PAL

Ptolemaeus Arabus et Latinus

_ (the underscore) is the placeholder for exactly one character.
% (the percent sign) is the placeholder for no, one or more than one character.
%% (two percent signs) is the placeholder for no, one or more than one character, but not for blank space (so that a search ends at word boundaries).

At the beginning and at the end, these placeholders are superfluous.

Berlin, Staatsbibliothek Preußischer Kulturbesitz, lat. fol. 192 (963)

s. XV2 (f. 71-151, at least partly copied in 1466, cf. f. 95va: ‘… conscriptum anno domini MCCCCLX6 incompleto’; the rest of the MS dates from the 15th c., except f. 199-220, from the 14th c., cf. f. 207rb: ‘Explicit breviloquium Almansoris filii Abrahe Iudei. 1342. Breser’).

Or.:

English hand for f. 71-151 (Rose).

Prov.:

St Maximin of Trier by the 15th c. (two ex-libris f. 1r).

Paper and parchment, I+223 f. MS made of six parts bound together by the 15th c., each of which is copied by a single hand or by one main hand: I, f. 1-32 (with missing folia between f. 28 and 29); II, f. 33-70; III, f. 71-151; IV, f. 152-191; V, 192-198; VI, f. 199-220.

Astronomy and astrology: table of contents, 19th c. (Iv); ‘Si vis scire facere quadrantem fac semicirculum super dyametrum…’ (1r-3r); ‘Iste sunt virtutes sive fortitudines quas habent planete in signis…’ (6r-6v); ‘Dominus anni est significator temporum ut pluviarum, ventorum…’ (6v-7r); ‘Latitudo planetarum sumitur 2 modis…’ (7r-8r); ‘Omnium duarum linearum se secancium anguli oppositi sunt equales…’ (8r-8v); ‘Concurrens est numerus…’ (9r-9v); Sacrobosco, Algorismus (9v-12rb); Robertus Anglicus, Quadrans vetus (12rb-14vb); Theorica planetarum Gerardi (14vb-18rb); Alfraganus, De scientia astrorum, tr. Gerard of Cremona, end gone (18rb-28vb); Pseudo-Messahallah, De compositione astrolabii, beginning gone (29ra-32rb); Raymundus Lullus, Tractatus novus de astronomia (33ra-70vb); table of contents for f. 71-151 (71ra-71rb); Leopold of Austria, De astrorum scientia, first lines only (71va); Astronomia Ypocratis (72ra-74ra); Guillelmus Anglicus, De urina non visa (74ra-76ra); Leopold of Austria, De astrorum scientia, excerpt from Book VIII ‘Questione proposita de infirmo etc. Item (?) dux corruptus super terram…’ (76ra-76va); ‘Tractatus dierum creticorum. Astrorum quidam sapientes experti sunt res multas in suis actibus…’ (76vb-79rb); ‘Note ut recapitulatio iudicii circa infirmos. Nota si aliquis incipiet infirmari…’ (79rb-79va); Ptolemaica (79vb-81v); ‘De electione temporum farmaciarum. Ad sciendum quo tempore debet dari medicina laxativa…’ (82ra-83ra); Nicolaus de Dacia, Liber anaglipharum astronomie, excerpts ‘Ex libro anagliffarum sexti capituli. Dicit Ptolomeus illustris et Albumasar: Cometa est vapor terreus habens partes grossas…’ (83ra-84rb); Pseudo-John of Seville, Epitome totius astrologie, Book IV (85ra-86ra); Hermes/Enoch, Liber imaginum signorum (86rb-87rb); William Merle, De pronosticatione aeris (87va-95va); Nicolaus de Dacia, Liber anaglipharum astronomie, excerpts ‘Ad habendam pronosticationem cuiuslibet diei…’ (95vb-96vb); Albumasar, Introductorium maius, tr. John of Seville, excerpt from IV.8 ‘Incipiunt partes 12 domorum. Ascendens cui sunt tres partes…’ (97ra-103vb); Alcabitius, Introductorius (103vb-104va); Hermes, Liber de quindecim stellis (105ra-106va); Albumasar, Introductorium maius, tr. John of Seville, excerpt from VI.1 ‘Imagines Albumasar. Arietis oblique forme duorum colorum…’ (107ra-109va); Hermes, Centiloquium (109vb-111ra); Ptolemaica (111rb-119va); Capitula Almansoris (119va-121ra); Perscrutator, De impressionibus aeris (121rb-127rb); ‘De impressionibus aeris tractatulus. In coniunctione Solis et Lune, nota signum ascendens et eiusque naturam…’ (127va-128ra); ‘Significationes applicationum Lune ad planetas in ymbribus. Si Luna coniungatur cum Saturno, non est bonum dare medicinam…’ (128ra); Alkindi (?), Saturnus in Ariete sub radiis…, attr. Hippocrates (128rb-129rb); Robert Grosseteste, De cometis (129rb-130ra); Hermann of Carinthia, De occultis (130rb-138vb); Messahallah, De mercibus (138vb-139vb); Thebit Bencora, De imaginibus (140ra-141va); Leopold of Austria, De astrorum scientia, excerpt from Book IX ‘Ymaginis Leupoldi de Austria. Cum vis facere ymaginem alicui pro sanitate…’ (141vb-142rb); Pseudo-Albertus Magnus, Speculum astronomie (142va-147rb); Nicolaus de Dacia, Liber anaglipharum astronomie, excerpts ‘Ex libro anaglyffarum. De scientiis exceptivis…’ (147va-147vb); star table verified 1347, in a different hand (148r-151v); Abraham Avenezra, Introductorius ad astronomiam, tr. Henry Bate of Mechelen, c. 4-9 (152ra-163ra); Zael, Liber iudiciorum (164ra-191ra: Introductorium, Quinquaginta precepta and De interrogationibus); Robertus Anglicus, Quadrans vetus, reworking ‘Quadrans est instrumentum continens quartam partem circuli et in multis practicis…’ (192r-197r), with table (197v); Bede, De temporum ratione, excerpt ‘De temporibus ratione domino iuvante diuturni necessarium duximus…’ (198ra-198vb); Thebit Bencora, De imaginibus (199ra-201ra); ‘Significator status infirmi sumitur a maiori parte ascendentis et eius domini…’ (201va-204vb); Capitula Almansoris (205ra-207rb); Guillelmus Anglicus, De urina non visa (208va-210ra); notes on houses and parts ‘Prima domus vite, possessio sitque secunda…’ (210ra-210va); Tractatus in quo ostenduntur defectus tabularum Alfonsi (211ra-213rb); tables of equations of houses, partly for Ferrara and Bologna (214v-223r). Blank: Ir, 3v, 32v, 84v, 163v, 191v, 207v-208r, 213v-214r, 223v.

Bibl. V. Rose, Verzeichniss der lateinischen Handschriften der Königlichen Bibliothek zu Berlin, II.3, Berlin, 1905, 1199-1209 (no. 963); P. Zambelli, S. Caroti, M. Pereira, S. Zamponi, Alberto magno: Speculum astronomiae, Pisa, 1977, 96-101; M. Folkerts, ‘Mittelalterliche mathematische Handschriften in westlichen Sprachen in der Berliner Staatsbibliothek. Ein vorläufiges Verzeichnis’, in Mathematical Perspectives. Essays on Mathematics and Its Historical Development Presented to Kurt-Reinhard Biermann on the Occasion of His 60th Birthday, ed. J. W. Dauben, New York, 1981, 53-93: 63; P. O. Kristeller, Iter Italicum, III, London-Leiden, 1983, 474; Raimundi Lulli Opera Latina, XVII, eds M. Pereira, T. Pindl-Büchel, Turnhout, 1989 [Corpus Christianorum Continuatio Mediaevalis, 79], xiv-xvii; R. Lemay, Abū Maʿšar al-Balḫī [Albumasar]: Liber introductorii maioris ad scientiam judiciorum astrorum, Napoli, 1995-1996, IV, 188-190; R. Lemay, Le Kitāb aṯ-Ṯamara (Liber fructus, Centiloquium) d’Abū Jaʿfar Aḥmad ibn Yūsuf [Ps.-Ptolémée], 1999 [unpublished], I, 232-233; C. Panti, Moti, virtù e motori celesti nella cosmologia di Roberto Grossatesta. Studio ed edizione dei trattati De sphaera, De cometis, De motu supercelestium, Firenze, 2001, 253-254; A. Paravicini Bagliani, Le Speculum Astronomiae, une énigme? Enquête sur les manuscrits, Turnhout, 2001, 10; L. Moulinier-Brogi, Guillaume l’Anglais, le frondeur de l’uroscopie médiévale (XIIIe siècle), Genève, 2011, 186-188.

79vb–⁠81v

‘Notatum super 67 (!) verbo Centiloquii Ptolomei. Balbaharim sane etc. In ista propositione 60 Ptolomeus tria tangit. Primum est de occasione dierum creticorum — (80va) et acuta ut de magna causa et brevi. Explicit’ (followed by three circular diagrams, f. 80vb-81v).

111rb–⁠119va

‘Incipit Centiloquium Ptolomei Pheludiani. Scientia stellarum et ex te et illis est. Astrologus non debet dicere rem specialiter sed universaliter — (113va) ex aliqua civitatum ipsius climatis. Explicit Centiloquium Ptolomei. (113vb) Incipit commentum Halii super Centiloquio Ptolomei. Super primo verbo. Quod dixit Ptolomeus, ex te et illis, significat quod qui res futuras scire desiderat — tunc Egypto quidquid dixit Ptolomeus. Explicit commentum Halii.’

= Abuiafar Hamet filii Joseph, 〈Commentum in Centiloquium〉 (tr. Plato of Tivoli) (C.3.1.1)

, without the preface. Propositions, 111rb-113va, and commentary, 113vb-119va. No glosses.