⟨III⟩ Tertius Ptolomei liber de hiis que ad nativitatem pertinent, de vita scilicet et morte, quid etiam fortune vel infortunii infortunii] in fortiunii M a primo nativitatis momento usque ad extremum vite articulum articulum] ariticulum M et hic XIII habet capitula Tertius... caputula] i. m. M (at the bottom; perhaps other hand)
⟨III.1⟩ ⟨Q⟩ue Que] i. m. M sit inter prescriptos et presentes libros differentia
⟨III.2⟩ De hora conceptionis et partus
⟨III.3⟩ De orientis gradu perfectissime investigando
⟨III.4⟩ De hiis que ad nascentem pertinent et de eorum congrua ordinatione
⟨III.5⟩ De parentibus
⟨III.6⟩ De fratribus et fratrum negotiis
⟨III.7⟩ De sexu, utrum scilicet sit masculus an femina
⟨III.8⟩ De numero, ⟨utrum⟩ utrum] V1 videlicet gemelli si⟨n⟩t sint] VV1 an plures
⟨III.9⟩ De monstruosis et transmutatis et que simiarum gerunt speciem et si que sint in corpore signa
⟨III.10⟩ De educatione, utrum scilicet sit abortivum an, si nativitatis tempora tempora] tempore V natus, ⟨ad⟩ natus] add. ad V nutricationis annos preveniat preveniat] perveniat V
⟨III.11⟩ De vita et vivendi quantitate
⟨III.12⟩ De statu corporis et forma et complexione
⟨III.13⟩ De accidentibus et diuturnis corporum passionibus et morbis
⟨III.14⟩ De anime proprietatibus et de hiis que ad corpus pertinent
⟨III.1⟩ ⟨Que sit inter prescriptos et presentes libros differentia⟩
⟨P⟩resentis Presentis] i. m. M libri series cum supradictis in significatione convenire videtur. Causa autem et artificium, quibus rerum eventus et ordinatio presciuntur, eadem ⟨sunt⟩ sunt] V ⟨respectu eorum eventuum que sciri debent per hunc et per alios precedentes⟩ et respectu… precedentes] B; i. m. M (perhaps other hand), cum ex Solis et Lune et erraticarum V stellarum locis locis] lo cis M. There is a hole in the parchment in the middle of this word et motu accidere credatur. In nativitatibus autem, velud singulorum conceptio monstrat, iuxta omnipotentie nutum et summe dignitatis dignitatis] divinitatis VV1 ordinationem procedens iudicare licet. Preterea in supradictis libris totius dux et minister et moderator questionis ex septem stellis iubetur eligi, necnon ex multimoda eclipseos causa, ex stellarum etiam respectu, quarum motus ad homine discerni possibile est. Ex quibus omnibus unius eque ut omnium negotii inquisitio declaratur. Hic namque ipsius nascentis complexione diligenter et ad ung⟨u⟩em ad unguem] VV1 notata, quid augmenti sive diminutionis ex stellarum loco earumque virtutis respectu ipsi futurum imineat absque totius erroris menda deprehendi poterit.
⟨III.2⟩ ⟨De hora conceptionis et partus⟩
⟨A⟩lmavvelid Almavvelid] i. m. M; Almanilelum B; Alma velit V rursum, genecie scilicet natura, nascentisque virtus atque complexio ab hora conceptionis precipue notatur. Hora autem quoddam calculationis calculationis] add. et del. officium M artificium quo casus spermatis vestigari docetur aut saltem provida alicuius et diligens cura insinuat. Stellarum itaque virtus et efficacie proprietas, sed etiam earumdem respectus cognitio omnia, inquam, hec scitu scitu] BVV1; corr. in †scientie† M necessaria concurrunt. Hora enim que que] qua V sperma matrici comendat nascentis naturam et compositionem et et] B; sup. l. M (perhaps other hand) que complexio est ex ex] sup. l. M (perhaps other hand) quatuor constans humoribus indicabit. Horam itaque conceptionis si quis ignoret, per horam nativitatis satis vera indagatione poterit discerni. Conceptionis rursum hora cognita complexionem corporis et figuram, preterea infantis statum et moram ipsius in utero, ipsius etiam prorsus naturam, sicut que corporis sunt, nativitas manifeste declarat. Complexionis enim natura stellarum locos, ipsiusque nascentis ortus earum virtutem imitatur. In qua re effectus nature complexionis, dico, nichil operis aut efficacie obtinere credimus, sed potius summe divinitatis inestimabili sapientia eiusque providentie ineffabili iudicio, prout tamen astra in ipsius conceptionis primordio divine legis fatali serie locata significant. Deinceps hec et hiis similia indubitanter subsistunt. Totius namque vite status et negotiorum dispo⟨si⟩tio dispositio] BVV1 ex stellarum virtute atque respectu et ex earum radiis que in sagittarum modum versus terre faciem diriguntur potissimum dependet.
⟨III.3⟩ ⟨De orientis gradu perfectissime investigando⟩
⟨O⟩rientis Orientis] i. m. M itaque gradus cognitio multiplex et difficilis, astrologorum enim quidam existimatione magistra, usu astralabii hunc notare consueverunt. Nonulli etiam aque beneficio, sed propter guttarum distillantium inequalem egressum egressum] iter, then del. M vel potius earumdem quantitatis differentiam aberrantes. Alii quidem virga, sed propter sciotheros tortuosi declinationem eque decepti. Solis enim remotio et eorumdem astrologorum inequalis declinatio et ipsi⟨us⟩ ipsius] VV1 instrumenti inequalis appositio impedimentum prestant. Quomodo ergo ascendentis gradum absque totius erroris incomodo iudicare possimus oportunum videtur subscribere.
Cuiuslibet igitur natale oriens, prout hor⟨ar⟩um horarum] VV1 ipsius climatis in quo quis nascitur ratio postulat, attendentes, alestima alestima] alestina V etiam, videlicet conventum Solis et Lune aut oppositionem que ipsius ortum precedit diligenter observata, orientis etiam gradum et ipsius gradus punctum elicere poterit quis hoc modo modo] i. m. M. Si enim de qua agitur nativitas nativitas] add. et del. asi M alestima alestima] alestina V sequatur, Solis et Lune gradu principaliter assumpto, nam si izticbel izticbel] iztichel B; ictihel V; ictibel V1 illius qui supra terram fuerit, singularum non minus stellarum gradus et collocationem in ipsa nativitate veritate previa eque investigare oportet. Deinde ipsius conventus gradus, utrum scilicet planeta sit minister sive potius dux, ex V locis eligendus occurit. Si enim ternarii dominus consistat aut domus aut regni aut termini aut faciei vel quis horum in oriente, Soli scilicet affinior, discurrit et hic principatum obtinere merito censetur. Qui autem hec omnia aut saltem preter ceteros quid vendicet dignitatis dignitatis] diginitatis M et quem in hora nativitatis gradum possidebat diligentius perscrutato, ad climatis sive regionis illius ascendentia recurrendum erit. Nam quem inter ipsa huic numero equalem reperies, eum profecto orientis gradum gradum] add. et del. lice M affirmare licebit. Quotiens igitur due vel plures stelle in ducatu conveniant, ⟨alhais domino huiusmodi ascribetur consilium; si autem in alahis alahis] corr. ex alhis V1 iterum conveniant⟩ alhais... conveniant] V1, ea que ateciz ateciz] a cetiz B; atecic V1 loco proprior extiterit, que videlicet citius in meliorem se divertit locum, consilium usurpabit et sicut supradictum est exsequamur. Amplius cui cardinum dux iste sit affinior aut in quo plura vendicavit testimonia cognitione indiget. Qui si medio celo fuerit affinis affinis] add. et del. qua M, quos arbitramur fore medii celi gradus abicientes, ipsum medium celum cum stella quam qua] add. et del. ducimus M ducem eligimus in gradibus equabitur. Hiis itaque diligenter annotatis, gradus totidem inter ascendentia recti circuli et in eodem signo requirentes, cum eodem quod ibi repertum fuerit in ascendentia climatis quo natus est ille ingressi, quod sibi de eiusdem signi gradibus attinere videbitur, id proculdubio nascentis oriens esse esse] sup. l. M dicemus. Rursum conventus aut oppositionis minister si ascendenti proprinquior extiterit, ascendentis gradus ipsius stelle ⟨gradibus⟩ gradibus] VV1 adequantes, medium celum iuxta prescriptorum ordinem perscrutari consequens est. Quod si dux aut princeps conventus aut oppositionis non unus aut duo, sed potius omnes virtutes virtutes] in virtute VV1 convenienter equabuntur, quis eorum cardinum cardinum] cardinem VV1 aut domum propriam aut regnum aut ternarium sive terminum possideat animadvertendum censeo. Quique inter ceteras antedictarum partium vel potius dignitatum munere precedit, ei dispensationis huius consilium non negamus.
⟨III.4⟩ ⟨De hiis que ad nascentem pertinent et de eorum congrua ordinatione⟩
⟨S⟩tatus Status] i. m. M corporis eiusque integritas, anime necnon gaudia et que sunt huius generis, prout stelle munde et libere aut etiam corrupte corrupte] corr. ex incorrupte M significant, ex conceptione discernuntur. [Nec] nec] om. V; hec V1 preter hec alia que nativitatis sunt, sicut ex nativitate que corporis sunt communiter, sed etiam que patris negotia sunt et fratrum, etsi non omnia, deliberari possibile est. Ex nativitate itaque hec prima et principalis dependet cognitio, utrum videlicet masculus sit an femina; secundario utrum nativitas unius an plurimorum sit dierum; tertius tertius] tertio B utrum partus anxietas periculum periculum] corr. ex periculium M minetur; quarto an possit vivere; quinto an sit vita brevis; sexto de annis eiusque completione; septimo de de] add. et del. odore M dolore et corporis accidentibus; octavo de hiis que proprie sunt accidentia anime; nono de fortuna et lucro et adquisitione; decimo quid regni et honoris sit adepturus; undecimo cuius sit professionis; duodecimo de coniugio; tum de filiis utrum ab hominibus ametur an contra, de perigrinatione et itinere, tum causas mortis licet intueri, utrum etiam sit mors ipsa difficilis. De mortis namque genere et eiusdem causis in huius libri fine dicemus. Partium vero fortune cognitioni earumque numero, quoniam inutilia videntur, supersedendum supersedendum] add. et del. est M esse esse] i. m. M (perhaps other hand) indico.
Quia ergo omnium generaliter rerum agnitio ex stellarum locis earumque virtute et ex earum munditia aut corruptione precipue depende[n]t dependent] dependet BV; dependeret V1, quotiens predictorum incidunt questiones, stellarum VII et domorum XII loca potissimum considerare iubemur. Eorum tamen que patris sunt medium celum et Sol ducatum optinent. Deinceps quoque oriens oriens] add. et del. ipse M ipsum, stelle etiam in hoc habentes aliquid dignitatis que tunc demum inhabitant loca perscrutari non erit incongruum. Ex earum earum] add. et del. l M enim fortitudine et impotentia, tam in nativitate, tam tam] quam BVV1 in ipsius qui nascitur eductione iudicium emanat. Efficacior enim est stellarum promissio, si orientales sint et mascule vel si fortuita fortuita] fortunata V sortiantur loca; debilior enim, si occidentales et in peregrinis locis site aut etiam retrograde vel si proprium diminuant cursum. Universaliter ergo et semper quid stelle portendant orientales a Sole et ab ascendente aut occidentales perscrutari non erit inutile. Cuius rei documentum ex duabus quartis et earum oppositis facillime monstratur. Ascendens enim semper est oriens, dum septimum ab eodem occidat. Fortiores igitur stelle dicuntur orientales, quoniam promissa accelerant, occidentales minus valide, quia dilationem afferunt.
⟨III.5⟩ ⟨De parentibus⟩
⟨P⟩resentis Presentis] i. m. M questionis integra et absoluta cognitio a a] add. et del. sa M Sole et Saturno principaiter requirenda est, quoniam ipsorum proprietas parentum nature convenienter respondet. Luna namque et Venus matres significant. Quotiens itaque predictas stellas in locis propriis, suos etiam respectus aliarumque in se mundos reperis, patris fortunam et prosperitatem et lucrum lucrum] add. et del. et M affirma. Inter que omnia respectus maxime sunt notandi. Si enim fortunate et orientales in domo propria aut regno existentes amico easdem considerent aspectu, utriusque patris dignitatem et genus indica⟨n⟩t indicant] V, precipue si a Sole orientales, a Luna occidentales fuerint, et hoc est quod de regno, domo et forti respectu supra retulimus. Saturnus etiam cum Venere orientalis, dum loca propria vel saltem cardines non relinquant, parentum potentie et dignitatis signum est. Occidentales siquidem ignobilitatem et impotentiam diiudicant, maxime si Venus cum Saturno infortunatum optineat locum locum] add. et del. pi M. Mars vero post Solem Solem] iter, then del. M ascendens, Saturnus post Lunam, fortunati, tamen loca infelicia optinentes parentum inopem et brevem vitam designant. Rursum pars fortune, quotiens de die stellarum diurnarum diurnum locum locum] i. m. M (perhaps other hand); V; om. BV1, de nocte nocturnarum nocturnarum] corr. ex nocturanarum M domum aut locum nocturnum vendicat, a a] add. et del. conso M consimilibus et loco forti respecta parentum et pecunie stabilitatem et constantiam absque detrimento portendit. Econtrario autem, nec a fortunatis respecta, dum infortunate infortunate] corr. ex inforntunate M Soli et Lune sint affines, parentum duplex, vite scilicet et pecunie, dampnum minatur. Nascentis etiam vitam abhominabilem abhominabilem] BV; abhominabilisem or abhominabilis est M; abominabilem V1 et summum infortunium non minus significat. Amplius que patris in hiis expressius iudicandis Iovem et Mercurium et quomodo eorum loca a Sole et Saturno distiterint intueri precipimus. Saturnus enim locum naturali virtute Soli convenientem obtinens parentum longam, in debili brevem determinat vitam. Mars autem Sole et Saturno fortior et inter utrumque ascendens, in signo videlicet secundo ab eis, neque Soli conveniens, dum ipsi in azucut in azucut] inazucut or mazucut M; marutuc B; in azucat V; in acucut V1, id est in depressis aut cadentibus discurrant locis, parentes parentes] parentum BVV1 morbos, in cardine vero aut post cardinem, morbum et vitam brevem, precipue si hec que cardinem ⟨orientem⟩ orientem] V aut medium celum sequitur sequitur] sequuntur VV1 non relinquant. Mars item in occidentali vel subterraneo cardine Solem de atarbe atarbe] atharbe BV aut amucabala almucabala] amicabilia B; almucabula V; almuchabala V1 respiciens subitam parentum mortem et oculorum vitia designat. Nam si Saturnum respiciat respiciat] add. et del. ex M, eosdem ex cirugia interire, sicut Saturnus Soli oppositus et in loco infortunato mortem ex frigido humore inducit.
Universaliter tandem de parentum statu inquirens que sunt a dextris Solis et Lune, quas videlicet dicunt aduzaturias aduzaturias] aduraturias B; aducurias V; aducturias V1, notare memento. Stelle enim Solis respectu dextre videlicet aduzturie aduzturie] adurturie B; aduturie V; aducturie V1 semper sunt ab eo orientales, a Luna autem dextras scilicet aduzturias aduzturias] adurturias B; aduturias V; aducturias V1 semper occidentales inveniri necesse est. Nec minus quoque Solis et Lune albicar albicar] albicaz V; alhicar V1, videlicet inclusionem, observandam ubique censeo. Si enim Solis et Lune fuerint aduzturie aduzturie] adurturie B; aduturie V; adusturie V1 stelle ab earum ab earum] iter, then del. M natura aliene, predictam parentum auferunt fortunam. Maxime si Mars in secundo a Sole et post ipsum ascendens, Saturnus post Lunam et in secundo ab ea ab ea] sup. l. M; a Sole V; om. BV1, hec enim parentum abiectionem significant. Longeva itaque parentum vita ex subscriptis et hoc ordine notatur. Iupiter et Venus Solem respicientes aut in eius trigono aut exagono orientales et in cardinibus patrem innumeris afficiunt annis. Aduste namque aut descrescentes aut retrograde aut cadentes vitam brevem prefigurant. Aliter, inquam, et alias eisdem repertis, dum Mars Sole et Saturno sit fortior aut in secundo ab eis et post ipsos ascendens, aut de Solis dum Mars... de Solis] i. m. M atarbe vel amaucabala almaucabala] almacabala V; almuchabala V1, hoc est a cardinibus cadens Saturno ⟨se⟩ se] V1 aplicet, patris morbum denuntiat. Si autem in cardinibus aut in hiis que cardines secuntur quod prediximus accidat, patris languidam et brevem vitam innuit. In ascendente quoque et medio celo aut in hiis que illa secuntur, brevem vitam. In septimo aut quarto hec infortunia aut in sequentibus langorem minantur. Nam et Mars fortior Sole vel dignior et post ipsum ascendens vultus mendam et quamdam mortis affinitatem affinitatem] austeritatem VV1; add. sup. l. vel absteritatem M (perhaps oter hand) indicat. Saturnus item Martem respiciens febres, langorem, ex cirrugia demum patris mortem significat. Idem namque in Solis tetragono aut oppositione patris post morbi diuturnitatem ex frigido humore mortem procedere testatur.
Matris rursum annos annorumque annorumque] corr. ex annorum M quantitatem Luna cum Venere, quemadmodum Sol et Saturnus patris, consimili declarant iudicio. Ad hec etiam in matris vita discernenda Iupiter Lunam aut Venerem respiciens aut si Venus in trigono aut exagono Lune consistat aut eidem loco convenienti coniuncta sit, matris multiplicant annos. Mars iterum Lunam respiciens aut post Venerem ascendens aut in eius atarbe atarbe] atharbe BV vel oppositione[m] oppositionem] oppositione VV1, vel Saturnus Lunam decrescentem aut in loco cadente predictis modis respiciat, matrem morbi diuturnitate[m] diuturnitatem] diuturnitate VV1 teneri. Addentes item aut in cardinibus vel post cardines matris brevem vitam portendunt. Mars namque Lunam orientalem respiciens oculorum vitia et propinquam denotat cecitatem. Rursum Luna post conventum morbum ex cirurgia, mortem ex lapsus ruina minatur. Martis preterea in Venerem respectu notato febres mortem incutiunt. Saturno etiam Lunam respiciente mortem dolor ingerit. Luna item occidentalis post conventum ex dolore matricis mortem ⟨significat⟩ significat] VV1. In hiis tandem omnibus summa indiget providentia, quatinus per diem Soli et Lune, per noctem Saturno et Veneri ducatum indubitanter tribuere memento.
⟨III.6⟩ ⟨De fratribus et fratrum negotiis⟩
⟨F⟩ratrum Fratrum] V iudicium per diem Venus et et] sup. l. M medium celum, noctu quoque medium celum et Luna manifestius exponunt, quoniam medii celi domum matri, sequentem filiis astrologorum prudentia, ut ex ea fratrum numerus atque negotia requirantur, destinavit. Fortunate igitur eum respicientes locum fratres multos promittunt. Sidera in eodem sita aut que ipsum respiciunt de eadem iudicant multitudine. Stelle rursum in signo bicorpore aut biformi numerum exaugent. Infortunia namque plura et fortunatis fortiora aut si eas respiciunt, paucos, precipue adusta atque debilia. Preterea infortunia in cardinibus paucos, pauciores autem Saturno oriens occupante; parentes enim in filii educatione negligentes efficit. Mars iterum in ascendente locatus mortis incomodo eosdem diminuit. Stelle vero que fratris munera largiuntur, si in hora nativitatis oportuna optineant loca, fratrum potentiam et iustitiam promittunt. Infortunia vero fortunatis, hiis videlicet que fratres conferunt, fortiora eorum impotentiam et morbos insinuant. Amplius infortunate stelle si fratrum ducatum sortiuntur, mascule masculos, femine feminas merito propagabunt. Eodem eodem] BVV1; corr. in eosdem M rursum orientales masculos, occidentales feminas largiuntur. Amplius eedem si fraterne domus domino conveniant, eos iustos et concordes designant. Partis autem fortune cum eisdem assensus assensus] corr. ex asscensus M concordiam et fidem denuntiat. Quod si ab hiis alienam domum obtineat, fraternum odium et alternam invidiam eorumque dolos et mutuas prefigurat fraudes.
⟨III.7⟩ ⟨De sexu, utrum scilicet sit masculus an femina⟩
⟨S⟩exus Sexus] V nascentis discretio quodam seorsum modo discernitur. Solem tamen et Lunam et ascendens suarumque domorum dominos, stellam etiam que nativitatis et earumdem optinet ducatum diligens scrutator inspiciat. Quare si quis horam conceptionis et locum stellarum ignoret, ad horam nativitatis recurrens ex tribus predictis locis sexus veritatem reperiet. Mascule enim stelle masculos, femine feminas feminas] femineos VV1 denuntia⟨n⟩t denuntiant] VV1 sexus. Ad hoc etiam quemadmodum superiore capitulo familiarius est digestum. Orientales stelle viros, occidentales vero feminas et secundum earum loca et proprios a Sole situs insinuare videntur.
⟨III.8⟩ ⟨De numero, ⟨utrum⟩ utrum] V1 videlicet gemelli si⟨n⟩t sint] VV1 an plures⟩
⟨T⟩ribus Tribus] i. m. M igitur ex locis, Solis et Lune scilicet et ascendentis situ, hec ambiguitas removetur. In hora namque namque] add. et del. communi M coitus sive conceptionis si hec duo aut tria loca que prediximus signa bicorpora obtineant, maxime si eorum domini bicorpora itidem oberrant aut due stelle sive plures in eodem inveniantur signo, gemellos asserunt. Quod si Solis et Lune et ascendentis domini in signo bicorpore et in plurimarum consistant respectu [est] est] sup. l. M; om. VV1, plures quam duos fore testantur. Filiorum quoque numerum stellarum loca que plus significationis vel ducatus retine⟨n⟩t retinent] VV1 declarabunt. Ex eorum namque numero et horum numerus dependet.
Sexus etenim discretio ex hiis que Solem et Lunam et ascendentis gradum respiciunt stellis, ut que huius rei ducatum gerunt principalem, perhibetur. De quibus omnibus, prout supra docuimus, indubitanter iudicare memento. Amplius Sol et Luna non in ascendente, sed potius in medio celo matres naturaliter fecundas, Saturnus quidem et Iupiter et Mars in locis supradictis et in signo bicorpore, si eos regie, Sol et Luna scilicet, respiciant, proprie tres filios promittunt promittunt] corr. ex permittunt M. Venus autem et Luna cum Mercurio et ipse femineus in Solis et Lune que filios prestant respectu tres indicant indicant] add. et del. fi M feminas. Iupiter item cum Saturno et Venere in predictis locis Solis tanquam Lune respectu beatus duos filios et unam filiam portendit. Luna etiam et Venus cum Marte ibidem Solem et Lunam respicientes duas filias et unum filium exhibent. Infortunia namque corpus monstruosum membrorum augmento sive diminutione aut saltem ariditate aut aliquod semper mendosum et turpe conferunt, dum stellis, inquam, que filios prebent iungantur prebent iungantur] i. m. M aut si in si in] corr. ex sive M hiis omnibus que de ducatu et significatione prediximus aliquid participationis assumant.
⟨III.9⟩ ⟨De monstruosis et transmutatis et que simiarum gerunt speciem et si que sint in corpore signa⟩
⟨S⟩ol Sol] i. m. M et Luna a cardinibus cadentes, ascendens, necnon et cardines ab infortunatis expressius inclusi signorum corporis non minimam discretionem subiciunt. Que dum ita se habeant, ipsius qui nascitur debilitatem et maciem et laborem absque totius corporis menda aut signo frequenter ostendunt. Conventum etiam aut oppositionem que nativitatem precedit suarumque domorum dominos, dominum quoque domus Lune et dominum ascendentis eque notare convenit. Qui omnes si a propriis corruerint domibus domibis] i. m ., corr. ex dominis M; dominis V1; dominiis V; dominis domibus B conventusque atque oppositionis dominus nullatenus eundem respexeri[n]t respexerint] respexerit VV1 locum, dum hec, inquam, in hora conceptionis taliter accidant, infantem proculdubio transmutatum estima. Hiis rursum rursum] add. et del. sive M sese habentibus, dum Sol et Luna in signo quadrupede aut fermo constiterint, infortunatis vero in cardinibus, ipsum fetum fetum] i. m. M non humano conceptum semine portendunt. Demum si nullum infortuniorum Solem et Lunam sequatur, sed tamen respiciant, ferinum et voracem denuntiat partum. Iovis namque aut Veneris respectus dentatum quasi canem aut catum et id genus exponit. Mercurius ante ante] autem VV1 ea ⟨respiciens⟩ respiciens] VV1 de eorum que homini prosunt genere docet esse partum, sicut est ovis, porcus aut capra aut vacca et que huius sunt sunt] sup. l. M generis. Luna quoque et Sol in humane forme signis et quo prediximus modo hominem aut de hiis que cum homine habitant, rationale tamen quod generatur esse demonstrat.
Signa demum corporis et eorum genus forma signorum que infortunia possident et que aliquem in hiisdem aut in cardinibus habent dominatum aut Solem et Lunam secuntur, prout supradiximus, ostendit. Fortunata ergo si nullum que prediximus locorum respiciant, transmutatum vel huiusmodi quod verisimilius videtur docent. Veneris item vel Iovis respectus ipsum quasi monstruosum, venerabilem et signo quolibet affectum, et eius signum speciosum et decens, mercuriali[a] mercurialia] mercuriali V1; ioviali V vel vener⟨i⟩ali[a] veneralia] veneriali V; veneria V1 hec conferente natura vel communitate, significat, simie preterea vocem et avis speciem tribuit, eorumdem hec exigente fortuna significat. Mercurii quoque respectus ipsum iocundum iocundum] add. vel deliciosum V verborumque iocunditate quasi regium regium] corr. ex regnum M et risu iocundum iocundum] deliciosum V1, quandoque etiam surdum aut mutum innuit, veridicum quoque et audacem et hec in genere lucra presignat.
⟨III.10⟩ ⟨De educatione, utrum scilicet sit abortivum an si nativitatis tempora tempora] tempore V natus ad natus] add. ad V nutricationis annos preveniat preveniat] perveniat V⟩
⟨L⟩umina Lumina] i. m. M, videlicet Sol Sol] sup. l. M aut Luna, in domo vite cum altero infortuniorum, nec fortuna ascendens, nec domorum Solis et Lune domini idem respicientes, infortuniorum quidem radiis in Solem et Lunam descendentibus, aut in secundo ab eis locati nec respecti, sed cadentes mortem in proprio ortu conferunt. Infortunia quoque si Soli et Lune se adiungant aut in hec suos dirigant radios aut alterum infortuniorum cum altero luminum, alterum cum altero in opositione subsistat aut in alterum alterum] add et del. i M eorum suos dirigant radios aut in secundo ab eis inveniantur aut saltem eos precipue de atarbe respiciant, vitam auferunt, maxime si Sol et Luna in locis penitus a se diversis ab infortuniis corrumpantur. Verbi gratia, ut si Mars de secundo que domus est pecunie Solem corrumpens corrumpens] corrupens, corr. ex corruptionis M, Saturnus de eodem loco Lunam ⟨a⟩ut aut] VV1 idem de occidente aut de octavo Solem, Mars Lunam de VI aut septimo ab ascendente inficiat, precipue si infortunia infortunia] add. et del. facta in cardinibus M domorum scilicet Solis et Lune et ascendentis dominentur, infortunata, necnon duo lumina facta in cardinibus absque infortuniorum infortuniorum] MBV1; fortuniorum V respectu abortivum abortivum] ab ortivum M promittunt. Nam Sol aut Luna, ut supradictum est, infortuniis coniuncti aut ab aliquo eorum respecti vel si eorum radiis tangantur, vitam, donec Sol aut aut] corr. ex et M Luna infortunii gradum succedant, prolongari portendunt, pro gradu diem, pro puncto horam. Infortuniorum item radii in signum Solem et Lunam precedens descendentes, fortunatorum radiis Solis et Lune tangentibus signa, vitam auxiam et laboriosam promittunt. Amplius fortunatorum et infortunatorum radii in signa Solis et Lune descendentes, fortunatis, inquam, fortioribus, vitam annuam et ultra testantur. Fortunia namque ⟨in⟩fortunatis infortunatis] nV fortiora fortunia namque infortunatis fortiora] infortunia namque fortunatis fortiora V1 nothum confirmant, infortunatorum quoque alterum in alterum in] corr. ex in alterum M ascendente comite Luna, dum alterum occidens occupet, ab alienis alienis] add. et del. i M educari portendit Cf. Ptolemy, Quadripartitum, tr. Aegidius de Tebaldis (A.2.5), MS Paris, BnF, lat. 16653, f. 97v:Et si fuerint fortune exaltate, natus erit aliorum parentum. [...] Tamen si ascenderit aliqua fortuna cum Luna aut applicuerit ei et aliqua infortuna in occidente, nutribunt eum parentes sui. Item infortunia cum Sole et Luna in occidente, si eadem Solis et Lune et ascendentis domine⟨n⟩tur ⟨domibus⟩ dominentur domibus] i. m. M (perhaps other hand), abortivum profecto insinuant.
⟨III.11⟩ ⟨De vita et vivendi quantitate⟩
⟨III.12⟩ ⟨De statu corporis et forma et complexione⟩
⟨C⟩orporis Corporis] V quidem negotia ⟨principaliter⟩ principaliter] VV1 anima moderatur. Corpus enim grossum et hebes, anima vero subtilis et quasi efficiens quedam ⟨causa⟩ causa] VV1; †…† M; cauima or cauisa B et moderatrix dici potest. Huius etiam in coitu maris et finem finem] femine BVV1, dum sperma videlicet matrici commendatur, Tholomeus creationem asserit. Corpus deinde ingrediens et huic admixta que ipsi⟨u⟩s ipsius] VV1 sunt in utero et post egressum precipue administrat. Unde ex ipsius, ut supradictum est, quasi efficientibus causis quedam corporis accidentia tali poterunt ratione perpendi.
In nativitate itaque domino ascendentis notato Sol etiam et Luna, conventus quoque et oppositio nativitatem precedens, pars et⟨iam⟩ etiam] VV1 fortune non minori consideratione videntur indigere. Ad hoc autem V V] add. et del. en M erraticarum que plurima obtinebit testimonia et que maiori⟨s⟩ maioris] V dignitatis obtentu in predictis locis ditatur, ipsa merito ducatum usurpat. Hec hec] nec V; non V1 minus quoque tam stelle natura quam que nec minus quoque tam stelle natura quam que] non minus qulque stelle quam. loci ipsius natura que V1 de fixarum numero eiusdem ascensum comitetur inquirendum erit. Horum enim omnium consideratio consideratio] add. et del. erit M iudicium sine ambiguitate declarat.
Saturnus igitur nativitatis ducatum vendicans et ipse orientalis eum qui nascitur rubicundum, modestum, fortem, capillo nigro, sed crispo, pectus pilosum pilosum] add. et del. i M, oculos mediocres, stature aptitudinem, humidum et frigidum, videlicet fleumaticum, occidentalis autem tenuem, macilentum, subrubeum, oculorum pupillas nigras, capillos similiter nigros et lenes, siccum et frigidum, melancolicum scilicet, portendit.
Iupiter quoque orientalis candorem, crines prolixos, oculos rubicundos, corpus procerum, regnum aut dignitatem promittit. Regnat etiam in eo calor et humor, scilicet sanguis. Occidentalis namque mediocrem, albedinis modicum, capillos lenes, calvitiem, oculos mediocres, frigidum et humidum, flemmaticum ⟨scilicet⟩ scilicet] VV1, insinuat.
Mars itidem orientalis album, sed subrubeum, longum, benignum benignum] aperti oris V1, oculos varios, corpus pilosum, calidum et siccum, colericum scilicet, significat. Nam si occidentalis fuerit, ruborem, oculos parvos, capillos ⟨flavos⟩ flavos] V1, lenes et raros, siccum et humidum, fleuma⟨ticum⟩ fleumaticum] V scilicet, confert.
Venus autem quecumque et Iupiter ubique significat verum, capillorum multitudinem et decorem, totiusque pulcritudinis pulcritudinis] iter, then del. M et ornatus honestatem, corporis mollitiem, animi benignitatem et oculorum risus addit.
Mercurius item orientalis curvum, flavum colorem, crines prolixos et rubeos, oculos parvos, animum subtilem, calorem et humorem, sanguinem videlicet, subministrat. Occidentalis autem macilentum corporis et oculorum pallorem, vocem exilem exilem] add. et acutam V1, oculorum oculorum] corr. ex oculosrum M cavos orbes, eorumdem pupillas caprinas in rubedinem, scilicet declinantes, siccum et humidum, scilicet colericum, innuit.
Sol preterea in horum conventu aut respectu maximum significationis prestat incrementum, in forma scilicet et pinguedine. Luna similiter pro ipsius natura et virtute, precipue cum ab eis eis] add. et del. p M separatur et secundum luminis quantitatem, in corpore vel macie aliquid semper tribuit. Nec nec] add. et del. etiam M minus etiam stelle orientales et in mora prima augmentum corporis larguntur, eum enim qui nascitur fortem, promtum, grossum reddunt. Et hoc videlicet quotiens altiores facte, proprios cursus explicant. In secunda namque mora et occidentales debilitatem, dolores, morbos, capillorum ruborem designant. Similiter etiam a locis in quibus consistunt et a circuli quartis aliquid contrahere necessario, ⟨forme scilicet et complexionis⟩ forme... complexionis] V1, videntur. Si quis enim ab equinoctio vernali ad estivum tropicum nascatur, ipsi corporis integritas, color perspicuus, ingenium subtile, oculorum decor et sanguineus humor precellit. Nam qui ab estivo tropico ad autumpnale equinoctium, coloris et status modum, ingenium subtile, oculos grandes, crines spissos et crispos adeptus et ipse colericus erit. Qui autem ab autumpnali equinoctio ad hyemale solstitium nativitatis subit exordia, macilentus atque mediocris, colorem flavum, vocem subtilem, spatulas amplas, capillos lenes, oculorum etiam speciem et melancoliam premonstrat. Sed qui ab hyemali tropico ad veris initia ortus suscipit incrementum, color niger, corporis statura mediocris, capilli lenes et rari, sermo impeditior et flegmaticus iudicatur.
Ad hunc quoque modum iuxta signorum partes a figuris etiam intra zodiacum et extra locatis tolerantiam et et] add. et del. vit M ⟨vires et⟩ vires et] VV1 ceteros suscipiunt proprietatum actus, ⟨patientes et fortes sunt futuri⟩ patientes... futuri] V1. Qui vero sub aliis nascuntur signis, prout eorumdem exigit natura, in membris sibi dicatis ⟨contrahunt virtutem vel debilitatem et illud⟩ contrahunt... illud] V quod sue proprium est nature, sermonem balbum precipue contrahunt. Augmentum quoque vel diminutionem salutis aut morbi, magnitudinis aut parvitatis, fortitudinis vel debilitatis, discretionis aut contra et hoc modo considerari non erit difficile. Leo enim, Virgo et Sagittarius in suis vel sibi dicatis membris fortitudinem vel magnitudinem; Pisces, Cancer et Capricornus debilitatem vel parvitatem. Augmentum, inquam, sive diminutionem secundum horum principium aut finem signorum confertur confertur] conferunt V1. Aries enim, Taurus, Leo addunt in pinguedine, quoniam eorum principium incrementum prestat, finis vero minuit. Salus autem vel matices matices] macies BV1 in principio Sagittarii, Scorpii et Aquarii, ⟨Geminorum⟩ Geminorum] V1, ex eorum autem fine debilitas ⟨vel pinguedo⟩ vel pinguedo] V1 contrahitur. Horum enim principium sal⟨ut⟩em salutem] VV1, finis contra tribuit. Mediocritas autem omnium et modus secundum Virginis et Libre naturam donatur. Qui enim sub eorum ortu nascitur, modestus et sapiens et discretus erit. Scorpius autem, Pisces et Taurus stolidum et imperitum generant. Hec quidem omnia iuxta signorum congruam et aptam convenientiam et ⟨ adiunctionem⟩ adiunctionem] V1 omnium communi facta consideratione [adiunctio adiunctio] corr. ex adiunctione M est] adiunctio est] om. VV1 consideranda consideranda] corr. ex considerandan M censemus.
⟨III.13⟩ ⟨De accidentibus et diuturnis corporum passionibus et morbis⟩
⟨H⟩iis Hiis] i. m. M que suprascripta fuerant hoc ordine digestis corporis morbos dinoscere et cetera que sequntur incommoda V ex locis discernenda videntur. Orientis enim et occidentalis occidentalis] occidentis VV1 cardines, sextum etiam, sed etiam Solis et Lune loca horum veritatem eliciunt. Indiget rursum consideratione non minima infortunia, quotiens in nativitate a predictis cadant locis, dinoscere. Ipsa enim in ascendente et in gradu ascendentis aut in aliis a predictis locis, in oppositione item vel tetragono, utraque ad ad] aut V1 alterum, eius qui nascitur morbos et dolores minantur, precipue Sole et Luna Luna] corr. ex Lunea M aut altero eorum in cardinibus, dum infortunia ascendentis ⟨locum vel occidentis⟩ locum vel occidentis] V possideant vel potius altero luminum vel utroque utroque] iutroque M in occidente, non tamen in ipso cardine, sed potius aliquantulum ad sextum retracta locum. Infortunium vero si secundum a Sole et Luna ⟨signum vel⟩ signum vel] V secundum a cardine optinea[n]t obtineant] obtineat V, morbos multiplices et langores diuturnos secundum ipsius infortunii naturam aut infortunati signi Solis et Lune et iuxta eorumdem locorum in circulo situm. Infortunia igitur in Ariete capitis dolorem, in Tauro colli et in reliquis similiter, prout signa singulas membrorum sortiuntur partes, indicant. Saturnus etiam aurem dextram, sp[e]len spelen] splen BVV1, vesicam, ossa et flegma possidet. Iupiter quoque exteriores corporis partes, costas et etiam sperma. Mars sinistram aurem, venas, testiculos. Sol visum, medullas, cor, fervios fervios] nervos BVV1 et totius dexte partis membra. Venus autem spiritum spiritum] pulmonem V, epar, carnes. Mercurius sermonem, scientiam, linguam, coleram ⟨et exta. Luna quoque gustum, guttur, coleram⟩ et exta… coleram] V1, stomacum, ventrem, matricem, pedes et quicquid est ⟨totius⟩ totius] V1 sinistre partis vendicavit. Infortunate quoque orientales dolores conferunt, occidentales econtra. Utrumque infortunium que pars pars] add. et del. l M corporis patiatur, passionum quoque diuturnitatem, diuturnitatis etiam moram et quando etiam in maius et in minus mittetur mittetur] mutetur BVV1, cecitatis denique causas et eius eius] visus V1 impedimenta designat. Luna enim in ascendentis vel occidentis cardine, in conventu vel oppositione oculorum vitia declarat. Fortunate quoque cum Sole aut Luna aut ab eisdem respecte idem detrahunt et sanabile designant, sin autem insanabile portendunt. Iupiter autem ea respiciens alicuius potentis arte aut medici cura sanandum innuit. Venus quoque muliebri cura aut templorum veneratione et deorum cultura salutem apportat.
⟨III.14⟩ ⟨De anime proprietatibus et de hiis que ad corpus pertinent⟩
⟨D⟩e De] i. m. M hiis que que] add. et del. aia M anime defectus seu maius maius] magis V incomoda iustius nuncupari possunt questione in medio prolata, stellarum proprietas et astrea vis, si diligenter et studiose quis attendat, evidenter et absque totius ambiguitatis scrupulo ipsius nodos absolvunt. Anime enim adiuncta, scientiam videlicet et rationem disserendi, Mercurius ipsiusque locus et statio prefigurat. Corporis autem proprietates ex Luna et quibusdam aliis de causis, ex quibus ⟨anima⟩ anima] V1 quamdam contrahit ignorantiam, discernuntur. Cum stelle videlicet quosdam hebetes ingrediuntur locos, ex ea, inquam, et testimoniorum aminiculis que sibi astra conferunt, ex stella etiam pre Luna pre Luna] post Lunam vel cum Luna V; plurima B administrante ⟨plurima⟩ plurima] i. m. M (perhaps other hand); om. VV1. Maybe, plurima should be seen as a correction of pre Luna (cf. supra). B gives ex stella etiam plurima administrante, dum ipsa in loco a sua natura penitus diverso consistat, eorumdem pendet agnitio. Anime rursum proprietates signum quod Luna optinet et stella eadem potissimum administrans declarat. Stella enim administratoria anime proprietates et naturam secundum ipsius loca a Sole et ab ascendente ascendente] scendente M et secundum eiusdem loca in signis tropicis et equinoctialibus insinuat. Si igitur stella in anime proprietates et naturam ducatum obtinens in signis equinoctialibus fuerit, anime discretionem, providentiam, consilium, prudentiam et iustitie et sollicitudinis et divini cultus amorem largitur. Eritque qui nascitur mundus, Dei cultor, patiens correptionis et scientie amator, potissimum astronomie et totius discipline subtilissimus perscrutator. In signo namque bicorpore mentis inconstantiam, modicam discretionem, in malis perpetrandis, iocorum etiam et cantus avidam, pre omnibus tamen in rebus a[gen]gendis agengendis] agendis VV1; augendis B, accelerantiam inducit. In signo quoque fixo virtutem et veritatis constantiam significat. Qui enim sub hiis nascitur signis mundus, sepissime tamen voluntas multiplex et varia, sed tamen patiens, in sermone verax et constans, in ira modestus, officiorum officiorum] add. et del. †an† M amator, ciborum appetens, absque labore boni nichil aut[em] autem] aut VV1 minimum patitur adipisci. Stelle item in ascendente et orientales qui nascitur providum, benivolum, amabilem, constantem, promptum insinuant.
Amplius anime proprietates ex stellarum mora precipue discernuntur. Si enim in hora nativitatis moram obtineant primam, fortes et in numero crescentes, veracem, patientem, in maximis providum providum] proximum V1, in consilio et proposito constantem, scientiarum etiam et discipline curam indicant indicant] corr. ex inducant M. In secunda autem mora et occidentales debilem et invalidum, morbos, anxietatem, dolorem, occulti animi, inverecundum, pecunie et pulcritudinis amatorem. Occidentales autem sub terra circa verperam idem significant. Veneris quoque et Mercurii occidentalitas de die circa vesperam, de nocte circa mane scientiam, iustitiam, obtusam memoriam, officii et professionis detrimentum, benivolum, secretorum inquisitorem, preterea compotista⟨m⟩ compotistam] VV1 geometrie, astronomie et totius doctrine et secularium secularium] V; scolarium or secularium BMV1 negotiorum curam gerere portendit. Erit quoque qui nascitur sompniorum et huius generis scientie interpres. Si autem fortunatorum aliquod eadem signa corroboret, hiis que prediximus additamentum subministrat. Infortunium econtra anxietatem, morbos et impedimentum minatur. Predictis iuvantibus versibus et metus metus] metris V et facundia precellit, ingenium subtile, bonum consilium, humilitas humilitas] corr. ex humiliatas M etiam et mores commendantur, benificus dispositor, dapsilis, bona existimatio existimatio] sup. l., corr. ex existim M, oportune et absque dilatione incepta consumat, regimini aptus, bone fidei, Dei cultor et amicus amabilis amabilis] corr. ex amatbilis M, propinquorum et et] sup. l. M discipline amator, bone indolis et divitiis affluens. Quod si hec stella predictis contrarium obtinuerit, eum qui nascitur fatuum, stultilocum, frequenter falli et miserum indicat. Idem divinis deditus, impetuosus, cum sit stultus, sapientem se estimat, superbus, perturbator, alterius servituti servituti] corr. ex servitutis M se subdens, motus inordinati, bona memoria, sed non minoris doctrine.
Quod si Mars anime dispositioni dispositioni] corr. ex disponeni M solus dominetur et ipse ad infortuniis liber, nato fortitudidem, potentiam, iracundiam, bellorum audaciam et primos incursus tribut. Sepius namque mortis periculo se exponit, nulli subditus, consumptor, suis confidens viribus, omnia negligit, violentus, regno vel cuilibet regimini aptus. Si autem aliter quam prediximus Mars se habuerit, nascentis fastus nascentis fastus] nascentem fatuum V indicat. Nam et ipse blasfemator, dissensionum amicus, consumptor, garrulus, stultus, superbus, predo, nequam, malificus, inordinatus, demens, propinquos negliget, divinum penitus ignorabit cultum. Si vero Veneri similis similis] simul B. Veneri similis should probably be corrected into Venere simul exstiterit et ipse mundus, alacritatem confert, mores mores] add. et del. (with ‘vacat’ sup. l.)et honestam addit formam , cantu et saltationibus M emendat, consortem diligit, vitam facit delicatam, iocos, bonos mores et honestam addit formam, cantu et saltationibus gaudet, deliciis deliciis] corr. ex deliiciis M et quiete delectatur, pronus in coitu, sed tamen provide et caute, quandoque etiam ad illicitos et in utriusque concubitus declinabit, levis, iracundus et etiam zelotippus. Contra autem autem] iter M quod dictum est se habente immoderate libidinis, inconstans, animosus, despector, delinquens, blasphemator, mendax, in suos et alienos alienos] add. et del. fra M fraudulentus, repentivi animi, coniugatarum et virginum corruptor, astutus, inconstans, periurio gaudens, unde verecundiam et obprobria persepe incuret, insensatus, adornari queret, impetuosus, turpia comitens. Mars item similis similis] simul BV ⟨Mercurio⟩ Mercurio] V; sup. l. M (perhaps other hand) et ipse liber undique exercitus ducem et rectorem constituit, festinus motus, potens, benivolus, sapiens, labori deditus, meditator, sed astutia, proditio, ⟨in⟩constantia inconstantia] V1;continentia V; constantia BM eum non deserunt, hypocrita, versipellis, contumax, protervus, inquisitor, rixarum amicus, nichil tamen sibi nocebit, consimiles diligit, universaliter quoque inimicis inimicis] corr. ex inimicus M adversus, suos iuvabit amicos. Quod si contrario se habeat, destructor, inobediens, fatuus, deceptor, penitens, inordinati motus, mendax, latro, Dei nescius, falso iurabit, astutus, perversus, putat aliquid scire, cum nichil penitus noverit, nequam, blasphemator, circa vias et itinera insidias ponet, ⟨domorum parietes franget⟩ domorum parietes franget] V1, proditor, nicromanticus, homicida.
Quod si Venus singulariter dominatum possideat et undique infortuniis munda, iustum, quietum, deliciosum, discretum et deliberantem facit, saltus et iocos amat, zelotipum reddit, scelera abhorret, magisteria appetit, Deum veretur, pulcre forme, optime complexionis, benificus, liberis gaudet successibus, sed maxime in Venerem proclivus. Quod si contrario feratur modo, pigrum et effeminatum donat, nullius audacie, nullius nominis, lapides frequenter pedibus et offendicula preponet. Ea item Mercurio similis similis] simul V, munda tamen, professionis et scientiarum amator et disciplinarum subtilis, peritus versibus et musica et omni honestate gaudebit, benignus, deliciosus, quietus, alacris, amicis amicus, legis observator, amator equorum et bone existimationis, in omnibus recto calle procedit, discendi avidus et in eodem proficiens, honestis moribus, bona facundia, verba iocosa, amabilis, defensor et cognitor, magnanimus magnanimus] corr. ex magnanilmus M, mulieribus tamen postpositis, more pessimo pessimo] converso V1 sodomie civibus adheret. Sed si contrario modo se habeat, astutum, maledicum, bilinguem, deceptorem, seditiosum generat, periurator, nec amabit nec amabitur, mulierum deceptor, omnia ad actum ducere cupiens, quandoque bonum quandoque contra incurret, in multis culpabitur.
Mercurius item specialiter dominus et liber ipse intellectum donat, ingenium acuit, res antiquas exponit, multa proba et honesta experiri facit, di⟨a⟩lecticum dialectitum] dialeticum VV1; delicatum B reddit, causidicum format, scientiam rimatur, beneficientiam et deliberationem ⟨et bonam existimationem⟩ et bonam existimationem] V exauget, quadruvium docet, commissa tegit. Contrario autem quam dictum est se habens, fraudulentus et abiectus, in errorem alios inducit, sibi consulit, motus inconstans, ignorans, subdolus et mendax, infidelis, iniustus, Deo invisus, generaliter autem fallax.
Dum hec ita se habeant, sciendum est quoniam quoniam] quod B. Quoniam should probably be corrected into quomodo Lune proprietas ea que predicta sunt utrumque utrumque] utraque BV1 iuvabit. In locis namque aneitas, id est finis septentrionis et meridiei, varias anime qualitates exauget et quam citius eas alterari facit. Si vero in quolibet nodorum exstiterit, subtilis anime proprietas iuvatur et ad festinum deducit effectum. Item Luna ascendens et a⟨u⟩cta aucta] BV lumine significationes augmentat, apertiores et veriores nec tamen nec tamen] nec non VV1 magis necessarias reddit. Deficiens quoque vel adusta easdem magis celat et effectum in parte diminuit.
Rursum in hiis que predicta sunt Solis iuvamen frequenter succedit, si stellarum dominantium aliqua similitudine vel convenientia feratur. Quod si ita fuerit et ipse mundus, que anime sunt qualitates in melius redigit, ut natus ab oblico pedem reducere conetur. Preterea potentiorem, largiorem et magis fidelem et legi meliorem ascribit. Quod si aliter se habeat, que bona erant peiorantur et natum miseria afficit, deprimit et conculcat, laboribus implicat, consilium aufert, unde voluntas gravis et anxia, generaliter quoque, ut ad meliorem revocetur statum, difficile.
⟨III.14⟩ ⟨De anime proprietatibus⟩ De anime proprietatibus] V. In all the manuscripts, a new paragraph begins here
⟨E⟩orum eorum] i. m. M que que] sup. l. M impedimenta anime sive potius defectus appellant notitiam mercurialis et Lune, eorumque ad invicem et respectu cardinum et infortuniorum status observatio declarat. Nam cum Luna et Mercurius Mercurius] corr. ex mercurialis M alterno privantur aspectu aut quelibet stella cuius proprietas impedimentum prestat eisdem in ascendente prefertur aut saltem circunda[n]t circundant] circumdat BVV1 aut hiis opposita consistat, multimoda anime incomoda portendit. Quod totum ex propriis qualitatibus stellarum predictis et locis earumdem convenientibus vel diversis satis aperte poterit deprehendi. Inter hec autem que ad discernendas anime proprietates superius premissa sunt [et] que] om. V quedam eiusdem impedimenta, minora scilicet, patet esse exposita. Nunc ergo earum ⟨proprietatum⟩ proprietatum] V1 augmentum et fortitudinem ex infortuniorum efficacia atque expressa operatione fieri dicemus.
Si quis enim anime proprietates, que nullatenus coherceri valent sive intendant⟨ur⟩ intendantur] BV1 sive remittantur aut si modum non relinquant, impedimenta vocet, eas bene et proprie appellat. Eorum itaque que superhabundant et quasi morbi vicem obtinent et que omnino naturam excedunt ac in parte animalis sensus procreantur ex subscriptis pendet agnitio. Epilentici namque hii habentur frequentius, in quorum nativitatibus Luna et Mercurius nec alterno, ut supradictum est, nec orientis foventur aspectu. Ad hoc etiam in horum diurnis nativitatibus si Saturnus, in nocturnis vero Mars cardines obtineat, ita tamen quod eorum alter huic qualitati dominetur. Insania vero hos afficit, in quorum natali ⟨contrarium⟩ contrarium] V predictorum accidit, ut videlicet predicte proprietati nocte Saturnus, die quo⟨que⟩ quoque] V Mars precellat, maxime autem de Cancro Cancro] corr. ex †Cancr...† M vel Virgine sive Piscibus. Demoniacos item quos auroctafelis auroctafelis] auroctalis V1 dicimus hos fore estimant, in quorum nativitatibus infortuniorum qualitas, quemadmodum supradictum est, extitit; si tamen Lune dominetur, ea ea] eai M adustione subcutet subcutet] subcutem M; subverterat B; subintrante V; subeunte V1, eiusque conventus princeps Saturnus, in oppositione vero Mars existat, potissimum in Sagittario et Piscibus. Si enim infortunia hac in qualitate qualitate] add.et del. f M preferantur vel vincant, anime passiones non graves, sed tamen incurabiles et occultas portendunt. Quod si utraque fortuita fortuita] fortuna V; fortunia V1, Iupiter scilicet et Venus, predictorum vice suscepta oriens obtineant, infortuniis vero in occidentis cardine locatis, licet anxias, curabiles curabiles] curables M (the word is hardly legible) tamen generant egritudines. Iupiter quoque solus, dum sic se se] add. et del. habet M habeat, dieta vel antidoto morbos expellit. Venus autem oraculis sive divino commitigat auxilio. Infortunatis item in ascendente locatis, si fortunate si fortunate] i. m. M VII obtineant, gravi et insanabili, manifesto tamen morbo afficiunt. Epilensie quoque passio[ne] passione] passio V, clamor et mortis metus semper committantur. Insania vero sensu ablato nullatenus retineri valet. Parentes et cognatos conviciis et crimine turpi et hiis similibus provocat. Demoniacorum item morbus vel tabes ex humiditatis superhabundantia que capiti nocet, ⟨qualitas que post amentiam futuram predicet, cogit⟩ qualitas... cogit] V; i. m. M (perhaps other hand). In M, the sentence is hardly legible because of the binding entheusimeselmus entheusimesemus] corr. ex entheusimensemus M; euthen si mens eius B; enthusi mescus V; enthusi mesemus et V1 manifesta et impetum in homines facit, eos ictibus et consimilibus infestat.
Quedam item loca, ex quibus predicta proprietatis qualitas procedit, eam de propria natura iuvant et exaugent. Loca namque Solis et Martis insaniam usque producunt. Iovis Iovis] add. et del. itaque M item et Mercurii loca epilensiam exaugent, [loca namque Solis et Martis insaniam, Iovis item et Mercurii Mercurii] add. et del. item M loca epilensiam exaugent] Solis… exaugent] om. BVV1. Veneris etiam locus oraculis et quasi quibusdam auguriis occulta revelat. Saturni item et Lune locus demoniacos et humorum impedimenta fovent.
Predicte autem egritudinum species efficientem anime partem occupant, que videlicet ex propria natura per huiusmodi qualitates adveniunt. Alie vero que principaliter in passiva procreate ex augmento sive diminutione naturalium utroque sexu apparent. Quarum cognitio eadem eadem] add. et del. et M que et supradictorum habetur, si in hoc loco Solem et Lunam, quemadmodum ibi Mercurium statuamus, Veneris ac Martis respectu ipsorum habitudine observata.
Hiis itaque executis notatum notatum] notandum BVV1 est, quoniam Quoniam should probably be corrected into quomodo sola lumina in signis masculis viros ad naturalia, mulieres quoque ab non naturalia maxime impellunt. Et que mulierum proprie dicuntur in vires et quasi masculinitatem convertuntur. Amplius Venus et Mars aut alter eorum, dum masculus fiat, homines illicitos et turpes Veneris actus avid⟨i⟩us avidius] BV1; avidus, corr. in avidos M (perhaps other hand) et plus iusto appetunt. Mulieres autem ad incestus impudicos corruentes se invicem abutentur. Venus item sola mascula existens id crimen occultat. Mars namque solus masculus ita manifeste detegit vel propalat, ut quandoque que secum habitant mulieres quasi in propriis viris uxores in propriis viris uxores] pro viris in uxores V1 rediga⟨n⟩t redigat] redigant V1. Si autem converso quam predictum sit modo eedem stelle se habeant, ut scilicet sola lumina, ceteris sic se habentibus, in signis discurrant femineis, mulieres naturalia, viri autem que sibi contra naturam committent, molles et effeminati, licita transgredi Here begins the lacuna in V1 (from the end of III.14 to the end of IV.7) gaudebunt. Rursus Venus sola femina ad illicitos Veneris actus communiter mulieres detorquet detorquet] add. et del. item Marte femineo existente signo M. Frequentius tamen ad naturalia redibunt, adeo, inquam, ut viros ultro appetant. Homines homines] add. et del. l M quoque ad turpes incestus proclivi neminem ab illicito coitu prohibebunt, sed tamen occulte. Item Marte femineo existente signo ad utrumque, turpes videlicet et illicitos concutibus, publice et absque rubore corruent et quia nimis patenter, obprobriis et blasphemie subiacebunt. Item Mars et Venus orientales virorum crimina publicant. Occidentales namque femineos incestus occultabunt. Quorum si Saturnus comes fuerit, immunditiam, illicitos et turpes, fedos etiam actus exauget. Ipsius namque natura natura] corr. ex †naturam† M singulum singulum] corr. ex †singul... † M istorum de more confortat. Quod si Iupiter hiis associetur, rerum ornatus et decorem supplebit. Nam et Mercurius que sunt occulta detegit et futura accelerat et que sunt ipsius proprietatis multiplicat.