PAL

Ptolemaeus Arabus et Latinus

_ (the underscore) is the placeholder for exactly one character.
% (the percent sign) is the placeholder for no, one or more than one character.
%% (two percent signs) is the placeholder for no, one or more than one character, but not for blank space (so that a search ends at word boundaries).

At the beginning and at the end, these placeholders are superfluous.

Vienna, Österreichische Nationalbibliothek, 5418

s. XV1 (1433-1434, cf. f. 24v: ‘Explicit composicio quadrantis Prophacius Iudei 1434o’; f. 110r: ‘Explicit tractatus quadrantis planitorbii editus a fratre G. Marchionis ordinis fratrum minorum, tunc studente Parisius pro provincia Aquitanie, finitus anno Christi 1434o’; f. 124r: ‘Explicit tractatus quadrantis eiusdem Iohannis de Monte Pessulano, finitus anno Christi 1434o …’; f. 204v: ‘… et sic completur chilindri composicio 1433o currente’).

Or.:

Austria (Vienna or Klosterneuburg acc. Roland), copied by Reinardus Gensfelder of Nürnberg, who also copied MS Munich, BSB, Clm 56 (see).

Prov.:

Vienna, Stadtbibliothek (f. 2r).

Paper, 220 f., a single hand (except for f. 165r and 173-178).

Astronomical instruments: table of contents (inner front cover); John of Gmunden, Compositio quadrantis novi seu magni cum eius practica, attr. Prophatius Judeus (4r-45r, preceded by unfinished drawings of a quadrant on f. 3r-3v); ‘Quoniam tota doctrina data in quadrante…’ (47r-54v); astrolabe ‘Verbi gratia, sit dares erecta perpendiculariter super superficiem…’ (54v-56v); Prophatius Judeus, Quadrans novus (59r-78v); G. Marchio or Marchionis, Tractatus super planitorbium, last part (80r-110r); Robertus Anglicus, Quadrans vetus (111r-124r); ‘Si volueris scire aream trianguli equilateri…’ (124v-126v); John of Gmunden, Tractatus quadrantis (128r-144v); John of Gmunden, Tractatus de compositione chilindri (146r-164v); ‘Horologium concavum in dimidia spera…’, in another hand (165r); table: ‘Tabula linearum pro horis inequalibus…’ (167v); ‘Incipit alia composicio chilindri. Investigantibus chilindri dispositionem qui dicitur horologium viatorum…’ (168r-172r); ‘Confectio horologii contra murum…’, in another hand (173r-178v); ‘Incipit composicio organi Ptolomei. Organum Ptolomei ita sit: Fiat in lamina circulus ABCD …’ (180r-183r); Ptolemaica (184r-189v); ‘Composicio instrumenti linee meridionalis. Instrumentum ad lineam meridianam…’ (192r-193r); ‘Sequitur composicio alterius instrumenti. Instrumentum ad capiendum altitudinem Solis…’ (193r-193v); ‘Regule magne Ptolomei. Instrumentum ad capiendum altitudines Solis et stellarum…’ (194r-195v); ‘Ad faciendum horologium horarum inequalium…’ (196r-202r); Incipit composicio chilindri m<agistri> Jo<hannis> Schindel [Johannes Andree Schindel]. Chilindrum, quod est horologium viatorum dicitur…’ (202r-204v); ‘Hoc instrumento sic uteris dum altitudinem Solis…’ (205v-206r); drawings of an ‘horologium murale’ (207r-207v); Liber theoreumacie, Book IV ‘Horologium achab collocare sicut in Almagesti primi libri capitulo primo Ptolomeus testatur…’, incomplete (209r-211v); ‘Sequitur de quadrato geometrico componendo…’ (213r-217r). Blank: 1-2 (except for fainted text f. 1v), 45v-46v, 57r-58v, 79, 89v, 110v, 127, 145, 165v-167r, 172v, 179, 183v, 190-191, 205r, 206v, 208, 212, 217v-220.

Bibl. Tabulae codicum manu scriptorum praeter Graecos et Orientales in Bibliotheca Palatina Vindobonensi asservatorum, IV: Cod. 5001-6500, Wien, 1870, 121; F. Unterkircher, Inventar der illuminierten Handschriften, Inkunabeln und Frühdrucke der Österreichischen Nationalbibliothek, I: Die abendländischen Handschriften, Wien, 1957, 106; F. Unterkircher, Die datierten Handschriften der Österreichischen Nationalbibliothek von 1401 bis 1450, I, Wien, 1971, 177; M. Roland, Die Handschriften der alten Wiener Stadtbibliothek in der Österreichischen Nationalbibliothek, Wien, 1999, 134-137; C. Eagleton, Monks, Manuscripts and Sundials. The Navicula in Medieval England, Leiden-Boston, 2010, 265; H. Zepeda, The First Latin Treatise on Ptolemy’s Astronomy: The Almagesti minor (c. 1200), Turnhout, 2018, 73-74.

184r–⁠189v

‘Maximam declinacionem per instrumenti artificium et consideracionem reperire. Paritur itaque lamina quadrate forme — (185v) et magis visui quam auditui credendum. (187r) Locum stelle secundum longitudinem et latitudinem artificio instrumenti deprehendere. Queruntur primum due armille — vicinior vero est consideracio. Explicit composicio et utilitates armillarum.’

= Almagesti minor (C.1.4)

, I.15 and V.1. F. 186r contains an unfinished drawing of the instrument. F. 186v and 188 are blank. No glosses.