PAL

Jordanus


Città del Vaticano, Codices Palatini Latini, Pal. Lat. 1381

Old shelfmarks Alacci-Register 1r C.91/1903
Scribe(s) <alpha> Matthias Kemnatensis (1r-30v, 43v-58v, 64r-136v, 149r-189v, 192r-197v)
Short title Miscellanea Quadrivii
Century 14 med. - 15
Language German | Latin
Owner’s notes (1r) Monogramm des Matthias Kemnatensis von 1474
Previous owners Hs. des Matthias Widman von Kemnat (Kemnatensis), übereinstimmend mit Pal. lat. 1370, ar
Composite ms. 9 parts
Material Chart.
Height × width (für 123) 210 x 148 | 200 x 140
No. of leaves 244
Numbering ff. ant. 209 ff.; ff. (s.17) 1-178, 178a-243
Binding leaves (176, 179, 180, 182) eingebundene Notizzettel; (243v) aufgeklebter Randstreifen
Type of writing <alpha> z. T. flüchtige Cursiva gotica, Bastarda, humanistische Kursive
Initials etc. Hs. ist rubriziert; schmucklose Initialen
Decorations (90v) Skizzen zu Ornamenten; mehrere Roten, darunter Rota aurei numeri (8v); (70r) Rota planetarum; (91r) Rota aspectum; (112v) Theorica planetarum; (139r, 142r-146r) exakte Zeichnungen zur Konstruktion des Astrolabs; (163r f., 166v, 174r) exakte Zeichnungen zur Konstruktion des Quadranten; (167v-168v) zu Messungen von Höhen; (170r) Hohlkörper
Publ. descriptions (Einband) Schunke II^2, 878; (Matth. Kemnatensis) Verfasserlexikon III, 299-303; K. Hartfelder, "Matthias von Kemnat", Forschungen zur Deutschen Geschichte 22 (1882), 329-49
Other notes (1r) Lorscher Bücherverse: Reddere Mathie lector me care memento ...; Niederschriften und Kopien des Matthias Kemnatensis aus der Zeit seiner astronomischen und humanistischen Studien (c. 1451-1457) im Kloster Reichenbach (vgl. 87r, 91v ff., 105v-109v, 123r) und bei dem Humanisten Arriginus auf der Plassenburg bei Kulmbach (vgl. 89v); zahlreiche Datierungen im Text, z. T. mit Namen unterzeichnet (82v: 1453, 170r: 1452, 173v: 1450); Berechnungen u. Nachträge 1458-1472 aus Heidelberg (105v, 123r), hier besonders zu beachten die Ankündigung von "Übungen" in den Quadriviumsdisziplinen (123r), vermutlich für Studenten der Universität; (2r) Verse zum Regierungsantritt Friedrichs I. des Siegreichen mit der Notiz 14r; (190r-192r) der von Matthias Kemnatensis in seiner "Chronik Friedrichs des Siegreichen" in dt. Übersetzung enthaltene Traktat "Errores gazariorum ..."
Source Ludwig Schuba | Ludwig Schuba, in: Katalog zur Ausstellung, Heidelberg 1986, Textband, 26
Type of source desc. | ts. cat.
Source’s source insp.
Work 1Scribe(s) <alpha>
No. of ms. part I (1r-30v)
No. of hands 1
Width of columns uneinheitlicher Textraum: 150-170 x 110-120
Lineation 22-48 lines
Work 2Title (standard) Contenta
Incipit Tabule partis proporcionalis ad 60 minuta et ad 6 gradus
Additional remarks vgl. Pal. lat. 1370, ar
Folio no. 1r
Explicit Centiloquium Ptolomei cum glosa Hali.
Colophon Finis huius.
Other passages Monogramm u. Besitzvermerk des Matthias Kemnatensis
Work 3Title (standard) Ad inveniendum meridiem
Incipit Ad inveniendum meridiem in omni loco
Folio no. 1v
Work 4Title (standard) Verschiedene Bibelzitate und Verse
Contents u. a. die Verse über den Tod Ludwigs IV. und den Beginn der Regierung Friedrichs I. von der Pfalz: "1449 Ipoliti festo dux deserit hec Ludouicus. Dans sese domino pro qui (!) regnat Fridericus."
Folio no. 2r
Work 5Title (standard) Kalendarium
Contents wenige Heiligenfeste, darunter einige der Diözesen Bamberg / Würzburg; Neumonde für einen Lunarzyklus, Lunarbuchstaben; Hinweise zu der Festlegung der beweglichen Feste, dabei die Verse: "Post crux, post cineres, post spiritus atque Luzie / Ieiunare debet feria quoque proxima quarta."
Subject 1 Astronomy
Publ. descriptions (Verse) Walther, Carm. 14312a
Folio no. 2v-8v
Tables (8v) Rota aurei numeri
Work 6Title (standard) Tabulae electionum (Lunarbuchstaben)
Subject 1 Astronomy
Folio no. 9r-10r
Additional texts (9v) Tafel der Planetenstunden (dt.) "Ertrich graben Vber wasser varen. Dy veinde suchen ..."; (10r) "Kinder entwennen. Lernung anheben. Baden ..."
Work 7Title (standard) Tabulae intervalli
Contents (10v) bis Invocabit, dargestellt auf 19 x 7 Feldern mit Ringen und angesetzten Strichen (für die Wochen) sowie Punkten (Tage); (11r) auf Esto mihi mit 19 Intervallworten: "Eternum - 1 / amorem - 2 / fraterna - 3 / bonitas - 4 ..."
Publ. descriptions (10v) Bischoff, Mal. Studien II, 204
Folio no. 10v-11r
Work 8Author standard Albertus Magnus
Title (standard) Speculum astronomiae (exc.)
Subject 1 Astronomy
Folio no. 11v-12v
Rubric Isti sunt libri astronomie de quibus fit mencio in speculo sciencie astronomie Alberti Magni et sunt permissi quia tantum astronomici et non nigromantici concernentes: primo liber Nemroth giganti
Blank leaves 13r
Additional copies Pal. lat. 1340, 75ra-82va
Work 9Title (standard) Geomantische Figur
Incipit Iudicium de rege ad Romam in die Mercurii etc. Radices planetarum ad annum 1460 completum
Folio no. 14r
Work 10Title (standard) Notiz über die Geburt Philipps von der Pfalz (Kurf. 1476-1508) und den Tod seines Vaters Kurf. Ludwig IV.
Incipit Eodem anno 21^a augusti dux Fridericus adeptus dignitatem suam et a consulibis iuramenta fidelitatis accepit.
Additional remarks vgl. oben Pal. lat. 1381, 2r
Folio no. 14r
Tables Rota lunae scil. quot horas luna in noctibus unius revolutionis lucet
Work 11Title (standard) Tabula lunarum primarum et embolismorum annorum 1460-1506
Subject 1 Astronomy
Folio no. 14v
Work 12Title (standard) Tabula radicum mensium (deutsche Monatsnamen)
Subject 1 Astronomy
Folio no. 15r
Work 13Author standard Hugo Sanctallensis | Jafar Indus
Additional names Hermannus de Carinthia
Title (standard) Liber imbrium
Incipit Cum multa et varia de ymbrium cognicione precepta Indorum tradat auctoritas
Printed catalogs Carmody 85 ff. (III)
Publ. descriptions M. Steinschneider 36 (d)
Additional remarks nach Haskins 49 f. Übersetzer Hermannus de Carinthia
Folio no. 16r-21v
Rubric Tractatus de ymbrium et pluuiarum congnicione.
Explicit plerumque eciam nubes obscurent (recte: occurrunt) sed steriles etc.
Colophon et sic est finis 1455
T & K TK 319.5
Work 14Title (standard) Liber novem iudicum II
Contents (22v) De pluuia et fulgore, tonitruis uento Aomar ...; (23r) De hora pluuie et uentorum, caloris et frigoris. Hic Aomar pronosticat ...; (25r) De aeris qualitate per singulos annos Alkindius ...; (26v) De annorum peste Alkindius ...; (28r) De ymbribus Dorotheus ...; (29v) De pluuiis Jergis
Incipit Ex conuentu itaque uel opposicione
Printed catalogs Carmody 107, 111-2
Printed copies Liber novem iudicum (Venedig 1509) 90vb-94vb
Folio no. 21v-30r
Rubric De qualitate aeris et temporum Aomar.
Colophon Explicit 1455.
T & K TK 531.2, 56.9, 150.9, 765.8, 1516.4, 271.13, 1514.1
Work 15Title (standard) Zitat
Incipit Hali in libro magni iudiciarii
Folio no. 30v
Work 16Scribe(s) (43v-58v) <alpha>; (30v-42v, 59r-63v) andere Hand
Century 15 med.
No. of ms. part II (30-63)
No. of hands 2 (?)
Type of writing Bastarda
Width of columns Textraum: 160 x 115; <alpha> 150-170 x 110-120
Lineation 30 lines; <alpha> 22-48 lines
Work 17Author (ms.) Prophacius gentis hebreorum (tr.)
Author standard Arzachel | Johannes Brixiensis | Profatius Judaeus
Title (standard) Saphea p. II
Incipit Descripcionum que sunt in facie tabule
Subject 1 Astronomy
Publ. descriptions M. Steinschneider 40 (Nr. 64); G. Sarton I, 758 f.; E. Zinner, Instr. 145-8
Printed copies J. Millás-Vallicrosa, Ibrahim ibn Yahya called ibn al-Zarkalah ... Traktat de l'Assafea d'Arzaquel (Barcelona 1933), 114-54
Additional remarks hier Teil 1; Teil 2 s. unten Pal. lat. 1381, 59r-63v
Folio no. 30v-42v
Rubric Liber operacionis tabule que nominatur saphea patris Ysaac Azarchelis. Primum capitulum de nominibus descripcionum
Other passages (42v) Nota signum A
Blank leaves 43r
T & K TK 403.2
Work 18Author standard Gerardus Cremonensis
Title (standard) Theorica planetarum
Subject 1 Astronomy
Folio no. 43v-58v
Rubric (46r) Theorica planetarum 1456
Explicit Explicit ... anno quinquagesimoquinto (!)
Math. drawings (43v-45v) Zeichnungen zur Theorica planetarum
Additional copies Pal. lat. 1340, 259ra ff.
Work 19Author (ms.) Prophacius gentis hebreorum (tr.)
Author standard Arzachel | Johannes Brixiensis | Profatius Judaeus
Title (standard) Saphea p. II
Subject 1 Astronomy
Publ. descriptions M. Steinschneider 40 (Nr. 64); G. Sarton I, 758 f.; E. Zinner, Instr. 145-8
Printed copies J. Millás-Vallicrosa, Ibrahim ibn Yahya called ibn al-Zarkalah ... Traktat de l'Assafea d'Arzaquel (Barcelona 1933), 114-54
Additional remarks Teil 2 zu oben Pal. lat. 1381, 30v-42v
Folio no. 59r-63v
Explicit Explicit liber tabule que nominatur saphea patris Isaac Azarchelis cum laude dei et eius adiutorio translatum est hoc opus apud Montem Pessulanum de arabico in latinum anno domini nostri Jesu Christ <!> 1263 Prophacio gentis hebreorum uulgarizante et Johanne Brixiensi in latinum reducente. Amen.
T & K TK 403.2
Work 20Scribe(s) <alpha>
No. of ms. part III (64-136)
No. of hands 1
Width of columns uneinheitlicher Textraum: 150-170 x 110-120
Lineation 22-48 lines
Work 21Title (standard) Quadratum geometricum
Incipit Si quadratum geometricum conficere volueris
Subject 1 Math.
Folio no. 64r-66r
Rubric Sic conficias quadratum geometricum
Tables (66r) Sequitur tabula quadrati geometrici ... 1455
T & K TK 1457.14
Work 22Title (standard) Tabulae planetarum Reichenbach
Incipit Tabula equacionis mercurii.
Subject 1 Astronomy
Additional remarks gehört zu Pal. lat. 1381, 91v-105r
Folio no. 66v-67v
Work 23Title (standard) Ars mentiendi
Incipit Ridiculum est omne quod risum mouet
Folio no. 68r-v
Rubric Ars menciendi
Additional texts (68v) Begriffsschema: Ars mendacii Besseli. Ignorancia - praue disposicionis, <ignorancia> - praue negociacionis
Work 24Title (standard) Tabula
Incipit Hi sunt aspectus planetarum sinistri
Subject 1 Astrology
Folio no. 69r
Tables (69v) Tabula longitudinis umbre per annum
Math. drawings (70r) Rota planetarum (ohne Text)
Work 25Title (standard) Die Natur der Planeten (inc.)
Contents nur noch Jupiter und Mars hier beschrieben
Incipit Hye wil ich von natur der siben planeten kurtzlich vnd eigentlich sagen. Saturn ist der oberste planet vnd laufft durch die tzbelff zaichen
Language German
Subject 1 Astronomy
Folio no. 70v-71v
Rubric Anno 1453
Work 26Title (standard) Tabulae planetarum Reichenbach
Incipit Tabula equacionum saturni, iouis, veneris
Subject 1 Astronomy
Additional remarks gehört zu Pal. lat. 1381, 91v-105r
Folio no. 72r-76r
Work 27Title (standard) Vierflächige Sonnenuhr
Incipit Ita fac horalogium in pariete aut trunco decliui ad eleuacionem equinoctialem ... gradus ad quot est equinoctialis (circulus) in tua terra eleuatus vltra orizantem (!) que eleuacio est Erfordie 39 graduum et Heydelberge 40 graduum
Subject 1 Astronomy, Geography
Folio no. 76v-78r
Rubric Pro horalogiis versus quatuor mundi plagas sciendum
Explicit (78r) et est paratum verificatorium (?) ad omnes modos horalogiorum. Latitudo / gradus / minuta: Roma 41° 50° ... (Liste, u. a. dt. Städte Heidelberg, Mainz, Villingen, Constancia, Wrunzwig = Braunschweig)
Work 28Title (standard) Compositio instrumenti
Incipit Fac circulum qui dicitur argumenti lune
Subject 1 Astronomy
Folio no. 78v-79r
Initial lines Ad faciendum nouas theoricas. Primo fac asserem sicut scis per gradus
Rubric Composicio instrumenti quo ad veram coniunctionem solis et lune sic fit
Explicit patet per addicionem almuri rotule.
Work 29Title (standard) Kenntnis und Nutzen des Astrolabs
Contents (81r) Vsus astrolabii. Wildu wissen welche tzeichen vnd gradus die sune ist
Incipit Der do wil wissen dy lerung vnd den nutz von dem astrolabio
Language German
Subject 1 Astronomy
Folio no. 79v-82v
Rubric Anno 1453
Explicit (82v) glick vnd vngelick in vil sachen erkennet.
Colophon Et sic est finis 1453. Mathias Kembnatensis.
Additional copies Pal. lat. 1370, 160v ff.
Work 30Title (standard) Tabula duodecim domuum
Incipit Prima domus domus vite orientalis, albi coloris, cardo principalis et fortis angulus
Subject 1 Astrology
Folio no. 82v
Math. drawings Sphärenrota mit Canon: Hec figura octo circulorum ostendit testimonia essencialia
Work 31Title (standard) Nota
Contents anschließende Liste mit den für Wien und Prag zu subtrahierenden, für Regensburg, Nürnberg und Paris zu addierenden Minuten
Incipit Nota si alicuius meridiani radicem a Reichenbach distantis 700 stadiis uersus orientem iacentis habere velis
Subject 1 Astronomy, Geography
Folio no. 83r
Explicit et proporcionaliter vbique locorum est faciendum.
Work 32Title (standard) Astrologische Prognostiken
Incipit Wer erkennen wol zu kunfftiges weter vnd allerley geprechen des landes
Language German
Subject 1 Astrology
Folio no. 83v-85v
Explicit also sol man in allen iudicia iudiciren etc.
Additional texts Notizen, u. a.: Que ad iudiciorum materiam (?) familiarius accedunt, hoc ordine erunt exequenda ... Sunt quinque proprietatum genera que Albumasar hiis ... associat
Work 33Title (standard) Theorica solis et lunae
Incipit Item fac sic instrumentum. Fac circulum communem cum suis signis
Subject 1 Astronomy
Folio no. 86r
Work 34Title (standard) Tabula continentiarum
Contents Berechnungen, wie 1 - 300 Viertel in « "Eymern" (16 Viertel) und in "Eymern" (32 Viertel) aufzuteilen sind
Incipit Tabula continenciarum
Subject 1 Math.
Folio no. 86v-87r
Work 35Title (standard) Visierrute
Incipit Item wiltu machen ein visier ruten nach einer itlichen maß
Language German
Subject 1 Math.
Folio no. 87v
Explicit dy leng machstu alß du wol weist etc.
Work 36Author (ms.) Thebit Benkorat
Author standard Johannes Hispalensis | Thabit ibn Qurra
Title (standard) De imaginibus, cap. I
Incipit Incipit ergo Thebit Benkorat de quinque ymaginibus et sunt generales
Subject 1 Astronomy
Folio no. 88r-v
Rubric Iste liber est registratus in libris naturalibus et non magicalibus et pro(hi)bitis
Blank leaves 89r
Additional copies Pal. lat. 1369, 127vb-129vb
Work 37Title (standard) Notiz
Incipit Anno quinquagesimo secundo (1452) creatus est in notarium Johannes Boser de Campidonia ipsa die lune que erat nona decima mensis iunii hora primarum de mane in opido Culmach in domo Johannis Stublinger.
Folio no. 89v
Other passages Campidonia (i. e. Kempten i. Allgäu); Culmach (i. e. Kulmbach in Oberfranken)
Work 38Title (standard) De aëris mutatione experta
Incipit Cum continuo venti surgunt. Cum freta ponti incipiunt agitata tumescere
Folio no. 89v-90r
Rubric Pronosticaciones aeris et pluuie venture
Additional texts (90r) Pronostica serenitatis. Cum acies stelle videtur clara ... Cum coruus ter uel quater a cubilibus altis claram emittit uocem.
Line drawings (90v) Skizzen von Ornamenten (Bänder, Krone)
Work 39Title (standard) Rota aspectuum
Incipit Das angesicht der planeten vnd zeichen ist wen eins das ander ansicht hinder sich vnd für sich
Language German
Subject 1 Astrology
Folio no. 91r
Work 40Title (standard) Tabulae motuum planetarum aequatae in Monasterio Reichenbach (inc.)
Subject 1 Astronomy
Additional remarks hierzu gehören noch Pal. lat. 1381, 66v-67v, 72r-76r, 170v-172v
Folio no. 91v-105r
Other passages Berechnungen für die Jahre 1444, 1452, 1454, 1460, 1468, 1472
Additional copies Pal. lat. 1370, 1-18r (inc.)
Work 41Title (standard) Canones tabularum Reichenbach
Incipit Pro inueniendo medio motu solis uel alterius planete
Incipit 2 Nota eciam si ad aliquem locum a Reichenbach distantem habere volueris certam radicem ... utrumque patet in suo loco ad annum domini 1468
Subject 1 Astronomy
Folio no. 105v-109v
Rubric Canon pro inueniendo medium motum omnium planetarum et argumentorum
Additional texts (105v) Berechnungen u. Nachträge aus Heidelberg 1458-1472
Work 42Title (standard) Distantiae centrorum eccentricorum planetarum a centro terrae
Incipit Distancia centri deferentis saturni a centro terre partes .3 minuta 35.
Subject 1 Astronomy
Folio no. 110r-v
Rubric Distancie centrorum eccentricorum planetarum a centro terre. Saturnus
Colophon Et sic est finis 1455.
Tables (110v) Tabula medii motus planetarum et argumentorum. Tabula facierum; (111r) Tabula nouenarum. - Tabula terminorum. Aries: Jupiter 6 / Venus 6 / Mercurius 8 / Mars 5 / Saturnus 5 ...; (111v) Tabula apercionis et occultationis planetarum
Blank leaves 112r
Work 43Title (standard) Zeichnung zur Theorica planetarum
Subject 1 Astronomy
Folio no. 112v
Work 44Title (standard) Tabula mediorum motuum planetarum
Contents in annis Christi collectis ... (1388-1668); (115r) ... in annis expansis; (117r) ... in diebus; (119r) ... in horis
Subject 1 Astronomy
Folio no. 113r-120v
Work 45Additional names Alfonsus X
Title (standard) Canones tabularum Alfonsi regis
Incipit Nemo integre sapit nisi perfecte sapit testante Aristotele ... et collegi ex tabulis Alphoncii ... olim regis Castalie ad meridianum Pragensem
Subject 1 Astronomy
Folio no. 121r-123r
Prolog Benedictum sit nomen domini nostri Jesu Christi
Explicit dic eclipsim fore possibilem.
Colophon Finis.
T & K TK 910.11
Work 46Author standard Mathias Kemnatensis
Title (standard) Ankündigung von Kursen über Mathematik, Geometrie u. Astronomie
Contents Species arismetrice sciencie de integris et radicum extraccione Adiuncits regulis generalibus et specialibus vniuscuiuscumque speciei. Regulas figuras et questiones abaci. - In geometria mensurare longitudines, latitudines, profunditates singularum rerum mensurabilium, vasorum, columpnarum mediante virga quadrante vel instrumenti quadrati geometrici. | u. a.: Tabulas Alphonsii regis et astrologi optimi Abbatis de Reichenbach, Johannis de Lineriis ...; über Bau und Gebrauch astronomischer Instrumente
Incipit Mathias Kemnatensis. Ex rogatu quorundam | Mathias Kemnatensis. Ex rogatu quorundam die veneris hora duodecima incipiet resumere et practicare
Subject 1 Astronomy, Math.
Folio no. 123r
Work 47Title (standard) Tabula augium
Incipit Tabula augium ad annum 1472 completum verificate
Folio no. 123v
Additional texts Berechnungen u. Nachträge aus Heidelberg 1458-1472
Work 48Title (standard) Tabula partis proportionalis
Subject 1 Math.
Folio no. 124r-131r
Rubric Tabula partis proporcionalis ad 60 minuta ... ad 6 gradus
Work 49Title (standard) Tabula stellarum fixarum
Subject 1 Astronomy
Folio no. 131v-132r
Rubric Tabula stellarum fixarum
Other passages verificata anno 1440 Batenkaytoz long. 14° 5' lat. 20° 0' meridionalis (magn.) 2
Work 50Title (standard) Tabula longitudinum et latitudinum civitatum et regionum
Contents 73 Namen, geordnet nach Breitengraden von 0-58°; ... Insula Tile ...; deutsche Städte in lat. Namensform, außer "Prawsweigh" (Braunschweig), "Maidwurg" (Magdeburg) am Schluß der Liste
Incipit Paradisus in medio mundi long. 180° 0' lat. 0° 0' / Arim ciuitas Indie 72° 30'
Subject 1 Geography
Folio no. 132v-134v
Rubric Tabula longitudinum et latitudinum ciuitatum et regionum
Additional texts (134v) Hec sunt longitudines ciuitatum hic nominatarum ab occidente habitato et habitudines (! recte: latitudines) ab equinoctiali versus septemtrionem ...; Notiz über die Einteilung der Klimata des Ptolemaeus
Additional copies Pal. lat. 1376, 73r-v
Work 51Title (standard) Tabula ostendens distantiam regionum ab occidente medii mundi
Contents 19 Regionen bzw. Städte
Incipit Egiptus long. 55° 0' lat. 30° 0'
Subject 1 Geography
Folio no. 134v
Rubric Tabula ostendens distanciam regionum ab occidente medii mundi
Work 52Title (standard) Ringsonnenuhr
Incipit Faciens horalogium annulare habeat laminam tenentem quadrangularem
Subject 1 Astronomy
Printed catalogs Zinner # 9010
Folio no. 135r-136r
Rubric Horalogium annulare
Additional texts Alius modus perficiendi annulos
Math. drawings (135v) Skizze mit Eintragungen; (136r) Zeichnung Ringsonnenuhr und Quadrant: Et sit foramen solis precise in centro quadrantis.
Work 53Title (standard) Fixsternliste für Astrolab und Quadrant (inc.)
Subject 1 Astronomy
Additional remarks Tabula dazu unten Pal. lat. 1381, 162r
Folio no. 136v
Work 54Century 14/II
No. of ms. part IV (137-148)
Type of writing Cursiva gotica
Width of columns Textraum: 165 x 100
Lineation 35 lines
Work 55Author (ms.) Messehallat
Author standard Johannes Hispalensis | Messahala
Title (standard) Compositio astrolabii
Subject 1 Astronomy
Printed catalogs Carmody 24
Folio no. 137r-146v
Rubric Incipit astrolabium Messehallat
Explicit ceteras longitudines regionis eiusdem tabule.
Math. drawings exakte Zeichnungen zum Text
Additional copies Pal. lat. 1376, 335ra-338va (p. 1)
Work 56Title (standard) Stellae fixae astrolabio inscribendae
Incipit Dicendum est de stellis quote sint et vbi sint de formacionibus eorundem (!). In temote (! recte: temone) maioris plaustri quod ita formatur
Subject 1 Astronomy
Publ. descriptions (L. de astrolabio, c. 17) Bubnov 136-8
Folio no. 146v-147v
Work 57Title (standard) Tabula stellarum fixarum
Incipit Taurus. Pantakaytor 20° 0' 24° 0' meridianus in pede cuiusdam animalis
Incipit 2 (Canon) Hoc modo zodiaco perfecto acutos clauiculos (?) quarundam stellarum vicem tenent
Subject 1 Astronomy
Folio no. 147r
Blank leaves 148r
Work 58Title (standard) Nota de quadrante
Incipit Nota quod in dorso quadrantis in linea immediate supposita
Incipit 2 (Zitat) Haly. Pars filiorum accipitur de die a ioue
Subject 1 Astronomy
Folio no. 148v
Work 59Scribe(s) <alpha>
No. of ms. part V (149-197)
No. of hands 1
Width of columns uneinheitlicher Textraum: 150-170 x 110-120
Lineation 22-48 lines
Work 60Title (standard) Algorismus
Incipit Si velis algorismum de integris intelligere
Subject 1 Math.
Folio no. 149r-151v
Rubric Incipit expedicio specierum algorismi cum regulis et enigmatibus et hoc computando cum denariis proiectilibus
Additional texts Aenigmata: Rechenprobleme mit Lösungen, u. a. (150v) über zwei Reisende von Miltenberg nach Rom
Work 61Title (standard) Practica geometriae
Incipit Geometrie due sunt species siue partes theorica scilicet et practica.
Incipit 2 Mensuracionis autem artificialis de qua hic solum intendimus ... tres sunt species scilicet altimetra, planimetra et fundimetra
Subject 1 Math.
Printed copies N. L. Britt, A Critical Edition of Tractatus quadrantis (Diss. Emoy <?> 1972)
Folio no. 151r-153r
Rubric Sequitur geometria.
Explicit potest inueniri seu reperiri.
T & K TK 585.6
Work 62Title (standard) Usus astrolabii
Incipit (153v) Pro usu astrolabii presupponitur locus solis
Subject 1 Astronomy
Additional remarks 24 Abschnitte durch Randnummern gekennzeichnet
Folio no. 153r-155r
Prolog Cum finis sit causa causarum et imponit necessitatem
Explicit orientalem et septemtrionalem etc.
Work 63Title (standard) Notata
Contents ... radicem inuenire ad aliquem annum. ... tabulam mediorum motuum corrigere quoad aliquam rigam
Folio no. 155r
Work 64Title (standard) Computus ecclesiasticus
Incipit Cum in domo dei quatuor sint necessaria scilicet theologia
Subject 1 Astronomy
Folio no. 155v-157v
Explicit a fine huius mensis computando.
Work 65Title (standard) De planetis
Incipit Pro noticia motuum septem planetarum primo nota. Si velis medium motum saturni, iouis, martis
Subject 1 Astronomy
Folio no. 157v-159v
Additional texts (158r) Tabula augium anno 1446 completo uerificata ...; (159r) Aux planete dicitur punctus celi
Work 66Title (standard) Compositio astrolabii
Incipit Cum astrolabium componere velis accipe tabulam spericam
Subject 1 Astronomy
Folio no. 159v-161v
Rubric Sequitur confectio astrolabii
Colophon Et sic est finis
Other passages (159v unten) latitudo regionis in Heydelberga 49°
Tables Tabula ostendens diuisionem zodiaci
T & K TK 284.7
Work 67Title (standard) Tabula stellarum fixarum
Subject 1 Astronomy
Printed catalogs Zinner # 3599 (mit Hinweis auf Clm 27001, 2r-7r: Astrolabtraktat und Fixsterntafel von Johannes von Gmunden)
Publ. descriptions Kunitzsch 59-61, Typ IX
Folio no. 162r
Additional texts Notiz zur Fixsterntafel von der Hand des Matthias Kemnatensis: "Iste stelle male posite ..." mit Verweis auf Pal. lat. 1381, 178v
Work 68Title (standard) Figura caeli
Incipit Possunt eciam stelle fixe alio modo sic imponi
Subject 1 Astronomy
Folio no. 162v
Work 69Title (standard) Zeichnungen zum Astrolabium
Subject 1 Astronomy
Additional remarks 2 Scheiben
Folio no. 163r-v
Work 70Title (standard) Radices mediorum motuum planetarum
Subject 1 Astronomy
Folio no. 164r
Rubric Radices mediorum motuum (planetarum) verificate secundum meridianum in Reichenbach (1432, 1454)
Additional texts (164v) Notiz: Modus correctionis tabularum
Work 71Title (standard) Tabula regionum
Contents Namen von 22 Regionen
Incipit Jherusalem long. 60° 30' lat. 37° 50'
Subject 1 Geography
Folio no. 164v
Rubric Tabula regionum
Work 72Title (standard) Confectio et utilitas quadrantis
Contents (169r) Si autem non habeas quadrantem et uelis mensurare altitudinem
Incipit Tractatum istum in quo docebimus omnium vere mensuras cognoscere
Incipit 2 Est ergo quadrans quoddam instrumentum quartam partem circuli
Subject 1 Astronomy
Printed catalogs Zinner # 8842 f.
Folio no. 165r-169v
Rubric Sequitur tractatus optimus de confectione quadrantis et utilitate eius
Colophon et sic est finis huius opusculi. Anno 1449
Tables (166r) Tabula altitudinis solis mit Notiz: altitudo poli siue regionis in Payrreut
Math. drawings (166v) Zeichnung eines Quadranten; (167v-168v) Zeichnungen zu Messungen von Höhen (Türme)
T & K TK 510.7
Work 73Title (standard) Zeichnungen von geometrischen Figuren und von Hohlgefäßen
Subject 1 Math.
Folio no. 170r
Colophon Hic finis Geometrie. Hec Mathias D. Anno 1452 Symonis et Jude
Other passages (Hand s.16) Kemnatensis
Work 74Title (standard) Tabulae solis
Subject 1 Astronomy
Additional remarks gehört zu Pal. lat. 1381, 91v-105r
Folio no. 170v-172v
Explicit ad inueniendum locum eius in orbe decliui fixo.
Work 75Title (standard) Confectio quadrantis et utilitas
Incipit Quadrantis noticiam habere affectanti breuiter in tribus sint contenti
Subject 1 Astronomy
Printed catalogs Zinner # 8867-71
Folio no. 173r-v
Rubric Incipit confectio quadrantis et utilitas
Explicit et postea descendit etc.
Colophon et sic est finis. Anno quinquagesimo. Mathias de Kembnat
T & K TK 1156.7
Work 76Title (standard) Zeichnung eines Quadranten
Subject 1 Astronomy
Folio no. 174r
Work 77Title (standard) Tabula altitudinis solis
Subject 1 Astronomy
Folio no. 174r-v
Additional texts Cisiojanus mit den Graden "ascensus et descensus solis"
Work 78Title (standard) Horologium <Tageslängen>
Incipit Decima octaua die mensis januarii habet dies decem horas ortus solis circa septimam occasus post quartam
Subject 1 Astronomy
Folio no. 174v-175r
Rubric Item qualiter horalogium debet gubernari per totum annum
Colophon et sic est finis.
Work 79Title (standard) Notata
Contents de "INRI" in cruce Jesu; "de scala altimetri ... finis anno quinquagesimo"; de cyclo solari: "Si litteram dominicalem invenire volueris ..."
Subject 1 Math., Astronomy
Folio no. 175r
Work 80Title (standard) Tabula medicorum sive signorum (de aetate lunae)
Subject 1 Astrology, Medicine
Folio no. 175v
Rubric Tabula medicorum
Work 81Title (standard) Versus de temperamentis
Incipit Largus amans
Binding leaves quer eingebundener Zettel
Publ. descriptions Walther, Carm. 10131
Folio no. 176r
Work 82Title (standard) Tabula horarum planetarum per hebdomadam
Subject 1 Astronomy
Binding leaves quer eingebundener Zettel
Folio no. 176v
Work 83Title (standard) Notata de qualitatibus elementorum, signorum, planetarum
Contents Medico-astrologica: Pro medicina laxatiua sumenda ...; Que signa sint bona et que media ...; Ar Li de vena bene fundunt, vrna sagitta ...; Wetterregeln: Apparente luna noua dinoscitur aura ...; Virgilius et Beda dicunt quandocumque luna est antiqua quatuor dierum
Incipit Nota aries dominatur capiti
Subject 1 Astrology, Medicine, Meteorology
Publ. descriptions (Ar Li ...) Walther, Carm. 1387; (Apparente ...) Walther, Prov. 1212; (Ante diem ...) Renzi V, 79, # 2702, # 2705
Additional remarks vgl. unten Pal. lat. 1381, 194v
Folio no. 177r
Explicit Ante diem quintum
Work 84Title (standard) Prognosticationes aegritudinum
Incipit Ista tabula est paratissimi philosophi
Subject 1 Astrology, Medicine
Width of columns quer eingetragen
Additional remarks Berechnung nach dem Beginn der Krankheit
Folio no. 177v
Additional texts Onomatomantia; sphaera Pythagorae: Hec est tabula Pitogari quam Apuleius describit
Work 85Title (standard) Deutsche Planetentexte
Contents Dy zeytt des mons von dem anfang piß uff dy mit ist weder gut noch poß ...; (178v) ... das schreibt der naturlich meister des gestirns Alkabicius genant.
Incipit Dy sonn großer herschafft walt / Mars streit dy helm zu spalt / Venus freudenreich wolgemut / Merkur natur weder poß noch gut / Jupiter den geistlichen gibt rat / Mond wandert gern fru vnd spat / Saturn ist vnß oft leyden / Er hat es mit ketzern juden heyden.
Language German
Subject 1 Astronomy
Folio no. 178r-v
Work 86Title (standard) Tabula stellarum fixarum
Incipit Aries. Venter ceti, long. 2° 0' lat. 19° 0' meridionalis
Subject 1 Astronomy
Additional remarks 34 Sterne
Folio no. 178v
Additional texts (178ar) Liste der Monate für ein Astrolab; (178av) Sonnen- u. Mondfinsternisse (1460-62 bzw. 1457-62)
Work 87Title (standard) Monatsverse
Incipit Pocula Janus amat
Subject 1 Astronomy
Publ. descriptions Walther, Carm. 14217
Folio no. 179r
Work 88Title (standard) Liste der medizinischen Gewichte
Subject 1 Medicine, Math.
Folio no. 179r
Work 89Title (standard) Dies aegyptiaci
Incipit Jani prima dies
Publ. descriptions Schaller-Könsgen 7597
Folio no. 179v
Work 90Title (standard) Astrologische Notizen über die 12 Zeichen und die Planeten
Subject 1 Astrology
Folio no. 180r
Work 91Title (ms.) Tractatus kilindri
Title (standard) Cylindrum (Säulchensonnenuhr)
Incipit Tractatus kilindri duas habet partes quarum prima est de eius composicione
Subject 1 Astronomy
Folio no. 180v
Rubric Composicio kilindri seu confectio fit tali modo
Additional copies Pal. lat. 1375, 183r-v
T & K TK 20.12-13
Work 92Title (standard) Horologium Achas
Incipit Ad componendum horalogium Achas fiat dimidius circulus
Subject 1 Astronomy
Folio no. 181r
Explicit Et sic est finis Paurenfeintt (?)
Additional copies Pal. lat. 1340, 21va
T & K TK 33.8
Work 93Title (ms.) Confectio quadrantis
Title (standard) Quadrans
Incipit Primo ponas circulum graduum secundum vnum alium circulum
Subject 1 Astronomy
Folio no. 181v
Rubric Confectio quadrantis
Colophon Et sic est finis. Alio modo sic fit hoc horalogium
Work 94Title (standard) Versus de quatuor temporibus anni
Incipit Tempore sub veris
Publ. descriptions Walther, Carm. 19166; (Judicium) 20242; (Sunt homini dentes) 18830; (Wis quingenos ...) 19209
Folio no. 182r
Additional texts (16 Verse) Judicium sanguinis. Versiculos signa cernes ...; Aderlaßverse; (182v) Sunt homini dentes ...; Wis (! Ter) quingenos Dauid canit ordine psalmos ...; Sunt Rome mille centum quadraginta capelle; In tondendis capillis sit luna in libra
Work 95Title (standard) Ankündigung einer Mondfinsternis zum 3.9.1457
Subject 1 Astronomy
Publ. descriptions (Mondfinsternis) Schroeter, Kanon 266, # 486
Folio no. 183r
Additional texts Computusverse zum Ostertermin, Invocabit, Septuagesima, Quatember; Practica huius figure ... (Theorica solis et lunae ?)
Work 96Title (standard) De fertilitate
Incipit Cum mars arescit et aprilis mensis aquescit / Et mayus frigescit tunc frugibus archa tumescit. Prima dies vene
Publ. descriptions (Aderlaßverse) Walther, Carm. 20125; (De fertilitate) 14570
Folio no. 183v
Initial lines Aderlaßverse (10 Verse)
Rubric De fertilitate
Additional texts Cisiojanussilben zum ascensus et descensus solis (s. o. Pal. lat. 1381, 174r-v)
Work 97Title (standard) Lateinisch-deutsche Notizen
Incipit Saturnus ist gemacht in dem steinpock ... Nota V planeten haben ir hochung potestas genant: saturnus in aquario
Language German | Latin
Subject 1 Astronomy
Folio no. 184r
Initial lines Omne quod profunditas ostendit ... Was mir dy tieff gilt eyn yttlich
Rubric Dy heuser
Additional texts Notizen zur Zeitwahl: Item pro pilis radendis fiat hoc ... pro alchamia ... pro ludo ... pro amore
Work 98Title (standard) Wetterregeln
Incipit Item so das new wirt in der sunnen, deren haus ist der leb, wirt der mon gern stet warm
Language German
Folio no. 184v
Additional texts Nota cum sol steterit in leone marte intrante tunc fiunt tonitrua; Alchimistische Verwendung der Planetennamen für die Metalle
Work 99Title (standard) Tabulae lunares: de motu lunae in zodiaco
Contents per cyclum lunarem, per annum: litterae lunares, Cisiojanus
Subject 1 Astronomy
Folio no. 185r-186v
Additional texts (186r-v) Lunationes quatuor cyclorum (1444-1519)
Work 100Title (standard) Canon tabularum lunarium
Incipit Item volens scire incensionem cuiuslibet mensis.
Subject 1 Astronomy
Publ. descriptions (Verse) Walther, Prov. 17067
Folio no. 187r
Additional texts Intervallum (ad Septuagesimam) Domine (1) deus (2) infunde (3) nobis (4) dona (5) gracie (6); Verse: Nocte rubens celum
Work 101Title (standard) Tabula festorum mobilium
Incipit (Canon) Volens per presentem tabulam inuenire intervallum concurrentes et festa mobilia
Subject 1 Astronomy
Folio no. 187v
Additional texts Merkverse: Ut scias que littera lune incipiat in vnoquoque mense: Arbiter (1) electis (2) fac (3) iuris (4) mollia (5) quiuis (6); ... in tabula lune Zit (?) pater (2) el (3) ydus (4) ...; Tabula decadum duodecim signorum; Tabula aliarum coniunctionum (per annum)
Work 102Title (standard) Tabula lunaris
Incipit Istius est mensis cui dat lunacio finem
Subject 1 Astronomy
Folio no. 188v-189r
Work 103Title (standard) Tabula lunaris
Incipit Ista tabula docet inuenire in quo loco seu signo sit luna quolibet die.
Subject 1 Astronomy
Folio no. 189v
Work 104Title (standard) De maleficis diabolo iuramento coniunctis
Incipit Primo quando aliqua persona cuiusuis sexus per aliquem humane nature inimico suadente seducitur
Publ. descriptions Vf.Lex. III, 301 f.
Printed copies J. Hansen, Quellen und Untersuchungen zur Geschichte des Hexenwahns und der Hexenverfolgung im MA (Bonn 1901), 118-22 (nach UB Basel, ms. A II 34, 310-20); 231-5 (dt. Übers. von Matthias Kemnatensis in dessen "Chronik Friedrichs des Siegreichen")
Folio no. 190r-192r
Rubric Errores gazariorum seu illorum qui scopam uel baculum equitare probantur
Colophon Finis est secte gazariorum et horum (qui) scopas solent equitare
Work 105Title (standard) Quadrans
Incipit Recipe tabularum planam que sit quarta pars circuli precise
Subject 1 Astronomy
Folio no. 192v
Rubric Confectio quadrantis
Explicit et poteris ex astrolabio sumere.
Work 106Title (standard) Tabellen (inc.)
Folio no. 193r-194r
Math. drawings Kreiszeichnung
Work 107Title (standard) Qualitates duodecim signorum, elementorum, planetarum
Additional remarks vgl. oben Pal. lat. 1381, 177r
Folio no. 194v
Work 108Title (standard) Mensuratio latitudinis ripae
Subject 1 Math.
Folio no. 195r
Math. drawings Zeichnungen
Work 109Title (standard) Aenigmata
Contents Ee do du lebtest do hestu gern gefangen mich / Nu pistu tot so leb ich / Doch hastu gefangen mich / Ach got was hilft es dich?
Incipit Cum aliquis teneat annulum in manu ... Queritur quantus erit thesaurus cuius tercia pars et quarta pars et quinta pars faciunt 94
Language German | Latin
Folio no. 195v-196r
Work 110Title (standard) Onomatomantia
Incipit A (3) b (3) c (22) ... Nota numeris cum nomine tuo ex alphabeto in unum collectum (!)
Folio no. 197v
Rubric Super signa ascendencia
Work 111Century 15 med.
No. of ms. part VI (198-208)
Type of writing Cursiva gotica
Width of columns Textraum: 160 x 100
Lineation 38 lines
Work 112Title (ms.) Confectio instrumentorum ad eclipses solis et lune
Title (standard) Instrumenta eclipsium
Contents (198r) Sequitur composicio instrumenti eclipsis lune
Incipit Pro faciliori modo habendo et multiplici labore
Subject 1 Astronomy
Folio no. 198r-203r
Rubric Confectio instrumentorum ad eclipses solis et lune
Explicit habes duracionem tocius eclipsis.
Additional copies Pal. lat. 1340, 60va-73va
T & K TK 1132.8
Work 113Title (standard) Compositio aequatorii
Incipit Cum volueris tibi formare equatorium notabis quod ad eius practicam
Subject 1 Astronomy
Folio no. 203v-205v
Rubric Compositio equatorii
Colophon et sic est finis composicionis equatorii
Tables (206r) Tabula planetarum astronomica
T & K TK 354.1
Work 114Title (standard) Practica aequatorii
Incipit Cum volueris scire vera loca planetarum per instrumentum equatorii
Subject 1 Astronomy
Folio no. 206v-207r
Rubric Practica istius instrumenti
Colophon et sic est finis
T & K TK 357.8
Work 115Title (standard) Compositio instrumenti de veris coniunctionibus et oppositionibus solis et lunae
Incipit Ad faciendam figuram in qua faciliter inuenitur vera coniunctio et opposicio
Subject 1 Astronomy
Folio no. 207v-208v
Initial lines (s.16) Est instrumentum Albionis
Rubric Sequitur iam composicio instrumenti de veris coniunctionibus et opposicionibus solis et lune. Kuffel
Explicit subtrahanda a qualibet hora.
Additional copies Pal. lat. 1340, 267va-273r
Work 116Century 14 ex.
No. of ms. part VII (209-220)
Type of writing Cursiva libraria
Width of columns Textraum: 180 x 95
Lineation 36-38 lines
Work 117Author standard Alfraganus | Johannes Hispalensis
Title (standard) De scientia astrorum (part.)
Incipit Numerus mensium arabum et latinorum est duodecim
Subject 1 Astronomy
Printed catalogs Carmody 113 ff.
Additional remarks laut Notiz auf 211r u. 220v fehlen 6 + 5 cc.; vgl. vollständigen Text (Übersetz.: Gerardus Cremonensis) Pal. lat. 1376, 238r-253v
Folio no. 209r-220v
Rubric (Hand s.16) Ex versione Johannis Hispalensis.
T & K TK 960.3
Work 118Century 15/I
No. of ms. part VIII (221-229)
Type of writing Cursiva libraria (vgl. Pal. lat. 1144, 227ra ff.)
Width of columns Textraum: 180 x 105
Lineation 36 lines
Work 119Author standard Johannes Hispalensis
Title (standard) De constructione astrolabii
Incipit Astroloyce speculacionis exercicii habere volentibus
Subject 1 Astronomy
Printed catalogs Carmody 169 f.
Printed copies J. Millás-Vallicrosa (Madrid 1942), 316-22
Folio no. 221r-226r
Explicit 12 domos per ascendens uetuc (?).
Additional texts Capitulatio tractatus.
T & K TK 156.9
Work 120Title (standard) De vocibus musicalibus
Incipit Musarum (!) voces sunt nouem. Prima facit d
Subject 1 Music
Folio no. 226v
Rubric De vocibus musicalibus
Work 121Title (standard) Notizen zum Computus
Subject 1 Astronomy
Folio no. 227r
Work 122Author standard Leopoldus de Austria
Title (standard) Tractatus de nativitatibus
Incipit Sol in ascendente significat principatum et sublimitatem
Subject 1 Astrology
Printed copies Schlußteil des 7. Kapitels von Leupoldus de Austria Compilatio de astrorum scientia (Augsburg 1489), k2-k3v (Klebs 602.1)
Additional remarks TK 1514.6 unzutreffend - s. u. Inkunabeldruck
Folio no. 227v-229r
Colophon Explicit tractatus modicus de natiuitate ex libro Leupoldi de Austria
Work 123Title (standard) Computus: Radicem cuiuslibet anni invenire
Subject 1 Astronomy
Additional remarks Tagesdaten durch Cisiojanussilben
Folio no. 229r-v
Additional texts Zählverse: Tres vise ter trinis vitri ... Nota anno domini millesimo quadringentesimo radix anni fuerat vnum signum et 10 gradus. Nota radicem cuiuslibet anni si scire volueris ... (Text endet abrupt)
Work 124Century 14 med.
No. of ms. part IX (230-243)
Type of writing (Text) Littera textualis, (Com.) Cursiva gotica
Width of columns Textraum: 160 x 105
Lineation 42 lines
Work 125Author (ms.) Ptolomeus
Author standard Haly Rodohan | Ptolemaeus
Title (standard) Centiloquium cum commento
Incipit Mundanorum ad hoc et ad illud
Subject 1 Astronomy
Folio no. 230ra-243rb
Colophon Explicit centiloquium Ptolomei
Additional copies Pal. lat. 1340, 245ra-258vb
Work 126Title (standard) Imagines duodecim signorum
Incipit Aries. In prima arietis facie oritur forma hominis nigri inuoluti cum panno albo
Subject 1 Astronomy
Publ. descriptions (Verse) Walther, Prov. 22806
Folio no. 243va-vb
Rubric Nota quod hec sunt ymagines que oriuntur cum omni facie signorum
Explicit tercia vir nudus.
Colophon Hec sunt ymagines
Additional texts (unten) Verse: Prudentis mos est varias inquirere causas / Ut valeat mentem certificare suam
Math. drawings (243vb) teilweise überklebt, so auch die Rota aurei numeri
T & K TK 703.6 (Imagines mansionum (lune) secundum Zaelem)