PAL

Ptolemaeus Arabus et Latinus

_ (the underscore) is the placeholder for exactly one character.
% (the percent sign) is the placeholder for no, one or more than one character.
%% (two percent signs) is the placeholder for no, one or more than one character, but not for blank space (so that a search ends at word boundaries).

At the beginning and at the end, these placeholders are superfluous.

Parma, Biblioteca Palatina, 718-720

s. XIII1 (in or after 1219, cf. f. 116r: ‘Annis domini 1218 perfectis…’, and before c. 1235 acc. Georges).

Or.:

England, probably Oxford (Georges).

Prov.:

the MS was in Italy, or at least supplemented by an Italian scribe, c. 1300 (Georges).

Parchment, 478 f., three volumes continuously foliated (no. 718: f. 1-73; no. 719: f. 74-343; no. 720: f. 344-478), which originally formed one volume, one main hand (except for f. 1-8 and 442-455), decorated initials.

Arithmetic, music, astronomy, astrology and optics: Boethius, De arithmetica (1r-27v); Boethius, De musica (28r-73v); Ptolemaica (74r-271r, 271r-274r, 274r-274v); Albumasar, Flores (274v-285r); Martianus Capella, De Nuptiis Mercurii et Philologiae, Book VIII (285r-291r); Alfraganus, De astrorum scientia, tr. Gerard of Cremona (291r-311r); Ptolemaica (311r-343v); Albumasar, Introductorium maius, tr. Hermann of Carinthia (344r-402v); Alcabitius, Introductorius (403r-418v); Liber de motibus planetarum, attr. Abraham ‘De motibus planetarum secundum Abraham’ (418v-422r); ‘Inter omnes recte philosophantes Egiptii celestium motuum sapientia…’ (422v-423v); Raymond of Marseille, Liber cursuum planetarum, second part (423v-427v); ‘In compositione almanac primo scribes ferias totius anni…’ (427v-428r); ‘In plana tabula quartam circuli partem diligenter…’ (428r-430r); Hermann of Carinthia, Liber imbrium (430r-432r); Jafar, Liber imbrium (432r-436v); six astrological chapters ‘Capitulum ad inveniendum res absconditas et futuras…’ (436v-437r); ‘Tabula ad sciendum pluviarum horas per totum annum secundum sententiam Indorum’ (437r); Jafar, De pluviis et ventis (437v-438v); table of lunar mansions ‘Cornua Arietis est quedam stella que incipit a primo gradu Arietis…’ (438v); astrometeorology ‘Iudicium particulare de aeris mutatione in coniunctione Solis et Lune. Considera signum ascendens et eius naturam…’ (439r-440r); ‘Cum velis segetum prenoscere eventum in singulis annis…’ (440r-440v); astronomical diagram (440v); canons Cb of Toledan tables ‘Quoniam cuiusque actionis quantitatem…’ (441r-460r); ‘Liber Ptolomey. In eclipsi tam Solis quam Lune cum argumento Solis…’ (460r-464v); Euclid, De visu (465r-472v); Euclid, De speculis (472v-476r); Jordanus de Nemore, Elementa super demonstrationem ponderum (476r-477v); Liber de canonio (477v-478v).

Bibl. F. Odorici, La Nazionale Biblioteca di Parma, Torino, 1873, 34 (not seen); P. O. Kristeller, Iter Italicum, II, London-Leiden, 1977, 554;P. Kunitzsch, Der Sternkatalog des Almagest. Die arabisch-mittelalterliche Tradition, II, Wiesbaden, 1990, 15; R. Lemay, Abū Maʿšar al-Balḫī [Albumasar]: Liber introductorii maioris ad scientiam judiciorum astrorum, Napoli, 1995-1996, VII, 104-119; R. Lemay, Le Kitāb aṯ-Ṯamara (Liber fructus, Centiloquium) d’Abū Jaʿfar Aḥmad ibn Yūsuf [Ps.-Ptolémée], 1999 [unpublished], I, 376-380; Codices Boethiani. A Conspectus of Manuscripts of the Works of Boethius, III: Italy and the Vatican City, eds M. Passalacqua, L. Smith, London-Torino, 2001, 286-287; M.-T. d’Alverny, C. Burnett, E. Poulle, Raymond de Marseille: Opera omnia, I: Traité de l’Astrolabe, Liber cursuum planetarum, Paris, 2009, 43-45; C. P. E. Nothaft, ‘Ptolemaic Orbs in Twelfth-Century England. A Study and Edition of the Anonymous Liber de motibus planetarum’, Mediterranea. International Journal on the Transfer of Knowledge 3 (2018), 145-210: 174; S. Georges, Glosses as a Source for the History of Science. The Case of Gerard of Cremona’s Translation of Ptolemy’s Almagest (forthcoming).

74r–⁠271r

‘Prologus in Almagesto Ptolomey [title in upper margin]. Prologus in Almagesto Ptolomei [title in upper left corner]. Incipit Almagestum Ptolomei [title in upper right corner]. Quidam princeps nomine Albuguafe in libro suo quem scientiarum electionem per verborum nominavit… (74v) Bonum scire fuit quod sapientibus non deviantibus visum est — abreviationem, arrogantiam et collaudationem, tunc iam sequitur et honestum est ut ponamus hic finem libro. Expleta est dictio XIIIa libri Ptolomei et cum ea completur liber Almagesti de disciplinalibus. Laus Deo. Amen.’

= Ptolemy, Almagesti (tr. Gerard of Cremona) (A.1.2)

, Class A. Preface, 74r-74v; Book I, 74v-88r; II, 88r-[106v]; III, [106v]-116v; IV, 116v-132v; V, 132v-149r; VI, 149v-164v; VII, 165r-179v; VIII, 179v-191v; IX, 191v-209r; X, 209r-221v; XI, 221v-239v; XII, 239v-254r; XIII, 254r-271r. A few marginal notes by the scribe. F. 106 is missing.

271r–⁠274r

‘Incipit Centilogium Ptolomei. Scientia astrorum ex te et illis. Et non oportet peritum illorum iudicare secundum formam — et si non ambulaverit, rebellis est de eodem climate.’

= Abuiafar Hamet filii Joseph, 〈Commentum in Centiloquium〉 (‘Mundanorum’ version) (C.3.1.3)

, in ‘Mundanorum 1’ only (without the commentary). No glosses.

274r–⁠274v

‘Dixit Pthol<omeu>s: Si aspexerit significator ascendens erit genus rei occulte — sapientes astrologorum a ceteris minus doctis in hac arte.’

311r–⁠343v

‘Incipit prologus in Quadripartitum Phtolemei. Prolixitas exosa latinitas artium principia prescriptione quadam insignire solita est… (311v) Ex stellarum habitudine prescientie perfectum consecuta iezarii — in prosperitatem pro dispositorum qualitate inveniet. Quoniam ergo iuxta propositum nos rerum in astrorum iudicia materiam universalem tradidimus, congruum est ut huic tractatui nostro finem imponamus. Perfecta est libri translatio 29 die Augusti anno domini 1206 et 23 die Almihata<n> anno Arabum 603, et Deus melius novit. Explicit Quadripartitum Ptholomei LX capitula continens per totum.’

= Ptolemy, Quadripartitum (tr. 1206) (A.2.3)

. Translator’s preface, 311r-311v; Book I, 311v-320r; II, 320v-328v; III, 328v-338r; IV, 338r-343v. A few marginal notes by the scribe.