PAL

Ptolemaeus Arabus et Latinus

_ (the underscore) is the placeholder for exactly one character.
% (the percent sign) is the placeholder for no, one or more than one character.
%% (two percent signs) is the placeholder for no, one or more than one character, but not for blank space (so that a search ends at word boundaries).

At the beginning and at the end, these placeholders are superfluous.

Pseudo-Ptolemy, Canon Ptolomei et Pictagore de diversis eventibus secundum naturas planetarum Budapest, OSK, lat. 59

transcribed by David Juste

How to cite this transcription?

This transcription has been made from MS Budapest, OSK, lat. 59 (B), and checked against Prague, NKCR, I.G.6 (P), whose variant readings are reported in footnotes. The transcription follows the Project’s guidelines. Chapter division and numbering are mine.

Canon Ptolomei et Pictagore Pictagore] Pytagore P de diversis eventibus secundum naturas planetarum

⟨1⟩

Inventum Ptolomei et Pictagore, Pictagore] Pytagore P secundum naturas planetarum subtilissima doctrina conpilatum, hoc etiam ‘monama[r]chia’ monomarchia] m…chia (unclear) P nuncupatur. Et dicitur a ‘monos’, quod est ‘unum’, et ‘machia’, machia] marchia P quod est ‘pu[n]gna’, id est pu[n]gna unius ad unum. Danda est igitur a nobis regula archanissima, divinissima et perfectissima, cuius lectore lectore] lectori (?) P carente iudicamus esse ineptum. Regula est in qua laboravit satis Pictag⟨oras⟩ Pictagoras] Pytagoras P et Ptolomeus. Hanc Alexander Magnus Alexander Magnus] Magnus Allex⟨ander⟩ P secum habuit habuit] propter habuit P in omni suo discursu per orbem, per hanc sibi prospera futura vel adversa previdens cuncta subegit, omnia subiecit. Mir[i]um quod una regula te instruit totum quod sum dicturus. Si eger recubuerit, restitutionem eius vel occubitum certissime pensabis; in pugna duorum, utrum victurus sit manifeste loqueris; fratres duos aut sorores aut coniugatos, statim dum nomen sciveris; de morte aut vita, utrum victurus aut moriturus sit victurus aut moriturus sit] victurus sit aut moriturus P explorabis; negotium bene vel male die hac vel illa, immo immo] ymo P hora diei, inceptum significare poteris; et multa alia que enumerare non est opus. Numeros itaque subscribimus profundissima disciplina et scientia inventos, numeros dico omnium litterarum et omnium planetarum. Et nomina earum vel eius de quo queris suppotato vel subputatis subputatis] supputatis P et facta summa utriusque per 7 vel per per] om. P 9 divisione, per regulas subscriptas quotus quodcum quotus quodcum] quottus quottum P vincat numerum ad inferiora recurrendo invenies. Si ergo fuerit negotium unius, numerum nominis sui cum numero stelle que tunc principatur coaptabit coaptabit] om. P diligenti inquisitione, et numquam numquam] nuncquam P te fallet. Numerum ergo ergo] om. P nominum propriorum et elementorum statim collocemus.

⟨2⟩

A 3, b 3, c 22, 22] 52 P d 24, 24] 54 P e 15, 15] 55 P f 3, g 7, h 6, i 12, 12] 15 P k 15, l 12, m 13, n 15, o 8, 8] 7 P p 13, 13] 15 P q 20, r 13, s 9, t 8, 8] 9 P u 5, x 6, y 3, z 4.

⟨3⟩

Sol 24, 24] 54 P Luna 26, 26] 56 P Mars 5, Mercurius 20, Iupiter Iupiter] Iovis P 17, Venus 30, Saturnus 24. 24] 54 P

⟨4⟩

Nota Nota] Item nota P quod Sol est Sol est] Solem ascribimus P prime hore diei diei] diei Solis P secundum quod a philosophis est conpertum, Luna 2, Mars 3, Mercurius 4, Iupiter Iupiter] Iovis P 5, Venus 6, Saturnus 7, et ita replicetur replicetur] …cetur (?) P hec iteratio quousque perveniatur usque ad 24 horam diei Solis. Secunde feriarum Secunde feriarum] Secunda feria (?) P ascribitur Luna prime hore, et ideo dicitur dies Lune, et feriarum feriarum] feria (?) P 3 Martis, Martis] Marti P quarta Mercurii, 5 Iovis, 6 Veneris, septima Saturni.

⟨5⟩ Quomodo de de] unclear (post?) B predicta regula sic faciendum? Title Sequitur capitulum quomodo de predicta regula sit faciend⟨um⟩ P

Attende quomodo in 24 horis naturalis dies dominatur quisque planetarum. Cum igitur igitur] ergo P velis invenire et vedere et vedere] om. P bene vel male successurum inceptum negocium in qualibet hora, sumpto astrolabio horam invenias, et quis hore illi dominetur planeta hore illi dominetur planeta] planeta illi dominetur hore P considera, et numerum numerum] corr. ex numerus (?) B nominis tui vel eius de quo queris accipe et divide per 9, similiter et numerum planete, et quis numerus superet in eo pendet efficacia: si vicerit stella, malum malum] corr. ex mala B significat; si nomen tuum vel eius de quo queris, bonum significat. Si eger decubuerit, eger decubuerit] decubuerit eger P de nomine et stella idem facias. In pugna duorum, nomen utriusque confer et idem erit. De coniugatis et fratribus aut sororibus, facta aggregatione aggregatione] congregatione P sumarum, sumarum] summarum P per 7 divide et habebis quod queris. Numquam Numquam] …quam (?) P te fallet, nam quando non est verum, verum] uncertain reading BP tunc in aliquo deceptus est. tunc in aliquo deceptus est] inveneris, tu potius deceptus es P Super 9 et 7 restant ex alterutra parte tot et tot quibus inventis intuere sequentem subscriptio[ne]nem.

⟨6⟩

Unum Unum] Unus P (same everywhere in this chapter when unus is nominative) et unum, minor vincet. Unum et duo, habens duo vincet. Unum et tres, habens unum vincet. Un⟨um⟩ et 4, habens quatuor vincet. Unum et V[II], habens unum vincet. Unum et sex, habens sex vincet. Unum et septem, habens unum vincet. Unum et octo, habens octo vincet. Unum et novem, habens unum vincet.

Duo et duo, maior vincet. Duo et tres, habens tres vincet. Duo et quatuor, habens duo vincet. Duo et quinque, habens quinque vincet. Duo et sex, habens II vincet. Duo et septem, habens VII vincet. Duo et octo, habens II II] 8 P vincet. Duo et novem, habens IX vincet.

Tres et tres, minor minor] bor (?) P vincet. Tres et quatuor, habens quatuor vincet. Tres et quinque, habens tres vincet. Tres et sex, habens sex vincet. ⟨Tres et septem, habens tres vincet.⟩ Tres et octo, habens VIII vincet. Tres et novem, habens 9 vincet.

Quatuor et quatuor, maior maior] aor (?) P vincet. Quatuor et quinque, habens V vincet. Quatuor et sex, habens 4 vincet. Quatuor et septem, habens 7 vincet. Quatuor et octo, habens 8 vincet. Quatuor et novem, habens 9 vincet.

Quinque et quinque, minor minor] bor (?) P vincet. Quinque et sex, habens sex vincet. Quinque et septem, ⟨habens⟩ 5 vincet. Quinque et 8, habens 8 vincet. 5 et novem, habens 5 vincet.

Sex et sex, maior maior] aor (?) P vincet. Sex et septem, habens 7 vincet. 6 et 8, h⟨abens⟩ 6 vincet. 6 et 9, h⟨abens⟩ 9 vincet.

7 et 7, minor minor] bor (?) P vincet. 7 et 8, h⟨abens⟩ 8 vincet. 7 et 9, h⟨abens⟩ 7 vincet.

8 et 8, maior maior] aor (?) P vincet. 8 et 9, h⟨abens⟩ 9 vincet.

9 et 9, minor vincet.