Pseudo-Ptolemy, De cometis (Versio 1) Florence, BR, 163
transcribed by Jean-Patrice Boudet
How to cite this transcription?
Translated from Arabic, the De cometis falsely attributed to Ptolemy is preserved in two successive versions in manuscripts from the beginning of the 13th century. The first version is transcribed from MS Florence, BR, 163 (F), taking into account the variant readings of MSS Vatican, BAV, Vat. lat. 7616 (V); Berlin, SBPK, Hamilton 557 (Be); Madrid, BN, 10015 (M); and Basel, UB, F.III.25 (B). F is the only manuscript where the order of the paragraphs follows the order of the nine kinds of comets that is announced in the introduction. In all other manuscripts, the presentation is disorganized with respect to this order with Miles at the beginning, then Dominus Ascone, Matuta, Argentum, Nigra, Rosa, Veru, and finally Pertica, the paragraph on Tenaculum being missing in all medieval manuscripts, except in V where this paragraph was added after Miles by a later hand of about 1500.
Tractatus Ptholomei de 9 stellis caudatis seu cometis Tractatus Ptholomei de 9 stellis caudatis seu cometis F] Nota de speciebus cometarum V; om. BM
Dixit Ptholomeus Dixit Ptholomeus] Dixit Ptolomeus V; Ptolomeus dixit M quod stelle cum caudis sunt 9 9] novem V; Dixit Ptholomeus quod stelle cum caudis sunt 9] Ptholomeus: Stelle cum caudis sunt 9 Be. Quarum prima est Veru Quarum prima est Veru] Verum prima M, 2a Tenaculum, 3a Pertica, 4a Miles In alio: Equus add. sup. lin. V et i. m. M. Cf. The Liber de significatione cometarum, ed. L. Thorndike, Latin Treatises on Comets Between 1238 and 1368 A.D., Chicago, 1950, p. 24: Quarta est Miles et dicitur in arabico Feuz., 5a Dominus Ascone In alio: Ascen. add. sup. lin. V ; In alio: Alima i. m. M. Cf. The Liber de significatione cometarum, p. 24: Quinta est Azcona et dicitur in arabico Harba., 6a Matuta Matuta FV] Matura BM seu Aurora, 7a Argentum, 8a Rosa, 9a Nigra. Earum 4 4] quatuor V; III M; om. Be prime assimilantur stellis. Et omnes significant bella et terrores et magnos eventus in mundo. Et ex colore earum cognoscetur malum futurum, et ex natura signi in quo prius apparuerit apparuerit FBeBM] apparuerint V et ex parte in qua apparuerit et ex parte in qua apparuerit om. VB, scietur quando illud malum erit, quod quod om. VBeBM si apparuerit apparuerit] apparuerint VB in oriente, erit cito, si vero in occidente, tardabitur.
⟨1⟩ De stella que Veru dicitur 1a De stella que Veru dicitur 1a F] om. VBeBM
Que Veru dicitur est ⟨h⟩orribilis aspectu et vadit prope Solem. Significat mutationem fructuum scilicet add. Be pomorum et eius fructus qui extra procedit, et mortalitatem regum et divitum. Tenaculum est i⟨n⟩star tenacule fabri que interdum apparet aperta, interdum clausa. Nam aperta significat multa mala circa multas res, clausa vero partem de guerris diu inceptis vel presentibus, et frigus cum Saturno temperiem, cum Iove calorem, cum Sole similiter add. i. m. al. manu V, f. 45vb. The Liber de significatione cometarum does not refer to Ptolemy but to al-Kindī when describing �Gebea, que dicitur Tenaculum in latino�. And what it says has nothing to do with this late note in V. Cf. L. Thorndike, Latin Treatises on Comets, p. 44.
⟨2⟩ De stella que Pertica dicitur 3a De stella que Pertica dicitur 3a F] om. VBeBM
Et que Pertica dicitur habet grossum radium grossum radium] rigidum longam B et significat paucitatem aquarum et defectionem annone. Et si coniuncta fuerit alicuius alicuius] alicui VBeM planetarum, significabit aliquid preter hoc: si cum Venere iuncta fuerit, erit imminutio aquarum maxima maxima] �defectus annone maximus B; et defectione annone maxima M; si cum Mercurio, morientur iuvenes et sapientes; si cum Luna fuerit add. V, morietur populus; si cum Saturno, erit mortalitas gravior gravior] gravium B; si cum Marte vero add. M, guerre erunt quam plures et per gladium mortalitas per gladium mortalitas] gladius mortalitatis B; si autem cum Iove fuerit, quidquid ipsa significabit in regibus et principibus principibus F] climatibus V; divitibus BeM apparebit si autem cum Iove [�] apparebit] si cum Iove, quidquid ipsa significabit in regibus B.
⟨3⟩ De stella que Miles dicitur 4a De stella que Miles dicitur 4a F] om. VBeBM
Miles est ex complexione Veneris et est magnus ad modum Lune, et habet crines et radios suos. Infundit Infundit] Diffundit B se retro et peragrat 12 signa. Qui quando apparet, nocet regibus et potentibus hominibus, et insurgunt insurgunt] significat B homines in mundo qui volunt mutare leges antiquas et res, et adducunt et res, et adducunt] et res inducunt B res novas res novas] novas Be; nova M. Et peior significatio operis eius eius om. VBM est ex parte caude.
⟨4⟩ De stella que Dominus Ascone dicitur 5a De stella que Dominus Ascone dicitur 5a F] om. VBeBM
Dominus Ascone est ex complexione Mercurii et est ceruleus et parvus et cauda eius longa. Et in parte qua apparuerit cauda eius, significat mortem regum et guerras.
⟨5⟩ De stella que Matuta dicitur 6a De stella que Matuta dicitur 6a F] om. VBeBM
Matuta Matuta FVBe] Matura BM est rubea et habet caudam longam et habet caudam longam FV] habens caudam rubeam longam B; habet caudam rubeam longam M sed non tantam quantam Dominus Ascone sed [et BeM] non tantam quantuam Dominus Ascone FVBeM] et vero tantam quantam Dominus Asconis B, et est ex complexione Martis. Que quando apparuerit in oriente caput inferius, significabit paucitatem aquarum et famem magnam et ignis ignis FVM] ignes B, cumbustionesque et guerras in terra Babilonica Babilonica] Babilonie Be et in terra Arabum et Phorcorum Phorcorum F] Phoicorum V; Porcorum Be; Forcorum BM. Phorcarum is probably a mistake for Persarum. See the Liber de de significatione cometarum, ed. L. Thorndike, pp. 42-43: �Et [Aurora] significat secundum quod dicit Ptholomeus siccitatem et deffectum pluviarum in Babiloniam et Persam [�] Et similiter comburentur multe domus in partibus occidentalibus, sicut in Egipto et in Arabia. Caldei nominaverunt istum cometam Muzbah et dixerunt quod quando apparuerit, ostendit magnam siccitatem in terra Persarum.� et in Egipto quousque quousque F] usque V; in his Be; versus BM applicetur ad occidentem occidentem] occidens sic Be.
⟨6⟩ De stella que Argentum dicitur 7a De stella que Argentum dicitur 7a F] om. VBeBM
Argentum Argentum FBeBM] Argenteum V habet radium pulc⟨h⟩erimum pulcerimum F] pulcherimum VBe; pulc⟨h⟩rum valde BM et album ad modum argenti purissimi quod non potest diu aspici, quod quod F] om. V; et BM quando apparuerit, significabit annos fertiles in terra ubi hoc erit. Et melius erit si apparuerit Iove in signo aquatico existente.
⟨7⟩ De stella que Rosa dicitur 8a De stella que Rosa dicitur 8a F] om. VBeBM
Que vero Rosa dicitur Que vero Rosa dicitur F] Et illa que dicitur Rosa VBeM; Rosa B est magna et rotunda, et habet faciem ad modum hominis et color eius est ut ut i. m. V color argenti in auro commixti commixti] commisti F. Que quando apparet, significat mortem regum et principum add. B et divitum, et mutabuntur res mundane et venient meliores.
⟨8⟩ De stella que Nigra dicitur 9a De stella que Nigra dicitur 9a F] om. VBeBM
Illa que dicitur Nigra est ex natura Saturni et est in et est in F] et eius VBeBM colore magis cerulea quam nigra. Et quando apparuerit, significabit mortalitatem multam et decollationem mortalitatem multam et decollationem] mortalitatem et militum decollationem BM.