 450-507 (includes superior bibliography)
Item no. 16.20
Folio no. 151r-153v
Explicit (153v) numerus 21 ad numerum n.
T & K TK 277
Work 29Author standard Dominicus de Clavasio
Title (standard) Practica geometriae
Incipit (154r) Quantitatem aliquam mensurare est invenire quoties aliqua famosa quantitas in ea continetur
Subject 1 Mathematics
Printed copies (crit. ed.) H. Busard, "The Practica Geometriae of Dominicus de Clavasio", Archive for History of Exact Sciences 2 (1965) 520-75
Item no. 16.21
Folio no. 154r-159v
Explicit (159v) scire quantum de vino est in dolio.
Colophon Explicit.
T & K TK 1175 (this ms not mentioned)
Additional information DSB IV, 157-8; Sarton III 641-3
Work 30Author standard Theodosius
Title (standard) De speris
Incipit (160r) Spera est figura solida una tantum superficies contenta
Subject 1 Mathematics
Printed copies Paris 1558
Item no. 16.22
Folio no. 160r-170v
Explicit (170v) Explicit Theodosius de speris.
T & K TK 1523 (this ms not mentioned)
Additional information F. Müller, Zeittafeln ... (1892) 28; Sarton I 211
Work 31Author (ms.) Leo Ebreus
Author standard Levi ben Gerson
Title (standard) De numeris harmonicis
Incipit (171r) Omnium numerorum armonicorum quilibet 2
Subject 1 Music
Printed copies J. Carleback, De numeris Harmonicis (1910)
Item no. 16.23
Folio no. 171r-172r
Dedication "In Xti incarnationis anno 1343 nostro opere mathematico jam completo fuit (?) requisitus a quodam eximio magistrorum in schola musicali scilicet a magistro Philippo de Bitraco de regno Francie ut demonstraret unum suppositum in predicta schola. scilicet. Omnium numerorum ..."
Explicit (172r) distinguitur quam esset principalia comprobandum.
Colophon Explicit in nomine Xti.
Other passages Philippo de Bitraco
T & K TK 666, 1005 (this ms not mentioned)
Additional information see 16.15
Work 32Author standard Campanus
Title (standard) Theorica planetarum
Subject 1 Astronomy
Item no. List of contents
Folio no. 173r-193r
Work 33Author (ms.) Thudeus
Author standard Thabit ibn Qurra
Title (standard) De motu octave spere
Incipit (193v) Imaginabor speram equatoris diei et 3 circulos in ea
Subject 1 Astronomy
Printed copies (crit. ed.) F. Carmody, The Astronomical Works of Thabit B. Qurra (1960)
Item no. 16.24
Folio no. 193v-194r
Explicit (194r) et illud cum que voluimus declarare.
Math. drawings The explicit is followed by three intersecting circles and four arcs which illustrate the text.
T & K TK 661
Additional information Carmody, Arabic Astronomical ... (1956) 117-8; see also 16.10
Work 34Author standard Petrus de Guclina
Title (standard) Theorica planetarum
Subject 1 Astronomy
Item no. List of contents
Folio no. 194v-196v
Work 35Author standard Eugenius Amiraceus Siculus | Ptolemaeus
Title (standard) Perspectiva sive optica
Incipit (197r) Cum considerarem optica Ptolemei necessaria utique
Subject 1 Physics
Printed copies (crit. ed.) A. Lejeune, L'Optique de Claude Ptolemee (1956) (includes superior bibliography)
Additional remarks Eugenius Amiraceus Siculus (tr.) (information from Curtze's brief analysis of F.II.33)
Item no. 16.25
Folio no. 197r-220r
Explicit (220r) Rursus protrahatur perpendicularis az.
T & K TK 287 (this ms not mentioned)
Additional information F. Müller, Zeittafeln ... (1892) 32; Sarton I 276-7
Work 36Author standard Geber
Title (standard) Almagesti minoris libri VI
Incipit (221r) Omnium recte philosophantium versimilibus coniecturis est credibilibus
Subject 1 Astronomy
Item no. 16.26
Folio no. 221r-244r
Explicit (244r) quid tenebrarum sic se habent et cetera.
Colophon Explicit liber per manus Engelberti. Deo gratias.
T & K TK 1006
Additional information Carmody, Arabic Astronomical ... (1956) 164; see also 4.2