Vicenza, Biblioteca Civica Bertoliana, 208 (132)
s. XV2 (the Ptolemaic sections were copied in 1470, see colophon f. 256r; the whole MS appears to have been copied between 1467 and 1470, see below).
Or.:northern Italy, copied by Bartolomeo Valdizocco of Padua (cf. f. 90v: ‘Finis per me Bartholameum de Valdezochio de Padua anno domini 1467, die 7 Februarii’, and colophon f. 256r).
Prov.:Domenico Grimani, cardinal of Venice (f. IIIv).
Paper, III+267 f., a single neat hand.
Astrology and astronomy: table of contents (IIv-IIIr); tables of houses, with canons, for the 5th clima (1r-7v), for Ferrara and Bologna (8r-13v), and for the 7th clima (14r-19v); table ‘Pro almutaz’ for each degree of Aries, Leo, Sagittarius, Taurus, Virgo and Capricorn (20r-20v); ‘In siemdo (!) utrum eger liberetur aut non ab illa egritudine. Si tibi facta fuerit questio per ipsum infirmum…’ (21r-33r); Guillelmus Anglicus, De urina non visa (33r-42r); table: zodiacal melothesy (42v); ‘Pro siemdo (!) intencionem querentis. Dixit Alkimdus (!): Quando volueris sire (!) intentionem querentis numera gradus qui sunt…’ (43r-43v); Caciaguerra de Faventia, Aphorismi (43v-50r); ‘Hic infra possite (!) sunt quedam regulle extravagantes et utiles in sientia (!) medicine extracte de libris sapientum. Si queratur fissicus (!) ire ad infirmum…’ (50r-52r); ‘De fortitudinibus planetarum. Fortitudines planetarum sunt hec ut sint in asspectibus (!) bonorum planetarum…’ (52v-53v); ‘De divissione (!) dierum et dominacione humorum. Dies naturalis dividitur in quatuor partes…’ (53v-54r); ‘Aries, Cancer, Libra, Capricornus sunt signa mobilia…’ (54v); ‘De planetis quando exaltantur et quando deprimuntur. Saturnus in Capricorno et in Aquario…’ (55r); tables: ‘Anni minores, medii, maiores’, ‘Orbis luminis planetarum’ and ‘In quibus climatibus planete dominantur’ (55v-56r); ‘De vemtis (!). Pars orientallis (!) continet in se istos ventos…’ (56r); ‘Incipit opuscullum Gerbis in medicinis et in omnibus. Et scito quod in omnibus interrogacionibus iudicia tribus modis currunt…’ (56v-59r); incomplete horoscope (59r); Nicolaus de Paganica, Compendium medicinalis astrologie (61r-77v); ‘Hic est liber quem collegit magister Romanus ex dictis philosophorum, astrologorum, medicorum ad cuiusdam infirmitatem per viam astrologie et vocatur liber pronosticationis mortis et vite. Capitulum primum. Rationne (!) quidem sue compossitionis (!) cum hec inferiora alterationi…’ (78r-84r); ‘Incipiunt mansiones Lune secundum sententiam famosissimi viri magistri Perdocimi de Beldomandis [Prosdocimo de Beldomandi] de Padua. Nichil prestancius in humano genere apud quemlibet…’ (85r-90v); Arnold of Villanova (?), De iudiciis particularibus pertinentibus ad medicinam (91r-95r); Abraham Avenezra, De luminaribus, tr. Henry Bate of Mechelen (95r-103v); Robert Grosseteste (?), De impressionibus aeris, attr. Haly (103v-111r); Alkindi (?), Saturnus in Ariete sub radiis… (111v-115r); Messahallah, Epistola de rebus eclipsium (115r-120r); Messahallah, De mercibus (120r-126v); Capitula Almansoris (126v-136r); Hermes, Centiloquium (136v-142v); Hermes, Liber de sex rerum principiis, excerpt ‘De tonitruis secundum Hermetem. In quocumque signo sit tonitruum sive in die sive in nocte…’ (143r-143v); Zael, Liber iudiciorum, excerpts ‘Capitula Zaellis utillia in interrogacionibus. Cum coniuncta fuerit Luna alicui planete…’ (143v-148v); Bethen, Centiloquium (148v-154r); ‘Sol-Luna: Hec dies vallet ad agendum negocia regna ad loquendum senibus ducibus…’ (154r-157v); Gergis, De significatione septem planetarum in domibus, attr. Alcabitius (157v-164v); Pseudo-Alcabitius, Tractatus de coniunctionibus planetarum (164v-168r); Albumasar, De revolutionibus annorum mundi (168r-213r); Ptolemaica (213r-256r); Nicolaus de Comitibus, De triplici motu octave spere (258r-265v); sphere of Apuleius/Pythagoras (266r); ‘Capitulum ad sciendum per artem geomancie utrum eger liberetur ab infirmitate quam habet vel non. Hec est ars consimilli sexdecim iudicum geomantice…’ (266v-267v). Blank: Ir-IIr, IIIv (except ex-libris Grimani), 59v-60v, 84v, 256v-257v.
Bibl. G. Mazzatinti, Inventari dei manoscritti delle biblioteche d’Italia, II, Forli, 1892, 26-27 (no. 132); T. Pesenti Marangon, ‘La miscellanea astrologica del prototipografo padovano Bartolomeo Valdizocco e la diffusione dei testi astrologici e medici tra i lettori padovani del ‘400’, Quaderni di Storia dell’Università di Padova 11 (1978), 87-106; N. G. Marchioli, L. Granata et al., I manoscritti medievali di Vicenza e provincia, Firenze, 2007, 59-60; L. Moulinier-Brogi, Guillaume l’Anglais, le frondeur de l’uroscopie médiévale (XIIIe siècle), Genève, 2011, 238-240; H. D. Rutkin, Sapientia Astrologica: Astrology, Magic and natural Knowledge, ca. 1250-1800, I: Medieval Structures (1250-1500): Conceptual, Institutional, Socio-Political, Theologico-Religious and Cultural, New York, 2019, 412-415 and 418-421.
|
213r–214r
|
‘Dixerunt Ptholomeus et Hermes quod locus Lune in hora qua infunditur — et hoc expertus fuit multociens.’ = Pseudo-Ptolemy, Dixerunt Ptolemeus et Hermes quod locus Lune... (B.5)
, as part of the Centiloquium (see below). Glosses by the scribe. |
|---|---|
|
214r–215r
|
‘Ethollomeus (!) dixit quod stelle cum caudis sunt novem — in rebus (!) et divitibus apparebit.’ = Pseudo-Ptolemy, De cometis (B.4)
, as part of the Centiloquium (see below). No glosses. |
|
213r–256r
|
‘Incipit liber centum verborum Ptholomei. Dixerunt Ptholomeus et Hermes quod locus Lune in hora qua infunditur — (214r) et hoc expertus fuit multociens. Ethollomeus (!) dixit quod stelle cum caudis sunt novem — (215r) in rebus (!) et divitibus apparebit. Dixit Pthollomeus: Iam scripsi tibi, Iessure, libros de hoc quod operatur stelle in hoc secullo (!)… Scientia stellarum ex te et illis est… Quod dixit Pthollomeus ex te et ex illis significat quod — et maximus namque eror (!) foret si traderetur illi. Et ego Deum precor ut te dilligat. Et perfecta est huius libri translacio 17 dies Marcii mensis, 12 diebus mensis Gumedii secundi anno Arabum 5302. Finis. B<artholameus> V<aldezochii> scripsit 1470, die 21 Septembris.’ = Abuiafar Hamet filius Joseph, 〈Commentum in Centiloquium〉 (tr. Plato of Tivoli) (C.3.1.1)
, opening with Pseudo-Ptolemy’s Dixerunt Ptholomeus et Hermes quod locus Lune… (B.5) on f. 213r-214r (see above) and De cometis (B.4) on f. 214r-215r (see above). Substantial glosses by the scribe. |