Vatican, Biblioteca Apostolica Vaticana, Barb. lat. 328
s. XV2 (copied between 1459 and at least 1462, cf. ‘1459’ f. 1r and infra f. 171r).
Prov.:Carlo Strozzi (d. 1671), cf. f. 1r: ‘Caroli Strozzae Thomae filii 1635’.
Paper, 236 f. (followed by 110 blank and unnumbered folia), three hands (I: f. 2-142 and 171-236; II: f. 143-163; III: f. 165-170). The first hand copied the explicit f. 163rb.
Astrology: table of contents, 16th-17th-c. hand (1r); Astronomia Ypocratis, attr. William of Moerbeke (2ra-7v); Ptolemaica (8r-70v+76v-77r, 70r-70v and 70v-76r); Hermes, Centiloquium, end only (78r, see f. 84r-87v); Capitula Almansoris (78r-84r); Hermes, Centiloquium (84r-87v, end on f. 78r); Messahallah, Epistola de rebus eclipsium (87v-91v); Liber novem iudicum, selection ‘De significatione planetarum in domibus, inprimis de Saturno. Saturnus in oriente pro lege autem…’ (91v-137r); Ptolemaica (137v-142r); Matheus de Guarimbertis, De directione et proiectione radiorum et aspectuum (143r-163rb); tables ‘Tabule directionum et aspectuum’ (165r-170v); Ptolemaica (171r-194v and 195r-195v); ‘Cum volueris scire colorem eclipsis Lune, aspice latitudinem Lune…’ (195v); ‘Mansiones Lune sunt 28, quarum cuilibet dantur 12 gradus zodiaci…’ (195v-196r); ‘Sequitur de ymaginibus ascendentibus in faciebus 12 signorum zodiaci. In prima facie Arietis ascendit forma hominis nigri…’ (196r-196v); Haly Embrani, De electionibus horarum (197r-230v); star catalogue verified 1440 (231r-234r); star tables verified 1330, with precessional increment for 1416 (234v-236r). Blank: 1v, 7v, 77v, 142v, 163v-164v, 236v.
Bibl. Inventarium codicum manuscriptorum Bibliothecae Barberinae (handwritten catalogue), I, 438-441; T. Silverstein, Medieval Latin Scientific Writings in the Barberini Collection, Chicago, 1957, 94-99; P. O. Kristeller, Iter Italicum, II, London-Leiden, 1977, 444; R. Lemay, Le Kitāb aṯ-Ṯamara (Liber fructus, Centiloquium) d’Abū Jaʿfar Aḥmad ibn Yūsuf [Ps.-Ptolémée], 1999 [unpublished], I, 274-276.
|
8r–70r, 76v–77r
|
‘Incipit liber 4 tractatuum Ptolomei Alfilludhi in scientia iudiciorum astrorum et in primo tractatu sunt 24 capitula. Capitulum primum in collatione intellectus scientie iudiciorum astrorum. Rerum, Yesure, in quibus est pronosticabilis scientie stellarum profectio magnas et precipuas duas esse deprehendimus — (70r) hoc in loco huic libro finem inponere non incongruum existimamus. Explicit liber 4 Quadripartiti. (76v) Capitulum X in fortitudinibus quatuor temporum. Stellarum itaque fortitudinum qualitates in semetipsis ut ab antiquis expertum est sunt hee — et alii etiam 30 gradus punctum hyemalis solstitii ordinatim succedentes.’ = Ptolemy, Quadripartitum (tr. Plato of Tivoli) (A.2.1)
. I, 8r-22r; II, 22r-36r; III, 36r-56v; IV, 56v-70r; I.10-12, 76v-77r. The scribe copied chapters I.10-11 and the first lines of I.12 on f. 76v-77r because he had accidentally skipped that section in the text supra (cf. f. 15v: ‘[I.10] Capitulum 10 in fortitudinibus 4 temporum. |
|---|---|
|
70r–70v
|
‘Incipit scientia proiectionis radiorum. Cum proiectionem radiorum stellarum scire volueris, scias gradum ascendentis — erit locus radiationis equate. (70v) Explicit Quadripartitus Ptholomei.’ = Pseudo-Ptolemy, Liber proiectionis radiorum stellarum (B.6)
, apparently considered part of the Quadripartitum (but see explicit above, f. 70r). One short marginal note by the scribe f. 70r. |
|
70v–76r
|
‘De iudiciis partium. Et primo de parte fortune, hec accipitur in die a Sole in Lunam, in nocte e contra, et prohicitur ab ascendente. Quoniam et in primo libro partium terminos et loca posuimus, iudicia sub earundem ministrare curavimus. Pars fortune et eius dominus corpus et que ad corpus adtinent — partis significationem aut eius domini hiis XII duodecim mensibus mutatur.’ = Pseudo-Ptolemy, Liber de iudiciis partium (B.8)
. No glosses. |
|
137v–142r
|
‘Incipit Centiloquium Tolomei. Iam scripsi tibi, Yesuret (?), libros de hoc quod operantur stelle in hoc seculo… I. Scientia stellarum ex te et illis est — ex aliqua civitatum illius climatis. Summi Ptolomei Centiloquium finit.’ = Abuiafar Hamet filii Joseph, 〈Commentum in Centiloquium〉 (tr. Plato of Tivoli) (C.3.1.1)
, without the commentary. No glosses. |
|
171r–194v
|
‘Yhesus Christus 1462. Centiloquium Ptolomei cum commento Haly. Mundanorum ad hoc et ad illud mutatio celestium corporum mutatione contingit, rerum igitur causas rimaturus opus est celestia contemplare. Commento (!). Dixit Ptolomeus, mundanorum etc.: Iam scripsi tibi, Yesure, libros de hoc quod operantur stelle in hoc mundo… Primo verbo [title in the margin]. Scientia stellarum ex te et ex illis. Astrologus non debet dicere rem specialiter sed universaliter… Cum dixit Ptolomeus, ex te et ex illis, significat quod qui res futuras cognoscere desiderat — et ego precor Deum ut te diligat. Perfecta est huius libri translacio 3o die mensis Martii, secundo (?) die mensis Iumedi secundo anno Arabum 300. Explicit Centiloquium Ptholomei cum commento Haly.’ = Abuiafar Hamet filii Joseph, 〈Commentum in Centiloquium〉 (tr. Plato of Tivoli) (C.3.1.1)
, except the first sentence from the ‘Mundanorum’ version (C.3.1.3). No glosses. |
|
195r–195v
|
‘Ptholomeus dixit quod stelle cum caudis sunt 9 — significat magnam mortalitatem et decollationem.’ = Pseudo-Ptolemy, De cometis (B.4)
. No glosses. |