PAL

Ptolemaeus Arabus et Latinus

_ (the underscore) is the placeholder for exactly one character.
% (the percent sign) is the placeholder for no, one or more than one character.
%% (two percent signs) is the placeholder for no, one or more than one character, but not for blank space (so that a search ends at word boundaries).

At the beginning and at the end, these placeholders are superfluous.

Erfurt, Universitäts- und Forschungsbibliothek, Dep. Erf. CA 4º 361

s. XIVmed (in or after 1343 for f. 60r-61v).

Or.:

England (Schum).

Prov.:

Amplonius Rating de Berga (c. 1365-1435); Erfurt, Collegium Porta Coeli in 1412.

Parchment, 156 f., several contemporary hands. Sections are missing between f. 51-52 and between f. 58-59.

Scientific texts: table of contents, 14th c. (inner front cover); Campanus of Novara, Theorica planetarum (1ra-22rb); Albumasar, Flores, abridged version ‘Cum sint planete 7, Saturnus est omnibus altior…’ (22va-23vb); experimenta ‘Suus suo amicus amico Anselmo Ferrarius pro amore felicitatis…’ (24ra-24vb); Marcus Graecus, Liber ignium (24vb-26ra); Secretum philosophorum (27ra-40vb); Ptolemaica (41ra-47rb); Theorica planetarum Gerardi (47va-49vb); ‘Incipit tractatus quidam utilis valde ad medicinam. Sciendum quod in prima genitura mundi…’ (50ra-51vb); Messahallah, Epistola de rebus eclipsium (52ra-52rb); ‘Quoniam creator vidit sine calore…’ (52va); theorica planetarum (53ra-55v); Prophatius Judeus, Quadrans novus (56ra-58v); end of a text on the 28 lunar mansions, entitled ‘Tractatus de dispositione segetum in omni tempore anni’ in the table of contents (59ra); Figure septem planetarum ‘Antiqui philosophi sapientes in 7 figuris sequentibus occultaverunt…’ (59ra-59vb); canons ‘Ut vera loca cuiuslibet planete scias per tabulas operari…’, with example for the year 1343 and the meridian of Erfurt (60ra-61va); Si quis per artem geomanticam… (62ra-68rb, continued on f. 78v-79r); ‘Nota quod de 8 partibus factus fuit homo…’ (68rb); geomancy ‘Acquisitio in Ariete continetur et est aerea, masculina…’ (68va-69rb); ‘Incipit de significatione figurarum in singulis domibus. Tutela exiens in prima significat regem et dignitatem…’ (69rb-70vb); ‘De significatione duodecim domorum. Prima domus habet significatione voluntatem…’ (70vb-74vb); Ars geomancie (74vb-78rb); Si quis per artem geomanticam… (78vb-79rb, cf. f. 62r-68r above); Campanus of Novara, De quadratura circuli (79va-80ra); Robert of Leicester, De computo (80rb-85rb); notes of geomancy, astronomy and mathematics (85va-87vb); Guillelmus Anglicus, De urina non visa (88ra-89rb); Messahallah, Liber receptionis (89va-94ra); Messahallah, De cogitatione (94rb-94va); Messahallah, Liber interpretationum (94va-95va); Hermes, Centiloquium (95va-96va); Zael, Liber iudiciorum (96va-113rb), followed by its table of contents (113v); definitions of astronomical terms ‘O fili mi, felicius ut vivas atque cicius…’ (114ra-116va); Sortes regis Amalrici (116va-117ra); Arnold of Villanova, Introductorium ad iudicia astrologie quantum pertinet ad medicinam (117rb-119vb); Astronomia Ypocratis (119vb-121rb); ‘Capitulum in sexta domo de suis questionibus. Hec domus significat infirmitates…’ (121rb-123va); ‘Scito quod omen (!) quod figurant stelle…’ (123va-124vb); table: degrees of the 12 signs, Libra to Pisces (125r-125v); ‘Si fiat questio de nativitate et sint planete in gradibus…’ (126ra-126rb); Ptolemaica (126rb-126vb); Hermann of Carinthia, Liber imbrium (127ra-128ra); Jafar, Liber imbrium (128ra-131rb); circular diagram: 12 houses and 12 months (131v); ‘Quia divina scriptura utitur altitudine… Explicit tractatus de spissitudine orbium’ (132ra-133ra); notes on the distances between the celestial spheres (133rb); star table (133v); quadrant ‘Quoniam tota doctrina data in quadrato…’ (134ra-135va); John Maudith (?), Ars et operatio novi quadranti (135va-141ra); ‘Si prima 6a quantitatum…’ (141ra-141va); Johannes Peckham, De sphera (142ra-147rb); algorismus ‘Quoniam cuiuslibet quantitatis notitia ex sui relatione ad aliam…’ (147rb-151vb); Liber novem iudicum, excerpts ‘Postquam determinatum est de illis que necessaria…’ (152ra-154ra); Richard of Wallingford, Tractatus rectanguli (154rb-156ra); table of chords with canon (156rb-156va). Blank: 26v.

Bibl. W. Schum, Beschreibendes Verzeichnis der Amplonianischen Handschriften-Sammlung zu Erfurt, Berlin, 1887, 601-606; M. Clagett, Archimedes in the Middles Ages, I, Madison, 1964, xxii; F. S. Benjamin, G. J. Toomer, Campanus of Novara and Medieval Planetary Theory, Theorica planetarum, Madison-London, 1971, 104; F. S. Pedersen, Petri Philomenae de Dacia et Petri de S. Audomaro opera quadrivalia, København, 1983-1984, II, 733; R. Lemay, Le Kitāb aṯ-Ṯamara (Liber fructus, Centiloquium) d’Abū Jaʿfar Aḥmad ibn Yūsuf [Ps.-Ptolémée], 1999 [unpublished], I, 300-302; C. Panti, Moti, virtù e motori celesti nella cosmologia di Roberto Grossatesta. Studio ed edizione dei trattati De sphaera, De cometis, De motu supercelestium, Firenze, 2001, 255; L. Moulinier-Brogi, Guillaume l’Anglais, le frondeur de l’uroscopie médiévale (XIIIe siècle), Genève, 2011, 203-204.

41ra–⁠47rb

‘Incipit liber fructuum arboris Ptolomei a magistro Iohanne Toletano translatus ab Arabico in Latinum, continens 100 sermones et dicatur Centiloquium. Scientia stellarum ex te et illis est. Astrologus non debet dicere rem specialiter sed universaliter… <D>ixit Ptolo<meus>: Iam scripsi tibi, Iesure, id est domine, libros tractantes de hoc quod operantur stelle in hoc seculo… Quod dixit Ptolo<meus>, ex te et illis, significat quod qui res futuras desiderat prescire — Et ego Deum deprecor ut te dirigat. Et perfecta est huius libri translatio 3a die mensis Martii, 2a die Gunedi secundi, anni Arabum 309. Deo gratias et eius pie matris.’

= Abuiafar Hamet filii Joseph, 〈Commentum in Centiloquium〉 (tr. Plato of Tivoli) (C.3.1.1)

, with the propositions from the ‘Mundanorum’ version (C.3.1.3) and from Adelard of Bath’s translation (B.1.1) copied by the scribe in the margins from v. 4 onwards (=‘threefold’ version). No further glosses.

126rb–⁠126vb

‘Incipit tractatus domini Ruberti Lyncon<iensis> de cometis. Ptholomeus in hoc libro tricas et tricarum nomina ponit… Pto<lomeus> dixit quod stelle cum caudis sunt 9 — (126va) in regibus et divitibus apparebit. Et hec de cometis breviter discernimus. Trica est ignis sublimatus — qualitas rei future cuius est signum. Explicit tractatus domini Lynconiensis de cometis.’

= Pseudo-Ptolemy, De cometis (B.4)

, attr. Robert Grosseteste. No glosses.