PAL

Ptolemaeus Arabus et Latinus

_ (the underscore) is the placeholder for exactly one character.
% (the percent sign) is the placeholder for no, one or more than one character.
%% (two percent signs) is the placeholder for no, one or more than one character, but not for blank space (so that a search ends at word boundaries).

At the beginning and at the end, these placeholders are superfluous.

Milan, Biblioteca Ambrosiana, A. 183 inf.

s. XIII2-XIVin (f. 1-23, cf. table of conjunctions for 1254-1329 with example for 1294, f. 22r-23r) and XIV (f. 24-122).

Or.:

northern France, perhaps Paris, for f. 1-23; northern Italy for f. 24-79 (Cantele); Italy for f. 115-122 (Cantele).

Parchment, 122 f., of which f. 80-114 are now missing. MS made of three parts: I, f. 1-23 (several hands, one of which, very neat, copied f. 1-19, painted initials f. 1v, 7v, 14r); II, f. 24-79 (one or similar hands, except f. 77vb-79v, clearly copied by another hand); III, f. 115-122 (one or similar hands).

Astronomy, mathematics and astrology: end of a computus text ‘Explicit tractatus de compoto’ (1r); table of contents, 17th-c. (1r); Sacrobosco, De sphera (1v-7v); Jordanus de Nemore, Liber philotegni, incomplete (7v-13v); Ptolemaica (14r-20r); ‘Hic fuit acceptio de Albategni. Integrorum multiplicatio est contra numerus…’ (20v); end (?) of a text on the astrolabe (21r); ‘Cum fuerit Luna cum Capite vel Cauda in uno signo…’ (21r); tables of conjunctions Sun-Moon 1254-1329 (22r-23r); Alcabitius, Introductorius, III.30-IV (24ra-28vb); Zael, Liber iudiciorum (29ra-56va); Messahallah, Liber receptionis (56vb-64va); Messahallah, De revolutionibus annorum mundi (64va-69va); Messahallah, Epistola de rebus eclipsium (69va-71ra); Astronomia Ypocratis (71rb-73va); Thebit Bencora, De imaginibus (73vb-76ra); Ptolemaica (76ra-77vb); Pseudo-Thebit Bencora, De motu octave spere (77vb-78vb); Thebit Bencora, De recta imaginatione spere et circulorum eius diversorum (79va-79vb); Algorismi [al-Khwārizmī], Algebra (115ra-120ra); Sacrobosco, Algorismus (120va-122vb). Blank: 21v, 23v, 79r. According to the table of contents f. 1r, the now missing folia (f. 80-114) contained ‘Roberti Sticford [?Stickford, Lincolnshire] monachi tractatus de umbris’ (80-) and ‘De signis aquarum et ventorum’ (108-).

Bibl. P. Revelli, I codici Ambrosiani di contenuto geografico, Milano, 1929, 24-25 (no. 11); L. Thorndike, ‘Some Little Known Astronomical and Mathematical Manuscripts’, Osiris 8 (1948), 41-72: 48-49; R. Cipriani, Codici miniati dell’Ambrosiana. Contributo a un catalogo, Vicenza, 1968, 153; A. L. Gabriel, A Summary Catalogue of Microfilms of One Thousand Scientific Manuscripts in the Ambrosiana Library, Milan, Notre Dame, 1968, 44-46 (no. 33); Inventario Ceruti dei manoscritti della Biblioteca Ambrosiana, ed. A. Paredi, I, Trezzano, 1973, 97-99; J. Agrimi, Tecnica e scienza nella cultura medievale. Inventario dei manoscritti relativi alla scienza e alla tecnica medievale (secc. XI-XV). Biblioteche di Lombardia, Firenze, 1976, 151-153 (no. CLXXX); M. Clagett, Archimedes in the Middles Ages, V, Philadelphia, 1984, 194; B. B. Hughes, ‘Gerard of Cremona’s Translation of al-Khwārizmī’s al-Jabr: A Critical Edition’, Mediaeval Studies 48 (1986), 211-263: 223-224; P. O. Kristeller, Iter Italicum, VI, London-Leiden, 1992, 32; CMFB, VI, 117-121; D. Cantele, ‘I codici illustrati di Giovanno Sacrobosco’, in Nuove ricerche su codici in scrittura latina dell’Ambrosiana. Atti del Convegno Milano, 6-7 ottobre 2005, eds M. Ferrari, M. Navoni, Milano, 2007, 317-330: 317-323.

14r–⁠20r

‘Quemadmodum Ptholomeus et ante eum non nulli veteris auctoritatis viri antiquas seculi scribunt hystorias… (14v) Cum possibile sit, Iesuri, et plerumque necessarium ut in plano represententur sp… (?) circuli in speram corpoream incidentes — (19v) et cum circulis meridianis signa distinguentibus. Explicit liber translatus Tolose anno domini 1144 kal. Iunii’ (followed by diagrams f. 19v-20r).

= Ptolemy, Planispherium (tr. Hermann of Carinthia) (A.6.1)

, Class I. Translator’s preface, 14r-14v; text, 14v-20r. No glosses.

76ra–⁠77vb

‘Incipit astrologia Thesbit Bencora super Almagesti. Tesbit Bencorat radiosa mentis speculatione astrologie penita scure (?) sublimitate nuturcia (?) serena rimatione enucleans per capitulorum vana discrimina (?) sui operis Gades pretaxat. Quid sit circulus equinoctialis, quid zodiacus… (76rb) Liber Tebit Bencorat de hiis que necessaria sunt ante lectionem Almagesti. Circulus equinoctialis est circulus magnus signatus extra (?) polos orbis super quos movetur orbis de oriente in occidentem. Zodiacus est circulus magnus — in oppositione Solis aut propinqui opposito erunt retrogradi. Explicit astrologia Thesbit Bencore super Almagesti.’

= Thebit Bencora, De hiis que indigent expositione antequam legatur Almagesti (C.1.1)

, alternative version (as in MS Dijon, BM, 449 (270), see C.1.1. under Note). Marginal notes by the scribe f. 76v.