PAL

Ptolemaeus Arabus et Latinus

_ (the underscore) is the placeholder for exactly one character.
% (the percent sign) is the placeholder for no, one or more than one character.
%% (two percent signs) is the placeholder for no, one or more than one character, but not for blank space (so that a search ends at word boundaries).

At the beginning and at the end, these placeholders are superfluous.

Paris, Bibliothèque nationale de France, lat. 7432

s. XV2 (the first part of the third Ptolemaic section was completed on 3 January 1477 – cf. colophon f. 148v – and, presumably, the first two Ptolemaic sections were written shortly before that date; f. 157r-207v are dated 1468, cf. f. 207v: ‘Finit 1468, IX Septembris’; the year 1485 is mentioned in the past tense on f. 259r: ‘verificatus ad annum Iohannis ducis Borbonii 49 completum a sua nativitate’.

Or.:

MS prepared under the supervision of Conrad Heingarter at the Belleperche castle (Bagneux) for the Duke of Bourbon Jean II (cf. f. 3v-4r, 125v-126r, 135r, 148v, 222r, 223r, 259r), clearly meant to be the presentation copy to the duke, but apparently left unfinished.

Prov.:

Colbert; library of the kings of France in 1732.

Parchment, 275 f., a single neat hand, deluxe MS with large illuminations (f. 5r, 34r, 66r, 103v, 134v, 151v, 160r, 209r, 224r, 238v) and numerous painted initials throughout.

Astrology and astronomy: ‘De vita Ptholomei. Ptholomeus in omnibus scientiis… De Hermete. Hermes in Egipto natus fuerat…’ (1r); table of contents (1v-3r); Ptolemaica (3v-134r, 134v-146r and 146v-151r); Messahallah, Epistola de rebus eclipsium (151v-156v); Alcabitius, Introductorius, with comm. John of Saxony (157r-207v, with chapter index 208r-208v); Theorica planetarum Gerardi with comm. (209r-222v); Conrad Heingarter, star table verified for the meridian of Belleperche and the time of Jean II of Bourbon (223r-223v); John of Saxony, canons of Alfonsine tables (224r-236v); ‘De statione planetarum et retrogradatione’ (237r-238r); Alfonsine tables (239r-258v); ‘Dixit divus Albertus Magnus: Hoc autem quod nivem…’ (259r); ‘Nota quod venti secundum Ptholomeum triplicitatis Arietis sunt inter…’ (259r); table: points of essential dignities of each planet in each of the 360° (259v-263v); Astronomia Ypocratis (264r-266r); ‘Incipit tractatus de pronosticis et componendis atque ministrandis medicinis. Magna utilitas atque laus medico…’ (266r-268r); ‘Sequitur de scientia pestilentie. In zodiaco sunt quedam loca…’ (268r-268v); added notes in Greek (270r-275v). Blank: 269.

Bibl. Catalogus codicum manuscriptorum Bibliothecae Regiae, IV: Cod. Latini 7226-8822, Paris, 1744, 357-358; L. Delisle, Le cabinet des manuscrits de la Bibliothèque Impériale, I, Paris, 1868, 171 and 173; C. Samaran, R. Marichal, Catalogue des manuscrits en écriture latine portant des indications de date, de lieu ou de copiste, II: Bibliothèque Nationale, fonds latin (Nos 1 à 8000), Paris, 1962, 516; M. Préaud, Les méthodes de travail d’un astrologue du XVe siècle, Conrad Heingarter, thèse de l’école nationale des Chartes, Paris, 1969, xiv-xix; R. Lemay, Le Kitāb aṯ-Ṯamara (Liber fructus, Centiloquium) d’Abū Jaʿfar Aḥmad ibn Yūsuf [Ps.-Ptolémée], 1999 [unpublished], I, 395-396; D. Juste, Catalogus Codicum Astrologorum Latinorum, II: Les manuscrits astrologiques latins conservés à la Bibliothèque nationale de France à Paris, Paris, 2015, 152-153; M. Husson, ‘Mathematical Astronomy and the Production of Multiple-Texts Manuscripts in Late Medieval Europe: A Comparion of BnF lat. 7197 and BnF lat. 7432’, in The Emergence of Multiple-Text Manuscripts, eds A. Bausi, M. Friedrich, M. Maniaci, Berlin, 2019, 247-274.

3v–⁠134r

‘<D>eus illum vere diligit in quo posuit superioris scientie intellectum, que procul dubio est scientia astrorum… (4r) Dicimus quo iudicium stellarum est scientia a principiis certis proveniens… (5r) Ptholomei scientie astrorum peritissimi Quadripartitum feliciter incipit — (125v) regule et radices quibus ars ista componitur. Laus Deo glorioso et sublimi. <H>ec sunt commentaria, excellentissime princeps, tuus ego Conradus Heingarter ad tui nominis laudem — temporibus florescet. Finit commentum Quadripartiti Ptholomei principis astrologorum doctissimi. (125v) Incipiunt exempla trium nativitatum Haly, et primo nativitas sua. Volo in hoc loco dare exempla trium nativitatum — Hec sunt que tibi glosavi in quibus mentem et studium apponas et Deus te dirigat in viam rectam. Volui autem probare utrum ille auctor secundum 9 speram vel secundum octavam et inveni per loca planetarum que ponit in figura sue nativitatis quod ipsa fuit annis Christi perfectis 986, 10 mensibus, 15 die Ianuarii, qua die equavi planetas secundum tabulas Machabeorum (!), inveni sic.’

= Conrad Heingarter, Commentum Quadripartiti Ptholomei (C.2.10)

. Conrad Heingarter’s preface, 3v-4r; Book I, 3v-33r; II, 33v-65r; III, 65r-103r; IV, 103v-126r; Conrad Heingarter’s conclusion, 125v-126r; Haly’s appendix, 125v-134r; additional note, 134r. Ptolemy’s text is written in larger script and so as to leave ample room for the commentary, copied in smaller script in the margins and on folia left blank. The beginning is somewhat confusing. The commentary (in fact Haly Abenrudian’s preface reworked by Conrad Heingarter) starts on f. 4r (‘Dicimus quo iudicium stellarum…’) and continues in the margins of f. 3v-4r.

134v–⁠146r

‘Incipit Centilogium Ptholomei. Prologus Haly. Dixit Ptholomeus: Iam scripsi tibi, Iesure, libros de hoc quod operantur stelle in hoc seculo… Propositio prima. Mundanorum mutatio ad hoc et ad illud corporum supercelestium… (135r) <V>etus oppinio est (ut dicit Cicero) iam usque ab heroicis ducta temporibus eaque et veteris populi Romani et omnium gentium firmata… Dixit Ptholomeus propositione prima: Iam scripsi tibi, Iesure, id est domine, libros de hoc quod operantur stelle in hoc mundo et sunt multe utilitatis illis qui volunt prescire futura —ut perfecta atque completa secundarum stellarum notitia atque eorum (!) significatio (?) appareat. Et inveni quemdam parvum tractatum de speciebus cometum seu cometarum qui Ptholomeo ascribitur, eumque adiunximus in fine verbis Ptholomei, eumque glosavimus ut sequitur.’

= Conrad Heingarter, 〈Commentum in Centiloquium〉 (C.3.15)

. The preface and the propositions are copied in larger script and the commentary in smaller script in the margins and on folia left blank. The opening sentence of v. 1 is given in the ‘Mundanorum’ versio (C.3.1.3), but the text and the commentary are otherwise in Plato of Tivoli’s translation (C.3.1.1).

146v–⁠151r

‘Ptholomeus dixit quod stelle cum caudis sunt novem… <D>ixit Ptholemeus: Stelle cum caudis sunt novem etc. Loquamur nunc in speciali de cometibus sive stellis habentibus comas — (148v) Vale, ducum decus excellentissimum et valeant qui tuam dominationem valere desiderant. Finita fuerunt hec commentaria in Bellapartica tertio die Ianuarii anno 1477o currente. (149r) In precedentibus cometes quo ad assentias et eorum stationes declaravimus, nunc vero adventum eorum pronosticabimus — et distanciis eorum a terra et climatum quoque distanciis ad presens sufficiant.’

= Conrad Heingarter, 〈Commentum in De cometis〉 (C.4.7)

. Conrad’s commentary is copied in the margin in smaller script.