PAL

Jordanus


Città del Vaticano, Codices Palatini Latini, Pal. Lat. 1380

Old shelfmarks Alacci-Register Ir C.176/1747
Scribe(s) <alpha> Reimbotus de Castro, <beta> (123v ff., 184r ff.), <gamma> (163r-v), <delta> (246r ff., 277v ff.), <epsilon> (Hinweise u. Glossen: Ir, 13r, 112r, 282v, kurze Bemerkungen: 84v, 92v, 103r) Burchardus de Waltdorf
Short title Sammelhandschrift zum Quadrivium
Century 14 med.
Precise date 1356
Method of Dating i
Place of origin Bologna
Language Latin
Previous owners Reimbotus de Castro, Scholasticus an St. German in Speyer, Physicus Kaiser Karls IV. (s. a. Pal. lat. 1349, 25v); Hs. seit 1438 in der Heilig-Geist-Kirche (Legat Ludwigs III.)
Material Chart.
Height × width 305 x 235
No. of leaves I + 282
Numbering ff. ant. inc.; (s.17, corr. s.19) I, 1-282
Condition Papier an den Rändern brüchig
No. of hands 5
Type of writing <alpha> Cursiva currens in großem Schriftgrad; <beta>, <gamma>, <delta> gedrängte gotische Kursive
Width of columns Textraum: 270 x 190, 200-230 x 130-160
Lineation 24-33, 34-45 lines
Decorations (147v, 150v, 240v, 243v, 244v, 273v) mit freier Hand gezeichnete geometrische Figuren; (31r) Figura caeli
Publ. descriptions (Einband) Schunke, II^2, 878; (Provenienz) Med. Hss., Einleitung, XXVII (49)-(53), XXVIII f.
Other notes Entstehung der Hs. in Bologna: Studium des Reimbotus im Jahre 1356/57 in Bologna im Zusammenhang mit Pal. lat. 1222 nachgewiesen (Med. Hss. 223); einige Texte dieser Hs. als Nachschriften aus dem Studium in Bologna zu erkennen; mehrere Hinweise auf zusammengehörige Texte von Hand <alpha> und <epsilon>; Schätzung des Preises der Hs. durch <epsilon>: (282v) Pro quinque florenis optima dicta et rara; (1r) IIII fl.; Verkaufspreis: (282v) 1 fl. semis
Source Ludwig Schuba
Type of source ts. cat.
Source’s source insp.
Work 1Title (standard) Contenta
Incipit Hic est principium theorice auree et hic est principium tractatus Bernhardi de Verduno et illorum complementum inuenies in sexterno (in alio volumine) de pergameno et papiro et hic super primas duas dictiones almagesti reportatur et reportatur super Alkabitium (!) et super centiloquium et de introductorio Albumasar et de libello ecentricorum. Item super musicam illius de Lineriis uel de Muris. Item arismetica. Item perspectiua. Item de proporcionibus in fine
Folio no. Ir
Additional texts ergänzende Angaben zum Inhalt von <epsilon>, darunter: Item de arismetica per versus compilacio secundum tradtitionem Jordani ... Nota necesse est ponere figuras exemplares in quibus demonstrantur omnes motus et arcus planetarum vt euidenter clarescat operacio in tabulis planetarum omnium; von der gleichen Hand: Totus liber iste est de quadruuio bonus valde
Blank leaves Iv
Work 2Author standard Andalus de Negro
Title (standard) Theorica planetarum (inc.)
Incipit Quia in theorica planetarum solis motus est necessarius
Subject 1 Astronomy
Publ. descriptions G. Sarton, III, 645 ff.
Folio no. 1r-12v
Explicit remanebit argumentum verum.
Other passages Vide in sexterno pergameni de significacione aliorum terminorum astrologie theorice.
Additional copies Pal. lat. 1388, 1r-35r
T & K TK 1221.12 (this ms.)
Work 3Title (standard) Tabula: Signa ascendentia et dispositores annorum 1356-1391
Subject 1 Astronomy
Folio no. 13r
Blank leaves 13v
Work 4Title (standard) De motibus solis et planetarum
Incipit Nota sol mouetur inequaliter in orbe signorum
Subject 1 Astronomy
Folio no. 14r-24r
Explicit ad idem punctum vnde exiuit et sunt 28 anni.
Blank leaves 24v-25v
T & K TK 944.11 (this ms.)
Work 5Title (standard) De figura caeli sive horoscopo (inc.)
Incipit Ad faciendum figuram celi scias primum gradum
Incipit 2 Pro maiori declaracione canonis siue regule precedentis (27r)
Subject 1 Astronomy
Folio no. 26r-31r
Glosses etc. (30v) Glosse: Vide vbi sit illud quod spectat huc quia deficit.
Math. drawings (31r) Figura caeli
T & K TK 38.3 (this ms.)
Work 6Additional names Gerardus Cremonensis
Title (standard) In Gerardi theoricam planetarum glossa
Incipit Nota omnis circulus eccentricus vel egresse cuspidis est non habens centrum
Incipit 2 Hic incipit noua theorica cuius finis est alibi (33v)
Subject 1 Astronomy
Additional remarks nur bis zum Kapitel "De tribus superioribus"
Folio no. 31v-40v
Blank leaves 41-43
Additional copies (Gerardus Cremonensis) Pal. lat. 1340, 259ra-
T & K TK 931.6 (this ms.), 223.10
Work 7Title (standard) Tres conclusiones
Incipit Nota de libello ecentricorum conclusio prima: si conuexitas aque et terre in angulos precise concurrerent
Subject 1 Astronomy
Folio no. 44r-v
Blank leaves 45r
Work 8Additional names Nicolaus Oresmius
Title (standard) De coniunctionibus trium superiorum
Incipit Nota quod coniunctio planetarum est duplex
Subject 1 Astronomy
Printed copies (Nicolaus Oresmius) E. Grant, Nicole Oresme and the Kinematics of Circular Motion (Madison 1971), 172 ff.
Additional remarks Nicolaus Oresmius, Tractatus de latitudinibus formarum (Cantor II, 129 ff.); bezieht sich vermutlich auf Nic. Oresmius, De commensurabilitate vel incommensurabilitate motuum celi
Folio no. 45v-46r
Explicit faciliter potest haberi ... per quendam tractatum quem fecit magister Nicolaus Orem de commensuracionibus motuum planetarum et fundatur super quasdam proposiciones in fine septimi Euclidis.
Work 9Additional names Alcabitius
Title (standard) In Alcabitii Isagogen glossa
Incipit Super Alkibicium. Nota secundum Egidium in celo stellato ex stellis fixis componuntur 48 ymagines
Subject 1 Astronomy
Folio no. 47r-64v
Explicit Nota Ptholomeus fuit melior inuentor, Haly Abenragel melior collector, Abraham Auenesdre melior discussor. (Anmerkung von <epsilon>) in astronomia. Similiter in aliis scienciis
Additional copies (Alcabitius, Liber introductorius sive Isagoge) Pal. lat. 1340, 165ra-190rb
Work 10Additional names Ptolemaeus
Title (standard) Super centiloquium Ptolemaei glossa
Incipit Nota circa secundum verbum Ptolomei in centiloquio et inquirit
Subject 1 Astronomy
Folio no. 65r-80v
Additional copies Pal. lat. 1340, 245ra-258vb
Work 11Author standard Albumasar
Title (standard) Liber introductorius cum glossa
Incipit Nota Albumasar in tercio libro sui introductorii capitulo quarto dicit
Subject 1 Astrology
Printed catalogs Carmody 88 ff.
Publ. descriptions Ullmann II, 320 f. (Abû Ma`sar Ga`far, Kitâb al Mudhal)
Additional remarks Fortsetzung in dieser Hs.: Pal. lat. 1380, 86v-92v
Folio no. 80v-84v
Work 12Author (ms.) Abraham avenesdre
Author standard Abraham ibn Ezra
Title (standard) Signa famis et fertilitatis (exc.)
Incipit Nota dicit Abraham avenesdre quod omnes sapientes astrorum dicunt
Subject 1 Astrology
Additional remarks den Lehren Abrahams werden die des Messahalla gegenübergestellt
Folio no. 85r-86v
Explicit Abraham iudei in libro suo de mundo siue seculo.
T & K TK 988.1
Work 13Author standard Albumasar
Title (standard) Liber introductorius cum glossa
Incipit Nota in capitulo quarto primi libri introductorii ipsius Albumasar
Subject 1 Astrology
Printed catalogs Carmody 88 ff.
Publ. descriptions Ullmann II, 320 f. (Abû Ma`sar Ga`far, Kitâb al Mudhal)
Additional remarks ist Fortsetzung von: Pal. lat. 1380, 80v-84v (in dieser Hs.)
Folio no. 86v-92v
Explicit (92v) Consimilis racio potest reddi de ordine aliorum signorum secundum successionem eorum.
Work 14Title (standard) Notata e lectionibus de perspectiva
Incipit Nota omnes linee a circumferencia luminis protracte superficiem directe diuidentes versus solem
Additional remarks vgl. in dieser Hs.: Pal. lat. 1380, 261r-279r
Folio no. 93r-98v
Other passages (98r) hic deficiunt tres lectiones
Work 15Title (standard) Notata de musica
Incipit Nota musica principaliter considerat proporciones acuti soni cum graui
Subject 1 Music
Additional remarks vgl. in dieser Hs.: Pal. lat. 1380, 169r-183r
Folio no. 99r-105r
Other passages (103r) <epsilon> ... Vide et quere defectum.
Tables (112v) Komplexionen der Tierkreiszeichen, Monate, Jahreszeiten etc.
Blank leaves 103v-112r
Work 16Title (standard) Suppositiones ad probandum quadraturam circuli
Incipit Prima supposicio uel secunda post primam: Omnis figura poligonia est equalis ortogonio triangulo
Subject 1 Math.
Lineation (114r-115v) 4-5 lines; am unteren Rand (Raum für nicht eingesetzte Zeichnungen ?)
Folio no. 113r-115v
Rubric Nota aliquas supposiciones ad probandum quadraturam circuli que est necessaria in operacione practica geometrie.
Work 17Additional names Ptolemaeus
Title (standard) Almagesti abbreviati duae dictiones cum commento
Incipit Prima proposicio: Data circuli diametro latera decagoni pentagoni exagoni
Subject 1 Astronomy
Folio no. 116r-138v
Colophon (134r) Et sic finiunt demonstraciones dictionis prime almagesti in dei nomine. Amen.
Additional texts Cum terra sit sperica ut Ptholomeus in prologo dictionis prime
Math. drawings (133v, 137v) Zeichnungen
T & K TK 363.5, 348.2; vgl. auch: 1006.7: Almagesti abbreviatum
Work 18Author standard Bernardus de Verduno
Title (standard) De astronomia
Incipit Quoniam ut dicit beatus Augustinus libro de vera religione
Incipit 2 (Textus, cap. 1) Et sic permotus volens quasi omnium corporum mundum integrancium tradere noticiam
Subject 1 Astronomy
Publ. descriptions G. Sarton II, 990
Folio no. 139r-164r
Rubric Bernardus de Verduno.
Colophon Et sic est finis tractatus primi ... quere secundum tractatum in sexterno pergameni.
Math. drawings (147r, 150r) Zeichnungen
T & K TK 1308.4 (this ms.)
Work 19Title (standard) Caelestes effectus imaginum et planetarum
Incipit Nota triplicitas meridionalis dicitur secundum Ptolomeum
Subject 1 Astronomy
Folio no. 164v-165r
Explicit sicut idem intellectus practicus est principium artis.
Work 20Title (standard) De horologio Achaz
Incipit Horologium Achaz: protrahuntur plures linee circulares sed nulla illarum est completa
Subject 1 Astronomy
Folio no. 165v-166v
Explicit iuxta tropicum estiuale.
Work 21Title (standard) Nota astrologica
Incipit Nota ad habendum locum vel partem fortune primo ordina faciem celi, deinde motum solis
Subject 1 Astrology
Folio no. 166v-167r
Additional texts (167v) Sinneserfahrung und Erkenntnis: Nota omnes homines que sensu percipiunt ea in aliqua communi forma apprehendunt i. e. per intellectum ...; (167v-168r) Nota quod omnia requisita ad hoc ut agibilia prudenter gubernentur ... quia prudencia est habitus dirigens agibilia
Blank leaves 168v
Work 22Additional names Boethius
Title (standard) De musica secundum Boethium
Incipit Secundum Boecium tota compago anime et corporis coniuncta est musica coaptacione et status anime et corporis eisdem proporcionibus videtur esse compositus quibus armonici modi copulantur
Subject 1 Music
Folio no. 169r-183r
Explicit sed in policordio est contrarius ordo.
Additional texts <epsilon> Hic videtur esse defectus musice ergo compleatur. Ir Contenta ... super musicam illius de Lineriis vel de Muris (dies ist nicht zu verifizieren; Nachschrift einer Lectura in 23 Kapiteln)
Blank leaves 183v
Work 23Author standard Petrus de Lemovicis
Title (standard) Opus super natiuitate
Incipit Si scio gradum ascendentem in hora natiuitatis
Subject 1 Astrology
Publ. descriptions L. Thorndike, Hist. III, 601; G. Sarton III, 1846: Peter of Limoges
Folio no. 184r-187r
Explicit Alium modum directionis et sumendi aspectus ponit Johannes Hispalensis.
Colophon Sed ista sufficiant.
Additional texts Nota quod Albuali facillime iudicat aspiciendo solummodo dominos triplicitatis solis ... Et sic est finis huius.
T & K TK 1464.14
Work 24Title (standard) Nota de ascendente
Incipit In libro Abraham de iudiciis
Subject 1 Astrology
Folio no. 187r-v
Additional texts (187v-188r) Item in revolucionibus natiuitatem. Si vis scire principium revolucionis
Math. drawings (188r) Figura caeli (Eintragungen, undatiert)
Blank leaves 188v
Work 25Author standard Jordanus Nemorarius | Thomas Bradwardinus
Title (standard) Rithmomachia
Incipit Ouidius qui philosophus fuit atque poeta
Subject 1 Math.
Publ. descriptions Walther, Carm. 13547; Cantor II, 53, 113 ff.; Sarton III, 668 ff.; Klopsch, "Theorie numeralis (?)", Archiv für Kulturgeschichte 1 (1966), 133-156
Additional remarks in Versen; in ErfA Q. 2, 38r-63r Thomas Bradwardinus zugeschrieben, in dieser Hs. (Pal. lat. 1380, Ir, Contenta) von <epsilon> Jordanus Nemorarius zugeschrieben; (200v) Nachtrag des bei 189v fehlenden c. 2 mit Verweis auf die alte Foliierung fol. 171
Folio no. 189r-200v
Explicit pondere mensura numero qui cuncta creauit.
Additional copies ErfA Q. 2, 38r-63r
T & K TK 1023.1 (this ms.)
Work 26Title (standard) Glossa in Rithmomachiam
Incipit Nota quod numerus numerans quo numeramus
Subject 1 Math.
Folio no. 200-230v
Explicit et arismetica vtilis est philosophie propter exempla in phisica et propter musicam que secundum eius principia dependet ab arismetica et tunc reddit gracias deo.
Work 27Title (standard) Algorismus fractionum
Incipit Nota quod ars numerandi non completur in composicione que est in integris sed ad minucias et integrorum fractiones se extendit
Subject 1 Math.
Folio no. 231r-236r
Explicit dimidium rei vel dimidium tocius.
Colophon Explicit algorismus fractionum
Additional texts (236r) Numeri perfecti: Nota primus numerus perfectus est .6. et eius partes aliquote sunt .1.2.3. et non plus (vgl. zu derselben Lehre Pal. lat. 1380, 206r
Work 28Author standard Thomas Bradwardinus
Title (standard) Geometria speculativa
Incipit Geometria est assecutiua arismetice quia numerorum passiones deseruiunt magnitudinibus
Subject 1 Math.
Publ. descriptions Cantor II, 114 ff.; G. Sarton III, 669 f.
Printed copies A. G. Mollad (Cambridge 1967)
Folio no. 237r-260v
Explicit Hic completa est quarta et ultima pars geometrie.
Colophon Explicit breuis theoria geometrie. Deo gracias. Amen.
T & K TK 584.3, 1548.3
Work 29Title (standard) De perspectiva tractatus
Incipit Perspectiua est sciencia doctrinalis, cuius subiectum lux est et est subalterna geometrie
Incipit 2 (c. 1) Lux est irradiacione recta, figuracione rotunda, diffusione sperica, multiplicacione subita
Publ. descriptions (Alazem i.e. Al Hazen: Ibn al-Haitham) G. Sarton I, 721; (Guitilonus Polonus: Vitellio <Witelo> de Polonia) II, 1027
Folio no. 261r-279r
Explicit Qui autem ampliora de hiis investigare voluerit legat librum Alazem philosophi et libros magistri Guitiloni Poloni de aspectibus in quibus inveniet singula curiosius et diffusius pertractata. hoc vero pro simplicibus ex eisdem elementis (?) breuiter elicita pro nunc sufficiant.
Colophon Explicit perspectiua.
T & K TK 1036.7 (this ms.)
Work 30Author standard Michael de Insulis
Title (standard) Algorismus proportionum
Incipit Proporcio est habitudo penes excessum vel equalitatem
Subject 1 Math.
Folio no. 279r-281v
Explicit de quibus determinatum est sufficienter.
Colophon Explicit algorismus proporcionum per fratrem Michahelem de Insulis ordinis fratrum minorum.
Blank leaves 282r
T & K TK 1139.9 (this ms. - corr., dasselbe Incipit wie 1139.8)
Work 31Title (standard) Notizen
Contents Notizen zum Inhalt dieser und einer anderen Hs., sowie zu einem "Liber de inani et vacuo" als Einleitung zu Philo Byzantinus, De ingeniis spiritualibus
Folio no. 282v
Additional texts Schätzung des Preises der Hs. durch <epsilon>: (282v) Pro quinque florenis optima dicta et rara; (1r) IIII fl.; Verkaufspreis: (282v) 1 fl. semis