Ex Centiloquio Ptolomei

1. Hali duplum exponit hoc verbum: Ex te, id est tuo experimento, et illis, scilicet scriptis maiorum, aliter ex te scilicet si naturaliter fueris dispositus ad hanc artem predicendi futura, et ex illis scilicet antiquorum experimentis. Epilentici non numquam predicunt futura et heremite item fere fere] uncertain reading V per somnia etc. Nam in illis vis anime rationalis magis libera est.

2. Hoc verbum non sonat de electione astronomica, sed volebat improbare rationes eorum qui dicebant orbes celestes non esse animalia cum non moveantur ad occidentem †d...m† positionis sicut animalia. Sed quia orbes possunt in inferiora omnia, elegerunt nobiliorem incessum qui non habet resistentiam etc.

3. Fortitudo planete, domus exaltatio, orientalitas in tribus superioribus et habitudo bona ad Solem.

4. Secunde stellarum sunt comete, stelle cadentes, circuli circa Solem et Lunam etc.

6. Nativitatem comparat corpori, electionem medicine vel cibo. Medicina reperiens corpus sanum augebit sanitatem, si parum, debile sanabit, si valde infirmum, non sanabit nec videtur aliquid agrere licet aliquid agat. Exemplum, sit aliquis natus fortis, ut 10, et alius adversarius suus fortis, ut 8, numquam proficiet electio primo, nisi fortitudo electionis sit sit] followed by one crossed out letter q V maior quam ut duo.

9. Antiqui aspiciebant, quando planeta egressus radios Solis ingrediebatur, hos vultus et tunc ponebant in ascendente ac imagines faciebant. Commemorat se vidisse quod famulus cuiusdam equitis Romani a scorpione intoxicatus sanabatur postquam bibit vinum in quo contritum erat thus sigillatum annulo scorpionis. Erat enim imago scorpionis in lapide annuli facta Luna existente in Scorpione. Non solum autem thus, sed et alia materia huiusmodi virtutem ex imagine recepit.

10. Si hora nativitatis constat, aptandus est significator nati, sive bonus fuerit sive malus. Si non consideremus naturam et mores mores] followed by two crossed out words cui elige V hominis cupientis electionem, ut vide, significatorem suum congoscamus. Sepe aptande sunt infortune, ut quando calorem intendere volumus aut mendacia aut punire reos etc. Medici utuntur venenis in purgationibus et exp†…us†.

13. Sphericam vim dicit celestem, ut si in aliqua revolutione significatur ver futurum pestilens et in hieme precedenti fiant multe pluvie ac tonitrua, que secundum medicos significant ver multarum egritudinum, confirmabitur iudicium astrologi.

14. Indi quando videbant septimam et dominum eius impeditos, differebant reversionem.

15. Antiqui reges occidebant omnes pueros pueos] followed by three crossed out words regnorum suorum qui V in regno suo quorum nativitates regnum pollicebantur et quorum ascendentia cadebant ab ascendente regni.

16. Quatuor sunt commixtiones: Aut enim bonus preest loco malo, scilicet loco infortune, et significatur malum a iustis, ut testificatio per iustos super aliquo reo, aut malus preest malo loco, aut bonus preest loco bono, aut malus preest loco bono etc. Aspectus autem fortune minuit vel malum, aspectus autem fortune ad huiusmodi locum auget malum et minuit bonum.

18. In coniunctione enim luminarium pars fortune est in ascendente etc.

19. Iupiter fortificat naturam unde resistit medicine.

20. In membro quod respicit Luna plus commoventur humores et augmentur unde etc.

21. Applicatio enim ad planetam sub terra movet medicinam ad inferiora etc.

22. Per facere intelligit scindere, per exercere uti eis.

23. Hali tangit 8 modos figurationum quorum primus est fortis apparens iuvans, secundus fortis apparens nocens, fortis occultans iuvans, fortis occultus nocens, debilis apparens iuvans, debilis apparens nocens, debilis occultus iuvans, debilis occultus nocens.

24. Eclipsis Lune fuit in medio celi mensis cuiusdam que duravit tribus horis. Unde unde] followed by one crossed out word significat V debilitatio regni durabit tribus mensibus. Locus eclipsis distat per 90 gradus ab ascendente, qui sunt medietas respectu 180. Unde in 45^to die post eclipsim videbitur maxima intensio illius effectus etc. Septentrionale consideratur in Quadripartito.

25. Motus partium consequitur motum primum qui est contra successionem signorum. Inter partes ipse sunt †…†aliter in primo mobili, quod non habent motum nisi contra successionem signorum.

26. Occultantur homines et occultantur actiones. In occultatione hominis melius est quod exeat significator desub radiis. Si enim intraret, significaretur mors. In actionibus vero suis significator intret radios, ut si quod secretum omnino occultari et nulli unquam patefieri volumus. Et angulus terre aptus est his occultationibus.

29. Dignitas nati scitur a tribus superioribus orientalibus a Sole et in dustoria. Sic enim natus consequitur statum parentum suorum. Sed si fuerit aliqua stellarum fixarum, que dicuntur Albebeniet et sunt 15 de prima magnitudine, in ascendente aut medio celi cum domino anauba luminarium et cum parte fortune, exaltabitur natus ad maximam dignitatem etc., papa Paulus Secundus.

〈30. In verbo 30 consideranda etiam est similitudo figure nativitatis cum figura coniunctionis medie vel minoris que significant regnum vel sectam.〉 30 ... sectam] add. i. m. V

33. Consimilitudo ascendentium in amicitia est aspectus trinus vel sextilis.

37. Hali applicat hoc verbum 37 ad nativitates et interrogationes. Cum moderamine intelligendum ut si in nativitate cuius planeta significatur, interfectio aut mors violenta suis manibus occidetur. Et ideo notanter dixit vix fretum.

38. Indi quando videbant Mercurium in in] followed by two crossed out letters V domo Saturni, iubebant natum accomodari studiis luminarium.

41. Septima signat locum ad quem quis vadit, octava lucrum in eo loco, prima locum reditus, secunda lucrum ibidem.

42. Si mali fuerint contrarii complexioni egritudinis, minuitur malum eorum, et si boni conveniunt complexioni egritudinis, minuitur eorum bonitas.

43. Matrimonium fit secundum naturam et leges, fornicatio secundum naturam et non legem, sodomia neque secundum naturam neque secundum legem.

44. Ita ut sit ascendens egritudinis septima nativitatis aut quarta aut octava, nam si sic, erit horrendum, nisi figura revolutionis sit similis illi figure egritudinis.

45. Quod dicitur de ascendente †…† intelligendum est de domino anauba.

46. Alkiren et coniunctio dustoria est orientalitas orientalitas] corr. ex occidentalite V trium superiorum a Sole et in angulis etc. aut occidentalitas inferiorum a Luna, sitque pars fortune que cecidit in intronizatione regni in ascendente nativitatis.

47. Partitiones sunt hee: malus in loco boni, bonus in loco boni, malus in loco mali, et bonus in loco mali. Natura mali erit ex natura planete maligni. Saturnus enim per occultam accusationem et blasphemiam, Mars per violentiam. Genus autem rei sive occasio erit ex loco planete, ut si fuerit in domo regia, erit ex parte regis, si in domo substantie, ex parte substantie.

48. Convenientie sunt ex aspectibus bonis, ex proiectione radiorum fortunarum ad eos et ex existentia in locis bonis.

49. Angulus decime fortior est ceteris angulis, maxime in causa dominii. Recipiens dispositionem fortior est datore.

50. Exponit omnes combinationes seriatim, binaria ex binis, trinaria ex trinis.

51. Hora nativitatis notificat horam casus spermatis, que quidem quidem] followed by two crossed out words satu necessaria V utilis est ad cognoscendum complexionem corporis et ordinem sive habitudinem membrorum et alia multa que accidunt fetui ante exitum suum. In mora media et ascendens et Luna faciunt circulos perfectos, in mora minori deficiunt a circulis perfectis, in maiori abundant. Si igitur in mora media, fiunt circuli perfecti, quomodo possunt constare ex diebus integris, cum Sol non quiescat, interim neque perfectum faciat circulum. circulum] multa vide alia circa hanc considerationem add. i. m. in red V

52. Significatores sunt qui maiorem habent dignitatem in ascendente. Postquam reperti sunt significatores in summitatibus circulorum, aspice etiam patrem et matrem. Nam si illi fuerint longi, ratificabitur significatum, si breves, natus erit mediocris. Principium signi accipe usque ad 6 gradus.

53. Statio prima et retrogradatio significant pinguedinem, statio autem secunda et directio significant maciem. Sed ex circa hec notanda est etiam statura parentum.

55. Decima domus preest navi et undecima rebus que sunt in navi.

57. Ascendens et eius dominus significant egrotum, septima et eius dominus medicum. Dominus igitur septime impeditus impedit medicum.

60. Quilibet planeta habet certos mores in hominibus qui, quando veniunt preter solitum, reputantur tanquam egritudines, unde in eis iudicium fiet sic in egritudinibus.

62. Dividit menses quatuor quartas et iubet videre almutam super loco Lune in illis. Item aspice gradum ascendentem etc.

63. Hali accipit elevationem secundum epiciclum. Eum enim qui minus distat ab auge vera epicicli sui quam aliter dicit elevari super alterum. Has coniunctiones dicit habere effectus mirandos, presertim cum fuerint in ascendente anni vel quartis aut in alinthia aut eclipsi Solis vel Lune.

64. Videtur velle quod promissum coniunctionis minoris non impleatur, nisi coniunctio media confirmet, scilicet per profectiones etc., neque coniunctio media absque coniunctione maiori certum dabit iudicium.

65. Antiqui quando extrahebant significatorem interrogantis ab ascendente, videbant haberet inter aliquam dignitatem in coniunctione minori que precessit. Et si sic, dabant rursum absque formidine, si non, remittebant significationem suam et fecerunt ei participem significatorem significatorem] followed by one crossed out word coniunctionis V extractum per ea que commemoravit Ptolemeus. Zael in omni interrogatione aspexit ad dominum coniunctionis vel preventionis que precessit interrogationem. Et si ei si ei] corr. ex si eum V fuit dignitas in ascendete, fecit eum participem significatori interrogationis. Si autem invenit eum in angulo, accepit eum solum absque participatione alterius. Et hinc erat veridicus.

67. Hali accomodat hoc nativitatibus et interrogationibus. Si †...† videmus significatam prosperitatem, non iudicemus complete, nisi sciamus an ille sit capax tante prosperitatis aut dignitatis. Hoc verbum quasi idem est cum 17^mo.

68. Hali exponit de quolibet nocente impedimentum est inseperabile. Egirtudo autem egressio a temperamento.

69. Et illi dicit scilicet mali oppositi. In Perseo est una una] commented in the margin with the word prima V nebulosa cuius longitudo 1.16.20, latitudo 40.45 septentrionalis. Prima Cancri, que dicitur Presepe, est nebulosa cuius longitudo 4.0.0, latitudo septentrionalis 0.40. Extra figuram Leonis est una nebulosa cuius longitudo 5.14.30, latitudo septentrionalis 3.0. Apud Scorpionem est una nebulosa cuius longitudo 8.20.50, latitudo meridiana 13.5. Octava Sagitarii est nebulosa cuius longitudo 9.4.50, latitudo 0.45. Prima Orionis est nebulosa cuius longitudo 2.16.40, latitudo meridiana 13.50. 1500 Christi add. in the margin of this paragraph V

71. Mars et Venus in masculinis faciunt viros masculinos et naturales. Inde si ambo fuerint orientales, natus forte amabit pueros. Si autem Venus et Mars fuerint in femininis et aspexerit eos Saturnus occidentalis, erit coitus eius innaturalis et forte rogabit viros ut coeant cum eo. Si tamen fuerit femina et locus Veneris ac Martis masculinus et ipsi orientales, fugiet viros et eliget fricare puellas. Si vero Mars et Venus sint in femininis et ambo occidentales, coibit naturaliter. Si vero fuerit Iupiter in loco Martis, erit coitus secundum legem. Et si Mars solus prefuerit absque aspectu Iovis, coibit quam plurimum preter legem.

72. Domini anauba nativitatis etc., id est Solis in die et Lune in nocte. Si enim primus dominus triplicitatis salvus fuerit, significabit primam tertiam vite salubrem etc. Non solum autem dominus triplicitatis luminarium considerari iubet, sed et gradus ascendentis, si nativitas sit coniunctionalis, aut partis fortune, si preventionalis. Dominus anauba alibi, id est dominus novenarie.

73. Nam fortuna aspiciens gradum abscidentem aut existens in octava dat mortem naturalem. Et si sic, natus morietur ex morbo calido in capite in lecto suo.

77. Gradus ascendens dirigitur pro statu corporis, scilicet egritudine, sanitate etc. etc.] followed by an uncertain crossed out word V Luna autem dirigitur pro esse corporis in hilaritate et agilitate et quod sit obediens anime et agat ea que pertinent ad animam.

80. Venus est significatrix coitus, maxime si fuerit domina septime. Iuncta itaque Saturno facit sodomitam aut exercebit sperma cum manu. Et si Saturnus fuerit orientalis, amabit pueros et turpes turpes] followed by one crossed out word homines V preponet formosis. Si autem Venus incorporatur Marti, non erit natus zelotipus, sed coibit cum pueris et pueri cum illo et uxoribus eius et fortasse fornicabitur cum propriis filiabus aut filiis etc.

81. Quarta pars est per id quod est inter unum significatorem et alium, non per gradus, sed per motum in diebus vel horis, non autem per unum graduum. Quinta pars est per dationem annorum sicut fit per alcocoden aut accipiendo vice annorum dies. Sexta si significator promittit aliquid, deinde est retrogrades, non potest perficere, nisi fiat directus etc. Septima ut si propter discordiam significatorum non potest concludi de itinere. Mars autem fuerit cum parte itineris aut in nona promovebit iter.

〈83. Hora adeptionis dignitatis, vasalli scilicet a principe suo etc. Quandoque enim absenti traditur officium vel dignitas. Ab hac hora scitur status vasalli erga principem, scilicet an erit obediens aut utilis etc. Hora autem intronizationis significat modum eius in opere suo. Tunc enim primo subditi confitetur eum prefectum suum.〉 Hora … suum] add. in the bottom margin of folio 44v V

84. Si enim Saturnus esset dominus secunde, non fiet tantum malum. Malignus enim tuetur locum suum et non sunt rapi. Iupiter autem non suffert fraudes unde etc.

85. In intronizatione regis ascendens est populi et secunda substantie eius. Sed in intronizatione villici vel prefecti ascendens est villici, secunda populi et substantie eius et Et] followed by an uncertain crossed out word †quic...† V cuicumque preest princeps. Si Mars Mars] followed by two crossed out words verbi gratia V fuerit dominus ascendentis, cum malus non infortunet dignitates suas, non est dubium quin disperdat quicquid est aliorum et salvet quod est suum, ut in precedenti verbo decisum est. Commissio dispositionis est coniunctio vel applicatio. Laudabilis quidem ex trino vel sextili aut coniunctione fortune, illaudabilis autem ex quarto vel opposito.

87. Verbi gratia, si hoc anno signum profectionis est Aries, futuro erit Taurus. Sic uni anno debentur 13 signa. Divisis ergo 365 diebus et quarta per 13 cedent unicuique signo dies 28, hore 2 et minuta 18, et ille vocatur mensis profectionis. Si autem in principio in principio] corr. ex hoc anno V huius presentis anni principium Arietis ascenderit in principio anni futuri, ascendens variabitur per tria signa et decimam partem signi fere. Divisis itaque 365 diebus et quarta per 15 et 1/10 exibunt 24 dies et quinta diei fere, et tantus erit mensis ascendentis, mensis autem solaris patet.

89. Nam septima in figura est quarta a quinta, unde significabit patrem patris. Sexta autem cum sit tertia a domo patrum, significabit fratres patrum. Item eadem sexta significabit filios fratrum quia quinta a domo fratrum etc.

90. Significator est qui habet dignitates in ascendente et locis luminarium, si sit vacuus cursu, scilicet non committens dispositionem suam alteri. Si enim committit alteri et ille iterum alteri, veniendum est ad ultimum, qui scilicet dispositionem suam nulli alteri committit, dummodo saltem fortis est ex seipso et ex figura. Etatem rei nonnulli accipiebant ex orientalitate ac occidentalitate, per naturam rei intellliget actionem vel passionem.

91. Significatorem extrahit ut in precedenti.

92. Saturnus habet orientem, Mars occidentem, Venus meridiem, Iupiter septentrionem.

95. Indi iudicabant per imagines singulorum graduum: In primo gradu Arietis ascendit vir niger indutus veste alba etc.

96. Hali dicit de angulo qui est circa eclipsis locum quasi non solum debeat considerari angulus precedens eclipsim, sed is qui propinquior est loco eclipsis.

99. Arabes vocant assub et alnahezit.

100. In anno Arabum 290 Hali dicit se vidisse multas stellarum iaculationes quas vocant assub, que duraverunt per 4 horas noctis. Hinc secuta est magna caristia et accrementum Nili. Item in anno Arabum 300 vidit cometam durantem undecim noctibus. Hinc secuta est mors regis Egipti, hostes ingressi sunt Egiptum.