PAL

Ptolemaeus Arabus et Latinus

_ (the underscore) is the placeholder for exactly one character.
% (the percent sign) is the placeholder for no, one or more than one character.
%% (two percent signs) is the placeholder for no, one or more than one character, but not for blank space (so that a search ends at word boundaries).

At the beginning and at the end, these placeholders are superfluous.

Paris, Bibliothèque nationale de France, n.a.l. 1893

s. XIVin (c. 1323, cf. notes added in the margin of the calendar by an early owner, probably Roberto de’ Bardi: ‘Hic incepi cursum meum in theologia et fuit dies Lune 1323o incompleto’ (f. 6r, at 24 October) and ‘Hic complevi lecturam meam et fuit dies Martis 1323o incompleto’ (f. 7r, at 13 December); further notes, partly in French, added on f. 139v, concern events dated 1327 and 1329).

Or.:

France, most probably the University of Paris.

Prov.:

Roberto de’ Bardi (Robertus de Bardis), chancellor of the University of Paris in 1336 and dedicatee of John of Ligneres’s Tabule magne, cf. his gloss to the Centiloquium on f. 125rb, where he reports on an astrological experiment that he conducted together with John of Ligneres (see below); ‘Philipot de Saint Jehan’, 15th c. (f. 139r).

Parchment, 139 f., a single neat hand, reserved initials.

Astronomy and astrology: Petrus de Dacia, Kalendarium (1ra-8v); Sacrobosco, Algorismus (9ra-13va); Sacrobosco, De sphera (13vb-22vb); Algorismus de fractionibus ‘Cum multos de numeris tractatus vidisses…’ (23ra-24rb); Sacrobosco, Computus (24va-41rb); Robertus Anglicus, Quadrans vetus (41va-46rb), with solar tables 1292-1295 (46r-48r); Pseudo-Messahallah, De compositione astrolabii (48va-65rb); Theorica planetarum Gerardi (65rb-71va); Pseudo-Thebit Bencora, De motu octave spere (71vb-74rb); Ptolemaica (74rb-76vb); Thebit Bencora, De recta imaginatione spere et circulorum eius diversorum (77ra-78ra); Thebit Bencora (?), De quantitate stellarum et planetarum et proportione terre (78rb-79va); Petrus de Sancto Audomaro, Tractatus de semissis (79va-91rb); Alcabitius, Introductorius (91rb-109rb); Ptolemaica (109va-138ra). Blank: 138v-139v (except added notes).

Bibl. H. Omont, ‘Nouvelles acquisitions du département des manuscrits de la Bibliothèque nationale pendant les années 1905-1906’, Bibliothèque de l’école des Chartes 68 (1907), 5-74: 26; C. Samaran, R. Marichal, Catalogue des manuscrits en écriture latine portant des indications de date, de lieu ou de copiste, IV.1: Bibliothèque Nationale, fonds latin (Suppléments), nouvelles acquisitions latines, petits fonds divers, Paris, 1981, 349; F. S. Pedersen, Petri Philomenae de Dacia et Petri de S. Audomaro opera quadrivalia, København, 1983-1984, I, 274-275, and II, 657; D. Juste, Catalogus Codicum Astrologorum Latinorum, II: Les manuscrits astrologiques latins conservés à la Bibliothèque nationale de France à Paris, Paris, 2015, 269.

74rb–⁠76vb

‘Incipit liber Thebit Bencorath de hiis que indigent expositione antequam legatur Almagesti. <E>quator diei est circulus qui describitur super 2 polos orbis ― aut propinqui oppositi erunt retrogradi. Expletus est liber Thebith filii Chore de hiis que indigent expositione antequam legatur Almagestum.’

109va–⁠138ra

‘Incipit Centiloquium Ptholomei de iudiciis. <D>ixit Ptholomeus: Iam scripsi tibi, Iesure, libros de hoc quod operantur stelle in hoc seculo… Prima. <S>cientia stellarum ex te et ex illis est. Astrologus non debet dicere rem specialiter sed universaliter… (109vb) Item, prima. <M>undanorum mutatio ad hoc et ad illud celestium corporum mutationem… (110ra) Item, prima. <D>octrina stellarum ex te que ex illis est. Nec est doctrina in eis ut prophetes formam… (110rb) Ex Hali. <D>icit Ptholomeus, ex te et ex illis est, significat quod qui res futuras scire desiderat — et ego Deum deprecor ut te dirigat. Et perfecta est huius libri translatio tertia die mensis Martii et secunda diei mensis Gimedi secundi anno Arabum 530. Explicit Centilogium Ptholomei.’

= Abuiafar Hamet filii Joseph, 〈Commentum in Centiloquium〉 (tr. Plato of Tivoli) (C.3.1.1)

, with the propositions also given in the ‘Mundanorum’ version (C.3.1.3) and in Adelard of Bath’s translation (B.1.1) (=‘threefold’ version). A few short marginal notes by the scribe and by two other hands, including Roberto de’ Bardi, who added the last paragraph of Pseudo-Ptolemy’s Dixerunt Ptholomeus et Hermes quod locus Lune… (B.5) and personal remarks as a gloss to v. 51 in the margin of f. 125rb: ‘Dixit Habraam Isbenderit: Gradus infusionis spermatis non erit — fuit multotiens. Et scias quod ego Robertus de Bardis una cum magistro Iohanne de Lineriis probavimus hoc esse verum in nativitate nepotis dicti magistri Iohannis, quam precise habuimus per instrumenta et non per extimationem, unde in illa nativitate invenimus quod locus Lune non fuit gradus ascendens hora casus spermatis, nec locus Lune hora casus spermatis fuit gradus ascendens hora nativitatis, sed gradus oppositi hiis gradibus.’