PAL

Ptolemaeus Arabus et Latinus

_ (the underscore) is the placeholder for exactly one character.
% (the percent sign) is the placeholder for no, one or more than one character.
%% (two percent signs) is the placeholder for no, one or more than one character, but not for blank space (so that a search ends at word boundaries).

At the beginning and at the end, these placeholders are superfluous.

Ptolemy, Almagesti (tr. Gerard of Cremona)

Venice, Petrus Liechtenstein, 1515 · 65r

Facsimile

sua ad applicationem veram superfluit parte una et sex minutis, erit hora quinque mensium magnorum addens super medium in longitudine quinque partes et 44 minuta. Et similiter superfluit Luna fere per cursum suum in latitudine in orbe suo declivi super illud quod aggregatur ex portionibus latitudinalibus que sunt quinque mensium mediorum, que sunt 153 partes et 21 minuta fere. Erit ergo quod aggregatur ex cursu vero qui videtur in latitudine in quinque mensibus magnis 159 partes et 5 minuta. Termini vero eclyptici qui sunt ab utraque parte orbis signorum in longitudine Lune media continent ex partibus in orbe quidem magno descripto super duos polos orbis Lune declivis partem unam fere, quoniam partes que sunt longitudinis minoris erunt pars una et tria minuta et 36 secunda, et que sunt longitudinis maioris erunt 56 minuta et 24 secunda, in orbe vero declivi a duobus nodis undecim partes et 30 minuta. Quapropter aggregatur ut sit arcus qui est inter eos qui non eclypsantur 157 partes tantum, que sunt minores eis quas secant quinque menses maiores ex orbe declivi, scilicet 159 partibus et quinque minutis secundum duas partes et 5 minuta. Manifestum est igitur ex eis que prediximus quod possibile est ut eclypsetur Luna in quinque mensibus magnis in oppositione prima et separatione sua, a quocunque duorum nodorum fuerit, et eclypsetur in oppositione postrema etiam in cursu suo ad nodum oppositum illi nodo, et ut sint tenebre in ambabus eclypsibus ab eisdem partibus orbis signorum, et ut nunquam sint econtrario illius. Et ita declarabitur nobis quod possibile est ut sint in quinque mensibus magnis due eclypses lunares.

Secundum similitudinem vero iam narrati declarabitur nobis quod non est possibile ut sit illud in septem mensibus, quamvis ponamus eos septem menses minores, in quibus erit Sol in cursu suo minore et Luna in cursu suo maiore. Quoniam etiam in septem mensibus mediis erit cursus medius in longitudine (qui est cuiusque duorum luminarium) secans 203 partes et 45 minuta et cursus Lune in orbe revolutionis 180 partes et 43 minuta. Harum vero partium 203 partes et 45 minuta cum fuerit Sol in cursu suo minore ab utraque parte longitudinis longioris minuent ex motu medio quattuor partes et 42 minuta, et 180 partes et 43 quidem minuta que sunt orbis revolutionis Lune cum fuerit Luna in cursu suo maiore ab utraque parte longitudinis propinquioris addent super cursum medium novem partes et 58 minuta. In tempore ergo septem mensium minorum, cum fuerit Sol in cursu suo minore et Luna in cursu suo maiore, erit Luna iam pertransiens Solem secundum id quod aggregatur ex partibus ambarum diversitatum, quod est 14 partes et 40 minuta. Quapropter cum acceperimus partem duodecimam earum et addiderimus ipsam super quattuor partes et 42 minuta, que est quidem diversitas Solis, erit quod aggregabitur ex eo quinque partes et 55 minuta fere. Et illud est quod minuit cursus in longitudine in septem mensibus minoribus a medio. Et est etiam quod minuit cursus in latitudine ab eo quod aggregatur ex partibus septem mensium mediorum, que sunt 214 partes et 42 minuta. In septem ergo mensibus minoribus erit illud quod superfluit Luna in latitudine in orbe suo declivi 208 partes et 47 minuta. Erit ergo totus arcus magnus qui est inter terminos eclypticos in longitudine Lune media orbis declivis que est apud unum duorum nodorum, scilicet illum ad quem vadit et illum nodum a quo recedit opposito illi, 203 partes tantum. Iam ergo manifestum est quod non erit possibile quod cum eclypsabitur Luna in septem mensibus minoribus in oppositione prima, quocunque modo fuerit, ut eclypsetur in oppositione postrema.

Ostendam igitur etiam quod iam possibile est apud illud quod est illius simile quod diximus ut eclypsetur Sol duabus vicibus in quinque mensibus magnis in omnibus plagis habitabilibus. Nos enim iam ostendimus quod in quinque mensibus magnis erit cursus Lune in latitudine 159 partes et 5 minuta. Et erit arcus qui est super Solem, in quo non erit eclypsis in longitudine Lune media, secundum illam quantitatem 167 partes et 36 minuta, quoniam elongatio terminorum eclypticorum ab orbe signorum in orbe descripto super duos polos eius erit 32 minuta et 20 secunda et in orbe quidem Lune declivi sex partes et 12 minuta. Manifestum igitur est quod cum non fuerit Lune diversitas aspectus, non erit possibile ut sit illud, propter hoc quod arcus in quo non erit eclypsis erit maioris longitudinis arcu cursus Lune in quinque mensibus magnis, in orbe quidem Lune declivi cum octo partibus et 31 minutis et in orbe quidem qui est super rectum angulum orbis signorum 45 minutis fere. Ubi vero erit possibile ut sit diversitas aspectus in una duarum coniunctionum extremarum aut in ambabus simul addens in latitudine super 45 minuta, tunc ergo erit possibile ut sint ambe coniunctiones extreme eclyptice. Manifestum igitur iam est quod in tempore medio quinque mensium, cum fuerit Luna in cursu suo minore et Sol in cursu suo maiore a duabus tertiis Virginis ad duas tertias Aquarii, Luna precedet Solem etiam partibus ambarum diversitatum, que sunt 13 partes et 18 minuta. Has vero partes et partem duodecimam earum percurrit Luna per cursum suum medium in die et duabus horis et quarta hore. Manifestum est igitur quod quia fuit tempus medium quinque mensium 147 dies et 15 hore et medietas et quarta hore fere, erit tempus maius quinque mensium 148 dies et 18 hore. Et propter hoc cum fuerit coniunctio prima in duabus tertiis Virginis, erit coniunctio postrema in duabus tertiis Aquarii ante omnes hos dies sex horis. Inquirimus ergo ubi et quando erit possibile ut sit diversitas aspectus Lune in uno horum duorum