PAL

Ptolemaeus Arabus et Latinus

_ (the underscore) is the placeholder for exactly one character.
% (the percent sign) is the placeholder for no, one or more than one character.
%% (two percent signs) is the placeholder for no, one or more than one character, but not for blank space (so that a search ends at word boundaries).

At the beginning and at the end, these placeholders are superfluous.

Erfurt, Universitäts- und Forschungsbibliothek, Dep. Erf. CA 4º 361

s. XIVmed (in or after 1343 for f. 60r-61v).

Or.:

England (Schum).

Prov.:

Amplonius Rating de Berga (c. 1365-1435); Erfurt, Collegium Porta Coeli in 1412.

Parchment, 156 f., several contemporary hands. Sections are missing between f. 51-52 and between f. 58-59.

Scientific texts: table of contents, 14th c. (inner front cover); Campanus of Novara, Theorica planetarum (1ra-22rb); Albumasar, Flores, abridged version ‘Cum sint planete 7, Saturnus est omnibus altior…’ (22va-23vb); experimenta ‘Suus suo amicus amico Anselmo Ferrarius pro amore felicitatis…’ (24ra-24vb); Marcus Graecus, Liber ignium (24vb-26ra); Secretum philosophorum (27ra-40vb); Ptolemaica (41ra-47rb); Theorica planetarum Gerardi (47va-49vb); ‘Incipit tractatus quidam utilis valde ad medicinam. Sciendum quod in prima genitura mundi…’ (50ra-51vb); Messahallah, Epistola de rebus eclipsium (52ra-52rb); ‘Quoniam creator vidit sine calore…’ (52va); theorica planetarum (53ra-55v); Prophatius Judeus, Quadrans novus (56ra-58v); end of a text on the 28 lunar mansions, entitled ‘Tractatus de dispositione segetum in omni tempore anni’ in the table of contents (59ra); Figure septem planetarum ‘Antiqui philosophi sapientes in 7 figuris sequentibus occultaverunt…’ (59ra-59vb); canons ‘Ut vera loca cuiuslibet planete scias per tabulas operari…’, with example for the year 1343 and the meridian of Erfurt (60ra-61va); Si quis per artem geomanticam… (62ra-68rb, continued on f. 78v-79r); ‘Nota quod de 8 partibus factus fuit homo…’ (68rb); geomancy ‘Acquisitio in Ariete continetur et est aerea, masculina…’ (68va-69rb); ‘Incipit de significatione figurarum in singulis domibus. Tutela exiens in prima significat regem et dignitatem…’ (69rb-70vb); ‘De significatione duodecim domorum. Prima domus habet significatione voluntatem…’ (70vb-74vb); Ars geomancie (74vb-78rb); Si quis per artem geomanticam… (78vb-79rb, cf. f. 62r-68r above); Campanus of Novara, De quadratura circuli (79va-80ra); Robert of Leicester, De computo (80rb-85rb); notes of geomancy, astronomy and mathematics (85va-87vb); Guillelmus Anglicus, De urina non visa (88ra-89rb); Messahallah, Liber receptionis (89va-94ra); Messahallah, De cogitatione (94rb-94va); Messahallah, Liber interpretationum (94va-95va); Hermes, Centiloquium (95va-96va); Zael, Liber iudiciorum (96va-113rb), followed by its table of contents (113v); definitions of astronomical terms ‘O fili mi, felicius ut vivas atque cicius…’ (114ra-116va); Sortes regis Amalrici (116va-117ra); Arnold of Villanova, Introductorium ad iudicia astrologie quantum pertinet ad medicinam (117rb-119vb); Astronomia Ypocratis (119vb-121rb); ‘Capitulum in sexta domo de suis questionibus. Hec domus significat infirmitates…’ (121rb-123va); ‘Scito quod omen (!) quod figurant stelle…’ (123va-124vb); table: degrees of the 12 signs, Libra to Pisces (125r-125v); ‘Si fiat questio de nativitate et sint planete in gradibus…’ (126ra-126rb); Ptolemaica (126rb-126vb); Hermann of Carinthia, Liber imbrium (127ra-128ra); Jafar, Liber imbrium (128ra-131rb); circular diagram: 12 houses and 12 months (131v); ‘Quia divina scriptura utitur altitudine… Explicit tractatus de spissitudine orbium’ (132ra-133ra); notes on the distances between the celestial spheres (133rb); star table (133v); quadrant ‘Quoniam tota doctrina data in quadrato…’ (134ra-135va); John Maudith (?), Ars et operatio novi quadranti (135va-141ra); ‘Si prima 6a quantitatum…’ (141ra-141va); Johannes Peckham, De sphera (142ra-147rb); algorismus ‘Quoniam cuiuslibet quantitatis notitia ex sui relatione ad aliam…’ (147rb-151vb); Liber novem iudicum, excerpts ‘Postquam determinatum est de illis que necessaria…’ (152ra-154ra); Richard of Wallingford, Tractatus rectanguli (154rb-156ra); table of chords with canon (156rb-156va). Blank: 26v.

Bibl.

W. Schum, Beschreibendes Verzeichnis der Amplonianischen Handschriften-Sammlung zu Erfurt, Berlin, 1887, 601-606; M. Clagett, Archimedes in the Middles Ages, I, Madison, 1964, xxii; F. S. Benjamin, G. J. Toomer, Campanus of Novara and Medieval Planetary Theory, Theorica planetarum, Madison-London, 1971, 104; F. S. Pedersen, Petri Philomenae de Dacia et Petri de S. Audomaro opera quadrivalia, København, 1983-1984, II, 733; R. Lemay, Le Kitāb aṯ-Ṯamara (Liber fructus, Centiloquium) d’Abū Jaʿfar Aḥmad ibn Yūsuf [Ps.-Ptolémée], 1999 [unpublished], I, 300-302; C. Panti, Moti, virtù e motori celesti nella cosmologia di Roberto Grossatesta. Studio ed edizione dei trattati De sphaera, De cometis, De motu supercelestium, Firenze, 2001, 255; L. Moulinier-Brogi, Guillaume l’Anglais, le frondeur de l’uroscopie médiévale (XIIIe siècle), Genève, 2011, 203-204.

41ra–⁠47rb

‘Incipit liber fructuum arboris Ptolomei a magistro Iohanne Toletano translatus ab Arabico in Latinum, continens 100 sermones et dicatur Centiloquium. Scientia stellarum ex te et illis est. Astrologus non debet dicere rem specialiter sed universaliter… <D>ixit Ptolo<meus>: Iam scripsi tibi, Iesure, id est domine, libros tractantes de hoc quod operantur stelle in hoc seculo… Quod dixit Ptolo<meus>, ex te et illis, significat quod qui res futuras desiderat prescire — Et ego Deum deprecor ut te dirigat. Et perfecta est huius libri translatio 3a die mensis Martii, 2a die Gunedi secundi, anni Arabum 309. Deo gratias et eius pie matris.’

= Abuiafar Hamet filii Joseph, 〈Commentum in Centiloquium〉 (tr. Plato of Tivoli) (C.3.1.1), with the propositions from the ‘Mundanorum’ version (C.3.1.3) and from Adelard of Bath’s translation (B.1.1) copied by the scribe in the margins from v. 4 onwards (=‘threefold’ version). No further glosses.

126rb–⁠126vb

‘Incipit tractatus domini Ruberti Lyncon<iensis> de cometis. Ptholomeus in hoc libro tricas et tricarum nomina ponit… Pto<lomeus> dixit quod stelle cum caudis sunt 9 — (126va) in regibus et divitibus apparebit. Et hec de cometis breviter discernimus. Trica est ignis sublimatus — qualitas rei future cuius est signum. Explicit tractatus domini Lynconiensis de cometis.’

= Pseudo-Ptolemy, De cometis (B.4), attr. Robert Grosseteste. No glosses.