⟨I⟩ ⟨LIBER I⟩

⟨I.0⟩ In primo libro Iudicialium Claudii Ptholomei ad Syrum insunt ista capitula

Primum. Prohemium

2. Quod pronosticatio per astronomiam sit possibilis et usque ad quid

3. Quod etiam sit proficua

4. De uirtute erraticorum astrorum

5. De beneficiis et maleficiis

6. De masculinis et femininis

7. De nocturnis et diurnis

8. De uirtutibus configurationum ad solem

9. De uirtute non errantium astrorum

10. De temporibus anni

11. De uirtutibus quatuor orizontis angulorum

12. De tropicis et equinoctialibus et de fixis et hiis que duorum corporum signis

13. De masculinis et femininis signis

14. De configuratis duodenis partibus

15. De imperantibus et obedientibus similiter signis

16. De aspicientibus et equipotentibus inuicem signis

17. De inconnexis

18. De domibus uniuscuiusque astri

19. De triplicitatibus

20. De exaltationibus

21. De dispositione terminorum

22. De locis et partibus uniuscuiusque

23. De faciebus et claritatibus et talibus

24. De coniunctionibus et refluxionibus et aliis uirtutibus

⟨I.1⟩ Prohemium. Capitulum primum

⟨1⟩ Hiis que instituunt per astronomiam pronosticum finem, o Syre, cum duo insint maxima et principalissima: unum quidem quod [et] primum est ordine et uirtute, per quod motuum solis et lune et astrorum factas semper ad inuicem figurationes comprehendimus, secundum autem, per quod per naturalem proprietatem figurationum ipsorum inditas permutationes contentorum consideramus.

Primum quidem, propriam et propter se eligibilem habens theoriam, etiam si finis qui est ex connexione secundi non concludatur, in propria compilatione ut maxime inerat demonstratiue tibi traditum est.

⟨2⟩ De secundo autem et non similiter perfecto nos in presenti faciemus sermonem secundum congruentem philosophie modum, et quomodo, si quis intendat maxime amori ueritatis, non comparabit comprehensionem ipsius certitudini primi et semper eodem modo se habentis, non recogitans quod in multis debile et difficulter regibile materialis qualitatis, neque pigritabit ad eam que est contingens considerationem plurimorum et excellentiorum simptomatum, ita euidenter eam que a continente causam insinuantium.

⟨3⟩ Quoniam autem omne quidem quod difficile attingitur a multis facile accusabilem habet naturam, in propositis uero duabus comprehensionibus prioris quidem criminationes cecorum penitus utique erunt, secunde autem criminationes facile in promptu habent occasiones (aut enim difficultas precognitionis in quibusdam facit opinionem omnimode incomprehensibilitatis, aut preuisorum difficultas euitationis finem tamquam inutilem reiecit): temptabimus breuiter ante particularem narrationem mensuram utriusque, possibilitatis uidelicet et utilitatis, talis precognitionis speculari, et primo mensuram possibilitatis.

⟨I.2⟩ Quod pronosticatio per astronomiam sit possibilis et usque ad quid. Capitulum 2^m

⟨1⟩ Quod quidem igitur tradatur et pertingat quedam uirtus ab etherea et perpetua natura ad omnem eam que circa terram et ad per omnia transmutabilem naturam eorum que sub luna primorum elementorum, ignis scilicet et aeris, que continentur quidem et immutantur a motibus qui sunt penes etherem, et continent et immutant reliqua omnia, terram scilicet et aquam et que in ipsis plantas et animalia, omnibus utique euidentissime et per pauca liquebit.

⟨2⟩ Sol et enim disponit aliqualiter semper cum continente omnia que circa terram, non solum per transmutationes que fiunt per tempora anni ad genituras animalium et plantarum fructificationes et fusiones aquarum et corporum transmutationes, sed etiam per periodos in singulis diebus, calefaciens quidem et humectans et exsiccans et infrigidans ordinate et consequenter consimilibus [et] figurationibus factis ad locum qui est secundum uerticem capitum nostrorum.

⟨3⟩ Luna uero, tamquam propinquissima terre, exhibet super eam plurimum defluxum, compatientibus sibi et commutatis plurimis et inanimatis et animatis, et fluuiis quidem augmentantibus et minuentibus inundationes suas cum lumine ipsius, maribus autem conuertentibus ad orientes et occidentes proprios impetus, et plantis et animalibus, uel totis uel secundum partes aliquas, completis cum ipsa et condiminutis.

⟨4⟩ Astrorum etiam non errantium et errantium accessus plurimas faciunt diuersitates continentis, estuosas et uentosas et nebulosas, a quibus et ea que sunt circa terram conformiter disponuntur.

⟨5⟩ Iam autem et que ad inuicem ipsorum configurationes, concurrentibus aliqualiter et commixtis uirtutibus, plurimas et uarias transmutationes efficiunt. Optinente quidem solis uirtute ad uniuersalem impressionem qualitatis, cooperantibus autem uel impedientibus secundum aliquid reliquis, et luna quidem euidentius et frequentius ut in coniunctionibus, dichotomiis et pleniluniis, astris autem tardius et insensibilius, ut in apparitionibus et occultationibus et adnuitionibus.

⟨6⟩ Quod autem hiis ita consideratis, non solum que iam concreta sunt necessarium aliqualiter disponi ab horum motu, sed et spermatum principia et fructificationes informari et regulari ad propriam continentis qualitatem, omnibus utique uidebitur consequens esse.

⟨7⟩ Qui uero magis obseruatiui agricolarum et pastorum ab accidentibus uentis penes coitus et seminum proiectiones coniecturant qualitatem euenturorum. Et uniuersaliter grossiora quidem et que per notabilioras configurationes solis et lune et astrorum significantur, et ab hiis qui non naturaliter sed obseruanter solum intendunt, [et] ut ad omne prenosticari uidemus.

⟨8⟩ Que quidem ex maiori uirtute et simpliciori ordine etiam a penitus idiotis, magis autem et a quibusdam irrationalium animalium, ut puta differentias annuales temporaneitatum et uentorum; horum enim ut in totum sol causa est. Que autem minus sic se habent, ab hiis qui iam assueti sunt circa obseruationes penes necessarium, sicut a nautis particulares tempestatum et spirituum presignificationes queque fiunt penes periodalius a configurationibus lune uel etiam non errantium astrorum ad solem.

⟨9⟩ At tamen quia neque ipsorum horum tempora et loca ab ⟨in⟩experientia certitudinaliter possunt comprehendere nec errantium astrorum accessus, que et ipsa per plurimum conferunt, sepe ipsis falli euenit.

⟨10⟩ Quid igitur prohibet eum qui certitudinaliter nouerit omnium astrorum et solis et lune motus, ita ut nullius figurationum nec tempus nec locus lateat ipsum, receperitque ex longe precedente continua ystoria ipsorum ut ad omne dicatur, quamuis non eas que secundum ipsum quod subicitur sed uirtute effectiuas (puta ueluti naturam solis quia calefacit et lune quia humectat, et in reliquis similiter), et sufficiens fuerit ad hec talia existentia, naturaliter simul et bene coniecturabiliter, deprehendere eam que ex commixtione omnium qualitatis proprietatem, ut possit quidem in unoquoque datorum temporum ex habitudine tunc apparentium proprietates continentis dicere (ut puta quia calidus aut humidus erit)?

⟨11⟩ Et possit etiam penes unumquemque hominum uniuersalem qualitatem proprie complexionis conspicere ab eo quod secundum constitutionem continente (puta quod secundum corpus quidem talis et secundum animam [et] talis), et euentus per tempora, propterea quod tale continens tali complexioni commensuratum aut etiam aptum sit ad bonam habitudinem, tale incommensuratum et procliue ad malignationem?

⟨12⟩ Ideoque quod quidem possibile talis comprehensionis per hec et similia est conspicere. Quod autem facile occasionabiliter quidem, non oportune tamen que ad ⟨im⟩possibile habet criminationem, sic utique deprehendemus. Primo quidem enim peccata eorum qui non certitudinaliter examinant opus, que sunt multa ueluti in magna et multarum partium theoria, et uerum dicentibus faciunt opinionem quod a casu, non recte. Quod enim tale non scientie, sed utentium est impotentia.

⟨13⟩ Deinde et plurimi lucri gratia artem alteram a suo nomine credentes, ydiotas quidem decipiunt, insinuantes se predicere multa etiam eorum que nullam naturam habent ut precognoscantur, studiosioribus autem per hoc dant occasionem ex equo despiciendi pronosticationem naturam habentium ut predicantur. Neque hoc oportune. Neque enim philosophiam destruendum, quia aliqui fingentium ipsam nequam uidentur.

⟨14⟩ Sed tamen euidens est quod, et si perscrutabiliter aliquis ut possibile est maxime et familiariter ad mathemata accedat, contingit ipsum sepe deficere, propter nullum quidem dictorum, sed propter ipsam rei naturam et propter infirmitatem ad magnitudinem pronuntiationis.

⟨15⟩ Vniuersaliter enim, cum hoc quod theoriam que est circa qualitatem materie omnem accidit esse uerisimilatiuam et non assertiuam, et maxime collectiuam ex multis dissimilibus, adhuc antiquis planetarum configurationibus, ⟨a⟩ quibus tamquam eodem modo se habentibus nunc adaptamus obseruatos a prioribus effectus illorum, quasi similes quidem enim possunt esse magis aut minus et hee post longa tempora. ⟨2.16⟩ In nullo autem dissimiles nequaquam, conrestitutione omnium que in celo cum respectu ad terram examinate non concessa, aut non totaliter aut non secundum tempus sensibile homini (nisi aliquis uane opinetur circa notitiam et comprehensionem incomprehensibilium aut circa uite hominis tempus mensuratum), ita ut propter hoc predictiones aliquando fallant dissimilibus existentibus suppositis exemplis.

⟨17⟩ Circa considerationem quidem igitur simptomatum que fiunt secundum continens, in hoc solo utique erit difficultas, nulla hic causa coassumpta motui celestium.

⟨18⟩ Circa geneaticas autem rationes et uniuersaliter circa rationes commixtionis singulariter uniuscuiusque, non paruas neque contingentes est uidere concausas proprietatis constitutorum. Spermatum enim differentie plurimum possunt ad proprietatem generis, quoniam quidem continente et orizonte supposito eodem, optinet spermatum unumquodque in figurationem proprii formabilis uniuersaliter, puta hominis et equi et aliorum; loca etiam generationis non modicas faciunt circa ea que constituuntur uarietates.

⟨19⟩ Et enim spermatibus secundum genus suppositis eisdem, puta humanis, et continentis consistentia eadem, preter differentiam regionum qui generantur multum differunt et corporibus et animis. Ad hec autem alimenta et consuetudines, omnibus premissis suppositis indifferentibus, conferunt aliquid ad deductiones particulares uitarum. Quorum unumquodque si non conferatur cum causis continentis, et si quam maxime plurimam istud habeat uirtutem (eo quod continens illis ipsis quod talia sint fiat concausa, huic autem illa nequaquam), multum errorem possint facere hiis qui in talibus opinantur posse cognoscere a solo altorum motu omnia, etiam que non ex toto sunt in ipso.

⟨20⟩ Hiis autem ita se habentibus, conueniens utique erit neque quoniam fallere quandoque contingit talem pronosticationem totum ipsius perimere, sicut neque gubernatiuam reprobamus propterea quod sepe deficiat. Sed ut in tam magnis et diuinis pronuntiationibus acceptare et amabile existimare quod possibile est, neque rursum omnia nobis humane et coniecturabiliter requirere ab ipsa, sed coaduocare et in quibus non est in ipsa ipsum totum dirigere; et sicut de medicis, cum requirunt aliquem, de ipsa egritudine et de proprietate infirmi, non querelamus interrogantes, ita et hic genera et regiones et alimenta aut etiam aliqua eorum que iam acciderunt supponentes non subsannandum.

⟨I.3⟩ Quod etiam sit proficua. Capitulum 3^m

⟨1⟩ Quo quidem igitur modo possibilis sit pronosticatio per astronomiam et quod pertingat utique usque ad sola illa symptomata que eueniunt secundum ipsum continens et ad ea que consecuntur hominibus a tali causa (hec autem erunt utique circa eas que ex principio ydoneitates potentiarum et operationum corporis et anime, et circa ipsorum per tempora passiones, multasque et modicas durabilitates, adhuc autem et quecumque extrinsecorum propriam et naturalem habent ad prima connectionem, ut ad corpus quidem possessio et conuictus, ad animam autem honor et dignitas, et horum per tempora fortunas), fere ut in summa factum est nobis palam.

⟨2⟩ Reliquum autem utique erit propositorum eam que secundum utile considerationem breuiter facere prius sumentibus, quomodo et ad quem finem aspicientes uirtutem ipsius utilitatis suscipiamus. Si quidem enim ad bona anime, quid utique erit magis conferens ad bonam operationem et gaudium et uniuersaliter boni placentiam tali cognitione studiosius, secundum quam humanorum et diuinorum efficimur conspectores?

⟨3⟩ Si autem ad ea que corporis, omnibus utique magis talis comprehensio cognoscet conueniens et oportunum ydoneitati que secundum unamquamque complexionem. Si⟨n⟩ autem ad diuitias uel gloriam uel talia, licebit ulterius et de tota philosophia idem hoc dicere, nullius enim talium est quantum in se ipsa acquisitiua. Sed neque illam propter hoc utique neque hanc iuste contempnemus, relinquentes id quod ad maius conferens est.

⟨4⟩ Totaliter autem utique exquerentibus dicent utique qui inutilitatem comprehensionis querelantur ad nichil principalissimorum aspicientes, sed ad ipsum hoc solum, quod eorum que omnino penitus futurorum precognitio superflua sit. Et hoc simpliciter ualde et non bene diiudicatum.

⟨5⟩ Primo quidem enim oportet considerare, quod etiam in hiis que ex necessitate euentura sunt quod quidem inexpectatum turbationes dementantes et gaudia extasim facientia maxime natum est facere, precognoscere autem assuescat et preparat animam meditatione absentium ut presentium et facit cum pace et tranquillitate singula euenientium recipere.

⟨6⟩ Deinde quod neque sic omnia oportet putare hominibus assequi ab ea que desuper causa tamquam ex principio ab aliquo insolubili et diuino precepto secundum unum quodcumque lege statuta et ex necessitate euentura, nulla alia simpliciter causa potente contraagere. Sed oportet tamquam quidem tempore motus celestium secundum fatum diuinum et intransponibile a seculo perseuerante, ea autem terrestrium alteratione secundum fatum naturale et transponibile, primas causas desuper suscipiente secundum accidens et secundum assequentiam.

⟨7⟩ Et tamquam hiis quidem propter uniuersaliores circonstantias hominibus accidentibus et non ex propria quacumque et naturali idoneitate (ut quando secundum magnas et difficile effugibiles immutationes, adustitionis uel pestilentiarum uel diluuiorum, in multitudinibus corrumpantur), contractiore causa cadente semper sub maiori et fortiori. Hiis autem que secundum quamcumque naturalem proprietatem, propter paruas et contingentes continentis contrapassiones.

⟨8⟩ Hiis enim ita receptis manifestum quia et uniuersaliter et particulariter quorumcumque quidem accidentium prima causa inuincibilis utique et maior omni contraagente fuerit, omnino penitus euenire necessarium. Symptomata autem que non ita se habent, horum que quidem sortiuntur contrapassionem inferentibus facile auertibilia fiunt; que autem non bene habundabunt curantibus et ipsa primas naturas assecuntur, propter ignorantiam tamen et non adhuc propter uirtutis necessitatem.

⟨9⟩ Idem autem uidebit utique aliquis accidere simpliciter et in omnibus habentibus naturalia principia. Et enim lapidum et plantarum et animalium, adhuc autem et uulnerum et passionum et infirmitatum, hec quidem ex necessitate facere aliquid nata sunt, hec autem si nichil contrariorum in contrarium agat.

⟨10⟩ Ita igitur oportet et que euenient hominibus predicere accedentes naturaliter ad talem pronosticationem et non secundum uanas opiniones; tamquam hiis quidem, quia multa et magna existunt factiua, ineuitabilibus existentibus, hiis autem suscipientibus immutationes propter contrarium. Quemadmodum et medicorum, quicumque possint per signa cognoscere passiones, pronosticant et que omnino periment et que capiunt auxilium.

⟨11⟩ In hiis autem que possunt uitari ita audiendum est geneaticum sermonem, uerbi gratia, quod tali complexioni secundum talem continentis proprietatem, mutatis suppositis commensurationibus in plus uel minus, talis passio consequetur. Sicut et medicum quidem, quia istud ulcus ampliationem aut putrefactionem efficit; metallici autem sermonis gratia, quod magnes ferrum trahit.

⟨12⟩ Sicut enim horum utrumque, quantum ex se quidem propter ignorantiam eorum que contraagent, omnino penitus assequetur uirtutem prime nature, neque autem ulcus ampliationem aut putrefactionem operabitur si cura in contrarium adhibeatur, neque magnes ferrum trahet confricato ipso allio; et hec ipsa autem prohibentia naturaliter et secundum fatum contrapatiuntur. Ita et in illis ignorata quidem euentura hominibus aut cognita quidem, non sortientia autem contrariis agentibus, omnino penitus consequentur ordinem prime nature. Precognita autem et bene habundantia curaturis, naturaliter rursum secundum fatum, aut non fient penitus aut moderatiora constituentur.

⟨13⟩ Totaliter autem tali uirtute eadem existente in hiis que in totalitate quadam uidentur et in hiis que particulariter, mirabitur aliquis propter quam causam de uniuersalibus credunt omnes, et possibilitati pronosticationis et utilitati precauendi.

⟨14⟩ Temporaneitates enim et non erraticorum significationes et lune figurationes plurimi precognoscere confitentur et multam prouidentiam faciunt solliciti de cautela ipsorum, semper ad estatem quidem que possunt infrigidari, ad hiemen autem calentium, et uniuersaliter preparantes naturas ipsorum ad temperantiam; et adhuc ad securitatem temporum et regiminum obseruantes stellarum fixarum significationes, ad principia uero coituum et plantationum configurationes lune secundum impletionem luminis, et nullus aliquatenus talia despicit neque tamquam impossibilia neque tamquam inutilia.

⟨15⟩ In particularibus autem ex reliquis proprietatibus complexionis (puta ex maiori et minori hieme et estu et ex proprietate complexionis secundum unumquemque) neque pronosticari adhuc possibile existimant aliqui neque multa posse uitari; quamuis manifestum sit, quod ad uniuersales estus si forte preinfrigidauerimus nos ipsos, minus estuabimus, et potest simile operari et ad ea que singulariter hanc complexionem augent in intemperantiam calidi.

⟨16⟩ Sed causa quidem talis peccati est difficultas et inconsuetudo pronosticationis particularium, quod quidem et in aliis fere omnibus incredulitatem facit; et ea que penes primas naturas efficiuntur ineuitabiliter, non collata ut ad omne dicatur uirtute contrapatiente pronostice propter raritatem ita perfecte dispositionis, opinionem fecerunt de omnibus simpliciter euenturis tamquam de immutabilibus et ineuitabilibus.

⟨17⟩ Estimo autem sicut de ipsa pronosticatione, et si non ex toto sit sine errore, tamen quod possibile est de ipsa maximo studio dignum uidetur, eodem modo et de euitatione, et si non est omnium remediatiua, tamen in quibusdam, quamuis pauca quamuis parua sint, diligenda est et acceptanda et non lucrum quodcumque existimare conuenit.

⟨18⟩ Hiis autem, ut uidetur, consentientes tamquam ita se habentibus Egiptii, qui maxime talem artis uirtutem produxerunt, coniunxerunt ubique medicinalem cum pronosticatione per astronomiam. Non enim umquam utique instituissent in contrarium regimina aliqua et preseruatoria contra dispositiones continentis superuenientes aut presentes uniuersales et particulares, si qua ipsis immutabilitatis et ineuitabilitatis euenturorum inesset opinio.

⟨19⟩ Nunc autem et quod potest contraagere secundum inferiores naturas in secundo loco sermonis qui est secundum fatum ponentes, copulauerunt cum pronosticationis uirtute eam que est secundum utilitatem et profectum, per uocatas ab ipsis medicinales compilationes, quatinus per astronomiam quidem suppositarum complexionum qualitates scire accidat et simptomata euentura propter continens et proprias ipsorum causas (tamquam sine horum notitia et auxilia secundum plurimum deficere debeant, uelut non omnibus corporibus aut passionibus eisdem commensuratis existentibus), per medicinalem autem a compatientibus aut contrapatientibus propriis unicuique preseruationes futurarum passionum et iam presentium curas indeficientes, ut contingit maxime, facientes perficiant.

⟨20⟩ Sed hec quidem nobis usque ad tanta summatim figuraliter predicta sint. Faciemus autem iam sermonem secundum introductorium modum, incipientes de proprietate uniuscuiusque celestium quantum ad ipsam effectiuam uirtutem, sequendo aptas obseruationes factas ab antiquis secundum naturalem modum et primas uirtutes errantium siderum, solis scilicet et lune.

⟨I.4⟩ De uirtute errantium astrorum. Capitulum 4^m

⟨1⟩ Sol deprehensus est efficaciam substantie habere in calefaciendo et remisse exsiccando. Hec autem maxime plus aliis facile sensibilia nobis fiunt propter magnitudinem ipsius et propter euidentiam transmutationum secundum tempora, quoniam quanto magis utique nobis appropinquat quantum ad locum qui est secundum uerticem, tanto magis nos ita disponit.

⟨2⟩ Luna autem plurimum quidem uirtutis habet in humectando propter uicinitatem ad terram uidelicet et propter humidorum exalationem, et disponit ita a regione corpora digerens et putrefaciens plurima; communicat autem debiliter et cum eo quod est calefacere propter illuminationes a sole.

⟨3⟩ Astrum autem Saturni plus qualitatis habet in infrigando et in exsiccando debiliter secundum infrigidationem, propterea quod plurimum, ut uidetur, distat simul a solis caliditate et ab exalatione circa terram humidorum. Constant autem uirtutes in hoc et in reliquis per obseruationes in configurationibus ad solem et lunam, quoniam hii quidem isto modo, hii autem illo, continentis consistentiam uidentur in maius aut minus immutare.

⟨4⟩ Mars autem maxime habet naturam exsiccandi et urendi conuenienter igneitati coloris et propinquitati ad solem, supposita sibi solari spera.

⟨4.5⟩ Iupiter autem temperatam habet efficaciam uirtutis, motu ipsius facto intermedio infrigidationis secundum Saturnum et ustionis secundum Martem; calefacit enim simul et humectat et, quia magis est calefactiuus a suppositis speris, fit fecundorum uentorum factiuus.

⟨6⟩ Venus autem eorundem quidem est secundum temperantiam factiua, sed secundum contrarium : calefacit quidem enim debiliter propter propinquitatem ad solem, maxime autem humectat sicut luna, propter magnitudinem proprii luminis attrahens exalationem ab humidis continentibus terram.

⟨7⟩ Mercurius autem ut ad omne ex equo aliquando quidem exsiccatiuus deprehenditur et humidorum consumptiuus, propterea quod numquam multum distat secundum longitudinem a caliditate solis; aliquando autem rursum humectatiuus, propterea quod superponitur spere lune propinquissime terre. Celeres autem facit in ambobus permutationes, uentosus factus tamquam a ueloci motu circa ipsum solem.

⟨I.5⟩ De beneficis et maleficis. Capitulum 5^m

⟨1⟩ Hiis ita se habentibus, quoniam quatuor passionum due quidem sunt fecunde et factiue, calidum uidelicet et humidum (per hec enim omnia congregantur et augentur), due autem corruptiue et passiue, siccum scilicet et frigidum (per que omnia disgregantur et pereunt), duos quidem planetarum, Iouem scilicet et Venerem et adhuc lunam, tamquam beneficos antiqui acceperunt, propter temperantiam et quia plus habent in calido et humido.

⟨2⟩ Saturnum autem et Martem maleficos tamquam contrarie nature factiuos, hunc quidem propter excessum infrigidationis, hunc autem propter excessum exsiccationis; solem autem et Mercurium propter communitatem naturarum potentes ambo, et magis simul uertibiles, cum quibuscumque aliorum socientur.

⟨I.6⟩ De masculinis et femininis. Capitulum 6^m

⟨1⟩ Rursum quoniam prima genera naturarum duo sunt, masculinum scilicet et femininum, propositarumque uirtutum que humide substantie maxime feminina existit (plus enim accidit uniuersaliter hec pars omnibus femininis, alia autem magis masculinis), merito lunam quidem et Venerem femininos nobis tradiderunt quia plurimum habent in humido, solem autem et Saturnum et Iouem et Martem propter siccitatem masculinos. Mercurium autem communem ambobus generibus, secundum quod ex equo factiuus est humide substantie et sicce.

⟨2⟩ Aiunt autem astra masculina et feminina fieri et secundum figurationes ad solem : matutinos quidem enim existentes et precedentes masculinos fieri, uespertinos autem et sequentes femininos. Et adhuc penes figurationes ad orizontem : in locis quidem enim ab oriente usque ad medium celi uel ab occidente usque ad oppositum medii celi sub terra tamquam orientales masculinos fieri, in reliquis uero duabus quartis tamquam occidentales femininos esse.

⟨I.7⟩ De diurnis et nocturnis. Capitulum 7^m

⟨1⟩ Similiter autem quoniam tempus facientium manifestissime distantie due hee existunt, que uidelicet diei masculina facta magis (propter calorem qui est in ipso magis et actiuam uirtutem), et que noctis feminina facta (propterea quod in ipsa est humiditas et pausatio), nocturnos quidem consequenter tradiderunt lunam et Venerem, diurnos autem solem et Iouem, communicantem autem secundum hec Mercurium et in matutina quidem figuratione diurnum, in uespertina autem nocturnum.

⟨2⟩ Distribuerunt autem utrique diuisionum et duos corruptiue nature, non tamen secundum easdem nature causas, sed secundum contrarias. Hiis quidem enim que bone complexionis copulata similia maiorem ipsorum profectum faciunt, hiis autem que corruptiue dissimilia admixta dissoluunt multum de malitia ipsorum. Hinc Saturnum quidem infrigidatiuum existentem calido diei aptauerunt, Martem autem siccum existentem humido noctis; ita enim uterque a complexione temperamentum adipiscens conueniens fit diuisioni bonam temperantiam precedenti.

⟨I.8⟩ De uirtute configurationum ad solem. Capitulum 8^m

⟨1⟩ Iam tamen et penes configurationes ad solem, luna et tres errantium maius et minus acciperunt in propriis suis uirtutibus. Luna enim secundum incrementum quidem ab ortu usque ad primam dichotomiam magis est factiua humiditatis, secundum illud autem quod est a prima dichotomia usque ad plenilunium caliditatis, secundum illud uero quod a plenilunio usque ad secundam dichotomiam siccitatis, secundum autem illud quod est a secunda dichotomia usque ad occultationem frigiditatis.

⟨2⟩ Errantes uero matutini quidem ab ortu usque ad primam stationem magis sunt humectatiui, a prima autem statione usque ad acronictum magis calefactiui, ab acronicto autem usque ad secundam stationem magis exsiccatiui, a secunda autem statione usque ad occultationem magis infrigidatiui.

⟨3⟩ Palam autem est quod ad inuicem commixti multas ualde differentias qualitatum efficiunt in continens nos, optinente quidem ut sepius propria uniuscuiusque uirtute, mutata autem secundum quantum a uirtute configuratorum.

⟨I.9⟩ De stellarum fixarum uirtute. Capitulum 9^m

⟨1⟩ Cum autem sit consequens stellarum fixarum naturas secundum propriam ipsarum efficaciam percurrere, exponemus obseruatas in ipsis proprietates secundum similitudinem ad naturas planetarum manifestationem facientes. Et primo de hiis que habent figuras circa ipsum zodiacum.

⟨2⟩ Arietis igitur ⟨que⟩ quidem in capite efficaciam similiter habent contemperatam uirtuti Martis et Saturni; que autem in ore, uirtuti Mercurii et debiliter Saturni; que autem in posteriori pede, uirtuti Martis; que autem in cauda, uirtuti Veneris.

⟨3⟩ Stellarum autem que sunt in Tauro que quidem in abscisione similem habent complexionem Veneri et debiliter Saturno; que autem in Pliade lune et Marti; earum autem que sunt in capite, clara quidem Yadis et subrubea (uocata autem Lampauras) Marti; relique autem Saturno et debiliter Mercurio; que autem in summitatibus cornuum Marti.

⟨4⟩ Earum autem que in Geminis que quidem sunt in pedibus participant qualitatem similem Mercurio et remisse Veneri, que autem circa crura clare, Saturno; duarum autem clarorum que sunt in capitibus que quidem in precedente Mercurio (uocatur autem Apollinis), que autem in sequenti Marti (uocatur autem Eraclei).

⟨5⟩ Earum autem que in Cancro due quidem que sunt in oculis eiusdem actus sunt effectiue cum Mercurio et remisse cum Marte; que autem in ungulis, Saturno et Mercurio; que autem in pectore nebulosa rotunditas (uocata autem Presepe), Marti et lune; due autem que sunt ex utraque parte illius (uocate autem Asini), Marti et soli.

⟨6⟩ Earum autem que circa Leonem due quidem que sunt in capite faciunt simile Saturno et Marti remisse; tres autem que sunt in collo, Saturno et debiliter Mercurio; que autem in corde clara (uocata Basilicus), Marti et Ioui; que autem in lumbis et que in cauda clara, Saturno et Veneri; que autem in cruribus, Veneri et debiliter Mercurio.

⟨7⟩ Virginis autem stellarum que quidem sunt in capite et que in extremitate ale australis efficaciam habent similem Mercurio et debiliter Marti; relique autem ipsius ale clare et que sunt circa cinctoria, Mercurio et debiliter Veneri; que autem in boreali ala clara (uocata autem Preuindemiator), Saturno et Mercurio; uocata autem Spica, Veneri et debiliter Marti; que autem in summitatibus pedum et in ⟨…⟩, Mercurio et debiliter Marti.

⟨8⟩ Vngularum autem Scorpionis que quidem in extremitatibus ipsis disponunt consimiliter Ioui et Mercurio; que autem in mediis Saturno et debiliter Marti.

⟨9⟩ Earum autem que sunt in corpore Scorpionis que quidem in fronte clare idem faciunt cum Marte et cum Saturno debiliter; tres uero que sunt in corpore, quarum media subrubea et clarior (uocatur autem Anthares), Marti et debiliter Ioui; que autem sunt in spondilibus, Saturno et debiliter Veneri; que autem sunt in aculeo, Mercurio et Marti; sequens autem nebulosa rotunditas, Marti et lune.

⟨10⟩ Earum autem que sunt in Sagittario que quidem sunt in cuspide sagitte similem habent efficaciam Marti et lune; que autem circa arcum et capturam manus, Ioui et Marti; que autem in facie conuolutio, soli et Marti; que autem sunt in uexillis et in dorso, Ioui et debiliter Mercurio; que autem sunt in pedibus, Ioui et Saturno; quod autem in cauda quadrilaterum, Veneri et debiliter Saturno.

⟨11⟩ Capricorni autem stellarum que quidem sunt in cornibus eodem modo operantur cum Venere et debiliter cum Marte; que autem in ore, cum Saturno et debiliter cum Venere; que autem sunt in pedibus et uentre, Marti et Mercurio; que autem sunt in cauda, Saturno et Ioui.

⟨12⟩ Earum autem que sunt circa Aquarium ille quidem que sunt in humeris disponunt consimiliter Saturno et Mercurio cum illis que sunt in sinistra manu et in fronte; que autem sunt in cruribus, magis quidem Mercurio, minus autem Saturno; ille autem que sunt in fusione aque, Saturno et debiliter Ioui.

⟨13⟩ Stellarum autem circa Pisces que quidem sunt in capite australioris piscis efficiunt idem cum Mercurio et cum Saturno debiliter; que autem sunt in corpore, Ioui et Mercurio; que autem sunt in cauda et in australi lino, Saturno et debiliter Mercurio; que autem sunt in copore et in spina borealis piscis, Ioui et debiliter Veneri; que autem in boreali lino, Saturno et Ioui; clara autem que est in ligamine, Veneri et debiliter Mercurio.

⟨14-19⟩ Earum autem que sunt in borealioribus figurationibus a zodiaco, que quidem sunt circa Vrsam minorem clare similem habent qualitatem cum Saturno et debiliter cum Venere.

Que autem sunt circa Vrsam maiorem, Marti. Que autem sunt sub cauda ipsius in conuolutione ⟨…⟩, lune et Veneri.

Que autem sunt in Dracone clare, Saturno et Marti.

Ille autem que sunt Cefeos, Saturno et Ioui.

Que autem sunt circa Bootem, Mercurio et Saturno. Clara autem et subrufa uocata Arcturus, Marti et Ioui.

Que autem sunt in Boreali Corona, Veneri et Mercurio.

Que autem sunt penes illam que est in Genibus, Mercurio.

Que autem sunt in Lira, Veneri et Mercurio.

Et ille que sunt in Aue eodem modo.

Que uero sunt secundum Cassiepeiam, Saturno et Veneri.

Que autem sunt penes Perseum, Ioui et Saturno; que autem est in captura gladii conuolutio, Marti et Mercurio.

Clare autem que sunt in Auriga, Marti et Mercurio.

Que autem sunt penes Serpentarium, Saturno et debiliter Veneri.

Que autem sunt penes Serpentem ipsius, Saturno et Marti.

Que autem sunt secundum Sagittam, Marti et debiliter Veneri.

Que autem sunt circa Aquilam, Marti et Ioui.

Que autem sunt in Delfino, Saturno et Marti.

Clare autem que sunt penes Equum, Marti et Mercurio.

Que autem sunt in Andromeda, Veneri.

Stelle autem Trianguli, Mercurio.

⟨20-24⟩ Earum autem que sunt in australioribus a zodiaco figurationibus que quidem est in ore Australis Piscis clara similem habet operationem Veneri et Mercurio.

Ille autem que sunt penes Cete, Saturno.

Earum autem que sunt circa Orionem que quidem sunt in humeris Marti et Mercurio, relique autem clare Ioui et Saturno.

Earum uero que sunt in Flumine ultima quidem et clara Ioui, relique autem Saturno.

Que autem sunt in Lepore, Saturno et Mercurio.

Earum uero que sunt circa Canem alie quidem Veneri, clara autem que est circa os Ioui et debiliter Marti.

Que autem est in Precane clara, Mercurio et debiliter Marti.

Clare autem que sunt penes Ydrum, Saturno et Veneri.

Que autem sunt in Cratere, Veneri et debiliter Mercurio.

Que uero sunt circa Coruum, Marti et Saturno.

Clare autem que sunt Nauis, Saturno et Ioui.

Earum autem que sunt circa Centaurum que quidem sunt in humano corpore, Veneri et Mercurio; clare autem que sunt in equo, Veneri et Ioui.

Que uero sunt circa Bestiam clare, Saturno et debiliter Marti.

Que autem est in Australi Corona clara, Saturno et Mercurio.

Virtutes quidem igitur stellarum secundum se ipsas talem sortite sunt ab antiquis obseruationem.

⟨I.10⟩ De temporibus anni. Capitulum 10^m

⟨1⟩ Temporibus autem anni quatuor existentibus, uere scilicet et estate et autumpno et hieme. Ver quidem habet plus in humido propter diffusionem frigoris precedentis incipiente caliditate. Estas autem habet plus in calido propter propinquitatem solis ad summitates capitum nostrorum. Autumpnus autem plus in sicco propter consumptionem humidorum ex precedenti estu. Hyems autem plus habet in frigido, quia sol tunc plurimum distat a loco qui est penes uerticem capitum nostrorum.

⟨2⟩ Propter quod quidem et zodiaci circuli nullo existente principio per naturam in quantum circuli, duodecimam partem incipientem ab equinoctio uernali, Arietem, aliorum principium supponunt, uelut animati animalis zodiaci humidam aeris habundantiam primitiuam facientes et consequenter reliqua tempora, propterea quod omnium animalium prime quidem etates plurimum habent humide substantie consimiliter aeri, tenere adhuc et delicate. Secunde autem que sunt usque ad statum plus habent in calido consimiliter estati. Tertie autem et iam in declinatione et principio detrimenti plus iam habent in sicco consimiliter autumpno. Vltime autem et que tendunt ad dissolutionem, plus habent in frigido, sicut et hyems.

⟨I.11⟩ De uirtute ⟨quatuor⟩ angulorum. Capitulum 11^m

⟨1⟩ Similiter autem et quatuor orizontis locorum et angulorum, a quibus et uenti per omnes partes flantes principia habent. Qui quidem apud orientes ipse plus habet in sicco [et], propterea quod, sole facto penes ipsum, que in nocte humefacta sunt tunc primo incipiunt exsiccari; uenti ab ipso flantes, quos communiter subsolanos uocamus, sine humore sunt et exsiccatiui.

⟨2⟩ Locus autem qui apud meridiem ipse est calidissimus propter igneitatem que fit a sole in meridie, et quia quantum ad declinationem nostre habitationis hoc magis uergit ad meridiem; uenti flantes ab ipso, quos communiter austros uocamus, calidi et repletiui.

⟨3⟩ Locus autem qui est apud occidentem ipse est humidus, quia cum fit apud ipsum sol, que in die subtiliata sunt tunc primo incipiunt humectari; uentique ab ipso delati, quos communiter zephiros uocamus, recentes sunt et humectatiui.

⟨4⟩ Locus autem qui est uersus Vrsas ipse est frigidissimus, et quia nostra habitatio decliuis est et plus distat a sole celum mediante qui est caliditatis causa, quasi in opposito solis in medio celi; ideo uenti flantes ab ipso, uocati autem communiter boree, frigidi sunt et compactiui.

⟨5⟩ Utilis autem est horum distinctio ad posse discernere per omnem modum complexiones semper; facile enim intelligibile est quod penes tales consistentias uel temporum uel etatum uel angulorum uertitur aliqualiter efficacia uirtutis astrorum, et in congruis sibi consistentiis puriorem habent qualitatem et operationem fortiorem (puta in calidioribus calefactiui per naturam et in humidis humectatiui), et in aliis autem eodem modo secundum proportionem qualitatis contemperate per mixturam.

⟨12.1⟩ Hiis autem ita preexpositis consequens utique erit connectere traditas naturales proprietates ipsarum duodenarum partium zodiaci. Totaliores quidem enim complexiones secundum unumquodque ipsorum proportionaliter se habent ad tempora que fiunt secundum ipsa; consistunt autem [et] quedam ipsorum proprietates et a conuenientia ad solem et lunam et stellas, quas in sequentibus disseremus, cum preinstituerimus uirtutes obseruatas ipsarum duodenarum partium secundum se et ad inuicem sine permixtione.

⟨I.12⟩ De tropicis et equinoctialibus et fixis et bicorporeis signis. Capitulum 12^m

⟨2⟩ Prime quidem igitur sunt differentie uocatorum tropicorum et equinoctialium et fixorum et bicorporeorum. Duo quidem enim sunt tropica; illud scilicet primum ab estiuali uersione triginta partium, Cancer, et primum ab hyemali uersione, quod secundum Capricornum. ⟨3⟩ Hec autem ab accidente acceperunt denominationem; uertitur enim in principiis ipsorum existens sol, rediens in contraria motuum secundum latitudinem, et apud Cancrum quidem estatem faciens, apud Capricornum autem yemem. Duo autem uocantur equinoctialia; primum uidelicet a uernali equinoctio triginta partium, scilicet Aries, et quod ab autumpnali equinoctio, quod scilicet Chelarum. Nominata sunt autem et hec rursum ab accidente, quoniam in principiis ipsorum existens sol equales facit ubique noctes diebus.

⟨4⟩ Reliquarum autem ⟨octo⟩ duodenarum partium quatuor quidem uocantur fixa, quatuor autem bicorporea. Et fixa quidem sunt que secuntur tropica et equinoctialia, scilicet Taurus, Leo, Scorpius, Aquarius, quoniam temporum incipientium in illis humiditates et caliditates et siccitates et frigiditates, sole existente in illis, magis et firmius nos occupant, non quod consistentie que fiunt per naturam sint tunc magis impermixte, sed quia nos iam morati sumus in ipsis et propter hoc quod sensibilius est uirtutis percipimus.

⟨5⟩ Bicorporea autem sunt que fixa consequntur, Gemini, Virgo, Sagittarius, Pisces, quia sunt in medio fixorum et tropicorum et quasi communicant penes fines et principia naturali proprietate duarum consistentiarum.

⟨I.13⟩ De masculinis et femininis signis. Capitulum 13^m

⟨1⟩ Iterum autem eodem modo sex quidem duodenarum partium attribuerunt nature masculine et diurne, sex autem feminine et nocturne. Et ordo quidem datus est ipsis ponendo unum post unum, quia connexa sunt et prope semper dies nocti et femininum masculino.

⟨2⟩ Principio autem accepto ab Ariete propter causas quas diximus, et eodem modo masculino principante et primoritatem habente, quoniam factiuum semper prius est uirtute passiuo, Arietis quidem signum et Libre masculina putauerunt et diurna, quoniam equinoctialis circulus descriptus per ipsa primam et fortissimam lationem totorum efficit. Que autem sunt ipsis deinceps consequenter secundum ordinem unius post unum, ut diximus.

⟨3⟩ Vtuntur autem aliqui ordine masculinorum et femininorum et ab oriente signo, quod itaque uocant horoscopum, principium masculini facientes. Sicut enim principium tropicorum a signo lunari accipiunt quidam, quia ipsa aliis citius mouetur, ita et principium masculinorum ab horoscopizante, quia est magis orientale.

⟨4⟩ Et hii quidem utentes rursum similiter ordinem unius post unum, hii autem penes totas quartas diuidentes et matutina quidem existimantes et masculina quod est ab ascendente usque ad id quod est in medio celi, et secundum oppositionem quod est ab occidente usque ad oppositum medii celi sub terra, uespertina autem et feminina relique due quarte.

⟨5⟩ Et alias quasdam appellationes duodecim signis adaptauerunt a figuris que sunt penes ipsa (dico autem puta quadrupedia et campestria et rectiua et multe dispersionis et talia) quas, quia ex se causam et manifestationem habent, superfluum existimamus dinumerare, cum qualitas que ex talibus occurrit figurationibus possit preexponi in quibuscumque iudiciis oportuna esse uideatur.

⟨I.14⟩ De signis duodecim que ad inuicem configurantur. Capitulum 14^m

⟨1⟩ Conueniunt autem inuicem partium zodiaci primo que configurantur. Hec autem sunt quecumque oppositionem habent, continentia duos rectos angulos et sex signa et gradus 180; et quecumque trigonalem habent situm, continentia unum rectum angulum et tertiam et quatuor signa et gradus 120; et quecumque dicuntur tetragonizare, continentia unum rectum angulum et tria signa et gradus 90; et adhuc quecumque exagonum faciunt situm, continentia duas partes anguli recti et signa duo et gradus 60.

⟨2⟩ Propter quam autem causam hee sole distantiarum accepte sunt, ex hiis utique addiscemus. Eius enim que est secundum oppositionem manisfesta est ratio ex se ipsa, quoniam super unam rectam faciunt coobuiationes. Acceptis autem duabus maximis et per consonantiam partibus et superpartientibus, partibus quidem (medietate scilicet et tertia) per comparationem ad oppositionem duorum rectorum : quod quidem in duo eam que quadrati fecit, quod autem in tria eam que exagoni et eam que trigoni.

⟨3⟩ Superpartientibus autem (emiolii scilicet et supertripartientis) per comparationem ad quadraturam unius recti anguli, intermedium acceptum: emiolium quidem rursum fecit eam que quadrati ad eam que exagoni, supertripartiens autem eam que trigoni ad eam que quadrati.

Harum tamen configurationum triangulares quidem et sextiles consone uocantur, quia ex eiusdem generis signis constituuntur, scilicet ex omnibus femininis uel ex omnibus masculinis. Inconsone autem que ex opposito et que ex quadrato, quia secundum oppositum omogeneorum situm accipiunt.

⟨I.15⟩ De imperantibus et obedientibus similiter signis. Capitulum 15^m

⟨1⟩ Eodem autem modo imperantia et obedientia dicuntur signa penes equalem distantiam ab eodem et quocumque equinoctialium punctorum figurata, quia in equalibus temporibus eleuantur et descendunt et quia in equalibus sunt parallelis.

⟨2⟩ Horum autem que quidem in estiuo semicirculo imperantia uocantur, que autem in hyemali obtemperantia, propterea quod apud illa existens sol diem facit maiorem nocte, apud ista autem minorem.

⟨I.16⟩ De aspicientibus et equipotentibus inuicem signis. Capitulum 16^m

⟨1⟩ Iterum autem equaliter posse aiunt inuicem partes quasdam, que equaliter distant ab eodem et quocumque tropicorum punctorum, quia apud utrumque ipsorum sol existens dies diebus et noctes noctibus et distantias propriorum temporum in equali tempore perficit. Hec autem et respicere inuicem dicuntur propter predicta et quia utrumque ipsorum ex eisdem partibus orizontis oritur et in easdem occumbit.

⟨I.17⟩ De inconnexis. Capitulum 17^m

⟨1⟩ Inconnexa autem et abalienata uocantur signa quecumque nullam habent ad inuicem rationem prenumeratarum conuenientiarum. Hec autem sunt que neque existunt imperantium uel obedientium neque aspicientium aut equipotentium, adhuc autem et expositarum quatuor figurationum (diametralis scilicet et trigonalis et quadrature et exagonalis) penitus sine participatione deprehendimus que post unum aut post quinque fiunt signa.

⟨2⟩ Quoniam que quidem post unum, aduersa sunt sicut secus inuicem et, cum sint ipsa duo, unius continent [et] angulum, que autem post quinque in inequalia diuidunt totum circulum, aliis figurationibus facientibus diuisionem perimetri in equalia.

⟨I.18⟩ De domibus uniuscuiusque planete. Capitulum 18^m

⟨1⟩ Coaptantur autem et planete zodiaci partibus secundum uocatas domos et trigonalitates et exaltationes et terminos et talia. Et quod quidem domorum talem habet naturam.

⟨2⟩ Quoniam enim XII^cim animalium borealiora et plus aliis appropinquantia loco qui est penes uerticem capitum nostrorum caliditatisque et estus propter hoc factiua existentia sunt Cancer et Leo, ideo duo hec maximis et principalissimis, hoc est duobus luminaribus, assignauerunt domos.

⟨3⟩ Leonem quidem masculinum existentem soli, Cancrum autem femininum existentem lune. Et consequenter semicirculum quidem qui est a Leone usque ad Capricornum solarem supposuerunt, illum autem qui est ab Aquario usque ad Cancrum lunarem, quatinus in utroque semicirculorum unum animalium secundum unumquemque 5 planetarum conuenienter assignetur (hoc quidem ad solem, hoc autem ad lunam figuratum), consequenter speris motuum ipsorum et proprietatibus naturarum.

⟨4⟩ Saturno quidem, infrigidatiuo existenti magis secundum naturam secundum contrarietatem calidi et habenti zonam supremam et elongatam a luminibus, data sunt animalia diametralia Cancri et Leonis, Aquarius scilicet et Capricornus, cum eo quod etiam hec signa frigida et hyemalia existunt et adhuc quod configuratio diametralium inconsona est ad beneficia.

⟨5⟩ Ioui autem, qui est temperatus et sub Saturni spera, data sunt duo que secuntur premissa, uentosa existentia et fecunda, Sagittarius et Pisces, secundum triangularem ad lumina distantiam, que est consone et benefice configurationis.

⟨6⟩ Deinceps autem Marti exsiccatiuo magis existenti secundum naturam et sub Ioue habenti speram, signa habita illis rursum data sunt similem habentia naturam, Aries scilicet et Scorpius, conformiter corruptiue et inconsone qualitati, habentia situm quadrature ad luminaria.

⟨7⟩ Veneri autem temperate existenti et sub sole, habita duo animalia data sunt fecundissima existentia, Khele uidelicet et Taurus, seruantia consonantiam sextilis distantie, et quia non plus duobus signis hec stella ad utraque secundum plurimum distat a sole.

⟨8⟩ Tandem autem Mercurio, numquam plus uno signo facienti distantiam a sole ex utraque parte et existenti sub aliis, magis autem prope aliqualiter ambobus luminaribus, reliqua duo signa et continua domibus illorum data sunt, Gemini scilicet et Virgo.

⟨I.19⟩ De triplicitatibus. Capitulum 19^m

⟨1⟩ Que autem est ad trigonalitates conuenientia talis quedam existit. Quoniam enim trigonum equilaterum figura est maxime consona sibi ipsi et zodiacus a tribus circulis terminatur, equinoctiali scilicet et duobus tropicis, ideo diuiduntur 12 ipsius partes in 4 trigona equilatera. Primum quidem quod est per Arietem et Leonem et Sagittarium, ex tribus masculinis animalibus compositum et domos habens solis et Iouis et Martis. Datum est Ioui et soli, extra partitionem solarem existente Marte. Accipiunt autem ipsius primam dominationem de die quidem sol, de nocte autem Jupiter. Et est Aries quidem magis apud equinoctialem circulum, Leo autem apud estiualem, Sagittarius autem apud hyemalem.

⟨2⟩ Fit autem hec triplicitas principaliter borealis propter dominationem Iouis, quoniam iste fecundus est et spirituosus, conformiter uentis qui sunt ab Vrsa. Propter domum autem Martis accipit quandam admixtionem occidentalis uenti et fit borealibica, quia Mars talium uentorum est factiuus, propter partitionem autem lune et regione occasuum feminina facta.

⟨3⟩ Secundum autem trigonum, quod est per Taurum et Virginem et Capricornum, compositum ex tribus femininis, consequenter datum est lune et Veneri, dominante sibi nocte quidem luna, de die autem Venere. Et est Taurus quidem apud estiualem circulum magis, Virgo autem apud equinoctialem, Capricornus autem apud hyemalem.

⟨4⟩ Fit autem hoc trigonum principaliter quidem australe propter dominationem Veneris, quoniam hec stella similium spirituum est propter calidum uirtutis et uaporatiuum effectiua; assumens autem mixturam subsolani (quia domus Saturni in ipso existit, scilicet Capricornus) consistit et ipsum notapelioticum secundum oppositionem primi, quoniam est Saturnus talium uentorum factiuus, conformis et ipse orienti propter partitionem ad solem.

⟨5⟩ Tertium autem trigonum, quod est per Geminos et Libram et Aquarium, ex tribus masculinis signis compositum, et ad Martem quidem nullam rationem habens, ad Saturnum autem et Mercurium propter domos; hiis attributum est rursum dominantibus, de die quidem Saturno propter partitionem, de nocte autem Mercurio.

⟨6⟩ Et est Geminorum quidem signum apud estiualem, Khelarum autem apud equinoctialem, Aquarii uero apud hyemalem. Exstat autem et hoc trigonum principaliter quidem subsolanum propter Saturnum, secundum mixturam autem boreapelioticum, propter partitionem Iouis ad diurnalem rationem coaptari ei que Saturni.

⟨7⟩ Quartum autem trigonum, quod est per Cancrum et Scorpionem et Pisces, relictum est quidem reliquo existenti, scilicet Marti, et rationem habenti ad ipsum propter domum Martis, scilicet Scorpionem; condominantur autem ipsi propter partitionem et propter feminitatem animalium nocte quidem luna, de die autem Venus. Et est Cancer quidem apud estiualem circulum, Scorpius autem apud hyemalem magis, Pisces autem apud equinoctialem.

⟨8⟩ Et hoc autem trigonum exstat principaliter quidem occidentale propter dominationem Martis et lune, secundum mixturam autem notolibicum propter dominationem Veneris.

⟨I.20⟩ De exaltationibus. Capitulum 20^m

⟨1⟩ Vocate autem planetarum exaltationes rationem habent talem. Quoniam enim sol in Ariete quidem existens facit transitum in semicirculum altum et borealem, in Khelis autem in humile et australe, merito Arietem quidem tamquam exaltationem reposuerunt ipsi, penes quem incipit diei magnitudo et calefactiuum sue nature augeri, Khelas autem tamquam humiliationem propter contraria.

⟨2⟩ Saturnus autem rursum, ut ad solem habeat diametralem situm quemadmodum in dominibus, Libram quidem opposite uelut exaltationem accepit, Arietem autem uelut humiliationem. Vbi enim calidum augetur, minuitur frigidum, et ubi frigidum augetur, minuitur calidum.

⟨3⟩ Rursum quoniam in exaltatione solis, Ariete uidelicet, pertransiens luna primam apparitionem facit et principium augmenti luminis et quasi exaltationis in primo animali proprii trigoni, Tauro uidelicet, hoc quidem ipsius exaltatatio uocatum est, diametrale autem, Scorpius scilicet, humiliatio.

⟨4⟩ Post hec autem Jupiter quidem borealium et fecundorum spirituum effectiuus existens, in Cancro maxime borealissimus factus, augetur rursum et adimplet propriam uirtutem; unde hoc signum exaltationem ipsius fecerunt, Capricornum autem humiliationem.

⟨5⟩ Mars autem natura estuosus existens et magis in Capricorno, quia australissimus est, estuosissimus factus, et ipse exaltationem quidem accepit merito secundum oppositionem exaltationi Iouis, Capricornum, humiliationem autem Cancrum.

⟨6⟩ Rursus Venus humectatiua existens per naturam et magis in Piscibus, in quibus magis notatur aeris humidi principium, et ipsa augens propriam uirtutem, exaltationem quidem habet in Piscibus, humiliationem autem in Virgine.

⟨7⟩ Mercurius autem contrarium magis subsiccus existens merito secundum oppositum in Virgine quidem, secundum quam siccum autumpnale prenotatur, et ipse quasi exaltatur, apud Pisces autem quasi humiliatur.

⟨I.21⟩ De terminorum dispositione. Capitulum 21^m

⟨1⟩ De terminis duo modi feruntur maxime, et unus quidem est Egiptiorum, alius autem Caldeorum (qui ad trigonorum dominationes). Egiptiacus quidem igitur qui est terminorum communiter dictorum, non omnimode saluat consequentiam neque ordinis neque quantitatis per singula.

⟨2⟩ Primo quidem enim in ordine, hac quidem dominis domorum primos dederunt, hac autem dominis trigonorum, aliquando autem dominis exaltationum. Quoniam exempli gratia, si domos sequebantur, propter quid Saturno, si forte, primo dederunt in Libra et non Veneri? Et propter quid in Ariete Ioui et non Marti?

⟨3⟩ Si uero trigona, propter quid Mercurio dederunt in Capricorno et non Veneri? Si autem exaltationes, propter quid Marti in Cancro et non Ioui? Siue autem habentibus plura horum, propter quid in Aquario Mercurio dederunt, habenti trigonum solum, et non Saturno? Huius enim et domus est et trigonum.

⟨4⟩ Aut propter quid omnino in Capricorno Mercurio primo dederunt, nullam rationem dominationis habenti ad animal? Et in reliquo autem ordine eandem contrarietatem inueniet utique aliquis.

⟨5⟩ Secundo autem et quantitas terminorum nullam consequentiam habere uidetur. Numerus enim qui colligitur ex omnibus secundum unum quodcumque astrum, ad quem aiunt ipsorum cronica in summam redigi, nullam conuenientem habet rationem neque acceptabilem. Si etiam huic secundum collectionem numero crediderimus tamquam e regione ab Egiptiis confesso, multipliciter quidem et aliter quantitate permutata penes signum, numerus utique collectus inuenietur.

⟨6⟩ Et quod quidam conantur persuadere et ratiocinari de ipsis, ascensionale ratione scilicet in omni climate, quod scilicet tempora que colliguntur aliqualiter secundum unumquodque astrum ad eandem conducant quantitatem, falsum est.

⟨7⟩ Primo quidem enim secuntur communem traditionem, et ad regulares excessus ascensionum constitute neque ad modicum propinque ueritati, secundum quam in parallelo quod est per regionem Egipti, Virginis quidem et Libre signum in 38 partibus utrumque et adhuc tertia uolunt eleuari, Leo autem et Scorpio utrumque in 35, cum sit demonstratum per lineas quod hec quidem adhuc pluribus quam 35 temporibus sursumferuntur, Virgo autem et Libra paucioribus.

⟨8⟩ Deinde et qui tale conati sunt instituere non adhuc uidentur assecuti neque sic quantitatem terminorum que fertur apud plurimos, et in multis compulsi mentiri et alicubi partibus partium uti gratia saluandi propositum suum, cum ipsi, ut diximus, non habeant ueram intentionem.

Que tamen feruntur apud multos propter traditionem hactenus dignam fide, hoc supponuntur modo.

⟨II⟩ ⟨LIBER II⟩

⟨II.0.⟩ Capitula libri secundi

Ca. 1^m. Diuisio totius intentionis

Ca. 2^m. De proprietatibus penes omnia climata

Ca. 3^m. De coaptatione regionum ad trigonalitates et ad stellas

Ca. 4^m. Expositio regionum que referuntur ad unumquodque signorum

Ca. 5^m. Accessus in effectus particulares eclipsium

Ca. 6^m. De consideratione dispositarum regionum

Ca. 7^m. De tempore effectuum

Ca. 8^m. De genere dispositorum

Ca. 9^m. De qualitate effectus ipsius

Ca. 10^m. De coloribus eclipsium et de cometis et talibus

Ca. 11^m. De initio anni

Ca. 12^m. De particulari signorum natura ad consistentias

Ca. 13^m. De consideratione particulari consistentiarum

Ca. 14^m. De metheororum significatione

⟨II.1⟩ Diuisio totius intentionis. Capitulum primum

⟨1⟩ Principaliora quidem preexpositorum nobis tabulariter ad considerationem particularium prenuntiatiorum ut summatim usque ad tanta nobis exposita sint. Copulabimus autem iam secundum rationem consequentie particularia negotii de incidentibus in possibilitatem talis prenuntiationis, in operando adherentes ubique preinductioni secundum naturalem modum.

⟨2⟩ In duas igitur maximas et principalissimas partes diuisa pronosticatione per astronomiam, et primo quidem existente et generaliori illo quod secundum omnes gentes et regiones uel ciuitates accipitur (quod uocatur uniuersale), secundo autem et magis proprio illo quod secundum unumquemque hominum (quod uocatur geneaticum), conuenire existimamus de uniuersali primo facere sermonem. Quoniam itaque hec quidem secundum maiores et fortiores causas uerti nata sunt magis quam ea que particulariter efficiuntur, ⟨3⟩ cadentibusque semper debilioribus naturis sub potentioribus et particularibus sub uniuersalibus, penitus necessarium utique erit uolentibus speculationem facere de uno quocumque multo prius de totalioribus prepertractasse.

⟨4⟩ Et ipsius autem uniuersalis speculationis hoc quidem secundum regiones totas accipitur, hoc autem secundum ciuitates, et adhuc ⟨hoc quidem⟩ secundum maiores et magis periodales effectus, puta bellorum aut pestilentiarum aut famium aut terremotuum aut diluuiorum et talium, hoc autem quantum ad minores et temporaliores, quales sunt que temporum anni et que secundum magis et minus alteratio, quantum ad remissiones aut intentiones hyemis et ardoris et uentorum, fertilitatesque et sterilitates et talia.

⟨5⟩ Utrumque autem horum precedit merito quod penes regiones totas et quod secundum maiores effectus, propter causam eandem cum predicta. Ad horum autem considerationem maxime coacceptis duobus hiis (conuenientia uidelicet signorum zodiaci et adhuc stellarum ad quelibet climata et hiis que fiunt in propriis partibus per tempora significationibus, ⟨6⟩ secundum coniugationes quidem solis et lune eclipticis, secundum planetarum autem transitus hiis que circa ortus et stationes), proexponemus dictorum affectuum naturalem rationem, simul notantes summatim consideratas in omnibus gentibus ut ad omne dicatur corporales et morales proprietates, non alienas existentes a naturali condicione conuenientium, scilicet stellarum et signorum.

⟨II.2⟩ De proprietatibus secundum omnia climata. Capitulum 2^m

⟨1⟩ Proprietatum igitur gentium has quidem penes totos parallelos et totos angulos diuidi accidit, ab habitudine ipsorum ea que ad zodiacum circulum et ad solem.

⟨2⟩ Ea enim que secundum nos habitabili in una quartarum borealium existente, qui quidem sub australioribus parallelis (dico autem eos qui ab equinoctiali usque ad estiualem tropicum), secundum uerticem accipientes solem et adusti, sunt nigri corporibus et capillis crispi et asperi et figuris contracti et magnitudinibus tenues et natura calidi, et moribus ut ad omne dicatur agrestes existunt propter continuitatem habitationum sub estu, quos utique uocamus communiter Ethiopes. ⟨3⟩ Et non solum ipsos uidemus ita se habentes, sed etiam consistentiam aeris ipsos continentem et alia animalia et plantas que sunt apud ipsos uidemus insinuantia adustionem.

⟨4⟩ Qui autem sub borealioribus parallelis (dico autem eos qui sub Vrsis habentes locum qui secundum uerticem), multum a zodiaco et calore solis distantes, frigidi quidem sunt. Propter hoc autem quia participant habundantius substantia humida, existente maxime uegetatiua et a nullo exalata calido, albique sunt colore, dependentesque capillis et corporibus magni et bene referti in magnitudine, et frigidi secundum naturam; agrestes autem et ipsi moribus propter continuitatem habitationis in frigore. ⟨5⟩ Concomitatur autem hec et hyemps aeris ipsos continentis et plantarum magnitudo et ferocitas animalium. Vocamus autem hos ut ad omne dicatur Scytas.

⟨6⟩ Qui autem medii sunt inter estiualem tropicum et Vrsas, neque sole facto apud ipsos secundum uerticem neque multum distante secundum equinoctiales transitus, bonam contemperantiam aeris acceperunt, et ipsa quidem differente, sed non ualde magnam immutationem estuum ad frigora accipiente. ⟨7⟩ Hinc coloribus sunt medii et magnitudinibus mediocres et naturis bene temperati et habitationibus continui et moribus domestici existunt.

⟨8⟩ Horum autem ut dicatur ad omne qui ad austrum sollertiores et artificialiores magis et circa diuinorum historiam copiosiores, quia appropinquat zodiaco locus qui secundum uerticem et errantium circa zodiacum astrorum. Quibus congrue habent et ipsi anime motus obseruatiuos et perscrutatiuos et percunctatiuos uocatorum proprie mathematum.

⟨9⟩ Vniuersaliter rursum qui quidem apud orientem magis sunt masculini et robusti animabus et omnia elucidantes. Quoniam quidem orientem utique quis merito solaris nature existimet et partem illam diurnam et masculinam et dextram, secundum quod etiam in animalibus uidemus dextras partes magis ydoneitatem habentes ad ualitudinem et robur.

⟨10⟩ Qui autem ad occasum feminini magis sunt et teneriores magis secundum animas et multa occultantes, quoniam rursum pars ista lunaris existit, luna semper primos ortus et post coniunctionem apparentias ab occasu faciente. Propter hoc itaque nocturnum uidetur esse clima et femininum et sinistrum, oppositum orientali.

⟨3.1⟩ Iam autem et in singulis hiis totarum partium quedam singulares proprietates morum et legitimorum naturaliter assecute sunt. Sicut enim in consistentiis continentis et in ipsis ut ad omne dicatur debitis caloribus aut frigoribus aut temperiebus, secundum partem singularizant loca et regiones alique in magis et minus aut propter positionis ordinem, aut eleuationem aut demissionem, aut propter uicinantiam. Adhuc autem sicut equestres quidam sunt magis propter campestritatem regionis et nautici propter maris uicinitatem et domestici propter aptitudinem ⟨regionis⟩, ⟨3.2⟩ ita et ex conuenientia naturali particularium climatum ad stellas et signa, singularis modi inueniet utique quis naturas apud singulos; et ipsas autem, ut ad omne dicatur, non ut secundum unumquemque, semper inexistentes. Ideoque necessarium summatim superuenire super quodcumque fuerit oportunum ad particulares considerationes.

⟨II.3⟩ De conuenientia regionum ad trigonalitates et ad stellas. Capitulum 3^m

⟨3⟩ Quatuor itaque trigonalibus figuris in zodiaco consideratis, ut ostensum est nobis per priora, quod trigonalitas quidem que est secundum Arietem, Leonem et Sagittarium borealibica (id est simul aquilonaris et occidentalis) est, et disponitur quidem principaliter a Ioue propter borealitatem, condisponitur autem et a Marte propter occidentalitatem. ⟨4⟩ Trigonalitas autem que secundum Taurum et Virginem et Capricornum notafiliotica (id est simul australis et subsolana) est, et disponitur quidem rursum principaliter a Venere propter australitatem, condisponitur autem et a Saturno propter subsolanitatem. Illa uero trigonalitas que est secundum Geminos et Khelas et Aquarium boreafeliotica est (id est simul borealis et subsolana), et disponitur quidem principaliter a Saturno propter subsolanitatem, condisponitur autem et a Ioue propter borealitatem. ⟨5⟩ Trigonalitas autem que secundum Cancrum et Scorpionem et Pisces notolibica (id est simul australis et occidentalis) est, et disponitur quidem rursum principaliter a Marte propter occidentalitatem, condisponitur autem et a Venere propter australitatem.

⟨6⟩ Hiis itaque ita se habentibus et diuisa habitabili que secundum nos in quatuor quartas numero equales trigonalitatibus (secundum latitudinem quidem a mari quod secundum nos a Gadibus Herculis usque ad Issicum sinum et deinceps usque ad orientem per montana, a quibus distinguitur australis et borealis ipsius pars, ⟨7⟩ secundum longitudinem autem ab Arabico sinu et Egeo pelago et Ponto et Meotida palude, a quibus distinguitur orientalis et occidentalis pars), fiunt quatuor quarte conformes positioni trigonalitatum.

Vna quidem que iacet inter boream et occidentem totius habitabilis, que est uidelicet penes Keltogalatiam, que utique communiter Europam uocamus. ⟨8⟩ Huic autem opposita et ad id quod inter austrum et orientem penes orientalem Ethiopiam, que utique Magne Asie australis pars uocatur. Et iterum quod quidem inter boream et orientem totius habitabilis quod est penes Scithiam, quod utique et borealis pars Magne Asie fit. Opposita autem huic et ad uentum libonotum, que penes occidentalem Ethiopiam, quam utique communiter Affricam uocamus.

⟨9⟩ Iterum autem et uniuscuiusque premissarum quartarum que quidem figurata sunt magis apud medium totius habitabilis contrariam accipiunt positionem ad quartam se continentem quam quidem illa ad totam habitabilem. ⟨10⟩ Quarte enim iacentis inter boream et occidentem totius habitabilis, uidelicet Europe, que circa medium ipsius et angulariter opposita [et] inter austrum et orientem ipsius quarte positionem habere uidentur; et in aliis similiter, ut ex hiis consequitur : quelibet quartarum duabus oppositis trigonalitatibus coaptatur.

⟨11⟩ Aliis quidem partibus coaptatis ad uniuersalem habitudinem, hiis autem que circa medium ad eam que secundum ipsam partem partialem oppositam; coassumptis ad dispositionem et stellis habentibus dominationem in propriis trigonalitatibus: in aliis quidem habitationibus rursum ipsis solis, in hiis autem que circa medium habitabilis et illis, et adhuc stella Mercurii, propterea quia medius est ipse et communis partitionum.

⟨12⟩ Ex tali itaque ordinatione alie quidem partes prime quarte, iacentes inter boream et occidentem totius habitabilis, eius scilicet que secundum Arietem et Leonem et Sagittarium. Disponitur autem merito a dominis trigonalitatis, Ioue scilicet et Marte, uespertinis.

⟨13⟩ Sunt autem hee secundum omnes gentes accepte: Britannia, Galatia, Germania, Apulia, Sicilia, Tyrrenia, Celtica, Hispania. Merito autem premissis gentibus ut ad omne dicatur conuenit, propter principatiuum trigonalitatis et propter condisponentes stellas, insubicibiles esse et amatiuos libertatis et amatiuos armorum et laborum et bellicosissimos et principales et puros et magnanimos.

⟨14⟩ Propter uespertinam tamen configurationem Iouis et Martis et adhuc quia premisse trigonalitatis anteriora quidem masculina sunt, posteriora autem feminina, ad mulieres quidem accidit ipsos non zelotipos esse et contemptores uenereorum, ad coitum autem masculinorum magis uacantes et magis zelotipos, ipsisque dispositis neque turpe existimari quod fit neque ut ueraciter non uirilibus propter hoc et non ut mollibus euenire, ut non passiue disponantur, conseruare autem et animas in uirilitate et communicatiuas et fideles et amatiuas domesticorum et benefactiuas.

⟨15⟩ Et ipsarum autem harum regionum Britannia quidem et Galatia et Germania et Barsania magis Arieti coaptantur et Marti; unde ut ad omne dicatur qui in ipsis magis agrestes et magis proprie licentie et bestiales existunt. ⟨16⟩ Italia autem et Apulia et Sicilia et Gallia, Leoni et soli; propter quod quidem principatiui magis sunt isti et benefici et communicatiui. Tyrenia autem et Celtica et Hispania, Sagittario et Ioui; unde amor libertatis conuenit ipsis et simplicitas et amor puritatis.

⟨17⟩ Partes autem que sunt in hac quarta figurate circa medium habitabilis, Thracia et Macedonia et Illiria et Ellas et Acaya et Creta, adhuc autem Ciclades insule et adiacentia Minoris Asie et Cipri (que iacent inter austrum et orientem totius quarte) assumunt coaptationem trigonalitatis notafiliotice (id est australis simul et orientalis), eius scilicet que est secundum Taurum et Virginem et Capricornum, ⟨18⟩ adhuc autem condispositores Venerem et Saturnum et adhuc Mercurium. Vnde habitantes regiones has commixte figurationis magis dicti sunt et mixti corporibus et animabus; principatiui quidem et ipsi existentes et generosi et insubicibiles propter Martem; ⟨19⟩ amatoresque libertatis et sue legis et democratici et legislatiui propter Iouem; amatores autem musice et amatores discipline et amatores exercitii propter Mercurium, et mundi in conuersatione propter Venerem; communicatiuique et amatores extraneorum et amatores iustitie et amatores litterarum et in sermonibus operosissimi propter Mercurium; misteriorum autem maxime perfectiui propter Veneris uespertinam figurationem.

⟨20⟩ Iterum autem et harum ipsarum pars, qui quidem circa Kyklades et adiacentia Asie Minoris et Cipri, Tauro et Veneri magis coaptantur; unde ut in pluribus delicati sunt et mundi et corporis curam facientes. ⟨21⟩ Qui autem circa Elladem et Acaiam et Cretam, Virgini et Mercurio; propter quod logici magis existunt et amatores discipline et circa ea que sunt anime primo studentes quam circa ea que corporis. Qui uero circa Macedoniam et Traciam et Illiridem, Capricorno et Saturno; propter quod amatores quidem pecuniarum, non ita autem domestici neque communicatiui legibus.

⟨22⟩ Secunde autem quarte que est penes australem partem Magne Asiae, alie quidem partes continentes Indicam, Arianem, Gedrusiam, Parthiam, Mediam, Persidem, Babiloniam, Mesopotamiam, Assiriam et positionem habentes inter austrum et orientem totius habitabilis, merito et ipse coaptantur quidem notafeliotice trigonalitati, Tauro scilicet et Virgini et Capricorno.

⟨23⟩ Condisponuntur autem a Venere et Saturno in matutinis figurationibus; propter quod et naturas eorum qui in ipsis utique assequentes quis inueniet hiis que efficiuntur a sic dominantibus. Colunt enim Venerem ipsam Isim nominantes, Saturnum autem Mithram Solis et prediuinant multi futura. ⟨24⟩ Immolanturque apud ipsos genitalia membra propter configurationem premissarum stellarum spermaticarum existentium per naturam. Adhuc autem calidi et coitiui et impetuosi ad uenerea sunt, saltatiui et tripudiatores et ornatus amatores propter Venerem, simplicis autem diete propter Saturnum.

⟨25⟩ In manifesto autem faciunt et non latenter coitus cum mulieribus propter orientalitatem figurationis, coitus autem ad masculos execrantur. Propter hec autem et plurimis ipsorum accidit ex matribus ipsorum natos procreare et adorationes pectore facere, propter matutinos ortus et quia principale cordis conuenienter habet ad solarem uirtutem.

⟨26⟩ Sunt autem ut ad omne dicatur quantum ad alia quidem que circa stolas et ornatus et totaliter ad corporales habitudines delicati et feminini propter Venerem. Quantum ad animas et electiones magne sapientie et generosi et bellicosi, propterea quia Saturnus congrue se habet ad figuram ortuum.

⟨27⟩ Secundum partem iterum Tauro quidem et Veneri magis coaptantur Parthia et Media et Persia; unde qui ibi stolis floretis utuntur, operientes se totos excepto pectore, et omnino sunt splendide diete et mundi. ⟨28⟩ Virgini autem et Mercurio que circa Babiloniam et Mesopotamiam et Assiriam; propter quod et apud illos qui ibi morantur accidit esse precipuam mathematicam et obseruationem quinque astrorum. Capricorno autem et Saturno que circa Indiam et Arianem et Gedrusiam; unde et proprietas habitantium regionem est incompositio et immunditia et bestialitas.

⟨29⟩ Relique autem huius quarte partes circa medium figurate totius habitabilis, Ydumea, Profunda Syria, Iudea, Fenicia, Caldea, Orchenia, Arabia felix, positionem habentes inter boream et occidentem totius quarte, accipiunt iterum coaptationem trigonalitatis borealibice, Arietis scilicet, Leonis et Sagittarii, habent autem condispositores Iouem et Martem et adhuc Mercurium. ⟨30⟩ Propter quod isti magis aliis sunt negotiatiui et magis commutatiui et cum formidine despectatiui et insidiatiui et dolose anime et totaliter diuersa simulantes propter configurationem premissorum astrorum.

⟨31⟩ Et horum autem rursum qui quidem circa Profundam Syriam et Ydumeam et Iudeam Arieti et Marti magis coaptantur; propter quod quidem ut ad omne dicatur audaces sunt et sine deo et insidiatiui. Fenices autem et Caldei et Orchenii, Leoni et soli; propter quod quidem simpliciores sunt et humani et amatores astrologie et maxime omnium colentes solem.

⟨32⟩ Qui autem circa Arabiam Felicem, Sagittario et Ioui; unde consequenter appellationem regionis felicitas consecuta est et multitudo aromatum et hominum bona armonizatio ad conuersationes liberas et commutationes et negotiationes.

⟨33⟩ Tertie uero quarte que est penes borealem partem Magne Asie alie quidem partes, continentes Yrcaniam, Armeniam, Matianem, Bactrianem, [et] Caspiriam, Sericam, Sauromaticam, Oxianem, Sugdianem ⟨et⟩ iacentes inter boream et orientem totius habitabilis, coaptantur quidem trigonalitati boreafiliotice (id est aquilonari simul et orientali), Geminis scilicet, Libre et Aquario, disponuntur autem merito a Saturno et Ioue in figurationibus orientalibus.

⟨34⟩ Propter quod quidem qui istas habent regiones colunt quidem Iouem et solem. Ditissimi autem sunt et multi auri, circa dietas autem mundi et bone conuersationis, sapientes autem circa diuina et magi et secundum mores iusti et liberales et quantum ad animas magni et generosi, odientes malum et federatissimi et supermorientes prompte pro domesticis gratia boni et sancti. Ad uenereorumque usus reuerentes et puri, in uestitu pretiosi, donatiuique et alta sapientes; que quidem ut ad omne dicatur orientalis configuratio Saturni et Iouis operatur.

⟨35⟩ Et harum autem gentium rursum que quidem circa Hyrcaniam et Armeniam et Matianem magis coaptantur Geminis et Mercurio; propter quod quidem sunt facilioris motus magis et subdoli.

⟨36⟩ Que autem circa Bactrianem et Caspiriam et Sericam, Libre et Veneri; unde qui optinent regiones ditissimi sunt et amatores musicorum et magis splendide diete. Que autem circa Sauromaticam et Oxianem et Sugdianem, Aquario et Saturno; propter quod et hee gentes magis immansuete et austere et bestiales.

⟨37⟩ Relique autem huius quarte et iacentes circa medium totius habitabilis, Bithinia et Frigia, Colchica, Syria et Commagena, Cappadocia, Lidia, Licia, Cilicia, Pamphilia, situm habentes ad libonotum ipsius quarte, accipiunt coaptationem quarte austrolibice, Cancri scilicet, Scorpionis et Piscium, et condispositores Martem et Venerem et adhuc Mercurium.

⟨38⟩ Propter quod quidem qui circa regiones has colunt ut in pluribus Venerem tamquam matrem deorum, uariis et congruis nominibus appellantes, et Martem tamquam Adonidem aut aliter qualiter iterum nominantes et misteria quedam cum lamentis attribuentes ipsis. Circumuoluti sunt et dolose anime et laboriosi et maligni, et stipendiariis militiis et rapinis et captiuationibus se ingerentes et seruituti adicientes se ipsos et bellicis exterminationibus incidentes.

⟨39⟩ Propter Martem et Venerem et orientalem configurationem (quia in trigonali quidem Veneris animali, scilicet Capricorno, Mars exaltatur, in trigonali autem animali Martis, scilicet Piscibus, Venus exaltatur) — propter quod mulieres accidit omnem beniuolentiam ad uiros ostendere, affectuosasque existentes et domus curam habentes et laboriosas et ministratiuas et totaliter laboriosas et subiectas.

⟨40⟩ Et horum autem rursum qui quidem circa Bithiniam et Frigiam et Colchicam coaptantur magis Cancro et lune. Propter quod quidem ut ad omne dicatur uiri quidem sunt reuerentes et subditi, mulierum autem plurime propter lune orientalem et masculinizatam figuram presunt uiris et principatiue et bellice sunt, quemadmodun Amazones, fugientes quidem virorum concubitus, amatrices autem armorum existentes et masculinizantes feminina omnia a pueritia abscisione dextrarum mamillarum propter militaria exercitia et denudatione harum partium quando instruunt, ad ostensionem nature que deposuerit feminitatem.

⟨41⟩ Qui autem circa Syriam et Commagenam et Cappadociam, Scorpioni et Marti; propter quod multum apud ipsos accidit proprietas audacie et malignitas et insidiositas et laboriositas. Qui autem circa Lidiam et Ciliciam et Pamphiliam, Piscibus et Ioui; unde isti magis sunt multarum possessionum et acquisitiui et communicatiui et liberales et fideles circa commutationes.

⟨42⟩ Relique autem quarte, que est penes uocatam communiter Libiam, alia quidem continentia Numediam, Carchedoniam, Africam, Fazaniam, Nassamonitem, Garamanticam et Mauritaniam, Getuliam, Metagonitidem et situm habentia ad liuonotum totius habitabilis, coaptantur quidem trigonalitati notolibice, scilicet Cancro, Scorpioni et Piscibus, disponuntur autem merito a Marte et Venere secundum figurationem uespertinam.

⟨43⟩ Propter quod accidit plurimis ipsorum propter dictam stellarum conuenientiam gubernari sub uiro et muliere qui sunt eiusdem matris frater et soror, uiro quidem presidente uiris, muliere autem mulieribus, conseruata tali successione. Calidique sunt ualde et precipites ad mulierum coitus, ita ut nuptie fiant per raptus, et in multis locis reges primo coeunt cum hiis que desponsantur, apud aliquos autem et communes esse mulieres omnium.

⟨44⟩ Sunt autem amatores pulcritudinis et ornatus muliebres circumcingunt propter Venerem, uiriles tamen sunt quantum ad animas et subdoli et magici, seductores autem et fallaces et proiectores periculi propter Martem. Horum autem iterum qui quidem circa Numediam et Carchidonem et Africam coaptantur magis Cancro et lune; propter quod quidem isti communicatiui et acquisitiue existunt et in habundantia omni permanentes.

⟨45⟩ Qui autem circa Metagonitidem et Mauritaniam et Getuliam, Scorpioni et Marti; unde isti bestialiores sunt et pugnacissimi et carnifagi et ualde proiectores periculi et despectores eius quod est uiuere, ut neque ab inuicem separentur. Qui autem circa Fazaniam et Nassamonitidem et Garamanticam, Piscibus et Ioui; propter quod liberales et simplices moribus et amatores operis et bene sententiantes, mundique et insubicibiles sunt ut ad omne dicatur, et Iouem tamquam Ammonem religione honorant.

⟨46⟩ Relique autem huius quarte partes et figurate circa medium totius habitabilis, Cyrenaica, Marmarica, Egiptus, Thebaida, Oasis, Trogloditica, Arabia, Azania, Media Ethiopia, site ad boream et orientem totius quarte, accipiunt coaptationem trigonalitatis boreafeliotice, scilicet Geminorum, Libre, Aquarii, et condispositores propter hoc Saturnum et Iovem et adhuc Mercurium.

⟨47⟩ Vnde qui secundum ipsas regiones fere participant quinque planetarum dominatione uespertina, deorum amatores quidem facti sunt et timidi ad deos et deo supplices et amatores planctus, et mortuos terra occultant et sepeliunt propter uespertinam figurationem; omnimodis autem consuetudinibus et legitimis et deorum omnimodorum religionibus utentes; et in subiectionibus quidem humiles et timidi, in presulatibus autem boni animi et magna sapientes.

⟨48⟩ Multarum autem mulierum et multi uiri et precipites et sororibus coaptati, et uiri multi spermatis, mulieres autem facile concipientes, conformiter regionis fecunditati. Multi autem masculorum audaces et feminini quantum ad animas, quidam autem et genitalia membra contempnentes propter configurationem maleficorum siderum cum Venere uespertina.

⟨49⟩ Et horum autem ⟨qui⟩ quidem circa Cyrenaicam et Marmaricam et maxime qui circa inferiorem regionem Egipti magis coaptantur Geminis et Mercurio; propter quod quidem isti sunt meditatiui et intelligentes et facile applicabiles ad omnia et maxime circa inuentionem sapientie et diuinorum, magici etiam et occultorum misteriorum obseruatiui et omnino sufficientes circa mathemata.

⟨50⟩ Qui autem circa Thebaidem et Oasim et Trogloditicam, Libre et Veneri; unde et ipsi calidiores sunt secundum naturas et moti et in habundantiis habentes conuersationes. Qui uero circa Arabiam et Azaniam et Mediam Ethiopiam, Aquario et Saturno; propter quod et isti sunt carnifagi et piscifagi et pascuales sunt, agrestem et bestialem uitam uiuentes.

⟨4.1⟩ Coaptationes quidem igitur stellarum et duodecim signorum ad partiales gentes et proprietates ipsarum ut in pluribus summatim sint nobis dicta figuraliter hoc modo.

⟨II.4⟩ Expositio regionum que referuntur ad unumquodque signorum. Capitulum 4^um

Exponemus autem propter facilitatem usus secundum nudam descriptionem singulas gentes coaptatas ad unumquodque signorum, conformiter hiis que preaccepta sunt de ipsis, secundum hunc modum.

⟨5⟩ Regiones omnes sunt 72. Expositis autem hiis, rationabile et illa huic parti adicere: quia et non errantium stellarum singule coaptantur regionibus, quibuscumque uidentur facientes compassionem et zodiaci partes, in quibus habent non erratice prosneuses (id est adnuitiones) in circulis descriptis per polos ipsius.

⟨6⟩ Et quod in principalibus ciuitatibus illa loca zodiaci maxime compassionem efficiunt, in quibus in fundationibus ipsarum a principio sol et luna transitum faciebant, quemadmodum in hominis generatione, et angulorum maxime ascendens. In quibus autem tempus fundationis non inuenitur ascendens, in quibus euenit medium celi in natiuitatibus pro tempore principantium aut regnantium.

⟨II.5⟩ Accessus in particulares effectus eclipsium. Capitulum 5^um

⟨1⟩ Hiis autem ita preconsideratis, consequens utique erit de cetero effectuum accessus summatim percurrere, et primo eorum qui accipiuntur penes totas condiciones regionum aut ciuitatum. Erit autem modus considerationis talis. Prima quidem igitur et fortissima talium euenientium causa fit penes eclipticas coniugationes solis et lune et configurationes stelllarum in ipsis.

⟨2⟩ Effectus autem ipsius hoc quidem est locale, secundum quod oportet pronosticari quibus regionibus aut ciuitatibus partiales eclipses aut etiam erraticarum per tempora mansorie stationes, hee autem sunt Saturnus, Iupiter et Mars quando steterint; faciunt enim tunc significationes. ⟨3⟩ Hoc autem aliquid temporale, secundum quod tempus significationum et quantum extendi potest oportebit pronosticari. Hoc autem generis, secundum quod oportebit accipere circa qualia genera euenient accidentia. Vltimo autem quod speciei, secundum quod qualitatem ipsius effectus considerabimus.

⟨II.6⟩ De consideratione dispositarum regionum. Capitulum 6^m

⟨1⟩ De primo quidem igitur et locali talem faciemus tractatum. In hiis enim que fiunt eclipticis coniugationibus solis et lune (et maxime circa magis sensibiles) considerabimus locum zodiaci eclipticum et regiones coaptatas trigonalitati ipsius loci, et similiter que civitatum habeant compassionem ad signum eclipsis, vel ex ascendente et loco luminarium in constructione civitatis, vel ex mediatione celi tunc regnantium.

⟨2⟩ In quibuscumque autem regionibus uel ciuitatibus inuenerimus premissam coaptationem, circa omnes quidem ut ad omne dicatur existimandum fore aliquod accidens, maxime autem circa eas que rationem habent ad ipsum signum eclipsis, et in quibuscumque ipsarum apparet eclipsis super terram existens.

⟨II.7⟩ De tempore effectuum. Capitulum 7^m

⟨1⟩ Secundum autem et temporale capitulum, secundum quod tempora significationum et quantitatem durationis conuenit discernere, considerabimus modo tali. Hiis enim que in eodem tempore fiunt eclipsibus solaribus et lunaribus non secundum omnem habitationem in eisdem horis temporalibus factis, neque quantum ad magnitudines obtenebrationum aut quantum ad tempus durationum secundum equalitatem ubique acceptis, primo quidem secundum eclipticam horam in unaquaque habitationum rationem habentium ascendens et angulos, sicut in natiuitate, disponemus.

⟨2⟩ Deinde et ad quot horas equinoctiales in unaquaque habitatione protenditur obtenebratio eclipsis. Hiis enim exquisitis quotcumque equinoctiales horas inuenerimus, in solari quidem eclipsi ad tot annos durare quod efficitur existimabimus, in lunari autem ad tot menses. Principiis tamen et maioritate totius consideratis ex habitudine loci ecliptici ad angulos.

⟨3⟩ Apud orientalem enim orizontem locus accidens inchoationem simptomatis in primis quattuor mensibus a tempore eclipsis significat, et totales excessus circa primam tertiam partem temporis, quod est ad totam durationem; apud angulum autem medii celi, in secundis quattuor mensibus et in media tertia parte; apud occidentalem autem orizontem, in tertiis quattuor mensibus et in ultima tertia parte.

⟨4⟩ Particularibus autem remissionibus et intentionibus a medio coniugationibus, quando in locis causam efficientibus uel in locis configuratis eis euenerint, similiter consideratis, et ab aliis ad hec accedentibus, quando scilicet astra factiua effectus ortus uel occasus uel stationes uel in extremo noctis apparentiam fecerint, configurata fuerint signis causam habentibus; quoniam orientia quidem uel stationaria intentiones faciunt simptomatum, occumbentia autem et sub radiis existentia aut extremitate noctis facientia precessiones (id est retrogradationes) remissionem effectuum faciunt.

⟨II.8⟩ De genere [autem] dispositorum. Capitulum 8^um

⟨1⟩ Tertio autem existente capitulo eo quod generis, per quod oportet accipere circa qualia genera eueniet simptoma. Accipitur et hoc per proprietatem signorum et formam, in quibuscumque extiterint eclipsium loca et ille stellarum, erraticarum et fixarum, que habent dominium signi eclipsis et eius quod est penes angulum qui est ante eclipsim.

⟨2⟩ Accipitur autem horum dominium in erraticis quidem stellis sic. Qui enim plures habet rationes ad ambo exposita loca, scilicet ad locum eclipsis et ad locum anguli ipsum sequentis, secundum propinquissimas et apparentes coniunctiones aut defluxus et configurationes rationem habentes et adhuc secundum dominium domorum et trigonalitatum et exaltationum aut etiam terminorum, ille accipiet solus gubernationem.

⟨3⟩ Si autem non idem inueniatur dominus eclipsis et anguli, duorum illum assumendum, qui ad utrumque locum plures habet coaptationes, ut premissum est. Si autem ambo easdem habeant rationes, preferimus dominum eclipsis. Si autem plures inueniantur secundum utrumque similes, eum qui fuerit magis in cuspide aut in usu fortiorem aut eum qui est magis dominus partitionis preferimus in gubernationem.

⟨4⟩ In fixis autem coassumemus illam que cum loco ecliptico in usu fortior fuerit primam fulgidarum in ascendente angulo, secundum apparentes figurationes determinatas nobis in prima compilatione nouem modorum, et eam que fuerit in apparente dispositione secundum horam eclipticam uel simul oriens uel celum medians cum eo qui secundum sequentia angulo loci eclipsis.

⟨5⟩ Consideratis autem ita hiis que ad causam simptomatis coassumuntur astris, conspeculabimur signorum formationes in quibus fuerint eclipsis et astra dominium habentia, tamquam ab horum proprietate et qualitas dispositorum [et] generum ut ad omne dicatur accipienda sit.

⟨6⟩ Signa enim que sunt humane forme, circa circulum qui est per medium animalium et que penes stellas fixas, circa hominum genus faciunt quod efficitur. Aliorum autem terrestrium quadrupedia quidem circa similia brutorum animalium, reptilia autem circa serpentes et talia. ⟨8.7⟩ Et iterum feralia quidem ⟨circa⟩ indomita animalia et nociua humani generis. Domestica autem circa utilia et mansueta et cooperatiua in bonum, proportionaliter hiis que per singula formis, ut puta equorum uel bouum uel ouium et talium.

⟨8⟩ Adhuc autem terrestrium que quidem apud Vrsas magis circa repentinos terre motus, que autem circa meridiem circa inexpectatos ex aere fluxus. Rursum autem principalia quidem loca existentia in alatorum formis (ut in Virgine et Sagittario, in Aue, Aquila et talibus) circa uolatilia, et maxime circa ea que ueniunt in alimentum hominum simptoma faciunt, in natatilibus autem circa aquatilia et pisces.

⟨9⟩ Et horum in marinis quidem, puta in Capricorno, Cancro, Delfine, circa marina et adhuc circa deductiones vasorum marinorum; in fluuialibus autem, uelud in Aquario et Piscibus, circa fluuialia et fontalia; circa Nauem autem circa ambo genera.

⟨10⟩ Eodem autem modo in tropicis aut equinoctialibus existentia communiter quidem circa consistentias aeris et circa conuenientia singulis ipsorum tempora efficiunt significationes, singulariter autem et circa terre nascentia. Existentia enim circa uernale equinoctium, circa germina fructuum arboreorum, puta uinee, ficulnee, et congerminantium. Secundum estiualem autem uersionem, circa fructuum collectiones et repositiones, in Egipto autem singulariter circa inundationem Nili. ⟨11⟩ Penes autumpnale autem equinoctium, circa sementem et herbalia et talia. Secundum hyemalem autem uersionem, circa olera et circa genera auium uel piscium illo tempore apparentia. Adhuc autem equinoctialia quidem sacris et religionibus circa deos significationes insinuant; tropica autem circa transmutationes aerum et ciuilium consuetudinum; fixa autem circa fundamenta et edificia; bicorporea autem circa homines et reges.

⟨12⟩ Similiter autem et que apud orientem magis habent positionem in tempore eclipsis, circa fructus et iuuenilem etatem et circa fundamenta quod futurum est significant; que autem apud medium ⟨celi supra terram, circa sacra et reges et mediam etatem; que autem apud⟩ occasum, circa legitimorum transmutationes et senilem etatem et circa mortuos.

⟨13⟩ Circa quotam autem partem subiecti generis dispositio eueniet, et magnitudo obtenebrationis eclipsium insinuat et habitudines astrorum causam imprimentium ad eclipticum locum. Vespertina enim figurata ad solares eclipses, matutina uero ad lunares, super minus ut ad omne dicatur disponunt; diametrizantia autem, circa dimidium; matutina autem figurata ad solares uel uespertina ad lunares, super plurimum.

⟨II.9⟩ De qualitate ipsius effectus. Capitulum 9^m

⟨1⟩ Quartum capitulum de ipsa qualitate effectus, hoc est utrum bonorum uel contrariorum sit effectiuus et quantorum in utroque secundum proprietatem speciei. Hoc autem deprehenditur ab effectiua ⟨natura⟩ stellarum dominantium super principalia loca, et a commixtione ad inuicem et ad loca in quibus utique fuerint existentes.

⟨2⟩ Sol quidem enim et luna ordinatores et quasi presides sunt aliorum, cum sint ipsi causa eius quod secundum actum totius et dominationis astrorum, et adhuc fortitudinis et debilitatis dominantium. Speculatio autem commiscitiua accipientium dominium ostendit effectuum qualitatem.

⟨3⟩ Incipimus autem a proprietate effectiua per singulos planetarum, illud communiter preexponentes, gratia admonitionis capitularis: quod quando uniuersaliter dicimus aliquid quinque astrorum, complexionem et efficaciam similis nature existimandum, siue ipsa in propria fuerit dignitate siue fixarum aliqua uel zodiaci locorum aliquis secundum congruam sibi complexionem consideretur, ⟨4⟩ quemadmodum utique si naturarum et qualitatum ipsarum et non astrorum extiterint appellationes; et quod in commixtionibus rursum non solum commixtionem planetarum ad inuicem oportet considerare, sed etiam commixtionem ad ea que participant eandem naturam, siue sint stelle fixe siue loca zodiaci, et hoc secundum assignatas ipsorum coaptationes ad planetas.

⟨5⟩ Saturnus quidem igitur solus dominationem accipiens, uniuersaliter quidem causa est corruptionis per infrigidationem. Singulariter enim circa homines quidem facto simptomate, egritudines longas et ptises et consumptiones et humidorum molestationes et reumatismas et quartanarias molestationes et cordis refugationes et defectus et constrictiones, luctus et timores et mortes, maxime etate prouectorum, efficit.

⟨6⟩ Brutorum autem animalium circa utilia, ut ad omne dicatur, raritatem et eorum que fuerunt corruptiones corporales et egritudinales, a quibus et homines utentes condispositi corrumpantur. Circa consistentiam autem aeris grauitates aeris et nubositates et caligines, adhuc nebularum multitudinem non bonarum sed corruptiuarum, a quibus et ledentia humanam naturam reptilium congregantur.

⟨7⟩ Circa flumina autem uel maria communiter quidem hiemes et caruanarum nauigia et nauigationis difficultates et piscium indigentiam et corruptionem; singulariter autem in mari quidem retractationes aquarum et refluxus, in fluminibus autem excrescentias et malignitatem fluuialium aquarum.

⟨8⟩ Circa terre autem fructus defectum et raritatem et perditionem, maxime eorum que producuntur ad necessarias oportunitates, ab eruca uel locusta uel a kathaclismis uel inundatione aquarum uel a grandine uel a talibus, ut pertingat ad pestilentiam et talem hominum perditionem.

⟨9⟩ Iupiter autem solus dominationem sortiens, uniuersaliter quidem augmentationis est factiuus. Singulariter autem circa homines eueniente effectu, glorias perficit et annos bonos et habundantias et consistentias pacificas et ydoneorum incrementa, bonasque habitudines corporis et anime, adhuc autem beneficia et dona a regibus et illorum ipsorum augmentationes et magnitudines et magnanimitates, uniuersaliterque felicitatis est causa.

⟨10⟩ Circa bruta autem animalia eorum quidem que ad humanum usum bonitatem et magnam copiam facit, eorum autem que ad contrarium corruptionem et interitum. Bene temperatam autem aeris consistentiam terre nascentium efficit, caruanarumque bonas nauigationes et fluminum moderatas excrescentias et fructuum felicitatem et quecumque hiis similia.

⟨11⟩ Mars autem solus gubernationem accipiens, uniuersaliter quidem est causa corruptionis per exsiccationem. Singulariter autem circa homines quidem eueniente simptomate, bella efficit et seditiones intestinas et captiuitates et seruitutes et insurrectiones et iras presidum et per talia mortes repentinas; adhuc autem egritudines calidas et tertianas molestias et sanguinum eductiones et acutas per uiolentiam mortes, maxime eorum qui perfecte etatis; similiter autem et uiolentias et iniurias et illegalitates, incensionesque et homicidia et rapinas et depredationes.

⟨12⟩ Circa aeris autem consistentiam estus et uentos calidos, pestilentiales et contabefactiuos, et fulminum dimissiones et incensionum et carentias pluuie. Circa maria autem caruanarum repentina nauigia per uentos inordinatos uel per tempestates uel per talia, fluminum autem defectus aquarum et exsiccationes fontium et corruptionem aquarum [et] potabilium.

⟨13⟩ Circa ea autem que super terram ydonea ad usum humanum, brutorumque animalium et ex terra nascentium raritatem et corruptionem fructuum que fit ex inflammationibus caumatis, aut per brucum aut per concussionem uentorum aut ex combustione in apotecis.

⟨14⟩ Venus autem sola domina existens accidentis, uniuersaliter quidem consimilia Ioui efficit cum quadam ueneritate. Singulariter autem circa homines quidem glorias et honores et alacritates et bonos status, bonasque nuptias et multitudinem filiorum et complacentias ad omnem coaptationem et possessionum augmentationes et dietas mundas et decentes et ad uenerabilia preciosas. ⟨15⟩ Adhuc autem corporales euexias et ad presides coaptationes et principum luxurias.

Circa aerem autem uentorum temperantias et humectationum et uegetativissimorum consistentias, aeris bonitatem et puritatem et fecundarum aquarum delicatas exuberantias; caruanarumque faciles nauigationes et eufortunia et lucra et fluminum plenas inundationes. In animalibus autem boni usus et terre fructibus maxime habundantiam et fertilitatem et profectum efficit.

⟨16⟩ Mercurius autem dominationem accipiens, uniuersaliter quidem, ac si esset commixtus unicuique aliorum, coaptatur illorum naturis. Singulariter autem est omnium magis commotiuus et in humanis quidem effectibus acutus et operosissimus et ad intentum bene industrius; predatiuorum processuum et temptatiuorum et latrociniorum et inuasionum, adhuc autem difficilis nauigationis factiuus est in configurationibus ad maleficos; egritudinumque siccarum causa et efimerinarum significationum et ptisis cum tussi et resolutione. ⟨17⟩ Effectiuus est et eorum que accidunt circa sacerdotalem sermonem et circa deorum religiones et regales processus, et permutationis consuetudinalium aut legitimorum per tempora, conuenientes complexioni ad unumquodque astrorum semper.

⟨18⟩ Per comparationem autem ad continens magis siccus existens et facile mobilis propter propinquitatem ad solem et propter uelocitatem reuolutionis, uentorum inordinatorum et acutorum et facile mutabilium maxime motiuus existit, tonitruorumque merito et incensionum et hyatuum et terremotuum et coruscationum effectiuus est. Et corruptionis que circa utilia animalium et plantarum euenit per hec aliquando factiuus; aquarumque et fluminum in occasu quidem priuatiuus, in ortu autem adimpletiuus.

⟨19⟩ Singulariter quidem igitur propriam naturam optinens unusquisque talia efficit. Commixtus autem alius alii penes configurationes et animalium diuersitates et secundum habitudines ad solem, proportionaliterque in effectibus commixtionem accipiens, proprietatem uariam existentem circa effectum, mixtam ex communicatis naturis, operatur.

⟨20⟩ Cum autem sit infinitum et impossibile secundum unamquamque commixtionem proprium effectum describere et omnes simpliciter secundum quemcumque modum figurationes pertractare, tam multipliciter consideratas: merito utique delinquatur species talis sollicitudini et studio mathematici circa iudicia particularia.

⟨21⟩ Obseruare autem oportet et qualiter se habent astra habentia dominium effectus in coaptatione ad ipsas regiones et ciuitates quibus simptoma futurum significatur. Benefica quidem enim existentia astra et coaptata dispositis et non superata ab hiis que sunt contrarie [aut] partitionis, adhuc magis efficiunt commodum quod est secundum suam naturam; sicut non coaptata uel superata ab oppositis minus prosunt.

⟨22⟩ Nociue autem complexionis existentia illa que dominium effectus habent, si quidem fuerint coaptata dispositis uel superata fuerint ab hiis que sunt contrarie partitionis, minus ledunt; si autem neque gubernationem habeant regionum neque superentur ab hiis que se habent domestice ad istos, ualidiorem ex complexione corruptionem inferunt.

⟨23⟩ Attamen, ut ad omne dicatur, illi hominum coincidunt uniuersalibus passionibus quicumque utique secundum proprias natiuitates principalissima loca, dico autem loca luminarium uel loca angulorum, habuerint eadem hiis que efficiunt causam uniuersalium simptomatum, hoc est locis eclipticis uel etiam diametraliter oppositis. Horum autem ⟨in⟩certissime et ineuitabiles maxime si sunt per gradum ydemptitates aut diametrales oppositiones locorum eclipticorum ad alterum luminarium.

⟨II.10⟩ De coloribus eclipsium et cometarum et talium. Capitulum 10^m

⟨1⟩ Obseruandum autem ad uniuersales effectus et colores eclipsium, uel ipsorum luminarium uel consistentiarum que fiunt circa ipsa, puta uirgarum uel halo uel talium. Nigri quidem ⟨enim uel⟩ uirides apparentes fiunt significatiui eorum que dicta sunt de natura Saturni, albi autem eorum que in Ioue, rubei autem eorum que de Marte, flaui autem eorum que de Venere, uarii autem eorum que de Mercurio.

⟨2⟩ Et si quidem in totis corporibus luminarium aut in totis locis circa ipsa proprietas coloris facta uideatur, circa plurimas partes regionum erit euentus; si autem ex parte quacumque, circa illam partem solam ad quam nuitio proprietatis facta fuerit.

⟨3⟩ Obseruandum autem adhuc et apparitiones cometarum consistentes aut penes ecliptica tempora aut quandocumque ad uniuersales effectus, puta uocatarum trabium uel tubarum uel pithiarum et talium, tamquam effectiuas quidem per naturas proprietatum Martis et Saturni, et bellorum et estuum aut commotiuarum seditionum et hiis accidentium. Significantes autem per partes quidem zodiaci, in quibus consistentie ipsorum apparuerint, et per adnuitiones secundum figuras come loca quibus inferunt simptomata.

⟨4⟩ Per ipsas autem quasi formas consistentie speciem effectus et genus circa quod passio eueniet, per tempus autem mansionis durationem simptomatum; per habitudinem autem ad solem inchoationem, quoniam quidem matutine quidem ad multum apparentes celerius insinuant, uespertine autem tardius.

⟨II.11⟩ De innouatione anni. Capitulum 11^m

⟨1⟩ Ostensa autem uia circa uniuersalia condicionum regionum et ciuitatum, reliquum utique erit et de particularioribus pertractare; dico autem de hiis que annuatim circa tempora anni efficiuntur, ad quam considerationem et de uocata neomenia anni congruum utique erit preaccipere. Quod quidem igitur conuenit esse principium hoc restitutionis solis circa unamquamque girationem, palam est ex se, et a uirtute et a nominatione.

⟨2⟩ Quod autem principium ponet utique aliquis, in circulo quidem ipso solo simpliciter neque utique intelligetur, in zodiaco autem sola utique merito principia accipiet puncta que ab equinoctiali et tropicis determinantur, hoc est duo equinoctialia et duo tropica. Hic tamen aliquis iam dubitabit quo de quatuor principali utetur; secundum simplicem quidem igitur et circularem naturam nichil ipsorum est tamquam in uno principio principiale.

⟨3⟩ Vsi sunt autem qui de hiis scripserunt unum aliquod supponentes, differenter unoquoque de quatuor tamquam principio, inducti per aliquas congruas rationes ⟨et⟩ naturales compassiones. Et enim habet singulare aliquid partium harum unaqueque, a quo utique principium et nouus annus merito iudicetur. Vernale quidem equinoctium propterea quod primo tunc incipit fieri dies maior nocte et quia humidi temporis est, hanc autem naturam, tamquam etiam priorem dicimus, incipientibus generationibus plurimam inesse.

⟨4⟩ Tropicum autem estiualem propterea quod penes ipsum maxima dies efficitur, apud Egiptios et Nili inundationem et Canis stelle ortum deprehendi. Autumpnale autem equinoctium quia facta est iam fructuum omnium collectio, et tunc ab alio principio sementem futurorum seminant. Yemalem autem tropicum propterea quod tunc primo incipit magnitudo diei incrementum accipere post diminutionem.

⟨5⟩ Conuenientius autem mihi uidetur et magis naturale ad annuales considerationes quatuor principiis uti, observando propinquissime sibi prius factas solis et lune coniugationes coniunctionales aut pleniluniares, et harum maxime rursum eclipticas, ut a principio quidem quod est penes Arietem uer, quale sit, consideremus, ab eo autem quod est penes Cancrum estatem, ab eo uero quod est penes Chelas autumpnum, ab eo autem quod est penes Capricornum yemen.

⟨6⟩ Vniuersales quidem enim temporum qualitates et consistentias sol facit, secundum quas et penitus inexperti mathematicorum habent pronosticationem futuri. Adhuc autem et signorum proprias ad hoc significationes uentorum et totaliorum naturarum assumendum.

⟨7⟩ Alterationes autem in magis aut minus secundum tempora uniuersaliter quidem rursum coniugationes que fiunt circa predicta puncta et planetarum ad ipsas configurationes ostendunt, particulariter quidem et que per singula XII signa coniunctiones et plenilunia et astrorum concursus, quam utique mensualem speculationem aliquis apellabit.

⟨12.1⟩ Cum autem ad hoc debeant preexponi particulares secundum animalia ad anni consistentias naturales proprietates et adhuc secundum unumquodque astrum, coaptationem quidem planetarum et similis complexionis fixarum ad aerem et uentos et adhuc conuenientiam totorum duodecim signorum ad uentos et tempora singula declarauimus in prioribus. Reliquum autem utique erit et de particulari animalium natura dicere.

⟨II.12⟩ De particulari animalium natura ad consistentias. Capitulum 12^m

⟨2⟩ Arietis quidem igitur signum uniuersaliter quidem est propter equinoctialem significationem tonitruosum et grandinosum. Particulariter autem, in magis aut minus ⟨a⟩ proprietate stellarum fixarum que sunt penes ipsum, priora quidem ipsius pluuiosa et uentosa, media autem bene temperata, sequentia autem estuosa et pestilentialia. Borealia autem estuosa et corruptiua, australia autem cristallosa et frigida.

⟨3⟩ Tauri autem signum uniuersaliter quidem est significatiuum ambarum complexionum et subcalidum. Particulariter autem precedentia quidem ipsius, et maxime que penes Pliades, commotionalia et uentosa et caliginosa, media autem humectatiua et frigida, sequentia autem et que penes Yadem ignea et tonitruosa et coruscationis factiua. Borealia autem bene temperata, australia autem motiua et inordinata.

⟨4⟩ Geminorum autem signum uniuersaliter quidem est temperantie factiuum. Particulariter autem precedentia quidem ipsius humectantia et corruptiua, media autem temperata, sequentia autem mixta et inordinata. Borealia autem spirituosa et terremotus factiua, australia autem sicca et estuosa.

Quod autem Cancri est signum uniuersaliter quidem est serenum et calidum. Particulariter autem precedentia quidem ipsius et que penes Presepe suffocatiua, media autem temperata, sequentia autem spirituosa. Borealia autem et australia ignea et estuosa.

⟨5⟩ Quod autem Leonis uniuersaliter quidem ⟨est⟩ spirituosum et suffocatiuum. Particulariter autem precedentia quidem ipsius suffocatoria et pestilentia, media autem temperata, sequentia autem uaporatiua et corruptiua. Borealia autem motiua et ignea, australia autem humectatiua.

Quod autem Virginis uniuersaliter quidem ⟨est⟩ humectatiuum et tonitruosum. Secundum partem autem precedentia quidem ipsius calidiora et corruptiua, media autem temperata, sequentia autem aquosa. Βorealia autem spirituosa, australia autem temperata.

⟨6⟩ Quod autem Chelarum uniuersaliter quidem ⟨est⟩ uersatiuum et permutatiuum. Secundum partem autem precedentia quidem ipsius et media sunt temperata, sequentia autem aquosa. Borealia autem spirituosa, australia autem uaporosa et pestilentialia.

Quod autem Scorpionis uniuersaliter quidem est tonitruosum et igneificum. Secundum partem autem precedentia quidem ipsius nebulosa, media autem temperata, sequentia autem terremotus factiua. Borealia uero ⟨estuosa, australia autem uapososa⟩.

⟨7⟩ Quod uero Sagittarii uniuersaliter quidem est spirituosum. Secundum partem autem precedentia quidem ipsius humectatiua, media autem temperata, sequentia autem igneifica. Borealia autem spirituosa, australia humectatiua et permutabilia.

Quod autem Capricorni uniuersaliter quidem est humectatiuum. Secundum partem autem precedentia quidem ipsius estuosa et corruptiua, media autem temperata, sequentia autem inundationum motiua. Borealia uero et australia humectatiua et corruptiua.

⟨8⟩ Quod autem Aquarii uniuersaliter quidem est frigidum et aquosum; secundum partem autem precedentia quidem ipsius humectatiua, media autem temperata, sequentia autem spirituosa. Borealia autem estuosa, australia autem nebulosa.

⟨9⟩ Quod autem est Piscium uniuersaliter quidem est frigidum et spirituosum. Secundum partem autem precedentia quidem ipsius temperata, media autem humectatiua, sequentia autem estuosa. Borealia autem spirituosa, australia autem aquosa.

⟨II.13⟩ De particulari consideratione consistentiarum. Cap. 13^m

⟨1⟩ Hiis autem ita expositis qui secundum partem accessus significationum continent modum hunc. Vnus quidem enim est qui magis in totalitate consideratur ad quartas, secundum quem obseruare, ut diximus, oportebit eas que fiunt proxime ante tropica ⟨et⟩ equinoctialia puncta coniunctiones aut plenilunia et secundum gradum uel coniunctionalem uel pleniluniarem in unoquoque inquisitorum climatum angulos ut in natiuitate disponere.

⟨2⟩ Deinde dominatores accipere coniunctionalis aut pleniluniaris loci et anguli sequentis ipsum, secundum modum ostensum in prioribus de eclipsibus, et ita uniuersale quidem considerare ex proprietate quartarum, quod autem magis aut minus intentionum et remissionum ex natura dominantium pertractantes, qualisque qualitatis sint et qualium consistentiarum motiui.

⟨3⟩ Secundus autem est supergressus qui mensis, secundum quem oportebit ⟨…⟩ illud solum obseruantes quod, coniunctione quidem eueniente propinquissime adiacenti tropico aut equinoctiali puncto, utemur etiam coniunctionibus usque ad sequentem quartam, plenilunio autem pleniluniis.

⟨4⟩ Considerare ⟨autem⟩ similiter angulos et dominatores amborum locorum et maxime propinquissimas apparitiones, contactus et defluctus errantium astrorum, proprietatesque ipsorum et locorum, et qualium uentorum sint motiua ipsa et partes signorum in quibus utique existunt, adhuc autem et cui uento [et] latitudo lune adnuit secundum obliquationem a zodiaco : quatinus ex omnibus hiis secundum dominationem consistentias ut in omnibus mensibus et uentos precognoscamus.

⟨5⟩ Tertium autem est adhuc magis particulares significationes remissionum et intentionum obseruare. Consideratur autem et hoc per particulares solis et lune configurationes, non solum per coniunctiones coniunctionales aut pleniluniares, sed etiam per eas que secundum dichotomias, inchoante ut ad omne dicatur effectus alteratione ante tres dies, aliquando autem et post tres occursus ad solem equilibrati; et per id quod penes singulas talium stationum aut etiam aliarum, puta trinarum aut sextilium, ad planetas configurationum.

⟨6⟩ Conformiter enim harum nature et alt⟨er⟩ationis proprietas deprehenditur, consone naturalibus coaptationibus inspectorum astrorum et signorum ad continens et ad uentos.

⟨7⟩ Ipsarum autem harum particularium qualitatum cotidiane intentiones efficiuntur, maxime quidem quando fixarum fulgentiores et efficatiores apparitiones, matutinas aut uespertinas, orientales aut occidentales, faciunt ad solem. Vertunt enim ut in pluribus particulares consistentias ad suas naturas, nichil autem minus et quando alicui angulorum luminaria superferuntur.

⟨8⟩ Ad tales enim ipsorum habitudines que per horam fiunt remissiones et intentiones consistentiarum permutantur, sicut ad eas que lune effusiones maris et refluxus. Et uentorum uersiones maxime circa tales luminarium angulationes efficiuntur, ad quoscumque uentos latitudo lune deprehensa fuerit faciens adnuitiones.

⟨9⟩ Vbique tamen oportet attendere quomodo principali quidem uniuersaliter et prima supposita causa, sequente autem ea que particularium euentuum; et quod confirmatur maxime et fortificatur efficacia, quando stelle que dominantur uniuersalibus naturis particularibus fuerint configurate.

⟨II.14⟩ De ea que ex metheoris significatione. Capitulum 14^m

⟨1⟩ Oportune autem erunt utique ad pronosticationes particularium significationum et obseruationes signorum que fiunt circa solem et lunam et astra. Solem quidem igitur obseruandum ad consistentias quidem diei orientem, ad nocturnas autem occumbentem, ad durantes autem secundum ⟨configurationes⟩ ad lunam, tamquam unaquaque configuratione presignificante consistentiam usque ad sequentem configurationem ut ad omne dicatur.

⟨2⟩ Mundus quidem enim et non adumbratus et bene status et sine nube oriens aut occumbens, serene consistentie est significatiuus. Varium autem circulum habens aut rubeum uel radios rubeos emittens uel ad exteriora uel ad se ipsum in profundum, uel eas que dicuntur nubes parelie habens ex una parte, uel figuras nubium ruphas et quasi longos radios protendens, uentorum ualidorum est significatiuus et talium ad quos angulos utique predicta signa fuerint.

⟨3⟩ Niger aut subuiridis oriens aut occumbens, cum nubositate uel halo habens circa se unam uel etiam duas, aut secundum unam partem aut etiam ex ambabus partibus nubes parelias ⟨et radios⟩ subuirides aut nigros, tempestatum et pluuiarum est significatiuus.

⟨4⟩ Lunam etiam obseruandum ⟨in transitu⟩ ante tres uel post tres dies a coniunctionibus et pleniluniis et dichotomiis. Subtilis quidem enim et munda apparens et nichil habens circa se, serene consistentie ⟨est⟩ significatiua. ⟨5⟩ Subtilis autem uel rubicunda et totum circuitum eius quod non illuminatur habens patentem et submotum, uentorum est significatiua ad quamcumque partem maxime fecerit adnuitionem. Nigra autem uel uiridis uel rubicunda et spissa considerata, tempestatum et imbrium est significatiua.

⟨6⟩ Obseruandum autem et areas que fiunt circa ipsam. Si quidem enim fuerit una et ipsa munda et quiete marcescens, serenam consistentiam significat; si autem due uel etiam tres fuerint, tempestates significant; rubee quidem existentes et quasi disrupte, eas que per ualidos uentos; caliginose autem et grosse, eas que per nubositates; uirides autem uel nigre et rupte, eas que per ambo; et quanto utique plures fuerint, tanto maiores.

⟨7⟩ Et aree autem consistentes circa stellas erraticas et circa fulgentes fixarum insinuant conuenientia coloribus suis et appellationibus eorum que intus deprehenduntur.

⟨8⟩ Et fixarum autem que ad aliquam multitudinem uicine sunt, obseruandum colores et magnitudines. Fulgentiores enim et maiores uise ultra consuetas fantasias ad quamcumque partem fuerint, uentos a proprio loco significant.

⟨9⟩ Quin immo etiam nebulosarum conuolutionum singulariter, puta Presepis et talium, si serenitate existente consistentie obscure et quasi non apparentes uel ingrossate uideantur, copie aquarum sunt significatiue; pure autem et quasi saltantes continue, ualidorum spirituum sunt significatiue.

⟨10⟩ Et eorum autem que fiunt per tempora in excelsis, cometarum quidem conuolutiones semper siccitates et uentes significant, et tanto maiores, quanto utique ex pluribus partibus et ad multum consistentia fuerit. Discursus autem et iaculationes astrorum, si quidem ab uno fiant angulo, uentum ab illo significant; si autem a contrariis, instabilitatem uentorum; si autem a quatuor, omnimodas tempestates usque ad tonitrua et coruscationes et talia.

⟨11⟩ Eodem autem modo et nubes uelleribus lanarum existentes similes, fiunt aliquando presignificatiue hyemalis temporis. Yrides autem per tempora consistentes, yemen quidem ex serenitate, serenitatem autem ex yeme presignificant. Vt ad omne dicatur colligendo, uniuersaliter fantasie aeris que fiunt proprii coloris, similia significant hiis que efficiuntur a propriis simptomatibus ⟨secundum⟩ preostensa per priora.

⟨12⟩ Speculatio quidem igitur uniuersalium, et eorum que magis in totalitate considerantur et eorum que in particulari, usque ad tanta nobis capitulariter insinuata sit. Eius autem que est secundum geneatici sermonis speciem pronosticationis tractatus in consequentibus secundum conuenientem consequentiam aggrediemur.

Explicit liber secundus

⟨III⟩ ⟨LIBER III⟩

⟨III.0⟩ Hec sunt capitula libri tertii

Ca. 1^m. Prohemium de ordine sequentis intentionis ad precedentem

Ca. 2^m. De seminatione et partu

Ca. 3^m. De gradu oroscopi

Ca. 4^m. Quomodo oportet accipere horam

Ca. 5^m. Diuisio geneatici sermonis

Ca. 6^m. De parentibus

Ca. 7^m. De fratribus

Ca. 8^m. De masculinis et femininis

Ca. 9^m. De gemellis

Ca. 10^m. De monstris

Ca. 11^m. De hiis qui non nutriuntur

Ca. 12^m. De annis uite

Ca. 13^m. De forma et corporali complexione

Ca. 14^m. De lesuris et passionibus corporalibus

Ca. 15^m. De qualitate animarum

Ca. 16^m. De passionibus animalibus

⟨III.1⟩ Prohemium. Capitulum primum

⟨1⟩ Pertractata nobis in precedentibus theoria que est circa uniuersalia simptomata, tamquam principaliore et que in multis preualere potest super euentus qui contingunt circa unumquemque hominum secundum proprietatem nature, quorum pronosticam partem uocamus geneaticum sermonem, potentiam quidem unam et eandem ambarum specierum existimari oportet et circa theoricum. Quoniam quidem uniuersalium et eorum que penes unumquodque simptomatum causa quidem errantium stellarum et solis et lune motus, pronosticatiua autem scientionalis obseruatio uersionis suppositarum ipsis naturarum penes eos qui similis figure celestium transitus per continens; uerumtamen in quantum uniuersalis quidem effectus maior et perfectior, particularis autem non similiter.

⟨2⟩ Principia non iam eadem ambarum esse putandum, a quibus celestium dispositionem supponentes attemptamus pronosticari ea que per figurationes tunc significantur. Sed uniuersalium quidem multa, eo quod non habemus unum totius, et hec non a suppositis semper accepta, sed etiam a continentibus et causas ferentibus; fere enim omnia a perfectioribus eclipsibus et annotabiliter concurrentibus stellis consideramus. Eorum que sunt circa unum quemlibet hominum et unum et multa; [et] unum quidem principium seminum commixtionis (et hoc enim habemus), multa autem, scilicet superuenientes ad primum principium significationes secundum consequentiam continentium; hic tamen merito precedit unum, quoniam hoc et alia efficit.

⟨3⟩ Hiis autem sic habentibus, a primo quidem principio considerantur uniuersales proprietates concretionis, per alia autem ea que eueniunt per tempora ad magis et minus secundum dictas deinceps annorum diuisiones.

⟨III.2⟩ De seminatione et partu. Capitulum 2^m

⟨1⟩ Temporali autem principio generationum hominum existente per naturam quidem eo quod secundum seminationem, uirtute autem [et significationes] et secundum accidens partu ex utero, in hiis quidem quorum scitur tempus seminationis uel casualiter uel per obseruationem, illi magis ad proprietates corporis et anime conuenit attendere, considerantes operationem configurationis stellarum secundum tempus illud.

⟨2⟩ Semel enim in principio sperma quale factum aliqualiter ex influentia continentis, quamuis differens fiat hoc secundum consequentia corporis formatiua tempora, ipsum conuenientem solam materiam naturaliter congregans ad se secundum incrementum, adhuc magis assimilatur proprietati prime qualitatis.

⟨3⟩ In non cognoscentibus autem, quod quidem quasi in omnibus accidit, principio quod est secundum partum attendere necessarium, tamquam maximo

et ipso, solo hoc ⟨a⟩ primo deficiente eo quod per illud et ea que ante partum possint precognosci. Et enim si hoc quidem dixerit utique aliquis principium, hoc autem uelut katarchen (id est optentionem principii), magnitudo ipsius tempore quidem fit posterior, equalis autem et perfectior magis uirtute; fere autem iuste illud quidem utique nominabitur spermatis humani generatio, hoc autem hominis. Plurima enim tunc assumit infans, que non prius aderant ipsi quando in utero erat, et ipsa propria solius humane nature, corporalisque formatio.

⟨4⟩ Quamuis nichil ad hoc quod taliter sit uideatur ipsi conferre continens secundum partum, tamen ad ipsum prodeundum in lucem secundum conuenientem continentis figurationem confert, natura post perfectionem impetum exitus faciente ad consistentiam similis modi ei qui particulariter a principio formauit. Quare rationabile et talium existimari significatiuam esse figurationem astrorum que est penes partum, non quasi factiuam tamen omnino, sed quasi ex necessitate et secundum naturam uirtute simillimam factiuo.

⟨5⟩ Proposito autem secundum presens nobis existente et hanc partem prosequi secundum protestatam in principio huius compilationis ratiocinationem de eo quod possibile est talis pronosticationis, antiquum quidem modum predicendi recusabimus propter usus difficultatem et inexplicabilitatem, illum uidelicet modum qui secundum speciem optentiuam astrorum omnium uel plurium, cum sit multiplex et fere infinitus, si quis uelit omnimoda diligentia pertractare, et magis possit in particularibus adiectionibus eorum que naturaliter considerantur quam in traditionibus per singula speculari.

⟨6⟩ Operationes autem ipsas, per quas conspiciatur quelibet specierum secundum modum proficuum, et factiuas uirtutes secundum proprietatem et uniuersalem habitum astrorum ad singula, ut possibile est maxime, modo assecutibili simul et breui secundum naturalem coniectationem exponemus : loca ambientis, ⟨ad⟩ que humanorum euentuum singula considerantur, presupponentes uelud signum ad quod ⟨oportet⟩ coniecturam fieri; eas etiam corporum que aptantur locis secundum dominium factiuas uirtutes, uelut emissiones sagittarum, in grosso adaptantes; illum ⟨autem⟩ qui ex commixtione ex pluribus naturis circa suppositam speciem collectum euentum derelinquentes, quemadmodum sagittario bene coniecturatiuo, per ratiocinationem eius quod iam intuitus est.

⟨7⟩ Primo autem de uniuersalibus que considerantur per principium secundum partum faciemus sermonem secundum conuenientem ordinis consequentiam, omnibus quidem, ut diximus, naturam habentibus per hoc accipi possibilibus, cooperantibus ⟨autem⟩, si quis amplius negotiari uoluerit, ad solas proprietates que sunt penes fetus concretionem, et earum que secundum tempus seminationis per eandem theoriam incidunt proprietatum.

⟨III.3⟩ De gradu horoscopi. Capitulum 3^m

⟨1⟩ Quoniam autem de primo et principalissimo, hoc est de parte horoscopi secundum partum, dubitatio euenit sepe, sola quidem ut ad omne dicatur consideratione horoscopiorum secundum partum ipsum per astrolabia observantibus diligenter ⟨…⟩ percipere potente, aliis autem fere omnibus horoscopiis, quibus plurimi magis sollicitorum attendunt, multotiens mentiri a ueritate potentibus ⟨2⟩ (solaribus quidem propter mutationes ⟨positionum⟩ et propter incidentes gnomonum transmutationes, aquaticis autem propter impedimenta et irregularitates fusionis aque a diuersis causis et casualiter), necessarium utique erit pretradi quo quis utique modo inueniat gradum zodiaci qui debet oriri secundum naturalem et consequentem rationem, presupposito eo qui secundum datam propinquam horam inuento per opus eleuationum.

⟨III.4⟩ Quomodo oportet accipere horoscopum. Capitulum 4^m ⟨3⟩

⟨3⟩ Oportet itaque accipere coniugationem ante partum factam proxime, siue coniunctionalis sit siue pleniluniaris, et gradu diligenter considerato (coniunctione quidem existente amborum luminarium, plenilunio autem gradum super terram existentis ipsorum) et secundum tempus partus uidere astra que habent ad ipsum dominatiuam rationem; modo uniuersali qui consideratur secundum dominium in hiis quinque : trigonalitate scilicet et domo et exaltatione et terminis et apparentia aut configuratione; hoc est quando ⟨unum …⟩ ⟨4⟩ ⟨…⟩ unum ad hec omnia uel plurima conuenienter dispositum inuenimus, quem utique obtinuerit gradum iste certitudinaliter secundum quod peruagatur signum in tempore partus, gradum equalis numeri cum ipso iudicamus oriri in signo proximo inuento per opus eleuationum. Si autem duos uel plures condominantes, cuiuscumque ipsorum qui secundum partum gradalis transitus habuerit propinquiorem numerum gradui orienti secundum eleuationes, quantitate graduum huius utemur. Si autem duo uel etiam plures propinquum habeant numerum, ei qui magis habet rationem ad angulos et ad partitionem adherebimus.

⟨5⟩ Si tamen amplior fuerit distantia graduum dominationis ad horoscopum secundum totalitatem quam ad gradum secundum simile medium ⟨celi⟩, eodem numero ad gradum mediantem celum utemur et per hunc reliquos angulos instituemus.

⟨III.5⟩ Diuisio geneatici sermonis. Capitulum 5^m ⟨4⟩

⟨1⟩ Hiis itaque preexpositis, si quis ipsius ordinis gratia diuidat uniuersale geneatice theorie, inueniet utique eorum que secundum naturam et que possunt comprehendi hanc quidem que est solorum simptomatum ante natiuitatem, ut eam que est sermonis de parentibus; hanc autem et eorum que ante natiuitatem et post natiuitatem, ut eam que est sermonis de fratribus; hanc autem [et] eorum que penes ipsam natiuitatem, non que iam ita una ⟨est et⟩ simplex; ultimam autem que eorum que post natiuitatem, multarum partium et hanc consideratam.

⟨2⟩ Est autem eorum que penes ipsam natiuitatem inquiruntur, sermo de masculinis et femininis et qui de gemellis uel etiam de pluribus nascentibus et qui de monstris et qui de non cibatis; eorum uero que post natiuitatem qui de temporibus uite, quoniam non copulatur cum sermone de non cibatis. Deinde qui de forma corporis et de passionibus et de lesuris corporalibus. Consequenter autem qui de qualitate anime et de passionibus animalibus. Deinde qui de fortuna possessoria ⟨et qui de fortuna⟩ dignitatiua, post hec autem qui de qualitate operis.

⟨3⟩ Deinde qui de conuictu nuptiali et de filiorum procreatione et qui de coniunctis et coaptatis et de amicis. Deinceps autem qui de peregrinatione, et ultimus qui de qualitate mortis, uirtute quidem coaptatus ei qui de temporibus uite, ordine autem merito post hec omnia positus.

⟨4⟩ De quorum unoquoque summatim faciemus introductionem, ipsas que speculationis operationes cum nudis effectiuis uirtutibus, ut diximus, exponentes ita, et ea que superflue a multis garriuntur et neque probabilem habent rationem ad eas que a prima natura causas pretermittentes; ea ⟨autem⟩ que possunt comprehendi, non per sortes et numeros rationem cause non habentes, sed per ipsam theoriam configurationum ad conuenientia loca considerantes, uniuersaliter tamen et de omnibus simpliciter, ut non secundum quamlibet speciem idem loquamur.

⟨5⟩ Et primo quidem oportet considerare locum zodiaci conuenientem capitulo quod queritur circa natiuitatem secundum speciem, sicut, uerbi gratia, capitulo de operationibus locum medii celi, uel capitulo de patre locum solis. Deinde considerare rationem habentes ad suppositum locum, astra scilicet dominantia, secundum ⟨5⟩ modos quos superius diximus, et si quidem unus sit qui secundum omnes est dominus, ipsi dare illius gubernationem [dominium], si autem duo uel tres, hiis que plures habent dignitates.

⟨6⟩ Post hec autem ad qualitatem quidem euentus considerare naturas ipsorum astrorum dominantium et naturas signorum, in quibus sunt ipsa et coaptata loca; ad magnitudinem autem et uirtutem considerare, utrum efficaciter sint disposita et secundum id quod est mundi et secundum id quod ad generationem uel contrarie.

⟨7⟩ Efficacissima quidem enim sunt, quando mundialiter quidem in propriis uel in conuenientibus fuerint locis, et iterum quando orientales extiterint ⟨et⟩ augmentatiui numeris; secundum natiuitatem autem, quando in angulis uel in accedentibus sursum moram fecerint, et maxime in primis, dico autem in hiis que sunt secundum eleuationes super orizontem et secundum mediationes celi. Debilissima autem, mundialiter quidem, quando in alienis uel non conuenientibus locis fuerint, et occidentales uel retrogradi cursibus; secundum natiuitatem autem, quando declinauerint ab angulis.

⟨8⟩ Ad uniuersale autem tempus euentus, utrum matutini sint uel uespertini ad solem et ad horoscopum, quoniam quidem principales utriusque ipsorum quarte et diametrales hiis matutine fiunt, relique autem et sequentes uespertine; et utrum in angulis existunt uel in superaccedentibus: matutina quidem enim existentia uel angularia secundum principia fiunt efficacissima, uespertina autem uel in superaccedentibus tardiora.

⟨5.1⟩ Principalis quidem igitur modus eius ⟨que⟩ secundum speciem speculationis, cui semper oportet attendere, hunc habet modum. Incipimus autem iam secundum expositum ordinem a primo, eo uidelicet qui de parentibus sermone.

⟨III.6⟩ De parentibus. Capitulum 6^m ⟨5⟩

Sol quidem igitur et Saturnus persone patris coaptantur secundum naturam, luna autem et Venus matri, et qualitercumque isti dispositi fuerint ad inuicem et ad alios, [et] talia oportet et que circa parentes existimare.

⟨2⟩ Que quidem enim circa fortunam et possessionem ipsorum considerandum ex addextratione luminarium, quoniam circumdata quidem a beneficis et ab hiis que eiusdem partitionis, uel in eisdem signis uel etiam in consequentibus, eminentia et clara que circa parentes insinuant, et maxime quando solem quidem stelle matutine addextrauerint, lunam autem uespertine, bene et ipse diposite secundum modum quem diximus.

⟨3⟩ Si autem Saturnus et Venus fuerint et ipsi orientales ⟨et⟩ in propria dignitate uel etiam angulares, felicitatem preclaram existimandum secundum conueniens utriusque parentum. Econtrario autem, si luminaria uacue currentia fuerint et non addextrata extiterint, humiliationis et ingloriationis parentum sunt significatiua, et maxime quando neque Venus uel Saturnus bene uideantur dispositi.

⟨4⟩ Si autem addextrentur quidem, ⟨non⟩ tamen ⟨ab⟩ hiis que sunt eiusdem partitionis (ut quando Mars adiungatur soli uel lune de die, Saturnus autem lune de nocte) uel non a bene dispositis beneficis et secundum eandem partitionem, mediocritates et irregularitates circa uitam ipsorum existimandum. Et si quidem consona fuerit notata sors fortune in natiuitate addextrantibus solem uel lunam in bono, salua suscipientur que parentum, si autem inconsona fuerit uel contraria, a benefico nullo uel a maleficis assumpta addextratione, parentum possessio erit ipsis inutilis et nociua.

⟨5⟩ De longeuitate autem ipsorum uel temporis paucitate considerandum ab aliis configurationibus. De patre quidem, si Jupiter uel Venus configurentur qualitercumque soli uel Saturno (uel etiam si ipse Saturnus habeat consonam configurationem ad solem, uidelicet uel simul existens uel in sextili aspectu uel trino), in uirtute quidem existentibus ipsis, longeuitatem patris coniecturandum, debilibus autem non similiter, non tamen neque temporis paucitatem.

⟨6⟩ Si autem hoc quidem non extiterit, Mars autem superauerit solem uel etiam Saturnum uel superinferatur ipsis, uel etiam si ipse Saturnus iterum non fuerit consonus ad solem, sed uel in quadrato uel diametrali aspectu, decidentes quidem ab angulis debiles solum patres efficiunt, angulares autem uel superaccedentes angulis, aut pauci temporis aut membrorum lesuram patientes : pauci quidem temporis quando fuerint in primis duobus angulis (oriente scilicet et eo qui medii celi) uel in horum accessibus, membrorum uero lesuram sustinentes uel languoroso, quando in reliquis duobus angulis fuerint (occidente scilicet et eo qui sub terra) uel in horum accessibus.

⟨7⟩ Mars quidem enim solem superaspiciens secundum modum quem diximus, repentine perimit patrem uel lesuram circa oculos efficit, Saturnum autem aspiciens uel mortibus uel febribus cum rigoribus uel lesuris per incisiones uel adustiones inuoluit. Saturnus autem et ipse male configuratus ad solem mortes paternas languorosas preparat et passiones que eueniunt per molestationem ab humoribus.

⟨8⟩ De matre autem, si quidem Jupiter configuratus fuerit lune et Veneri qualitercumque uel etiam si ipsa Venus consone se habeat ad lunam, scilicet in sextili aspectu uel trino uel simul existens cum illa, in uirtute existentes longeuam insinuant matrem. Si autem Mars aspexerit lunam uel etiam Venerem, superallatus uel in quadrato uel in diametrali aspectu, uel Saturnus lunam solam eodem modo, ablatiui quidem existentes uel iterum decidentes inuoluunt aduersitatibus solum uel debilitatibus, appositiui autem uel angulares faciunt matres pauci temporis uel lesuram membrorum sustinentes. Pauci quidem temporis existentes in angulis orientalibus uel in accedentibus, lesuram autem patientes in occidentalibus.

⟨9⟩ Mars quidem aspiciens lunam hoc modo orientalem quidem existentem mortes matrum efficit repentine et lesuram circa oculos, deficientem autem mortes a partus doloribus uel talibus et lesuras per incisiones et per adustiones. Venerem autem aspiciens mortes febriles efficit et passiones per occultationes et obtenebrationes et concussiones repentinas. Saturnus autem lunam aspiciens mortes et passiones facit, orientali quidem existente ipsa per febres cum rigore, depulsiua autem per deuastationes matricum et corrosiones.

⟨10⟩ Coassumendum autem ad particulares species nocumentorum et passionum et mortium proprietates signorum in quibus sunt causam efficientes, de quibus opportunius in hiis que de ipsa natiuitate elaborabimus. Et adhuc obseruandum de die quidem maxime solem et Venerem, de nocte autem Saturnum et lunam.

Reliquum autem de elaborationibus secundum speciem congruum et consequens utique erit locum paternalem uel maternalem qui fuerit secundum partitionem uelut horoscopum statuentes reliqua considerare ut in natiuitate ipsorum parentum secundum regulas tradendas consequenter totaliorum specierum que pertinent ad actiones et †corpus.

⟨11⟩ Hic tamen et in omnibus reminisci oportet modi commiscitiui coniecturantem, si non uniformes sed diuersi uel contrariorum effectiui extiterint qui dominationes quesitorum locorum acceperunt planete, qui de habundantiis ad uirtutem circa unumquodque accidentium plures dignitates habentes inueniuntur ad dominium euentuum, ut aut horum naturis consequentem faciamus considerationem uel, dignitatibus equalibus existentibus, quando quidem simul fuerint qui dominantur, quod colligitur ex commixtione diuersarum naturarum bene coniecturabiliter ratiocinemur; quando autem distantes fuerint in parte altera unusquisque, per singula tempora conuenientia simptomata distribuamus, prioribus quidem matutinis magis, [et] posterioribus autem uespertinis.

⟨12⟩ A principio quidem enim necesse coaptari loco quesito planetam qui debeat circa ipsum operari; hoc autem si non factum fuerit, nichil magnum possibile est uniuersaliter disponere eum qui principio non communicauerit totaliter; temporis tamen euentus ipsius quod efficitur non iam erit causa que prime dominationis, sed situs dominantis aliqualiter ad solem et ad mundi angulos.

⟨III.7⟩ De fratribus. Capitulum 7^m ⟨6⟩

⟨1⟩ Qui quidem igitur de parentibus locus fere et ab hiis utique nobis manifestus fiet. Qui autem de fratribus, si quis et hic uniuersale solum exquirat et non ultra possibile numerum certitudinaliter et particulariter inquirat, accipietur utique magis naturaliter qui de hiis qui eiusdem matris solum et a signo mediante celum et a materno loco (hoc est continente de die quidem Venerem, de nocte autem lunam), quoniam hoc signum et superallatum ipsi fit matris qui de filiis locus, idemque debet loco geniti de fratribus.

⟨2⟩ Si igitur benefici loco configurentur, bonam copiam fratrum dicemus, coniecturam facientes ad multitudinem ipsorum astrorum, et prius si sint in signis unius forme uel bicorporibus. Si autem malefici superemineant ipsum uel etiam contrarientur secundum diametrum, raritatis fratrum sunt significatiui, maxime autem si solem coassument. Si autem et in angulis contrarietas fiat, et maxime in ascendente, per Saturnum quidem et primogeniti et primoaliti fiunt, per Martem autem morte reliquorum rari fiunt fratres.

⟨3⟩ Adhuc tamen dantibus astris, si quidem bene secundum mundum disposita extiterint, bene formatos et gloriosos existimandum fratres qui dantur, si autem contrarie, deiectos et ingloriosos; si autem superauerint dantes uel superinferantur ipsis malefici, etiam pauci temporis. Dabunt autem masculos quidem qui mundialiter sunt masculinizati, femininas autem feminizati, et iterum primos quidem orientaliores, posteriores autem occidentaliores.

⟨4⟩ Ad hec autem si quidem qui dant fratres consone configurati existant dominanti super signum fratrum, datos fratres facient amicitia coniunctos, si autem et sorti fortune, facient etiam communis uite; si autem extiterint in inconnexis uel in contrarietatis situ, discordes et inuidiosos et ut ad omne dicatur insidiosos. Reliquum autem, si quis amplius ea que pertinent ad unumquemque ipsorum uoluerit percunctari, coaptetur utique et hic iterum supposito astro dante ad rationem ascendentis et reliquis ut in natiuitate consideratis.

⟨III.8⟩ De masculinis et femininis Capitulum 8^m ⟨7⟩

⟨1⟩ Sub uisu iam nobis facto sermone de fratribus secundum congruentem et naturalem rationem, consequenter utique erit incipiendum de hiis que penes ipsam natiuitatem et primo percurrendum rationem de masculinis et femininis. Consideratur autem hec non uno modo neque ab uno aliquo, sed a lunaribus ambobos et ab horoscopo et a stellis rationem habentibus ad ipsa, maxime quidem secundum in seminatione dispositionem, grossius autem et secundum dispositionem in partu. Omnino autem obseruandum, utrum predicta tria loca et astra hiis dominantia si omnia uel plurima sunt masculina ad masculi procreationem uel feminina ad femine procreationem, et ita pronuntiandum.

⟨2⟩ Discernendum tamen masculina et feminina secundum modum que premisimus in tabularibus expositionibus in principio compilationis, a natura signorum in quibus sunt et a natura ipsorum astrorum et adhuc ab habitudine ad mundum, quoniam orientales quidem existentes masculini fiunt, occidentales autem feminini; ad hec autem ab habitudine ad solem, matutini quidem enim existentes iterum masculini fiunt, feminini autem ⟨uespertini⟩. Per que omnia predominationem generis secundum plurimum conuenit coniecturare.

⟨III.9⟩ De Gemellis. Capitulum 9^m ⟨8⟩

⟨1⟩ De generatis autem similiter singulis duobus uel etiam pluribus eadem loca obseruare oportet, hoc est duo luminaria et horoscopum. Consequi enim consueuit tale simptoma circa commixtiones, quando duo uel etiam tria loca contineant animalia bicorporea, et maxime quando planete dominantes ipsis idem patiantur, uel aliqui quidem in bicorporibus, aliqui autem fuerint ana duo positi uel etiam plures.

⟨2⟩ Si autem in bicorporibus fuerint principalia loca et secundum idem plures planetarum configurati, tunc accidit plures duobus procreari, multitudinis quidem numero a planeta euentum faciente coniectato, sexu autem a situ astrorum configuratorum soli et lune et horoscopo ad masculorum uel femellarum procreationem secundum modos prius dictos.

⟨3⟩ Quando autem talis dispositio non luminaribus coassumat angulum ascendentis sed angulum medii celi, tales matrum duos genitos ut ad omne dicatur uel etiam plures pariunt. Singulariter autem tres quidem masculos proferunt in Regum generatione, simul cum premissis locis in bicorporibus figurati Saturnus, Jupiter et Mars; tres autem femellas in generatione Kharitarum, Venus, luna cum Mercurio feminino; duos autem masculos et unam femininam sub ea que Iouis prolis, Saturnus, Iupiter, Venus; duas autem femininas et masculum unum sub ea que Demetri et Puelle, Venus, luna et Mars.

⟨4⟩ De quibus ut in pluribus accidere consueuit non ad perfectum perduci genita et cum defectibus quibusdam corporalibus procreari, adhuc in locis illis fieri aliqua mirabilia et inexspectata per quasi insinuationem talium simptomatum.

⟨III.10⟩ De monstris. Capitulum 10^m ⟨9⟩

⟨1⟩ Non alienus autem a premisssa speculatione neque de monstris sermo. Primo enim in talibus luminaria quidem decidentia uel inconnexa horoscopo secundum plurimum inueniuntur, anguli autem occupati a maleficis. Quando igitur talis aliqua dispositio sub uisu ceciderit, quoniam fit sepe ⟨circa⟩ deiectas et infelices natiuitates, et si non monstruose sint, mox considerare conuenit precedentem coniugationem coniunctionalem uel pleniluniarem et dominatorem ipsius et luminarium in partu.

⟨2⟩ Si enim loca ipsorum in partu et locus lune uel etiam ascendentis omnia uel plura incolligata sint loco coniugationis precedentis, genitum existimandum prodigiosum. Si quidem igitur hiis ita se habentibus luminaria in signis quadrupedibus uel bestialibus inuenta fuerint et maleficorum duorum angulares, neque ex hominibus erit quod procreatum est, sed nullo quidem benefico luminaribus testimonium reddente, perfectum ferale et agrestem et malignam naturam habentium; testificantibus autem Ioue uel Venere, de hiis que ad sacrum sunt, puta de canibus uel marturinis uel de simiis uel talibus; Mercurio [si] autem, in hiis que in humanum usum, puta de auibus uel porcis uel de bobus et capris et talibus.

⟨3⟩ Si autem in hiis que humane forme luminaria deprehendantur, aliis eodem modo se habentibus, ex hominibus quidem uel apud homines erunt genita, monstra autem et prodigiosa, proprietate secundum qualitatem et hic conspecta ex forma signorum, in quibus malefici existunt qui luminaria et angulos optinent. Si quidem igitur et hic nullus beneficorum contestificetur alicui predictorum locorum, irrationalia et uere prodigiosa fiunt penitus.

⟨4⟩ Si autem Jupiter aut Venus testificetur, pretiosum et formosum erit monstri species, qualem consueuit accidere circa ermafroditas et circa uocatos arpocraticos et circa tales; si autem Mercurius testificetur, cum hiis quidem responsa dantes et per hec lucratiuos, solus autem edentulos et surdos, aliter bene aptatos et astutos efficit.

⟨III.11⟩ De non cibatis. Capitulum 11^m ⟨10⟩

⟨1⟩ Reliquo autem existente de hiis que circa natiuitatem sermone de non cibatis, conuenit distinguere quod hac quidem coheret modus ei qui de annis uite, quoniam species que inquiritur non aliena ab utroque, hac autem separatur, quia differt aliqualiter secundum considerationis potentiam. Qui quidem enim de annis uite in hiis qui totaliter habent annos sensibiles consideratur, hoc est non minores reuolutione una solari; annus enim proprie talis regyratio accipitur, uirtute autem et qui minor hiis, menses et dies et hore.

⟨2⟩ Qui autem de non cibatis in hiis qui neque omnino pertingunt ad premissum annum, sed in paucioribus numeris propter excessum mali corrumpuntur. Vnde et ille quidem habet multipliciorem speculationem, iste autem magis grossam. Simpliciter enim, si in angulo fuerit alterum luminarium et alter maleficorum coextiterit uel etiam in diametrali situ, et hec gradualiter et secundum figuram equalium crurum, nullo quidem beneficorum configurato, domino autem luminarium in maleficorum locis deprehenso: quod procreatum est non cibabitur sed continuo uite finem habebit.

⟨3⟩ Si autem non secundum figuram equicruriam hoc acciderit, sed prope superferantur locis luminarium maleficorum radii, duo autem sint malefici, ⟨et⟩ uel alterum luminarium uel etiam ambo impediant, uel secundum superallationem uel secundum diametrum, uel in parte [quam] alterum alter, uel alter quidem diametralis sit, alter autem superallatus, etiam ita non annalia fiunt, [a] multitudine malorum exterminante quod ex distantia superallationis ad permanentiam uite uidebatur amiciter.

⟨4⟩ Impedit autem singulariter secundum superallationes quidem solem quidem Mars, lunam autem Saturnus, secundum diametrizationes autem et superationes econuerso solem quidem Saturnus, lunam autem Mars, maxime autem si optineant localiter dominium luminarium et horoscopi. Si autem et due fuerint diametrises, luminaribus existentibus angularibus et maleficis secundum equicrurium, tunc et mortua uel semimortua pariuntur procreata.

⟨5⟩ Hiis autem ita se habentibus, si quidem ab aliquo beneficorum extiterint defluxum habentia luminaria uel etiam si aliter ipsis sint configurata, partibus tamen se precedentibus radios superferant, uiuet natum pro numero graduum intermedio inter dimissionem et propinquiores maleficorum radios, tot mensibus uel diebus uel etiam horis secundum magnitudinem mali et uirtutem causantium.

⟨6⟩ Si autem maleficorum quidem radii ferantur in precedentia luminarium, beneficorum autem in consequentia, quod procreatum est suscipietur et uiuet. Et iterum, si configurati quidem benefici obtineantur a maleficis, in malignitatem et subiectionem uiuet, si autem obtinuerint, in submissionem aliorum parentum. Si autem et beneficorum quidem aliquis uel ortum uel contactum faciat ipsi lune, maleficorum autem sub occasu ⟨sit aliquis ‑ ‑⟩ ⟨7⟩ ⟨‑⟩ sit aliquid astrorum que secundum duo uel plura configurantur, semimortuum aliquid uel frustum carnis et imperfectum procreabitur quod nascitur; si autem a maleficis optinetur, sine cibo uel non annale erit quod procreatum est sub causa huius.

⟨III.12⟩ De annis uite. Capitulum 12^m ⟨11⟩

⟨1⟩ Simptomatum autem que post natiuitatem precedit quidem qui de annis uite sermo, quoniam secundum antiquum ridiculum est per singulos euentus adaptare ei qui omnino non perueniet ex subsistentia uitalium annorum ad tempora ipsorum effectiua.

⟨2⟩ Consideratur autem iste non simpliciter neque absolute, sed a predominio principalissimorum locorum multiformiter accipitur. Est autem qui maxime consonus nobis et alias coherens nature modus talis. Dependet quidem enim omne ex perceptione dimissoriorum locorum et ex perceptione ipsorum qui dominantur super dimissionem, et adhuc ex perceptione peremptiuorum locorum uel astrorum. Discernitur autem unumquodque sic.

⟨3⟩ Loca primo quidem existimandum dimissoria, in quibus esse oportet modis omnibus accepturum dominium dimissionis: signum scilicet quod circa horoscopum, a quinque ⟨gradibus⟩ preeleuatis super orizontem usque ad reliquos uiginti quinque gradus qui eleuantur; et dextros sextiles hiis triginta gradibus qui dicuntur boni demonis; et quadrangulares medii celi super terram; et trigonales qui uocantur dei; et diametrales ipsius occidentis. Preiudicatis etiam in hiis secundum uirtutem dominationum primo gradibus acceptis secundum medium celi super terram; deinde hiis qui apud orientem; deinde illis qui sunt penes superallationem medii celi; deinde hiis qui apud occasum; deinde hiis ⟨qui⟩ precedunt medium celi.

⟨4⟩ Omne enim quod sub terra merito repudiandum ad tantum dominium, exceptis solis prodeuntibus in lucem penes ipsam eleuationem. Eius autem quod super terram neque signum quod inconnexum est orienti congruit assumere, neque quod preortum est, quod uocatur mali demonis; quoniam quidem astrorum que in ipso defluxum ad terram, preter hoc quod deciderunt, obfuscat et quasi exterminat quod euaporat ex humiditatibus terre grossum et caliginosum, propter quod et coloribus et magnitudinibus non secundum naturam habentia uidentur.

⟨5⟩ Post hec autem iterum dimissores accipiendum principalissimos quatuor (solem, lunam, horoscopum, sortem fortune) et dominatores horum. Sortem quidem fortune collectam semper nocte et die a numero qui est a sole ad lunam et equalia ferente ab horoscopo secundum consequentia signorum, ut quam habet rationem et figurationem sol ad orientalem orizontem, hanc habeat et luna ad sortem fortune et sit quasi lunaris horoscopus.

⟨6⟩ Forte autem idem hoc est et uult apud illum qui scripsit, quod in natis de nocte numerandum est a luna ad solem et econuerso ab horoscopo, id est in precedentia, proicere. Et ita enim et illo modo idem locus sortis et eadem ratio figurationis eueniet.

⟨7⟩ Preiudicandum autem ex hiis de die quidem solem, siquidem fuerit in locis dimissoriis, si autem non, lunam, si uero non, habentem plures rationes dominationis ad solem et ad precedentem coniunctionem et ad horoscopum; pleniluniari autem, sortem fortune.

⟨8⟩ Si autem luminaria uel etiam proprie partitionis dominus in dimissoriis locis extiterint, tunc luminarium quod in principaliori loco assumendum. Tunc autem solum dominatorem amborum preiudicandum, quando principaliorem habuerit locum et ad ambas partitiones dominationis habuerit rationem.

⟨9⟩ Dimissore autem diiudicato, adhuc dimissionum duos modos accipiendum, eum scilicet qui in consequentia signorum solum sub uocata radiorum proiectione, quando dimissor fuerit in locis orientalibus (hoc est in hiis que a medio celi [ita se habentibus] ad horoscopum), et eum qui non solum in consequentia sed etiam in precedentia, secundum eam que dicitur orimea, quando dimissor fuerit in locis decidentibus a medio celi.

⟨10⟩ Hiis autem ita se habentibus, peremptorii fiunt gradus secundum dimissionem quidem que est in precedentia signorum: qui occidentalis orizontis solus, quia occultat dominum uite, gradus autem astrorum que sic occurrunt uel testificantur auferunt solum uel [occurrunt] apponunt annos collectis a dimissore usque ad occasum dimissoris, et non perimunt, quia ipsa non feruntur ad locum dimissorium, sed ille locis ipsorum. Et apponunt quidem benefici, auferunt enim malefici. Mercurio rursum apponente quibuscumque ipsorum configuretur.

⟨11⟩ Numerus autem appositionis uel ablationis consideratur per graduum situm penes unumquodque. Quotcumque enim fuerint oraria [per] tempora gradus uniuscuiusque (existente quidem die que diei, nocte autem que noctis), tot annorum multitudo erit summa. Quod quidem ipsis in oriente existentibus supputandum, deinde secundum proportionem abscessionis auferendum, donec utique ad occasum in nichil decidat.

⟨12⟩ Secundum dimissionem autem que est in consequentia signorum perimunt maleficorum loca, Saturni scilicet et Martis, uel corporalibus occurrentibus uel radios inferentibus undecumque quadrangulares uel diametrales; aliquando autem perimunt et ab obedientibus uel aspicientibus secundum equipotentiam sextilibus. Et ipse etiam qui est dimissorio loco tetragonalis a consequentibus; aliquando autem et in signis multum tardantibus malignus factus qui sextilis, in signis autem parum tardantibus trigonalis. Luna autem cum dimiserit, solis locus perimit. Possunt enim secundum talem dimissionem occursus et perimere et saluare, quoniam hii loco dimissoris superferuntur.

⟨13⟩ Non semper tamen hec loca perimere existimandum, sed solum quando fuerint malignata. Impediuntur enim, siue in terminos beneficorum inciderint, siue beneficorum aliquis radios intulerit tetragonales uel trigonales uel diametrales uel ad ipsum gradum peremptorium uel in consequentia ipsius (in Ioue quidem non super duodecim gradus, in Venere autem non super octo); siue autem corporum amborum, dimissoris scilicet et occurrentis, non eadem latitudo fuerit utrorumque.

⟨14⟩ Cum igitur etiam duo uel plura fuerint utrimque, adiuuantia scilicet et per conrarietatem perimentia, considerandum predominationem alterutrius specierum secundum multitudinem eorum que coassumuntur ipsis et secundum uirtutem; secundum multitudinem quidem, quando sensibiliter altera fuerint plura alteris, secundum uirtutem autem, quando adiuuantium uel perimentium astrorum hii quidem in propriis fuerint [in] locis, hii autem non; maxime autem quando hii quidem fuerint orientales, hii autem occidentales.

⟨15⟩ Vniuersaliter autem existentium sub radiis nullum assumendum neque ad peremptionem neque ad auxilium, excepto si, cum luna fuerit dimissor, ipse solis locus perimat, peruersus quidem a simul existente malefico et a nullo benefico auxiliatus.

Numerus tamen annorum, quem faciunt gradus intermediarum distantiarum dimissorii loci et perimentis, neque simpliciter neque ut contingit debet accipi secundum multorum traditiones ex temporibus eleuationum uniuscuiusque gradus, nisi solum quando uel ipse orientalis orizon dimissionem susceperit uel aliquis facientium ortum secundum ipsum.

⟨16⟩ Proposito enim uno modo ex omnibus considerare oportet, post quot equinoctialia tempora regulariter pertransire et orizontem et meridianum, ad quos ambos localium distantiarum similitudines accipiuntur; accipitur ⟨autem⟩ unumquodque temporum ualere annum unum solarem merito [autem]. Quando quidem in orientali ipso orizonte fuerit dimissorius et principalis locus, eleuationum tempora graduum usque ad obuiationem conuenit accipere.

⟨17⟩ Post tot enim equinoctialia tempora peremptor ad locum dimissoris, hoc est ad orientalem orizontem, peruenit. Quando autem in ipso meridiano, eleuationes in recta spera, in quot unaquaque decisio pertransit meridianum. Quando autem in occidentali ipso orizonte, in quot unusquisque graduum distantie deorsum fertur, ⟨hoc est⟩ in quot diametrizantes hiis sursumferuntur.

⟨18⟩ Principali autem loco non iam existente in tribus locis hiis, sed ⟨in⟩ intermediis distantibus, non iam premissarum eleuationum uel descensionum uel celi mediationum tempora ferent loca sequentia super principalibus, sed diuersa. Similis quidem enim et idem locus est qui similem positionem et ad easdem partes habet simul ad orizontem et ad meridianum; hoc autem propinquissime accidit posito in uno semicirculo descriptorum per decisiones meridiani et orizontis, quorum unumquodque secundum eandem positionem equalem propinquissime temporalem horam facit.

⟨19⟩ Sicut autem, si circumducatur circa dictas incisiones, uenit quidem ad eandem positionem et orizonti et meridiano, tempora autem pertransitionis zodiaci inequalia in utroque facit, eodem modo et secundum positiones aliarum distantiarum per inequalia illis tempora processus efficit.

⟨20⟩ Vna autem quedam nobis ars erit talis, per quam — siue orientalem siue meridianam aut occidentalem siue aliam aliquam habeat positionem principalis locus — accipietur proportio temporum ad ipsum ferentium sequentem locum. Preaccipientes enim gradum zodiaci mediantem celum et adhuc principalem et superuenientem, primo consideremus principalem positionem, quot temporalibus horis distat a meridiano, numerantes eleuationes inter ipsum et gradum celum mediantem conuenienter siue ⟨super terram siue⟩ sub terra in recta spera, et partientes in multitudinem temporum horariorum ipsius gradus precedentis, si quidem super terram fuerit, diurnalium, si autem sub terra, nocturnalium.

⟨21⟩ Quoniam autem que secundum easdem temporales horas distant a meridiano decisiones zodiaci in uno et eodem sunt predictorum semicirculorum, oportebit accipere post quot equinoctialia tempora et sequens decisio per tot horas temporales distabit a meridiano eodem cum principali. Has autem cum acceperimus, considerabimus quot temporibus equinoctialibus secundum eam que a principio positionem distabat sequens gradus a gradu secundum idem celi medium, per eleuationes in recta iterum spera, et quot quando faciebat temporales horas equales cum principali.

⟨22⟩ Multiplicantes autem et ipsas in multitudinem horariorum temporum sequentis gradus (si quidem fuerit ad medium celi super terram rursum comparatio, temporalium horarum penes diurnalia, si autem ad id quod sub terra, ad nocturnalia) et ea que fiunt ex excessu ambarum distantiarum sumentes, habebimus quesitorum annorum multitudinem.

⟨23⟩ Vt autem manifestius fiat quod dicitur, supponatur quidem principalis locus principium Arietis exempli gratia, sequens autem principium Geminorum, clima autem ubi maxima quidem dies est horarum 14, horaria autem magnitudo principii Geminorum 17 temporum equinoctialium proxime. Et oriatur primo principium Arietis, ut mediet celum principium Capricorni, et distet a medio celi super terram principium Geminorum temporibus equinoctialibus 148.

⟨24⟩ Quoniam igitur principium Arietis distat a medio celi per temporales horas 6, has multiplicantes in 17 tempora que quidem erant magnitudinis orarie principii Geminorum, quoniam ad medium celi super terram est distantia 148 temporum, habemus et huius distantie tempora 102, post excessus igitur tempora 46 sequens locus ad locum precedentis perueniet. Tot autem sunt proxime tempora et eleuationis et Arietis et Tauri, quoniam dimissorius locus supponebatur ascendens.

⟨25⟩ Sit autem in medio celi [sunt] similiter principium Arietis, ut distet secundum positionem ⟨primam⟩ principium Geminorum a medio celi super terram temporibus equinoctialibus 58. Quoniam igitur secundum positionem secundam debet mediare celum principium Geminorum, habebimus distantiarum excessum ipsorum 58 temporum, in quot iterum, quia locus dimissorius mediat celum, pertransit meridianum Aries et Taurus.

Occumbat autem eodem modo principium Arietis, ut celum quidem mediet principium Cancri, distet autem a medio celi super terram principium Geminorum in precedentia tempora equinoctialia 32. ⟨26⟩ Quoniam igitur rursum per 6 horas temporales distat a meridiano principium Arietis uersus occasum, si has multiplicemus in 17, habebimus 102 tempora, quibus distabit a medio celi principium Geminorum, quando occuberit. Distabat autem et secundum primam positionem ad eadem tempora 32; in septuaginta igitur temporibus excessus ad occasum peruenit, in quibus et deorsum feruntur quidem Aries et Taurus et eleuantur diametralia signa, Libra scilicet et Scorpius.

⟨27⟩ Supponatur igitur in nullo quidem angulorum esse principium Arietis, distans autem, exempli gratia, in precedentia meridiei per horas temporales tres, ut celum quidem mediet Tauri gradus 18^us, distet autem secundum ⟨primam⟩ positionem Geminorum principium a medio celi super terram in consequentia temporibus equinoctialibus 13. Si igitur rursum ⟨17 tempora per 3⟩ horas multiplicemus, distat quidem et secundum ⟨secundam⟩ positionem Geminorum principium a meridie ⟨in⟩ precedentia temporibus 51, omnia autem faciet tempora 64.

⟨28⟩ Faciebat autem per eandem artem, quando quidem oriebatur dimissorius locus, tempora 46, quando autem mediabat celum, tempora 58, quando uero occumbebat, tempora 70. Differt quidem igitur qui secundum positionem mediam inter medium celi et occasum numerus temporum ab unoquoque aliorum; est enim temporum 64; differt autem secundum proportionem excessus trium [annorum] horarum, quoniam hic in aliis quidem secundum angulos quartis 12 temporum erat, in distantia autem trium horarum 6 temporum.

⟨29⟩ Quoniam autem et in omnibus idem fere proportionaliter conseruatur, possibile erit et hoc modo simpliciori arte uti. Rursum enim in oriente quidem precedente gradu eleuationibus usque ad sequentem coutemur, mediante autem celum eleuationibus in recta spera, occumbente autem hiis que secundum diametrum. Quando autem intermedio horum fuerit, ut uerbi gratia in exposita distantia Arietis, accipiemus primo tempora incidentia utrique continentium angulorum, inueniemus autem (quoniam post medium celi super terram supponebatur principium Arietis, inter angulum medium celi et occumbentem) incidentia tempora usque ad principium Geminorum commediationum quidem celi 58, simul occasuum autem 70.

⟨30⟩ Deinde addiscentes, ut premissum est, quot temporalibus horis distat precedens decisio ab alterutro angulorum, quantacumque pars sint hee 6 temporalium quarte horarum, tantam partem excessus ambarum collectionum apponemus uel auferemus ab angulis comparatis; ut puta quoniam presuppositarum 70 et 58 partium excessus est temporum 12 (supponebatur autem precedens locus distare ab utroque angulorum per equales temporales horas 3, que sunt 6 horarum media pars), accipientes igitur ipsorum 12 dimidium et aut 58 apponentes uel a 70 auferentes, inveniemus adiectionem 64 temporum.

⟨31⟩ Si uero per duas temporales horas distabat ab alterutro angulorum, que sunt 6 horarum tertia pars, tertiam partem rursum temporum 12 excessus, hoc est tempora 4, si quidem distantia duarum horarum a medio celi supponebatur, apponeremus utique 58 temporibus, si autem ab occasu, auferremus utique a 70. Modus autem igitur quantitatis temporalium distantiarum ita nobis secundum consequentiam debet accipi.

⟨32⟩ Diiudicabimus autem de cetero in unaquaque predictarum obuiationum uel etiam occasuum, secundum eum qui a parum tardantibus ordinem, peremptorias et afflictiuas et aliter transitorias per malignizatam esse obuiationem uel per auxiliis subleuatam secundum predictum nobis modum et per temporales superingressus secundum unumquemque significatorum ex obuiatione.

⟨33⟩ Malignizatis enim simul locis et transitu astrorum ad ingressum annorum malefaciente principalissima loca, e regione mortes existimandum; altero autem horum amicabili, afflictiones magnas et ⟨in⟩certas; ambobus autem, inhertias solum uel nocumenta uel deiectiones transitorias, assumpta et in hiis proprietate a coaptatione occursantium locorum ad res natiuitatis.

⟨34⟩ Nichil autem aliquando prohibet, dubitantibus qui debeant accipere dominium peremptiuum, obuiationes per singulas ipsorum ratio⟨ci⟩nantes, uel per consonantes maxime ad species simptomatum que euenerunt prosequi ad futuras, uel ad omnes secundum equalitatem uirtutis ualentes obseruatiue se habere, magis et minus ipsorum secundum eundem modum considerantes.

⟨III.13⟩ De forma et complexione corporali. Capitulum 13^m ⟨12⟩

⟨1⟩ Tradito autem negotio sermonis de annis uite, dicamus, principium particularium accipientes secundum conuenientem ordinem, de forma et corporali figuratione, quoniam et que corporis ante illa que anime figurantur secundum naturam; corpore quidem propter materialius habente fere congenitas propriarum complexionum fantasias, anima autem post hec et paulatim manifestante ydoneitates a prima causa, exterioribus uero adhuc magis posterius secundum tempus consequens superuenientibus.

⟨2⟩ Obseruandum igitur uniuersaliter quidem orientalem orizontem et consequentes aut dominationem ipsius accipientes planetas, secundum modum quem diximus, particulariter autem et lunam eodem modo; per naturam autem formatiuam horum amborum locorum et naturam dominantium et per commixtionem secundum utramque speciem, et per configurationem ipsis coorientium stellarum fixarum que circa configurationes corporum considerantur, antecedentibus quidem uirtute astris habentibus dominationem, cooperante autem et proprietate ipsorum locorum. Id tamen quod secundum unumquodque et ut utique quis simpliciter ita assignabit, hunc habet modum.

⟨3⟩ Primo enim in astris Saturnus quidem orientalis existens, forma quidem mellei coloris efficit et mediocris pinguedinis et nigrorum capillorum et crispi capitis et pilosi pectoris et mediorum oculorum, et commensuratos magnitudinibus, complexione autem quod magis habentes in humido et frigido. Occidentalis autem existens, figura quidem nigros et subtiles et paruos et expansorum pilorum et pauce barbe et paucorum pilorum et nigrorum oculorum, complexione autem quod magis habentes in sicco et frigido.

⟨4⟩ Jupiter autem dominans in predictis locis orientalis, forma quidem facit albos ad bonam colorationem et medios in capillis et magnorum oculorum et bone magnitudinis et honorabiles, complexione autem plus habentes in calido et humido. Occidentalis autem existens, colore quidem albos, non tamen ad ⟨bonam⟩ colorationem similiter, extense capillature autem et subcaluastros et mediocriter caluos et mediocres magnitudinibus, complexione autem plus habentes in humido.

⟨5⟩ Mars autem similiter orientalis, forma quidem facit albedinem commixtam rubedini, bone magnitudinis et bone habitudinis et glaucorum oculorum et hispidos et medie capillature, complexione autem quod plus habentes in sicco et calido. Occidentalis autem existens, forma quidem rubeos simpliciter et mediocres magnitudinibus et paruorum oculorum et pauce barbe et xantorum capillorum et tensorum, complexione autem quod plus habentes in sicco.

⟨6⟩ Venus autem consimilia efficit Ioui, tamen ad formosius et gratiosius et ad muliebrem decentiam magis et magis femininum et minus animosum et tenerosius; singulariter autem oculos facit cum bona decentia subgaudiosos.

⟨7⟩ Mercurius autem orientalis, forma quidem facit mellei coloris et commensuratos magnitudinibus et bene proportionatos et paruorum oculorum et medie capillature, complexione autem quod plus habentes in calido. Occidentalis autem existens, forma quidem albos, non tamen ad bonam colorationem, tense autem capillature, mixturam habentes ex nigro et uiridi et exilis uocis et graciles et obliquorum oculorum et caprinos oculos et subrubeos, complexione autem quod plus habentes in sicco.

⟨8⟩ ⟨Co⟩operantur autem unicuique horum configurati, sol quidem ad magnificentius et melioris habitudinis, luna autem, et maxime quando defluxum ipsius optineant, uniuersaliter quidem ad commensurationem et maiorem gracilitatem et ad humidius complexione, particulariter autem proportionaliter proprietati illuminationum secundum complexionem in principio libri expositam.

⟨9⟩ Rursum autem uniuersaliter matutini quidem existentes et apparitiones facientes magna faciunt corpora, stationarii autem primo fortia et robusta, retrogradi autem incommensurata, secundo autem stationarii debiliora, occumbentes autem ingloria quidem penitus, toleratiua autem malorum et calamitatum.

⟨10⟩ Et locis autem ipsis cooperantibus ad figurationes maxime plasmationum et ad complexiones, ut diximus. Vniuersaliter rursum quarta que est a uernali equinoctio ad estiuam uersionem facit boni coloris, bone magnitudinis, bone habitudinis, bonorum oculorum, quod plurimum habentes in humido et calido. Quarta autem ab estiuo tropico usque ad autumpnale equinoctium medii coloris, commensuratos magnitudinibus, bone habitudinis, magnorum oculorum, hispidos, crispos, quod plurimum habentes in calido et sicco. ⟨11⟩ Quarta autem ab autumpnali equinoctio usque ad yemalem tropicum mellei coloris, graciles, exilis uocis, amplarum spatularum, medie capillature, bonorum oculorum, quod plurimum habentes in sicco et frigido. Que autem ab hyemali tropico usque ad uernale equinoctium nigri coloris, commensuratos magnitudinibus, tense capillature, pauce barbe, proportionatos, quod plurimum habentes in humido et frigido.

⟨12⟩ Particulariter autem que quidem humane forme ⟨signorum⟩ que in zodiaco et eorum que extra, bene apta et commensurata figuris corpora constituunt; que autem alterius forme transfigurant commensurationes corporis ad proprietatem sue forme et secundum quandam rationem assimilant conuenientes partes suis, uel ad maius uel ad minus uel ad robustius et debilius uel ad meliorem proportionem et deteriorem.

⟨13⟩ Ad maius quidem, uerbi gratia, Leo et Virgo et Sagittarius, ad minus autem ut Pisces uel Cancer et Capricornus; et iterum ut Arietis et Tauri et Leonis superiora quidem et anteriora ad meliorem habitudinem, inferiora autem et posteriora ad debilius; contrarie autem ut Sagittarii et Scorpionis et Geminorum anteriora quidem ad gracilius, posteriora autem ad meliorem ualitudinem. ⟨14⟩ Similiter autem et Virgo quidem et Chele et Sagittarius ad commensurationem et bonam rithmizationem, Scorpio autem et Pisces et Taurus ad malam rithmizationem et incommensurationem et in aliis similiter. Que quidem omnia conferentes et comparantes conuenit coniecturare eam que ex complexione colligitur proprietatem circa formationes et complexiones corporum.

⟨III.14⟩ De lesura et passionibus ⟨corporalibus⟩. Capitulum 14^m ⟨13⟩

⟨1⟩ Consequente autem hiis sermone qui circa corporales lesuras et passiones, copulabimur ad ipsa secundum consequentiam speculationem penes hanc speciem existentem, ita se habentem. Et hic enim ad uniuersalem quidem acceptionem aspicere oportet ad orizontis duos angulos, hoc est ad orientalem et occidentalem, maxime autem ad occidentalem ipsum et ad id quod preoccidit, quod est inconnexum orientali angulo; et obseruare maleficas stellas, quomodo figurate sunt ad ipsos.

⟨2⟩ Si enim ad eos qui eleuantur gradus dictorum locorum fuerint stantes uel corporaliter uel quadrangulariter uel diametraliter, aut alterutra ipsarum aut etiam ambe, lesuras et passiones corporales circa natos existimandum, maxime autem si et luminarium aut alterutrum aut ambo angularia existant, secundum modum quem diximus, uel simul uel secundum diametrum.

⟨3⟩ Tunc enim non solummodo si superferatur aliquis maleficorum, sed et si anteferatur luminaribus ipse angularis existens, sufficiens est disponere aliquid expositorum, qualecumque orizontis loca et animalium insinuant, lesuram scilicet uel passionem, et qualecumque nature stellarum maleficarum insinuant et adhuc configuratorum ipsis.

⟨4⟩ Partes enim uniuscuiusque signorum continentes partem orizontis infectam signabunt partem corporis circa quam erit occasio, et utrum lesuram aut passionem aut ambo suscipere potest pars que insinuatur, natureque astrorum species et causas simptomatum efficiunt.

⟨5⟩ Quoniam precipuarum hominis partium Saturnus quidem est dominus audituumque dextrorum et splenis et uesice et flegmatis et ossium, Jupiter autem tactus et pulmonis et arteriarum et spermatis, Mars autem audituum sinistrorum et renunculorum et uenarum et partium, sol autem uisus et cerebri et cordis et neruorum et dextrorum omnium, Venus autem ⟨odoratus⟩ et epatis et carnium, Mercurius autem sermonis et mentis et lingue et fellis et fundamenti, luna autem gustus et transglutionis et stomachi et uentris et matricis et sinistrorum omnium.

⟨6⟩ Est autem uniuersalium lesuras quidem ut in pluribus euenire orientalibus existentibus maleficis qui occasionem efficiunt, passiones autem contrarie occidentalibus ipsis existentibus, quoniam et distinctum est horum utrumque eo quod lesura quidem semel efficiat et dolorem non habeat perseuerantem, passio autem aut continue aut interpolate patientibus superueniat.

⟨7⟩ Ad particularem enim adiectionem quales species future sunt, singularem sortiuntur obseruationem figurationes lesurarum illatiue et passionum, quia, ut in pluribus, secundum similis figure situs assecuntur simptomata. Orbationes enim uisuum efficiuntur secundum alterum quidem oculorum, quando luna per se in predictis angulis existens et ad coniunctionem festinans uel ad plenilunium extiterit, ⟨8⟩ et quando in altera ratione habentium figurationem ad solem manens extiterit et coniungatur alicui nebulosarum in zodiaco conuolutionum (ut nubecule Cancri et Pliadi Tauri et cuspidi sagitte Sagittarii et aculeo Scorpionis et partibus penes nates Leonis aut ydrie Aquarie), et quando Mars aut etiam Saturnus ipsi existenti angulari et occidentali — orientales ipsi existentes — superferantur, aut iterum sole existente angulari ipsi antesursumferantur.

⟨9⟩ Si autem ambobus simul luminaribus uel penes idem signum uel secundum diametrum, ut diximus, configurentur, matutini quidem ad solem existentes, ad lunam autem uespertini, circa ambos oculos occasionem efficient. Mars quidem enim a percussione uel pulsu aut ferro aut adustione facit orbationes, cum Mercurio autem configuratus in luctis aut exercitiis aut malignorum uiis, Saturnus autem per [suffocationes] suffusiones aut frigidationes aut a glaucedinibus et talibus.

⟨10⟩ Rursum si Venus fuerit in aliquo predictorum angulorum, maxime autem in occidentali, Saturno quidem coexistens aut configurata aut uicissitudinans loca, sub Marte autem superata aut diametraliter aspecta, uiri quidem steriles efficiuntur, mulieres autem aborsibus et embrionum excisionibus inuoluuntur, maxime autem in Cancro et Virgine et Capricorno. Si luna ab oriente Marti copuletur, si autem et Mercurio secundum idem configuretur et cum Saturno, Marte superante aut diametrizante: eunuchi aut ermafroditi aut sine folle aut sine foramine fiunt.

⟨11⟩ Hiis autem ⟨ita⟩ se habentibus, si etiam sol configuretur et luminaribus quidem et Venere masculinizante, luna existente occidentali et maleficis allatis suprascendentes gradus: uiri quidem secti fiunt uel in genitalibus lesuras patientes et maxime in Ariete et Leone, Scorpione et Capricorno et Aquario, mulieres uero sine prole et steriles.

⟨12⟩ Aliquando autem non sine lesura uisus tales perdurant, impediuntur autem secundum linguam et fiunt balbi aut uix loquentes, quicumque Saturnum et Mercurium simul existentes soli in predictis angulis habent, maxime autem si etiam occidentalis fuerit Mercurius et configurentur ambo lune. Hiis autem Mars superueniens soluere consueuit ⟨ut⟩ in pluribus lingue impedimentum, a quocumque luna coobuiationem ad ipsum fecerit.

⟨13⟩ Rursum ⟨si⟩ aut luminaria maleficis angularibus afferantur simul uel secundum diametrum, aut si luminaribus malefici (et maxime luna existente aut in nodis aut in maximis latitudinibus aut in signis occasionantibus, puta Ariete, Tauro, Scorpione, Capricorno), fiunt impedimenta corporis a gibbositatibus uel incuruationibus uel claudicationibus uel paralisibus, si quidem cum luminaribus fuerint malefici, a natiuitate ipsa, si uero in medio celi superantes luminaria aut prospicientes ex longinquo inuicem fuerint, a periculis magnis ut precipitationibus aut casibus aut a latronibus et quadrupedibus; Marte quidem enim dominante ab hiis que per ignem aut uulnera aut per colericas egritudines aut per latrones, Saturno aut ab hiis que per casus aut nauigia aut spasmos.

⟨14⟩ Vt in pluribus autem fiunt lesure luna existente circa tropica et equinoctilia signa, maxime autem circa equinoctiale quidem que per morpheas, circa estiuale autem per impetigines, circa autumpnale autem que per lepras, circa hyemale uero que per lentigines et similia. Passiones autem accidere consueuerunt, quando in premissis sitibus malefici configurentur, secundum contrarium tamen, hoc est uespertini quidem ad solem, ad lunam autem matutini.

⟨15⟩ Vniuersaliter autem Saturnus quidem frigidos uentres facit et multi flegmatis et reumaticos demaceratos et debiles et hictericos et dissentericos et tussitiuos et spuitiuos et colicam patientes et elephanticos, mulieres autem adhuc histericas (id est matricis dolores patientes). Mars autem sanguinis emissiuos, melancolicos, pneumonicos, scabiosos, adhuc etiam eos qui per incisiones aut adustiones occultorum locorum continue molestantur fistularum gratia aut etiam emorrhoidarum aut luporum aut cancrorum aut etiam igneorum ulcerum aut depascentium, mulieres etiam insuper et absorsibus aut embrionum excisionibus aut etiam ineptitudinibus ad escas consueuit inuoluere.

⟨16⟩ Singulariter autem et secundum predictas configuratarum stellarum naturas ad partes corporis proprietates efficiunt passionum. Cooperatur autem ipsis maxime ad intensionem malorum Mercurius Saturno quidem coaptatus ad frigidum et magis in motu continuo faciens reumatismos et humorum molestationes, precipue autem eorum que circa pectus et cannam et stomacum, Marti autem coaptatus ad maiorem exsiccationem ut in ulcerosis crustulis et in apostematibus et erysipilis et impetiginibus silvestribus et in nigra colera aut mania aut morbo sacro et talibus.

⟨17⟩ Et secundum signorum coaptationes continentium predictas in duobus angulis configurationes fiunt quedam qualitates passionum. Proprie enim Cancer quidem et Capricornus et Pisces et uniuersaliter terrestria et piscium animalia faciunt passiones per depasturas uel corrosiones et per impetigines aut excoriantes aut scrophulas aut fistulas aut elefantias et talia, Sagittarius autem et Gemini eas que per casus aut epilentias. Et in ultimis gradibus signorum existentes planete circa extremitates maxime lesuras et passiones faciunt per impedimenta aut reumaticos, a quibus et elefantie et ut ad omne dicatur ciragre et podagre eueniunt.

⟨18⟩ Hiis autem ita se habentibus, si quidem nullus beneficorum configuretur maleficis occasionem facientibus aut luminaribus in angulis existentibus incurabiles et grauissime fient lesure et passiones, eodem autem modo, et si configurentur quidem, superentur autem a malignis in uirtute existentibus; si autem et ipsi benefici in dominationis figuris existentes superauerint malignos occasionem inferentes, tunc lesure decentes et non probrose fiunt et passiones mediocres et facile consolabiles, aliquando autem facile permutabiles orientalibus existentibus beneficis.

⟨19⟩ Jupiter quidem enim auxiliis humanis per diuitias aut dignitates lesuras occultare consueuit et passiones consolari, cum Mercurio autem et farmarmaciis aut bonorum medicorum solicitudinibus. Venus autem per pronuntiationem deorum et responsionum lesuras quidem modo quodam decentes et gratiosas instituit, passiones autem per ea que a diis medicamina facile consolabiles, Saturno tamen astante cum explicationibus et diuulgationibus et talibus, Mercurio autem cum negotiatione et acquisitione quadam prouenientibus pro ipsas lesuras et passiones habentibus.

⟨III.15⟩ De qualitate anime. Capitulum 15^m ⟨14⟩

⟨1⟩ De corporalibus quidem igitur simptomatibus modus speculationis talis quis utique erit. Qualitatum autem anime que quidem circa rationalem et intellectualem partem deprehenduntur per condicionem consideratam circa Mercurium, que autem circa sensualem et irrationalem a materialiori luminarium, hoc est a luna, et a configuratis astris quantum ad defluxus uel etiam coniunctiones ipsius.

⟨2⟩ Multo autem formiori existente ea specie que secundum animales impetus, merito utique et talem speculationem non simpliciter neque ut contingit faciemus, sed per plures et uarias [et] obseruationes. Et enim signorum continentium Mercurium et lunam aut eos qui habent dominium ipsorum planetas differentie multum posssunt facere ad animarum proprietates, et rationem habentium ad premissam speciem astrorum configurationes ad solem et ad angulos, et adhuc ea que secundum naturam ipsam uniuscuiusque astrorum proprietas ad animales motus.

⟨3⟩ Signorum quidem igitur uniuersaliter tropica quidem communiores faciunt animas, popularium et ciuilium rerum concupiscitiuas, adhuc autem amatrices glorie et deo supplices, bene aptasque et boni motus, inquisitiuasque et inuentiuas, bene coniecturatiuas et astrologicas et diuinatiuas. Bicorporea autem uarias, facile permutabiles, male comprehensibiles, leues, facile transponibiles, duplices, amatiuas, multorum modorum, amatrices musarum, uoluptate pigras, facile acquisitibiles, penitiuas. Fixa autem iustas, non adulatrices, immansiuas, firmas, intellectiuas, sufferentes, amatrices laborum, duras, continentes, memores malorum, persecutiuas, contentiosas, amatrices honoris, perstitiuas, supergressiuas, duras, intransponibiles.

⟨4⟩ Configurationum autem orientales quidem horoscopales, et maxime in propriis dignitatibus, liberales et expensas et liberas et fortes et bene aptas et acutas et non adopertas animas efficiunt. Matutine autem stationes et celi mediationes superratiocinatiuas et immansiuas, memoratiuas, firmas, intellectiuas, magna sapientes, perfectiuas eorum que uolunt, non uertibiles, robustas, inseductibiles, iudicatiuas, operosas, castigatiuas, scientificas. Precessiones autem et occasus facile transponibiles et non firmas, debiles, recusatrices laborum, passibiles, humiles, formidolosas, dubias, audentes magna mala cum formidine, hebetes, desides, difficile mobiles.

⟨5⟩ Vespertine autem stationes et que sub terra celi mediationes, adhuc autem in Mercurio et Venere, de die quidem uespertini occasus, de nocte autem matutini: bene aptas quidem ⟨et⟩ sapientie intendentes, non ualde autem memoratiuas neque superlaboriosas aut amatrices laborum, perscrutatiuas autem occultorum, inquisitiuas inuisibilium, puta magicas, misteriales, metheorologicas, organicasque et mechanicas, mirabilium factrices et astrologicas, philosophas, auguratiuas, sompniorum interpretatiuas et similies.

⟨6⟩ Ad hec autem in propriis quidem aut etiam conuenientibus existentes locis et partitionibus habentes dominium anime operum, secundum modum quem in principio determinauimus, euidentes et inimpedibiles et expressas et efficaces faciunt proprietates et maxime quando iidem dominentur simul duobus locis, hoc est quando fuerint qualitercumque Mercurio configurati et lune defluxum uel etiam coniunctionem optineant.

⟨7⟩ Non sic autem dispositi sed ⟨in⟩ inconuenientibus existentes locis, que quidem ipsorum nature conueniunt ad animalem operationem ineuidentia et obscura et imperfecta et sine profectu instituunt, que autem nature dominantium aut preualentium fortia et supernociua subiectorum. Vt quando qui propter maleficorum coaptationem iniusti et maligni, optinentibus quidem ipsis, bene cessibile et inimpedibile aut etiam sine periculo ⟨et⟩ super gloria habent impetum ad male faciendum aliis, superatis autem a contraria partitione, decidentes et non perficientes et de facili punibiles fiunt.

⟨8⟩ Qui autem rursum propter beneficorum coaptationem ad predicta loca boni et iusti, insuperatis quidem existentibus, ipsi gaudent et bonam famam habent in aliorum beneficiis et a nullo iniustitiam patiuntur sed commodum reportantes iustitiam perficiunt; superatis autem a contrariis, econtrario propter hanc ipsam mansuetudinem et benignitatem et misericordiam facile decidentes et querelas tollerantes aut etiam a pluribus iniuriam sustinentes existunt.

⟨9⟩ Modus quidem igitur uniuersalis moralis speculationis talis quidam utique erit, particulares autem ab ipsa astrorum natura secundum dominium inditas poprietates deinceps summatim prosequemur usque ad eam que secundum totalitatem consideratur commixtionem.

⟨10⟩ Saturnus quidem igitur solus dominationem anime accipiens et precedens Mercurio et lune, si quidem in gloria extiterit quantum ad mundum et angulos, facit corporis amatrices, rigidas in sententiis, profundi sensus, austeras, singularis sententie, laboriosas, preceptiuas, castigatiuas, circumspectas, inuidiosas, pecuniarum amatrices, uiolentas, thesaurizatiuas. ⟨11⟩ Contrarie autem et inglorie dispositus sordidas et paruorum sermonum et parui animi et indifferentes, male sententie et ingratos, formidolosos, sequestratos, maliloquos, heremi amatores et planctus amatores, inuerecundos, demonibus obsequiosos, amatores malignitatis, sine affectione, insidiatiuos domesticorum, non letantes, corporis oditores.

⟨12⟩ Ioui autem secundum expositum modum coaptatus in gloriosis quidem rursum dispositionibus facit bonos, honorabiles senioribus, astantes, bone sententie, auxiliatiuos, iudicatiuos, possessionis amatores, magnanimos, redditiuos, bene electiuos, domesticorum ⟨amatiuos⟩, mansuetos, intelligentes, toleratiuos, philosophie insistentes.

⟨13⟩ In contrariis autem bonorum inexpertos, insaniosos, ad minima timidos, demonibus seruientes, sacra frequentatores, predicantes, suspiciosos, natorum oditores, non amicos, occultatiuos sui, sine iudicio, infideles, in stultitia malos, ueneficos, ypocritas, immaturos, sine amore honoris, penitiuos, austeros, difficile precibus acquiescentes, difficile adibiles, reuerentiales, futuricios, stultosque similiter et non toleratiuos malorum.

⟨14⟩ Marti autem coaptatus in gloriosis quidem dispositionibus facit indifferentes, laboriosos, fidentes, molestatores, magna mala attemptantes cum formidine, austera operantes, immisericordes, contemptiuos, asperos, bellicos, proiectores periculi, tumultus amatores, dolosos, insidiatores, grauis ire, infrangibiles, populi turbatores, tirannicos, auaros, ciuium oditores, litigii amatores, mali memores, profunde malignos, auctores, non sufferentes, superbos, graues, gloriatores, malefactores, iniustos, infrunitos, homines odientes, inconuertibiles, intransponibiles, multe actionis, bene conuersantes tamen et operosos et inconuincibiles et totaliter consummatiuos.

⟨15⟩ In contrariis autem raptores, latrones, adulteros, patientes malorum, turpiter lucrantes, sine deo, sine affectione, iniuriosos, insidiatores, fures, periuros, sanguinem facientes, illicite occisores, malignos, homicidas, uenenatores, sacrorum predatores, impios, sepulcrorum suffossores et uniuersaliter ualde malos.

⟨16⟩ Veneri autem coaptatus in gloriosis quidem dispositionibus facit mulierum oditores, antiquorum amatores et heremi sectatores, indelectabiles ad intercessiones, non amatores honoris, oditores pulcorum, inuidiosos, austeros ad conuentus, sine collatione cum aliis, singularis sententie, pro diuinatione purificantes se, superstitiosos, misteriorum et rituum concupiscitores, sacrorum conditores, indiuinatos, deo supplices, uenerabiles autem et facile uerecundantes, uerecundos, immiscentes se philosophie, fideles ad conuictus, continentes, superratio⟨ci⟩natiuos, reuerentes, indignatoresque ⟨et⟩ ad mulierum suspiciones zelotipos.

⟨17⟩ In contrariis autem luxuriosos, impudicos, turpium operum, indifferentes et immundos ad coitus, incestuosos, insidiosos femininarum personarum et maxime propinquissimarum, confractos, ualde probrosos, precipites, oditores pulcrorum, exprobatores, maliloquos, ebriosos, latreuticos, subcorruptores, nefarios ad conuentus, supponentes et suppositos, non solum ad ea que secundum naturam, sed etiam ad ea que preter naturam, seniorum et uilium et contra legem et bestialium commixtionum appetitiuos, impios, deorum contemptores, misteriorum et sacrorum dissipatores, turbatores, criminatores, uenificos omnimodo.

⟨18⟩ Mercurio autem coaptatus in gloriosis quidem dispositionibus facit operosos, delectantes in addiscere, legitimorum inquisitores, amatores medicinalium, misticos, participes occultorum ⟨et⟩ inenarrabilium, prodigiorum conditores, paralogizatores, paucis pro uita contentos, adaptatores, discussores rerum et sollertes, amaros et diligentes, uigiles, sapientiam sectantes, amatores operationis, consummatiuos.

⟨19⟩ In contrariis autem tediosos, memores malorum, duros animabus, superlaboriosos, suos odientes, tormentorum amatores, non letantes, nocte errabundos, insidiatores, proditores, incompatientes, fures, magicos, uenenatores, litterarum falsatores, traiectatores, non ad consummationem pertingentes et facile incidentes.

⟨20⟩ Jupiter autem solus dominationem anime accipiens in gloriosis quidem dispositionibus, facit magnanimos, largitiuos, dei cultores, honorabiles, fruitores, benignos, magnificos, magna sapientes, uenerandos, proprio operi insistentes, misericordes, rationis amatores, affectuosos, presides.

⟨21⟩ In contraria autem dispositione existens similes quidem fantasias imprimit animabus, ad humilius tamen et ineuidentius et indiscretius, puta pro magnanimitate quidem prodigalitatem, pro dei cultu demonum obsequium, pro uerecundia formidinem, pro reuerentia gloriationem, pro benignitate indifferentem beneuolentiam, pro amore pulcritudinis amorem delectationis, pro magna sapere desidiam, pro liberalitate autem indifferentiam et quecumque hiis similia.

⟨22⟩ Marti autem coaptatus in gloriosis quidem dispositionibus facit asperos, pugnaces, militares, rerum consumptores, motos, insubditos, calidos, parabolizantes, fidentes, operatores, arguitores, augmentatores operis, uictorie amatores, principatores, magnanimos autem et amatores honoris et animosos et iudicatiuos et consummatiuos.

⟨23⟩ In contrariis autem iniuriatiuos, indifferentes, insociales, inexorabiles, seditiosos, contentiosos, singulariter laborantes, criminatores, superbos, supergressores, rapaces, cito transmutabiles, leues, penitiuos, instabiles, precipites, infideles, sine iudicio, sine sententia, excessiuos, operosos, querulosos, prodigos, tediosos et uniuersaliter irregulares et ultramotos.

⟨24⟩ Veneri autem coaptatus in gloriosis quidem dispositionibus facit mundos, fruitores, amatores speculationis, fistularum amatores, canitiuos, amatores gesticulationis, in excessu beniuolos, beneficos, miseratiuos, sine malicia, dei amatores, uirtuti studentes, agonum amatores, prudentes, osculatiuos, uenereos in reuerentia, fulgentis anime, bone sententie, amatores litterarum, redditiuos, iudicatiuos, moderatiuos et bene institutos ad uenerea, domesticorum amatores, pios, amatores iustitie, amatores communitatis, glorie amatores et uniuersaliter bonos et optimos.

⟨25⟩ In contrariis autem teneros, deliciose uite, femininos animo, saltatrices, muliebres animo, expensores, in malum muliebres, amorosos, luxuriosos, precipites, maledicos, ornatus amatores, submolles, desides, prodigos, probrosos, compassiuos, ornatiuos, muliebris intellectus, sacrorum fanaticos, productiuos, misteriales, fideles tamen et sine nequitia et superlargientes et facile adibiles, et bene deductibiles et ad calamitates liberaliores.

⟨26⟩ Mercurio autem coaptatus in gloriosis quidem dispositionibus facit multum negotiosos, amatores sermonis, geometras, mathematicos, poeticos, contionatores, bene aptos, temperatos, boni sensus, bene consiliatiuos, politicos, beneficiatiuos, procuratiuos, dulcis moris, amatores dationis, amatores populi, facile se ingerentes, bene consummatiuos, principatiuos, pios, dei amatores, bene pecuniosos, affectuosos, domesticorum amatores, facile erudibiles, philosophicos, dignatiuos.

⟨27⟩ In contrariis autem excessiuos in beneuolentia, tediosos, deceptibiles, facile despectibiles, reuelationibus attendentes, deo supplices, stultiloquos, subamaros, fictione sapientes, insensatos, iactatores, magicos, subtus motos, multarum autem historiarum et memoratiuos et magistrales et mundos concupiscentiis.

⟨28⟩ Mars autem solus dominationem anime accipiens in gloriosa quidem dispositione facit generosos, principatiuos, animosos, armorum amatores, multum agiles, fortes, parabolizantes, proiectores pericoli, insubicibiles, indifferentes, robustos, acutos, liberos, contemptiuos, tirannicos, operatiuos, iracundos, precessores. In contraria autem insociales, iniuriosos, sanguinis amatores, tumultus amatores, sumptuosos, clamosos, percussores, precipites, ebriosos, raptores, immisericordes, astutos, perturbabiles, insanos, domesticorum oditores, sine deo.

⟨29⟩ Veneri autem coaptatus in gloriosis quidem dispositionibus facit superlargitores et bene degentes et sociorum amatores, delectabilis uite, bene sapientes, lusiuos, integros uel illesos, bene rithmizatos, amatores saltationis, amorosos, artis amatores, imitatores, fruitiuos, preparatores, uiriles, bene procliues quidem ad uenerea peccata, [et] consummatores autem et facile uestitu ornabiles et intellectu acutos et difficile redarguibiles et diiudicatiuos, adhuc autem iuuenum concupiscitiuos et masculorum et feminarum, sumptuososque et acute ire.

⟨30⟩ In contrariis autem iniectores oculorum, luxuriosos, precipites, dissipatores, adulteratiuos, iniuriatores, mendaces, dolorum implicatores, subcorruptores domesticorum et alienorum, acutos simul et non gaudentes ad concupiscentias, stupratores mulierum et uirginum, parabolizatores, calidos, inordinatos, insidiatores, periuros, facile incidentes, sensum ledentes, aliquando autem et prodigos, amatores ornatus et audaces et subactos et impudica agentes.

⟨31⟩ Mercurio autem coaptatus in gloriosis quidem dispositionibus facit militares, industrios, operosos, bene mobiles, non despicabiles, multorum modorum, inuentiuos, sophistas, astutos, prelinguosos, impositorios, dolosos, instabiles, methodicos, in malum artificiosos, acute sentientes, seductores, simulatores, insidiatores, mali modi, multorum negotiorum, amatores malignorum, consummatoresque aliter et ad similes bene conuenientes et bene condextrabiles et uniuersaliter inimicorum lesiuos, amicorum autem benefactiuos.

⟨32⟩ In contrariis autem sumptuosos, supergressores, insociales, parabolicos, audaces, penitiuos, promptos percutere, ultramotos, mendaces, fures, sine deo, periuros, impostores, seditiosos, incensores, theatrorum inuasores, superiniuriosos, latrocinantes, murorum suffossores, turpes occisores, falsarios, traiectatores, demonum inuocatores, magos, uenenosos, uirorum interfectores.

⟨33⟩ Venus autem sola dominationem suscipiens in gloriosa ⟨quidem⟩ dispositione facit mansuetos, bonos, teneros, rationabiles, mundos, prudentes, bonorum amatores, deo carissimos, mali zelatores, malignorum oditores, et artium amatores, bene compositos, bene se habentes, facile sompniantes, affectuosos, beneficiatiuos, misericordes, indelectabiles, bene communicatiuos, consummatiuos et uniuersaliter uenereos. In contraria autem desides, amorosos, femininos, muliebres, non audaces, indifferentes, precipites, probrosos, ineuidentes, uituperosos.

⟨34⟩ Mercurio autem coaptata in gloriosis quidem dispositionibus facit artium amatores, philosophantes, scientionales, bene aptos, poeticos, fistularum amatores, dulcis moris, fruitiuos, delicate diete, bone moderationis, amicorum amatores, pios, intellectiuos, multum ingeniosos, meditatiuos, directiuos, bene ingressiuos, cito discentes, per se dociles, zelatores optimorum, imitatores bonorum, boni oris et gratiosos, bene compositos moribus, studiosos, premii amatores, rectos, iudicatores, magna sapientes, uenereorum autem ad mulierculas quidem euitatiuos, ad pueros autem magis motos, et zelotipos.

⟨35⟩ In contrariis autem impostores, multum ingeniosos, mali oris, aliud simulantes, male sententie, seductores, mendaces, criminatores, periuros, profunde malignos, turbatores, obseruatores, incompositos, sine federe, peruersores, mulierum corruptores et puerorum, adhuc autem comptos, submolles, probrosos, male fame, multum notatos, omnia aggredientes et aliquando quidem in corruptione talia simulantes, aliquando autem et in ueritate dispositos et turpia agentes et uariis passionibus inquinatos.

⟨36⟩ Mercurius autem solus dominationem anime suscipiens in gloriosa quidem dispositione facit natos perspicaces, sollertes, intelligentes, multum historiosos, inuentiuos, expertos, logicos, fisiologos, speculatiuos, bene aptos, zelatiuos, beneficiatiuos, ratiocinatiuos, mathematicos, misteriales, bene coniecturatiuos, disciplinales, adeptiuos. In contraria autem astutos, preuolantes, obliuiosos, impetuosos, leues, facile permutabiles, penitiuos, cum malignitate stultos, imprudentes, peccatores, mendaces, indifferentes, instabiles, infideles, auaros, iniustos et uniuersaliter falsos mente et procliues ad peccata.

⟨37⟩ Hiis autem ita se habentibus cooperatur quidem et ipsa lune consistentia, quoniam in flexionibus existens australis et borealis termini cooperatur anime proprietatibus ad multiformius, in nodis autem ad acutius et operosius et facilius mobile. Adhuc autem in orientalibus et luminarium augmentationibus ad maiorem habilitatem et maiorem euidentiam ⟨et⟩ maiorem firmitatem et maiorem fiducialitatem, in diminutionibus autem luminarium aut occultationibus ad maiorem tarditatem et maiorem ⟨h⟩ebetudinem et penitudinem ampliorem et maiorem formidinem et ineuidentiam ampliorem.

⟨38⟩ Cooperatur autem aliqualiter sol coaptatus aliquo modo dominanti complexioni anime, secundum gloriosam quidem dispositionem rursum ad iustius et ad eminentius operationis et honorabilius et reuerentius et ad maiorem dei cultum. Secundum contrarium autem et inconueniens ad humilius et laboriosius et minus insigne et insocialius et singularioris sententie et austerius et ad id quod peioris regiminis et uniuersaliter ad id quod peius dirigibile.

⟨III.16⟩ De passionibus animalibus. Capitulum 16^m ⟨15⟩

⟨1⟩ Quoniam autem anime proprietatibus consequitur aliqualiter qui de precipuis ipsius passionibus sermo, uniuersaliter quidem rursum notari et obseruari oportet Mercurium et lunam, quomodo se habent ad inuicem et ad angulos et ad alias stellarum que sunt apte ad malignationem; quod siue ipsi inconnexi fuerint ad inuicem siue ad orientalem orizontem superentur aut habitudine inuoluantur aut longitudinis aspectu impediantur a figuratis inconuenienter et nociue, circa propietates animales incidentium uariarum passionum ⟨sunt⟩ effectiui, distinctione ipsarum rursum considerata a proprietate preaccepta stellarum locis coaptatarum.

⟨2⟩ Plurima quidem igitur magis mediocrium passionum fere prius in dictis de anime proprietatibus distincta sunt, intentione ipsarum possibili considerari ex excessu malignantium, quoniam aliquis merito extrema morum et aut deficientia a medietate aut excedentia dicet utique passiones. Que autem precipuum habent excessum et sunt quasi egritudinales et preter totam naturam, circa ipsam ratiocinatiuam anime partem et circa passiuam, ut in tipo talem habent obseruationem.

⟨3⟩ Epilentici quidem enim ut in pluribus fiunt quicumque, luna et Mercurio, ut diximus, inconnexis existentibus aut ad inuicem aut orientali orizonti, Saturnum quidem de die, Martem autem de nocte habent in angulo et aspectu impedientem premissam figuram. Insani autem, quando in eisdem econtrario Saturnus quidem de nocte, Mars autem de die dominatus fuerit figure, et maxime in Cancro aut Virgine aut Piscibus. Demoniaci autem et humidi capitis, quando malignantes sic se habentes optineant lunam existentem in apparentia, Saturnus quidem festinantem ad coniunctionem, Mars autem festinantem ad plenilunium, maxime quidem in Sagittario et Piscibus.

⟨4⟩ Soli quidem igitur malefici secundum predictum modum dominium figure suscipientes, incurabiles quidem, secretas ⟨tamen⟩ et non productas in exemplum faciunt premissas ratiocinatiue anime egritudines. Coaptatis autem beneficis, Ioue et Venere, in occidentalibus partibus existentes ipsi, beneficis autem in orientalibus angulariter, curabiles quidem, facile tamen productibiles in exemplum faciunt passiones; sub Ioue quidem per curas medicinales et aut per regimen diete aut farmacie, sub Venere autem per responsa et auxilia a diis.

⟨5⟩ In orientalibus autem ipsi in angulo existentes, beneficis occumbentibus, incurabiles simul et multum diuulgatas et euidentes faciunt egritudinies; secundum epilentias quidem eos qui patiuntur inuoluentes constrictionibus et clamoribus et periculis mortalibus, secundum insanias autem et extases inquietudinibus et abalienationibus a domesticis et denudationibus et blasfemiis et talibus, secundum demonizationes autem aut humorum molestationes reuelationibus et prophetiis et plagis et similibus exemplarium.

⟨6⟩ Singulariter autem et locorum figuram continentium que quidem solis et que Martis ad manias maxime cooperantur, que autem Iouis et Mercurii ad epilempsias, que autem Veneris ad dei illustrationes et elocutiones, que autem Saturni et lune ad humorum molestationes et in demonizationes.

⟨7⟩ Egritudinalis quidem igitur uicissitudo circa operatiuum anime secundum totales naturas fere in talibus speciebus et per tales figurationes efficitur; que autem circa passiuum rursum precipue consideratur, manifestatur maxime circa eos qui secundum genus masculi et feminine excessus et defectus eius quod secundum naturam, deprehenditur autem speculatiue secundum modum premisso similem, sole quidem cum luna pro Mercurio assumpto et coaptatione Martis cum Venere ad ipsos.

⟨8⟩ Hiis enim sub uisu cadentibus, si sola quidem luminaria in masculinis sint signis, uiri quidem excedunt id quod secundum naturam, mulieres autem id quod preter naturam, ad uirile simpliciter anime et operosius; si autem et Mars et Venus et alteruter uel etiam ambo sint masculinizati, uiri quidem ad coitus secundum naturam fiunt procliues et adulteratiui et sine saturitate et in omni tempore prompti ad turpia et ad illegitima uenereorum, mulieres autem ad eos qui preter naturam similiter luxuriose et iniectrices oculorum et uocate confricatrices. ⟨15.9⟩ Subiciunt autem femellas uirorum opera facientes, et si quidem sola Venus masculinizata sit, latenter et non in palam, si autem et Mars, econtrario, ita ut aliquando tamquam legitimas mulieres subactas ostendant.

⟨10⟩ Econtrario autem luminaribus secundum expositam configurationem in femininis signis existentibus, solum mulieres quidem excedunt id quod secundum naturam, uiri autem id quod preter naturam ad id quod facile fragile et feminitatem anime. Si autem et Venus fuerit masculinizata, mulieres procliues et adulteratrices et luxuriose fiunt ad hoc quod subiciantur secundum naturam in omni tempore et ab omni quocumque, ita ut a nullo simpliciter uenereorum abstineant, siue turpe sit siue contra legem, uiri autem molles et proni ad coitus preter naturam et subacti in modum mulierum passiue, secrete tamen et latenter. ⟨11⟩ Si autem et Mars fuerit feminizatus, econtrario et cum fiducia sine uerecundia sunt, premissa secundum utramque speciem efficientes, quod fornicarium et multum commune et quod multum probrosum et omnimode turpe scema defundentes, usque ad diuulgationem secundum maledictionem et usus ignominiam.

Comparantur autem et orientales et matutine figurationes Martis et Veneris et ad masculius et facile diuulgabilius, occidentales autem et uespertine ad femininius et secretius. ⟨12⟩ Similiter et Saturnus quidem configuratus ad magis impudicum aut immundius aut etiam probrosius unicuique expositorum natus est cooperari, Jupiter autem ad decentius, Mercurius autem ad uulgabilius et ad id quod passionum facile mobilius et multiformius et quod facile profectibilius.

Explicit liber tertius, incipit quartus.

⟨IV⟩ ⟨LIBER IV⟩

⟨IV.0⟩ ⟨Hec sunt capitula libri quarti⟩

Ca. 1^m. Prohemium

Ca. 2^m. De fortuna possessoria

Ca. 3^m. De fortuna dignitatiuA

Ca. 4^m. De qualitate operationis

Ca. 5^m. De coniugiis

Ca. 6^m. De natis

Ca. 7^m. De amicis et inimicis

Ca. 8^m. De peregrinatione

Ca. 9^m. De qualitate mortis

Ca. 10^m. De temporum diuisione

⟨IV.1⟩ Prohemium. Capitulum primum

⟨1⟩ Que quidem igitur ante natiuitatem ⟨et que penes ipsam natiuitatem⟩ possunt considerari et adhuc que post natiuitatem quecumque sunt propria consistentie, insinuantia uniuersaliter qualitatem commixtionum, fere hec erunt utique. Eorum autem que penes id quod extra accidunt et que consequenter debent pertractari precedit quidem qui de fortuna possessoria et dignitatiua sermo, connectitur autem sicut possessoria quidem corporis conuenientiis, ita dignitatiua hiis que anime.

⟨IV.2⟩ De fortuna possessoria. Capitulum 2^m

⟨1⟩ Que quidem igitur possessionis qualia quedam erunt, accipiendum a uocata sorte fortune, solo tamen modo secundum quem semper distantiam que est a sole ad lunam proicimus ab horoscopo et in natis de die et in natis de nocte, propter causas quas diximus in hiis que de temporibus uite. Considerare igitur oportebit, hac instituta secundum hunc modum, signi dominationem habentes, et qualiter se habent hii quantum ad uirtutem et quantum ad conuenientiam, secundum modum quem in principio determinauimus, adhuc autem configuratos ipsis uel superantes hos qui eiusdem uel contrarie partitionis.

⟨2⟩ In uirtute enim existentes qui sortis dominium susceperunt faciunt multarum possessionum, et maxime quando a luminaribus extiterint conuenienter testificati; sed Saturnus quidem per edificia et agriculturas et nauigia, Jupiter autem per fidem et per prefecturas et per sacerdotalia, Mars autem per militaria et per ducatus, Venus uero per amicitias et mulierum dona, Mercurius autem per sermones et negotiationes.

⟨3⟩ Proprie autem Saturnus fortune possessorie coaptatus, si Ioui configuretur, hereditates acquirit et maxime quando in superioribus angulis hec accident, Ioue in bicorpore signo existente aut etiam copulationem ⟨lune⟩ optinente; tunc enim in filiorum procreationem reducti aliena hereditabunt.

⟨4⟩ Et si quidem ⟨qui eiusdem⟩ partitionis cum ipsis dominatoribus testimonia dominationis fuerint facientes ipsis, possessiones inuiolatas conseruabunt; si autem qui contrarie partitionis superexaltati fuerint principalibus locis aut superillati ipsis, dissipationes faciunt existentium, uniuersali tempore accepto per prosneusim (id est adnuitionem) occasionem inferentium ad angulos et ad superalleuationes.

⟨IV.3⟩ De fortuna dignitatiua. Capitulum 3^m

⟨1⟩ Que autem dignitatis et talis felicitatis oportebit speculari a dispositione luminarium et ab addextrantium stellarum conuenientia cum ipsis. In masculinis enim signis existentibus ambobus luminaribus et in angulis aut ambobus rursum aut etiam altero, maxime autem eo quod partitionis, et addextratis ⟨a⟩ 5 planetis, sole quidem a matutinis, luna autem a uespertinis: qui nati reges erunt.

⟨2⟩ Et si quidem addextrantes planete uel in angulis ipsi fuerint uel ad angulum qui super terram configurentur, magni et potentes et rectores mundi perseuerabunt, et adhuc magis felices, si addextrantes dextri hiis qui super terram angulis configurentur. Si autem aliis sic habentibus, solus sol fuerit in masculino, luna autem in feminino, angulare autem alterum luminarium: presides solum erunt uite et mortis domini.

⟨3⟩ Si autem ⟨cum⟩ hiis neque addextrantes planete angulares fuerint uel testificentur angulis, magni solum erunt et in dignitatibus procuratoriis uel exercitus ductiuis uel sacerdotalibus et non principalibus.

⟨4⟩ Si autem luminaria non fuerint in angulis, addextrantium autem planetarum plurimi aut in angulis sint aut configurentur angulis, in dignitatibus quidem insignioribus non erunt, in preminentiis tamen ciuilibus et mediocritate circa preacceptationes secundum uitam; neque addextrantibus tamen coaptatis ad angulos, non insignes operibus et sine profectu constituuntur; tandem autem humiles et infelices fiunt fortunis, quando neutrum luminarium neque in angulo neque in masculino signo extiterit neque addextretur a beneficis.

⟨5⟩ Vniversalis quidem igitur modus proposite speculationis dignitatum talem quandam [paulationem] paulatiuam augmentationem habet, intermedias autem horum consistentias ualde multas existentes coniecturandum a particulari immutatione luminarium et ipsorum addextratione circa ipsam speciem et a dominio addextrationum.

⟨6⟩ Hac enim circa habentes quidem partitionem et circa beneficos consistente, maior dominabilitas et minor decidentia dignitates assequitur, circa contrarios autem aut maleficos, submissio et instabilitas. Species autem dignitatis future consideranda a proprietate addextrantium planetarum, quoniam quidem Saturnus dominium addextrationis habens potentatus facit super possessionem et pecuniarum collectionem, Jupiter autem aut Venus super gratias et dona et honores aut magnanimitates, Mars autem super militias et uictorias et timores subiectorum, Mercurius autem propter intellectum aut eruditionem aut curam et rerum dispensationem.

⟨IV.4⟩ De qualitate operationis. Capitulum 4^m

⟨1⟩ Habens autem dominium operationis accipitur secundum duos modos, a sole et a signo medii celi. Considerare enim oportebit facientem apparitionem matutinam propinquissime ad solem et eam que in medio celi, quando maxime coniunctionem lune habeat. Et si quidem eadem fuerit stella habens ambo predicta, hac sola utendum; similiter autem et si alterum nullum habeat, ea sola que alterum accepit. Si autem altera fuerit que propinquissimam apparitionem fecit et altera que medio celi et lune coaptatur, ambabus utendum, primoritatem dantes habenti secundum dominium plures rationes dignitatis, secundum modum quem preexposuimus. ⟨4.2⟩ Si autem nulla inueniatur neque apparitionem faciens neque in medio celi, dominum ipsius assumendum, ad ydoneitates tamen temporales; nam sine opere ut in toto tales fiunt.

Planeta quidem igitur operationis dominium suscipiens ita nobis diiudicabitur, qualitas autem operationum ex proprietate trium planetarum, scilicet Martis et Veneris et Mercurii, et a proprietate signorum et in quibus utique extiterint gradientes.

⟨3⟩ Mercurius quidem enim agere exhibens, ut figuraliter utique dicat quis, facit sciptores, negotiatores, logistas, doctores, mercatores, trapezitas, diuinatores, astrologos, immolatores, et uniuersaliter operantes in litteris et interpretatione et datione et acceptione; et si quidem Saturnus ipsi testimonium ferat, alienorum dispensatores aut sompniorum iudicatores, aut in sacris conuersationes facientes occasione diuinationum et responsionum; si autem Jupiter, legis scribas, rethores, sophistas, cum personis maioribus habentes conuersationes.

⟨4⟩ Venus uero agere exhibens facit habentes operationes circa odores florum aut unguentorum aut circa uina aut colores aut tincturas aut aromata aut ornamenta, uelud unguenti uenditores, sertorum complicatores, aromatum uenditores, balneatores, tabernarios, ueneni uenditores, textores, pictores, tinctores, uestimentorum uenditores; et si quidem Saturnus ipsi testificetur, negotiatores eorum que ad fruitionem et ornatum, magos autem et ueneficos et precessores et acquirentes ex similibus hiis; si autem Iupiter, athletas, coronarum gestatores, honoribus dignificatos, a mulieribus personis promotos.

⟨5⟩ Mars autem cum sole quidem figuratus facit per ignem operantes, uelud cocos, calcem coquentes, carbonarios, erarios, metallorum fusores; existens autem sine sole eos qui per ferrum, uelud naues compingentes, carpentarios, agricultores, latomos, lapidum sculptores, †historiarum† exaratores, lapidarios, lignorum fissores, politores; et si quidem Saturnus ipsi testificatur, nauticos, munitores, irrigatores, pictores, bestiarum alitores, cocos, portionatores; si autem Jupiter milites, ualetos, telonearios, receptores hospitum, remigatores, sacrificatores.

⟨6⟩ Rursum autem inuentis duobus qui operationes exhibent, si quidem Mercurius et Venus susceperint dominium, a musa et organis et melodiis et poematibus et rithmis faciunt operationes, et maxime quando loca sibi commutauerint; efficiunt enim ioculatores, simulatores, corporum locatores, organorum factores, cordarum tortores, pictores, saltatores, textores, cere plasmatores. Et si quidem Saturnus iterum ipsis testificetur, facit eos qui circa genera predicta et muliebres ornatus negotiantes; si autem Jupiter, causidicos, ratiocinationibus presidentes, in publicis occupatos, puerorum doctores, turbarum capitaneos.

⟨7⟩ Si autem Mercurius et Mars simul susceperint dominium operationis, statuificos, armorum factores, sacrorum sculptores, animalium fictores, ad palmam mensuratores, medicos, chirurgicos, accusatores, adulteratiuos, malorum actores, falsarios. Et si quidem Saturnus ipsis testificetur, occisores, raptores, latrones, iniuriosos, traiectatores; si autem Jupiter amatores armorum, amatores monachorum, actitores, industrios, amatores operationis, alienorum deportatores, et per talia acquirentes.

⟨8⟩ Si autem Venus et Mars simul susceperint dominium operationis, faciunt tinctores, unguentarios, stangnifices, plumbi fusores, aurifices, argenti laboratores, agricolas et armis gesticulatores, farmacorum compositores, medicos per farmacias curis utentes. Et si quidem Saturnus ipsis testificetur, sacrorum animalium curatores, hominum tumulatores, lamentatores, in sepulcris carmina decantantes, deis deditos, ubi misteria et lamentationes et purificationes conuersationes facientes; si autem Iupiter, sacris supplices, augures, sacrorum gestatores, mulierum prefectos, nuptiarum et colligationum interpretes et per talia uiuentes uoluptuose simul et pericula proiciendo.

⟨9⟩ Et signorum autem, in quibuscumque fuerint qui operari exhibent, proprietates secundum speciem coaccipiuntur et faciunt aliquid ad uarietatem operationis. Que quidem enim humane forme cooperantur aliqualiter ad omnes scientificas [et circa humanam oportunitatem necessarias] et circa humanam indigentiam oportunas, quadrupedia autem ad metallicas et adquisitiuas et edificatiuas et fabricatiuas, tropica autem et equinoctialia ad interpretatiuas et permutatiuas et mensuratiuas et agricultiuas et sacerdotales, terrestria autem et que in humido ad humidas et eas que per humida et herbarias et nauales, adhuc autem circa sepulturas aut fixuras aut sallituras aut commassationes.

⟨10⟩ Proprie autem rursum luna si operatiuum locum optineat a coniunctione cursum faciens cum Mercurio, in Tauro quidem et Capricorno et Cancro facit diuinatores, immolatores, in ollis diuinantes, in Sagittario et Piscibus in mortuis diuinatores et demonum commotores, in Virgine autem et Scorpione magos, astrologos, pronuntiatores, prescientias habentes, in Libra autem et Ariete et Leone raptos, sompniorum iudices, coniuratores.

⟨11⟩ Species quidem igitur ipsarum operationum per talia secundum commixtiuum modum oportebit coniecturare, magnitudinem autem ipsarum ex uirtute astrorum dominantium. Orientales quidem enim existentes aut in angulis faciunt operationes [et] principales, occidentales autem aut decidentes ab angulis secundarias operationes, et a beneficis quidem magistrati magnas et gloriosas et lucrosas et sine offensione et complacentes, [et] a maleficis autem humiles, inglorias, sine lucro et incertas.

⟨12⟩ Saturno quidem contrariante secundum infrigidationes et discolorationes, Marte autem secundum proiectiones pericolorum et uociferationes, ambobus autem secundum perfectas exsurrectiones; uniuersali tempore augmentationis aut humiliationis iterum considerato per dispositionem astrorum effectum causantium ad matutinos et uespertinos angulos semper.

⟨IV.5⟩ De coniugiis. Capitulum 5^m

⟨1⟩ Existente autem hiis consequenter eo qui de coniugiis sermone, de conuictu quidem uiri et mulieris secundum leges ita considerandum. In uiris quidem aspicere oportet lunam ipsorum, quomodo disponitur. Primo quidem in orientalibus existens quartis facit uiros nubere iuuenes uel iunioribus secundum etatem connubentes, in occidentalibus autem tarde nubere aut uetulis coniungi, si autem sub radiis fuerit et Saturno configurata, penitus innuptos.

⟨2⟩ Deinde si in signo quidem unius speciei aut etiam uni planetarum coniuncta extiterit, semel nubentes efficit, si autem in bicorpore aut etiam multiformi uel etiam pluribus in eodem signo coniunctionem habens, pluries nubentes. Et si quidem astrorum que coniunctiones suscipiunt uel secundum adherentias uel secundum testimonia benefica extiterint, accipiunt uxores bonas, si autem malefica, contrarias.

⟨3⟩ Saturnus quidem enim suscipiens coniunctionem procurat mulieres laboriosas et austeras, Jupiter autem reuerendas et yconomicas, Mars autem audaces et insubiectas, Venus autem hilares et formosas et gratiosas, Mercurius autem perspicaces et acutas. Adhuc autem Venus cum Ioue quidem aut Saturno aut cum Mercurio uite proficuas et uirorum amatrices et natorum, cum Marte autem iracundas et dissidentes et sine sententia.

⟨4⟩ In mulieribus autem aspicere oportet solem ipsarum, quoniam quidem et ipse in orientalibus rursum existens quartis facit habentes ipsum ita dispositum aut iuuenculas nubere aut cum iunioribus contrahere, in occidentalibus autem tarde nubere aut cum senioribus secundum etatem contrahere; et in signo quidem unius speciei existens aut in uno matutino planetarum, semel nubere; in bicorpore autem aut multiformi iterum aut etiam pluribus matutinis configuratus, pluries nubere.

⟨5⟩ Saturno quidem igitur eodem modo soli quidem configurato accipiunt uiros constantes et utiles et laboriosos, Ioue autem reuerendos et magnanimos, Marte autem actitores et sine affectione et insubicibiles, Venere autem mundos et formosos, Mercurie autem uite proficuos et negotiosos, Venere autem cum Saturno quidem parum coeuntes et reuerentiores in uenereis, cum Marte autem calidos et procliues ⟨et⟩ adulterinos, cum Mercurio autem circa pueros pauidos pro affectu.

⟨6⟩ Dicamus autem nunc orientales quartas in sole quidem que precedunt oriens signum zodiaci et occidens, in luna autem que a coniunctione et plenilunio usque ad dichotomias, occidentales autem que dictis contrarie. Perseuerant quidem igitur ut ad omne dicatur conuictus, quando utrarumque natiuitatum luminaria configurata extiterint concorditer, hoc est trigona inuicem uel sextilia, et maxime quando vicissim hoc accidit, multo autem plus quando luna uiri soli mulieris.

⟨7⟩ Dissoluuntur autem ex contingentibus et abalienantur penitus, quando predicti luminarium situs extiterint in inconnexis signis aut in diametralibus aut in tetragonalibus. Et si quidem concordes luminarium configurationes benefici planetarum aspiciant, delectabiles ⟨- - - et indelectabiles⟩ et dampnosas.

⟨8⟩ Similiter autem et in sitibus non concordantibus benefici quidem luminaribus testificantes non penitus abrumpunt conuictus, sed faciunt regressus et rememorationes conseruantes placabilitatem et affectionem, maligni autem cum quadam inuectione et iniuria faciunt dissolutiones; Mercurio quidem igitur solo cum ipsis facto litigiis et inclamationibus inuoluuntur, cum Venere autem adulteriis aut farmaciis aut talibus.

⟨9⟩ Conuentiones autem que fiunt secundum alium quemque modum discernendum aspicientes ad Venerem et ad Martem et ad Saturnum. Coexistentibus enim ipsis cum luminaribus conuenienter, et conuictus conuenientes et legitimos; habet enim Venus quasi cognationem ad utrumque dictorum planetarum, et ad Martem quidem secundum faciem perfecti status, quoniam in trigonalibus ⟨… in trigonalibus⟩ inuicem habent domos.

⟨10⟩ Vnde Venus cum Marte quidem simpliciter amorosas dispositiones facit, accedente autem Mercurio et acclamationes; in communibus autem et coaptatis signis, Capricorno et Piscibus, fratrum aut cognatorum implicationes. Et si quidem in uiris lune coextiterit, facit duabus sororibus aut cognatis conuenire, si autem in mulieribus Ioui, duobus fratribus aut cognatis,

⟨11⟩ Cum Saturno autem rursum Venus existens simpliciter quidem delectabiles et bene stabiles ⟨… instabiles⟩ et nociuos et zelotipos. Et si quidem similis figurationis fuerit cum ipsis, ad coetaneas facit implicationes; si autem orientalior ipsis, ad iuniores masculos aut iuniores feminas; si autem occidentalior ad seniores feminas uel seniores masculos.

⟨12⟩ Si autem in communibus signis fuerint Venus et Saturnus, hoc est in Capricorno et Libra, cognatorum faciunt conuentus. Ascendente autem ⟨aut⟩ ad celum mediante predicta figura, luna quidem accedens facit masculos quidem matribus aut matrum sororibus aut consanguineis ex parte matris conuenire, femininas autem filiis auf filiis fratrum aut filiarum uiris. Sol autem, occidentalibus maxime existentibus planetis, masculos quidem filiabus aut filiarum sororibus aut uxoribus filiorum, femininas autem patribus aut patrum fratribus aut cognatis ex parte patris.

⟨13⟩ Si autem premisse figurationes cognatorum quidem signorum non extiterunt, in femininis autem fuerint locis, faciunt et ita procliues et ad subigi et subigere per omnem modum promptos, in quibusdam autem formationibus et impudicos, ut in anterioribus et posterioribus Arietis et in Yade et in natibus et in posterioribus Leonis et in facie Capricorni.

⟨14⟩ In angulis autem existentes: in primis quidem duobus angulis, scilicet orientali et meridionali, omnino patefaciunt passiones ⟨et⟩ in publicis locis producunt, in extremis autem duobus, scilicet occidentali et boreali, faciunt spadones et canales habentes aut steriles aut imperforatas; Marte autem astante, abscisos aut fricatores.

⟨15⟩ Et uniuersaliter autem omnimodam quandam dispositionem ad uenerea habebunt, in uiris quidem a Marte consideramus; a Venere quidem enim et Saturno separatus, testificatus autem a Ioue, mundos et reverentes circa uenerea facit et coniectantes solam naturalem oportunitatem; cum Saturno autem solo quidem existens, reuerentes et pigros et infrigidatos efficit.

⟨16⟩ Configuratis autem Venere et Ioue facile mobiles quidem et concupiscitiuos, continentes autem et supersedentes et turpitudinem cauentes, [autem] cum sola autem Venere aut etiam cum Ioue cum ipsa existente, Saturno ⟨absente⟩, luxuriosos et uoluptati inherentes et undecumque sibi ipsis delectationes procurantes; et si hic quidem planetarum uespertinus fuerit, hic autem matutinus, et ad masculos et femellas conuenienter se habentes, non ualde passionabiliter tamen ad neutras personas.

⟨17⟩ Si autem ambo uespertini, ad femininas solas precipites, femininis autem existentibus signis et ipsos subactos, si autem ambo matutini, ad pueros solos egritudinales, masculinisque existentibus signis ad omnem masculorum etatem. Et si quidem Venus occidentalior fuerit, humilibus femininis aut seruilibus aut alienigenis conuenientes, si autem Mars, excellentibus aut uirilibus aut dominabus.

⟨18⟩ In mulieribus autem Venerem considerandum; configurata autem Ioui aut etiam Mercurio temperatas et mundas facit circa venerea, et Saturno autem absente Mercurio configurata motas quidem et appetitiuas, uerentes tamen et pigritantes secundum plurima et turpitudinem cauentes.

⟨19⟩ Marti autem solo quidem coexistens aut etiam configurata Venus facit luxuriosas et pronas et magis quiete letatrices; si autem et Jupiter ipsis assistat, et si quidem Mars sub radiis fuerit, coeunt cum seruis humilioribus aut alienigenis, si autem Venus, cum excellentibus aut dominis, meretricum aut adulterarum more se habebunt; et si quidem feminizati fuerunt locis aut figuris planete, ad subigi solum pronas, si autem masculinizati, et ad subigere mulieres.

⟨20⟩ Saturnus tamen premissis figuris coaptatus, si quidem et ipse fuerit feminizatus, solarum impuditiarum causa fit, si autem orientalis et masculinizatus, scortatrices instituit aut efficit amatrices scortatorum. Ioue quidem rursum semper coassumpto ad decentius passionum, Mercurio autem ad diuulgabilius et facile peccabilius.

⟨IV.6⟩ De natis. Capitulum 6^m

⟨1⟩ Quoniam autem ad locum de nuptiis qui de natis ⟨consequitur⟩, considerare oportebit eos qui apud locum qui secundum uerticem uel apud allatum locum, hoc est locum boni demonis uel fortune, coexistunt uel configurantur, si autem non, eos qui apud diametros ipsorum; et lunam quidem et Iouem et Venerem ad dationem natorum accipere, solem autem et Martem et Saturnum ad defectum natorum aut paucitatem natorum; Mercurium autem, ad quodcumque ipsorum extiterit configuratus, communem, et datorem quidem quando orientalis fuerit, ablatorem autem quando occidentalis.

⟨2⟩ Datores quidem igitur simpliciter ita positi et soli existentes unicos dant natos, in bicorporibus duplices, et in femininis signis, similiter autem et in animalibus multi spermatis, uelud in Piscibus et Cancro et Scorpione, duplices aut etiam plures. Et masculinizati quidem signis et ad solem configurationibus masculinos, feminizati autem femininos; superati autem a maleficis aut etiam in sterilibus locis existentes, uelud Leone aut Virgine, dant quiden, non autem in bonum neque ad permanendum.

⟨3⟩ Sol autem et malefici optinentes dicta loca, si quidem in masculinis signis fuerint aut sterilibus et a beneficis non superati, sunt significatiui perfecte natorum priuationis, in femininis autem aut in signis multi spermatis existentes aut a beneficis testificati, dant quidem, sed lesuris infectos aut pauci temporis.

⟨4⟩ Partitionibus autem ambabus rationem habentibus ad signa natorum factiua, datorum natorum abiectiones fiunt aut omnium aut paucorum existentium, secundum excessus testificantium penes utramque partitionem, quoscumque utique inuenerimus aut plures aut potentiores in existendo orientaliores aut magis angulares aut in superando aut in superferri.

⟨5⟩ Si quidem igitur dominatores dictorum signorum orientales extiterint, existentes datores natorum, aut in propriis fuerint locis, gloriosos et insignes faciunt datos natos; si autem occidentales et in locis aliene partitionis, deiectos et uiles.

⟨6⟩ Et si quidem concordes hora et sorte fortune deprehendantur, amicabiles parentibus et acceptos hereditantes ipsorum substantias, si autem inconnexi aut oppositi, rebelles et inimicitias facientes et nociuos et non recipientes parentum substantias. Similiter autem et si quidem inuicem fuerint configurati concorditer qui natos ⟨dant⟩, permanent dati in amicitia fraterna et honoratiui inuicem, si autem inconnexi aut in dyametrali situ inimicabiliter et insidiose dispositi.

⟨7⟩ Particularia autem rursum utique aliquis coniecturabit utens ⟨in⟩ unoquoque planetarum dationem faciente pro ascendente, et ⟨a⟩ reliqua dispositione sicut in natiuitate faciens considerationem de totalioribus.

⟨IV.7⟩ De amicis et inimicis. Capitulum 7^m

⟨1⟩ Amicabilium autem dispositionum et contrariarum, quarum maiores quidem et durabiliores uocamus compassiones et inimicitias, minores autem et minoris durabilitatis sinastrias (uel beneuolentias) et obsistentias, consideratio nobis erit secundum modum hunc. In hiis quidem que considerantur penes magna simptomata obseruare oportet loca principalissima ambarum natiuitatum, hoc est solarem et lunarem et horoscopum et locum sortis fortune.

⟨2⟩ Quoniam quidem in ⟨eisdem⟩ signis existentia aut uicissim permutantia loca aut omnia aut plura, et maxime quando horoscopi circa 17 gradus ab inuicem destiterint, faciunt ⟨compassiones⟩ indecibiles et indissolubiles et inculpabiles. In ⟨in⟩connexis aut in diametrizantibus constituta, inimicitias maximas et contrariationes multi temporis.

⟨3⟩ Neutro autem modo existentia, sed solum in signis configuratis, si quidem in trigonalibus aut sextilibus, minores faciunt compassiones, si autem in quadrangularibus, minores contrariationes, ita ut fiant per tempora in amicitiis quidem collocutionis euitationes et parui affectus uerba; quando malefici configurationem obsedeant, in inimicitiis autem compactiones et inconstantie secundum accessus beneficorum in configurationibus.

⟨4⟩ Sunt autem amicitie et inimicitie species tres: aut enim propter electionem ita se habent ad inuicem aut propter utilitatem aut propter delectationem et tristitiam; quando quidem omnia aut plura predictorum locorum coaptantur ad inuicem, amicitia congregatur ex omnibus speciebus, sicut, quando inconuenienter, inimicitia. Quando autem loca luminarium solum, propter electionem que est optima amicitia et infallibilissima et inimicitia pessima et infidelis; similiter autem, quando loca sortis fortune, propter utilitates, quando autem horoscopi, propter delectationes et tristitias.

⟨5⟩ Obseruandum autem configuratorum locorum superationes et planetarum aspectus; in quibuscumque quidem enim natiuitatibus fuerit figurationis superioritas, si idem uel propinquissime sit signum aut superillatio, illi principalius amicitie aut inimicitie attribuendum; in quibuscumque autem aspectus planetarum melior ad beneficentiam et uirtutem, illis attribuendum ex amicitia magis commodum et inimicitie directibilius.

⟨6⟩ In hiis autem que per tempora eueniunt aliquibus, temporales sinastrie (uel benevolentie) et obsistentie, attendendum ad motus planetarum secundum utramque natiuitatem, hoc est secundum que tempora dimissiones planetarum alterius natiuitatis superueniunt locis planetarum alterius natiuitatis; fiunt enim secundum hec amicitie particulares ad tempus durantes, minimum quidem quod usque ad dissolutionem ipsam, plurimum autem quod usque ad apprehensionem alterius alicuius superuenientium planetarum.

⟨7⟩ Saturnus quidem igitur et Jupiter aduenientes super loca inuicem faciunt amicitias per confederationes aut agriculturas aut hereditates, Saturnus autem et Mars pugnas et insidias que secundum electionem, Saturnus autem et Venus colligationes per personas connatas, cito tamen remissas, Saturnus autem et Mercurius conuictus et communiones dant, et acceptationem et negotationem aut secreta.

⟨8⟩ Jupiter autem et Mars sodalitates per presulatus et dispensationes, Jupiter autem et Venus amicitias per personas femineas aut per religiones in sacris aut per reuelationes aut talia, Jupiter autem et Mercurius simul conuersationes propter sermones et scientias et electionem philosophicam. Mars autem et Venus colligationes propter amores et adulteria, aut quietes fallibiles et ad multum deficientes, Mars autem et Mercurius inimicitias et conclamationes et lites propter negotia aut farmacorum occasiones. Venus autem et Mercurius conuictus qui propter artem aliquam aut musam aut compactionem a litteris aut a personis femininis.

⟨9⟩ Eam quidem igitur que ad magis et minus intentionem et remissionem sinastriarum aut contrariationum discernendum ex dispositione acceptorum locorum ad prima et principalissima quatuor loca (quoniam in angulis quidem uel sortium uel luminarium existentia euidentiores faciunt significationes, alienatis autem ipsis, ineuidentes), eam autem intentionem que ad maius nocumentum uel maiorem profectum aliis ex proprietate planetarum aspicientium dicta loca in bonum uel malum.

⟨10⟩ Singulariter autem de seruis locus aut sermo et de compassione dominorum ad ipsos aut duritia ex mali demonis (uel infortunii) signo accipitur et ex naturali ydoneitate planetarum aspicientium locum secundum ipsam natiuitatem et secundum accessus aut diametrizationes, et maxime, quando dominatores signi uel concordes fuerint locis natiuitatis dominatoriis uel contrarias fecerint configurationes.

⟨IV.8⟩ De peregrinatione. Capitulum 8^m

⟨1⟩ Qui uero de peregrinatione locus deprehenditur per situm luminarium ad angulos, amborum quidem, maxime autem lune. Occumbens enim aut cadens ab angulis peregrinationes et locorum permutationes efficit; ualet autem consimile aliquando et Mars, aut occumbens aut etiam cadens ipse ab eo qui secundum uerticem, quando diametralem aut tetragonalem habuerit situm ad luminaria.

⟨2⟩ Si autem et sors fortune in signis facientibus peregrinationem ceciderit, habentes totam uitam et conuersationes et operationes in loco extraneo perseuerant. Beneficis quidem igitur aspicientibus dicta loca aut illatis super ipsa, gloriosas habebunt et lucrosas in peregrinatione operationes et reditus celeres et sine impedimento; maleficis autem, laboriosas et nociuas et periculosas et uix regressiuas, consideratione commixtiua ubique coassumpta secundum dominium configuratorum ad eadem loca, sicut in primis determinauimus.

⟨3⟩ Vt in totum autem dicatur, in regionibus quidem matutinalium quartarum incidentibus luminaribus, ad partes habitationum ad orientem et meridiem peregrinationes fieri accidit, in hiis autem que ad occasus uel etiam in ipsa occumbente, ad boreales et occidentales. Et si quidem unius forme extiterint signa facientia peregrinationem aut ipsa aut planete dominatores ipsorum, diutinas et secundum tempora faciunt peregrinationes; si autem bicorpora aut duplicis forme, continue et ad plurimum tempus.

⟨4⟩ Iupiter quidem igitur et Venus domini existentes locorum et luminarium facientium peregrinationem, non solum sine periculo, sed etiam complacentiores faciunt peregrinationes: aut enim a presidentibus in regionibus aut per occasionem amicorum proficient, cooperante ipsis bona consistentia aeris et oportunorum habundantia. Accedente autem ipsis et Mercurio, sepe et per ipsum dictum occursum profectus et honores eueniunt.

⟨5⟩ Saturnus autem et Mars assumentes luminaria, et si maxime per longitudinem distant inuicem, faciunt ea que eueniunt inutilia et magnis periculis inuoluunt: in aquosis quidem existentes signis per difficiles nauigationes et nauigia aut iterum per immeabilia loca et deserta, in fixis autem per precipitia et immissiones spirituum, in tropicis autem et equinoctialibus per indigentiam oportunorum et egritudinales consistentias, in hiis autem que humane forme per latrocinia et insidias et spoliationes, in terrestribus autem propter bestiarum incursus aut terremotus. ⟨8.6⟩ Mercurio autem accedente, propter metheora et accusationes incertas, adhuc autem et propter reptilium et aliorum uenenosorum percussuras.

Obseruata principalitate in proprietate quidem symptomatum, siue proficua siue nociua sint (et hoc est secundum differentiam que attenditur penes causam) et ex dominio locorum causatiuorum operationis aut possessionis aut corporis aut dignitatis secundum eam que e principio dispositionem ; temporum autem facientium significationes ex qualitate accessuum quinque planetarum secundum tempora. Et hec quidem nobis usque tantum figuraliter dicta sint.

⟨IV.9⟩ De qualitate mortis. Capitulum 9^m

⟨1⟩ Residua autem post omnia ea que circa qualitatem mortis speculatione, quam predistinximus per tractata in hiis que de temporibus uite, utrum per dimissionem radii peremptio efficietur uel per descensum dominatoris ad gradum occumbentem. Si quidem enim secundum dimissionem et obuiationem peremptio fiat, locum obuiationis ad qualitatem mortis conuenit obseruare, si autem secundum descensum ad gradum occumbentem, ipsum occumbentem locum.

⟨2⟩ Qualescumque enim utique fuerint, uel sequentes ad loca predicta uel, si non sequantur, primi aliorum ipsis illati, tales et mortes fore distinguendum, coacceptis cum naturis ipsorum ad uarietatem simptomatum et planetis configuratis et proprietate ipsorum peremptiuorum dictorum locorum, cum per proprietatem animalis tum per naturam terminorum.

⟨3⟩ Saturnus quidem dominium mortis suscipiens facit fines per egritudines diuturnas et pthises et per reumatismos et contabescentias et rigores febriles et per egritudines splenis et uentris et per ydropises et per matricales dispositiones, et quecumque secundum habundantiam frigidi existant.

⟨4⟩ Iupiter autem facit mortes a squinanchia et peripleumonia et apoplexia et a spasmis et cardiacis dispositionibus, et quecumque ⟨secundum⟩ spiritus immoderationem aut prauitatem odoris copulantur.

⟨5⟩ Mars autem a febribus continuis et emitriticis et repentinis percussionibus nefreticis et a dispositionibus sanguinem spuere facientibus et a sanguine fluxibus et aborsibus et partubus et ab erisipelis et aliis molestiis, et quecumque egritudinum secundum incensionem et immoderantiam calidi mortes inferunt.

⟨6⟩ Venus autem per stomaticas et epaticas et per impetigines et dissentericas dispositiones facit mortes, adhuc autem per deuorationes et fistulas et farmacorum dationes, et quecumque humore habundante aut corrupto simptoma efficiunt.

⟨7⟩ Mercurius autem per manias et extases et per melancolias et per casus et per epilempses et per tussiuas et euaporatiuas egritudines, et quecumque sicco habundante aut corrupto [quod] consistunt.

⟨8⟩ Propriis quidem igitur mortibus moriuntur secundum dictum modum transeuntes a uita, quando qui dominium mortis susceperunt in propria uel conuenienti naturali proprietate fuerint existentes, superati a nullo potentium malignari et fallaciorem facere finem.

⟨9⟩ Violentis autem et notabilibus, quando ambo malefici dominantur peremptiuis locis, uel simul existentes uel in quadrato aspectu uel in maxime remoto, uel alteruter ipsorum uel etiam ambo solem aut lunam aut etiam ambo luminaria comprehendant. Malitia quidem igitur mortis constituta [ab ipsa] ab ipsorum conuentu, magnitudine autem ab attestatione luminarium, qualitate autem rursum ab aspectu reliquorum planetarum et a signis maleficos continentibus.

⟨10⟩ Saturnus quidem enim solem preter partitionem aspiciens quadrangulariter aut diametraliter, in fixis quidem facit per oppressionem turbarum aut constrictionibus aut strangulationibus pereuntes (similiter autem et si occumbat luna superillata); in bestialibus autem locis aut signis, a bestiis corruptos; et si Iupiter attestetur impeditus et ipse, in publicis locis et publicis diebus cum bestiis pugnantes; in ⟨opposito autem⟩ oroscopi alterutro luminarium, in carceribus pereuntes. Mercurio autem configuratus, et maxime cira eos qui in spera serpentes aut circa terrestria animalium, a morsibus uenenosis morientes.

⟨11⟩ Venere autem ipsis superveniente, a farmaciis et mulierum insidiis; in Virgine autem et Piscibus aut in humidis signis, luna configurata, inundationibus et in aquis suffocatos; circa Nauem autem, et nauigiis incidentes; in tropicis autem aut quadrupedibus, soli existens aut diametrizans aut ⟨pro⟩ sole Marti, a simptomatibus comprehensos; si autem in medio celi fuerint uel in opposito medii celi, ab alto precipitatos.

⟨12⟩ Mars autem soli preter partitionem aut lune quadrangularis aut diametralis existens, in humanis quidem signis, in seditionibus sue gentis aut ab adversariis facit ingulatos aut sibi ipsis manus inicientes; propter mulieres autem et mulierum inuidias, quando Venus ipsis testificetur; et si Mercurius autem ipsis testificetur, a piratis, latronibus aut a malignis pereuntes; in animalibus autem imperfectis et truncatarum partium aut secundum Gorgonum Persei, decapitatos aut membris detruncatos; in Scorpione autem et Tauro, adustionibus uel incisionibus aut decisionibus medicorum et spasmis morientes.

⟨13⟩ In medio autem celi uel in opposito medii celi, crucibus erectos, et maxime circa Cepheum et Andromedam; in occumbente uel contraascendente, vivos aduri; in quadrupedis autem, a casibus et confractionibus et simptomatibus morientes. ⟨14⟩ Ioue autem huic testificante et coimpedito, notabilibus iterum pereunt condempnationibus et iris presidum aut regum.

Si simul autem sint inuicem malefici et ita diametrizantes in aliqua dictarum dispositionum causatiuarum, cooperantur adhuc magis ad malitiam mortis, eo quod penes qualitatem dominio facto circa ipsius peremptiui locum existentem; et hoc aut per simptomata mortis duplicia aut secundum qualitatem effecta, quando ambo rationem habeant ad peremptoria loca.

⟨15⟩ Tales autem et sepultura expertes deprehenduntur, deuorantur autem a bestiis uel auibus, quando circa conformia signorum malefici extiterint, nullo beneficorum testimonium reddente loco sub terra aut locis peremptiuis. Peregre autem mortes fiunt planetis optinentibus peremptoria loca in peregrinis locis incidentibus, et maxime quando luna assistens aut quadrangulariter aut diametraliter aspexerit dicta loca.

⟨IV.10⟩ De temporum diuisione. Capitulum 10^m

⟨1⟩ Pertractato autem a nobis summatim modo speculationis secundum unamquamque speciem usque ad sola ipsa, sicut in principio premisimus, negotia que accipiuntur in grosso, reliquum utique erit adicere secundum eundem modum quecumque et circa diuisiones temporum debent considerari naturaliter et consequenter hiis que in parte exponentur negotiis.

⟨2⟩ Sicut igitur in omnibus simpliciter geneaticis sermonibus seu speciebus ante particularia preexistit quoddam fatum maius, ipsum uidelicet quod regionum ipsarum, cui que secundum unumquemque in grosso considerantur circa natiuitates subesse nata sunt, ut corporum forme et animarum proprietates et morum ⟨et⟩ legitimorum uicissitudines.

⟨3⟩ Et oportet naturaliter speculantem semper primam et principaliorem ⟨causam⟩ scire, ut non lateat aliquando secundum consimilitudinem natiuitatum eum quidem qui in Ethiopia nascitur, uerbi gratia dicere albi coloris aut dependentes crines habentem, Germanum aut Galatam nigri coloris aut cripsi capitis, aut hos quidem [in] domesticos moribus et rationis amatores aut amantes speculari, eos autem qui in Grecia animabus silvestres et ratione ineruditos; aut rursum secundum consuetudinum et legitimorum proprietatem in conuictibus, uerbi gratia Ytalico secundum genus sororis connubium proponens, quod oportunum erit Egiptio, huic autem matris, oportunum ⟨ei⟩ qui de Perside; et uniuersaliter preaccipere circumstantias uniuersales fati, deinde particulares ad maius uel minus adaptare.

⟨4⟩ Eodem modo et in temporum diuisionibus etatum differentias et ydoneitates ad singulos effectuum necessarium presupponi et considerare, quatinus non secundum communem et simplicem percuntatorem eorum que ad speculationem considerantur lateat nos aliquando infanti quidem predicentes agere et sponsas ducere, aut aliquid magis perfectorum, decrepito autem filiorum procreationem aut aliquid minorum, sed semel que considerantur per successus temporales secundum consimilitudinem et contingentiam conformium etatibus adaptare.

⟨5⟩ Est enim quedam adiectio una et eadem omnium de temporis differentiis, communi nature hominum assequens secundum similitudinem et consequentiam ordinis VII erraticorum, incipiens quidem a prima etate et a spera prima a nobis, hoc est a lunari, terminans autem ad nouissimam etatem et ad ultimam sperarum planetarum, uocatam Saturni; et accidunt ut uere unicuique etatum conformia nature adiecti planetarum, que oportebit obseruare, quatinus uniuersalia quidem temporalium hinc consideremus, particulares autem ⟨differentias⟩ a proprietatibus inuentis in natiuitatibus.

⟨6⟩ Vsque quidem enim ad primos fere 4 annos, secundum conuenientem numerum quadriennii, infantis etatem luna sortiens humiditatem et incompactionem corporis et acumen augmentationis et nutriens quasi in totum aquosum et facile permutabilitatem habitus et anime imperfectionem et inarticulationem operata est, hiis que circa efficientiam ipsius accidentibus conformiter.

⟨7⟩ Ad consequens autem decennium, puerilem uidelicet etatem, secundus et secundam sortitus speram Mercurius secundum medietatem numeri XXti annorum, intellectiuum et logicum anime incipit dearticulare et quasi plasmare et theorematum imponere semina quedam et elementa, morumque et ydoneitatum insinuare proprietates, doctrinis iam et instructionibus et primis exercitiis excitans animas.

⟨8⟩ Venus ⟨autem⟩ adolescentialem et tertiam etatem assumens ad VIII annos consequentes secundum numerum equalem proprie peryodi, inchoat merito efficere motum spermaticorum meatuum et secundum repletionem ipsorum impetum ad venereorum coitum, quando maxime nociuus appetitus quidam fit in animabus et intemperantia et ad contingentia venereorum amor et profluentia et deceptio et precipitii inconsideratio.

⟨9⟩ Quartam autem et ordine mediam etatem iuuenilem accipiens medie spere dominus sol ad annos X et IX, dominatiuum iam et liberum operationum facit in anima, uite et glorie et status appetitum et transitum a puerilibus et fictis peccatis ad attentionem et uerecundiam et amorem honoris.

⟨10⟩ Post solem autem Mars quintus suscipiens quod uirile etatis ad equalia sue periodi quindecim annos austeritatem et sufferentiam mali in uita inducit, sollicitudinesque et anxietates efficit in anima, quasi †ad hec† quendam iam et intellectum parakmes (id est transacti status), imprimens et conuertens ad hoc quod, antequam ueniat prope finem, excellere agendo aliquid sermone dignum cum labore conantium.

⟨11⟩ Sextus autem Iupiter seniorem etatem sortiens, ad duodennium iterum secundum propriam peryodum, corporaliter agere et laborare et turbatione repleri et periclitari in operationibus abicere facit, decentiam autem et prouisionem et a tumultibus eleuationem, adhuc de omnibus ratio⟨ci⟩nationem et consolationem inducit econtra, honoris tunc maxime et laudis et liberalitatis gratia agere instituens cum uerecundia et reuerenda decentia.

⟨12⟩ Vltimus autem Saturnus extremam et senilem etatem sortitus est usque ad residua uite tempora, infrigidatis et impeditis corporalibus et anime motibus in impetu et fruitionibus et concupiscentiis et celeritatibus, facta in naturam declinatione in uita indurata et inanimosa et debili et facile fatigabili et ad omnia displicentiam habenti secundum conformitatem tarditatis motuum.

⟨13⟩ Proprietates quidem igitur temporum secundum commune et uniuersale nature ⟨considerate⟩ hoc modo figuraliter premisse sint; earum autem que in particulari secundum proprietatem natiuitatum debent accipi, has quidem secundum presuppositum rursum et secundum totalius faciemus a principalissimis dimissionibus, omnibus quidem et non ab una, sicut in hiis que de temporibus uite. ⟨14⟩ Sed dimissionem quidem que ab ascendente ad corporalia simptomata et peregrinationes, illam autem que a sorte fortune ad ea que possessionis, eam autem que a luna ad anime passiones et conuictus, illam uero que a sole ad ea que penes dignitatem et gloriam, eam autem que a medio celi ad reliquas et secundum partem uite deductiones, uelut sunt actiones, ad amicitiasque et filiorum procreationes.

⟨15⟩ Ita enim utique in hiisdem temporibus non unus erit siue beneficus siue maleficus dominus ipsorum, multis, ut in plurimis, accidentibus sub eisdem temporibus contrariis simptomatibus, quando aliquis amittens personam oportunam acceperit hereditatem, aut etiam egritudine affectus fuerit secundum idem tempus et sortitus sit dignitatem aliquam et profectum, et sine opere existens natorum pater fiat, et quecumque talia accidere consueuerint.

⟨16⟩ Non enim secundum idem corporis et anime et possessionis et dignitatis et euenientium bonorum aut malorum de neccessitate in omnibus hiis fortunari quosdam aut iterum infortunari, sed accidit utique forte et tale in temporibus perfecte felicibus aut lamentatis, quando in omnibus aut plurimis dimissionibus concurrant obuiationes beneficorum omnium aut iterum maleficorum. Raro autem propter imperfectionem nature humane ad utramque extremitatum, facile autem procliue ad mediocritatem ex uicissitudine bonorum et malorum.

⟨17⟩ Et dimisssoria quidem loca secundum dictum modum discernemus, obuiantes autem dimissionibus non solum rursum peremptores sicut in temporibus uite, sed omnes simpliciter assumendum, et similiter non eos qui corporaliter solum aut secundum diametrum aut quadrangulariter situm occursantes, sed etiam eos qui secundum trigonalem et sextilem configurationem.

⟨18⟩ Et primo quidem dandum tempora secundum unamquamque dimissioem ei qui in ipso dimisssorio gradu extiterit uel configuratus fuerit; si autem non ita habuerit, ei qui propinquissimam precessionem accepit usque ad eum qui aspicit sequentem gradum in consequentia, deinde huic usque ad eum qui deinceps, et in aliis similiter, acceptis ad dominationem et [in] planetis terminos optinentibus.

⟨19⟩ Dandum autem rursum gradibus distantiarum annos secundum dimissionem quidem horoscopi equalia numero temporibus eleuationum in proprio climate, secundum eam autem que a medio celi equalem numerum temporibus celi mediationum, secundum eas autem que a reliquis proportionaliter secundum eam que ad angulos propinquitatem eleuationum aut descensionum aut celi mediationum, quemadmodum in uite temporibus determinauimus.

⟨20⟩ Vniuersales quidem igitur annorum dominatores accipiemus secundum dictum modum, annuales autem proicientes multitudinem annorum ab unoquoque dimissoriorum locorum in consequentia penes signum unum, et signi facti abiectione, occurrentis dominum coasssumentes. Idem autem et in mensibus faciemus abicientes rursum et horum multitudinem a natiuitatis mense a locis dominium anni suscipientibus, secundum signum dies 28; similiter autem et in diebus; hos enim a natiuitatis die proiciemus a mensium locis, secundum signum dies duos et tertiam.

⟨21⟩ Attendendum autem et ad superingressus qui fiunt ad loca temporum quasi non contingentes et [in] ipsis coassumptis ad temporum effectus, hiis quidem igitur qui Saturni ad loca uniuersalia temporum, hiis autem qui Iouis ad loca annualium, hiis uero qui solis et Martis et Veneris et Mercurii ad loca mensium, hiis autem qui lune transitibus ad loca diurna. ⟨22⟩ Tamquam uniuersalibus quidem temporum dominatoribus existentibus principalioribus ad perficiendum effectum, particularibus autem cooperantibus aut impedientibus secundum conuenientiam aut disconuenientiam naturarum, superingressibus autem intensiones et remissiones simptomatum efficientibus.

⟨23⟩ Qualitatis quidem enim uniuersalis proprium et temporis protensionem dimissionis locus et uniuersalium temporum dominus cum domino terminorum significat, quia coappropriatur planetarum unusquisque ab ipsa natiuitate locis, quorum a principio sortiti sunt dominium. Vtrum autem bonum uel contrarium erit simptoma, deprehenditur per naturalem et commixtiuam dominatorum temporis proprietatem, benefactiuam aut malefactiuam, et per eam que a principio ad locum obtentum coaptationem aut disconuenientiam.

⟨24⟩ In quibus autem temporibus magis significabitur effectus, ostenditur per proprietatem configurationum signorum annualium et mensium ad loca causatiua, et per configurationes secundum superingressus planetarum et secundum dimissiones solis et lune [et] ad annualia et mensualia signa.

⟨25⟩ Concorditer se habentes ad disposita loca ab eo quod in natiuitate principio et ⟨secundum⟩ superingressus concorditer ipsis configurati bonorum sunt operatiui circa subiectam speciem, quemadmodum si contrarientur, malorum. Qui autem inconcorditer et preter partitionem diametrizantes quidem aut tetragonizantes transitibus malorum sunt causatiui, secundum alias autem configurationes non adhuc.

⟨26⟩ Et si quidem iidem et temporum et superingressuum dominentur planete, excedens et immoderata fit effectus natura, siue in bonum siue in malum tendat; multo autem magis, si non solum quia dominatores temporum sunt dominantur speciei cause, sed et quia secundum principium natiuitatis sortiti fuerint dominium ipsius. Secundum omnia autem simul infortunantur uel eufortunantur, quando aut locus unus et idem ab omnibus dimissionibus extiterit comprehensus, aut, hiis differentibus existentibus, eadem tempora omnes aut plures obuiationes similiter beneficas aut maleficas habuerint.

⟨27⟩ Modus quidem igitur temporum considerationis talis aliquis utique fiet secundum modum congruentem naturalibus negotiis; particulares autem adiectiones qualitatis temporalium effectuum, multi sudoris et difficilis explicationis existentes, relinquendum, hic autem maxime pertractationem euenturorum accipiendum, propter propositum nobis a principio, mathematici facili coniectura ad modum commixtiuum potentis adaptare efficaciam uniuersalis nature astrorum et particularibus similiter secundum consequentiam.

Consummata iam geneatici sermonis specie summatim, bene utique habebit huic tractatui conuenientem imponere finem.

Explicit liber quartus Tholomei