PAL

Ptolemaeus Arabus et Latinus

_ (the underscore) is the placeholder for exactly one character.
% (the percent sign) is the placeholder for no, one or more than one character.
%% (two percent signs) is the placeholder for no, one or more than one character, but not for blank space (so that a search ends at word boundaries).

At the beginning and at the end, these placeholders are superfluous.

Cambridge, University Library, Kk 4.7 (2022)

s. XIV2 (before 1380; the MS is wrongly dated to the 15th c. in A Catalogue of the Manuscripts).

Or.:

Paris.

Prov.:

Paris, Librairie du Louvre by 1380 and at least until 1424; Roger Marchall (d. 1477); Cambridge, University Library by 1557.

Parchment, 126 f. (new foliation 1-91 and 96-132), two main hands (f. 4r-122v and 124r-131v). Deluxe MS richly decorated on f. 4r. Painted initials, the first of which (f. 4r) was cut off, affecting the text on f. 4v. At least two folia are missing before f. 96.

Astrology: table of contents, medieval hand (3v); Ptolemaica (4ra-91rb); Giles of Lessines, De essentia, motu et significatione cometarum, beginning gone (96ra-101ra); Liber de significatione cometarum (101rb-107ra); Zael, Fatidica (107rb-121va); Jafar, Liber imbrium, excerpt ‘Experta cognitio imbrium et ventorum. Ventorum cognitio ex pluviarum…’ (121vb); Arabic-Latin glossary of 22 astronomical/astrological terms (122ra); Sem filius Haym, Capitulum in narratione Saturni quid accidat in mundo (122ra-122va); Arabic-Latin glossary of 80 astronomical/astrological terms, added by another hand (122ra); Ptolemaica (124ra-131va). Blank: 3r, 91v, 123v, 132. F. 1r-2v contain the fragment of a text of canon law, foreign to the present MS.

Bibl. A Catalogue of the Manuscripts Preserved in the Library of the University of Cambridge, III, Cambridge, 1858, 647-648; L. Delisle, Le cabinet des manuscrits de la Bibliothèque Nationale, III, Paris, 1881, 146 (no. 687); R. Lemay, Le Kitāb aṯ-Ṯamara (Liber fructus, Centiloquium) d’Abū Jaʿfar Aḥmad ibn Yūsuf [Ps.-Ptolémée], 1999 [unpublished], I, 290-297; P. Binski, P. Zutshi, S. Panayotova, Western Illuminated Manuscripts: A Catalogue of the Collection in Cambridge University Library, Cambridge, 2011, 302-303 (no. 329).

4ra–⁠91rb

‘Scire et intelligere gloriosum est quia omnis sapientia est a Deo… (4rb) Verba que dixit sapientissimus Ptho<lome>us Pheludiani in arte iudiciorum… (5ra) Capitulum primum primi tractatus libri 4 parcium Ptholomei. Res, Misori, quibus perficiuntur pronosticaciones accepte de astronomia maiores et notabiliores sunt due — (85va) posuit in hoc libro sunt regule et radices quibus ars ista componitur. Explicit. Benedictus sit Deus gloriosus et sublimis et Deus eum dirigat qui scripsit. Amen. (85vb) Volo in hoc loco dare exemplum trium nativitatum ut melius intendas quicquid locuti sumus in eis, in prima est nativitas mea — (88ra) et Deus te dirigat in viam rectam. Volui autem probare utrum iste actor (!) iudicaret secundum nonam speram vel secundum octavam et inveni per loca planetarum que ponit in figura sue nativitatis quod ipsa fuit annis Christi perfectis 986, 10 mensibus, 15 die Ianuarii, qua die equavi planetas secundum tabulas Mach<linienses> et inveni sic. (88rb) Quia secundum Ptho<lomeu>m in secunda parte Quadripartiti, capitulis primo et quinto, inter 5 necessaria ad perfectum iudicium astronomicum, secundum est scire locus in quo continget accidens — (91ra) et Macolia ipse partes de Cartor et sui termini’ (followed by chapter index).

= Haly Abenrudian, Glosa super Quadripartito Tholomei (C.2.2)

. Translator’s preface, 4ra-4rb; Haly’s preface, 4rb-5ra; I, 5ra-24vb; II, 24vb-43vb; III, 43vb-69rb; IV, 69rb-85va; Haly’s appendix, 85vb-88ra; additional note, 88ra-88rb; Alfonsus Dyonisii of Lisbon’s addition, 88rb-91ra; chapter index, 91ra-91rb. Glosses by the scribe, generally short but sometimes substantial (e.g. 28r-29r, where the scribe supplied a long section missing in c. II.3 by its corresponding section from Plato of Tivoli’s translation). A few glosses by a later hand. Circular horoscopes, 85vb, 86vb and 87rb. The text does not include the preface of Hieronymus Salius Fanventinus that accompanies the edition Venice 1493, as claimed in A Catalogue of the Manuscripts.

124ra–⁠131va

‘Centilogium Ptolomei [title in upper margin, hand of the scribe]. Dixit Ptholomeus: Iam scripsi tibi, Iesure, libros de hoc quod operantur stelle in hoc seculo… Scientia stellarum ex te et illis est. Astrologus non debet dicere specialiter sed universaliter… Quod dixit Ptholomeus, ex te et illis est, significat quod qui res futuras desiderat scire… De alia translatione. Mundanorum mutatio ad hoc et ad illud corporum supracelestium… Doctrina stellarum ex te que ex illis est. Nec est doctrina in eis ut propheres (?) formam et ego Deum precor ut te dilligat. Et perfecta est huius libri translatio 17 die mensis Martii et 2 die mensis Gumedi secundi anno Arabum 532.’

= Abuiafar Hamet filii Joseph, 〈Commentum in Centiloquium〉 (tr. Plato of Tivoli) (C.3.1.1)

, with the propositions also given in the ‘Mundanorum’ version (C.3.1.3) and in Adelard of Bath’s translation (B.1.1) (=‘threefold’ version). Substantial glosses by the scribe, including the complete text of Pseudo-Ptolemy’s Dixerunt Ptholomeus et Hermes quod locus Lune… (B.5) as a gloss to v. 51 on f. 128ra-128rb (see below).

‘Locus Lune: Dixerunt Ptho<lome>us et Hermes quod Lune locus hora et hoc expertus fuit multociens.’

= Pseudo-Ptolemy, Dixerunt Ptolemeus et Hermes quod locus Lune... (B.5)

, as a gloss to v. 51 of the Centiloquium above.

131va

‘Stelle cum caudis sunt 9 — in regibus et divitibus apparebit. Amen.’