universalia accidentia universalia accidentia] inv. I precognosci possunt: Una maneries habetur ex accordamentis signorum et planetarum cum climatibus et ex speciali appropriatione 〈planetarum〉 planetarum] I; om. M et signorum ad partes partes] partem I terre. Alia maneries scietur scietur] s†…†tur I ex coniunctionibus, oppositionibus, eclipsatibus eclipsatibus] eclipsibus I luminarium et aliis habitudinibus planetarum et ex signalibus in aere apparentibus in quibusdam temporibus et in partibus celi convenientibus alicui certo loco. Et quia virtus Solis et Lune fortior est et nobilior cunctis aliis aliis] aliarum I stellarum virtutibus, ea que inde proveniunt sunt naturalia et generalia et applicantur ad diversas partes secundum quod virtutes aliarum stellarum commiscentur cum virtute Solis et Lune. Unde quando Luna coniungitur Soli absque ulla latitudine et Sol eclipsatus fuerit, componitur inde una virtus magne fortitudinis. Et similiter cum in eclipsi Lune ambo Lune ambo] ambo luninaria I fuerint super una dyametro, provenit inter nos una specialis virtus virtus] magne fortitudinis add. I et multo maior et fortior virtutibus que que] qui I a ceteris proveniunt mixtionibus. mixtionibus] coniunctionibus I Hinc est quod et coniunctiones magne modice virtutis ex se essent, nisi testificarentur eis virtutes luminarium. Nam virtus Solis est sicut virtus regis et virtus Lune sicut virtus sui sui] sue I comitis, virtus vero coniunctionis Saturni et Iovis est sicut virtus virtus] om. I maioris iudicis, et virtus coniunctionis Saturni et Martis in Cancro est sicut virtus ducis exercitus. Quare quare] sicut add. i. m. probably by another hand M; om. I sententie late per iudices inferiores sine consensu regis aut sui comitis possunt facilitari et facilitari et] faciliter I infirmari, ita virtutes coniunctionum coniunctionum] coniunctionis I sine attestatione luminarium debiles sunt. In primis igitur loquemur loquemur] loquamur I de concordia provinciarum cum planetis et signis, quandoque quandoque] quoniam I unaqueque gens et quilibet locus specialem convenientiam habet cum certis signis et certis stellis, ratione cuius et in corporibus et in moribus hominum provenit diversitas.

〈II.2〉 Capitulum secundum in proprietatibus universalibus regionum

Proprietates et diversitates gentium variantur ex diversa habitudine locorum in ordine ad zodyacum et solarem caliditatem. Que diversitas lineis equedistantibus sive climatibus distingwitur et in ordine ad quatuor terre cardines, quod provenit propter trigonorum varietatem et variam ad quatuor terre angulos appropriationem. Quoniam autem autem] om. I habitatio terre nobis nota 〈est〉 est] I; om. M (add. sup. lin. probably by another hand) in duabus quartis septentrionalibus respectu terre totius, ideo de complexionibus et moribus morantium in hiis quartis determinandum est. Illi qui morantur sub lineis equedistantibus, que sunt inter equinoctium et solstitium estivale, quem locum Ptholomeus vocat Iosum, et generaliter dicti sunt Ethiopes et transit Sol per cenith capitum eorum eorum] ipsorum I bis in anno et eos comburit et sunt nigra eorum corpora, corpora] capita I capilli nigri, spissi et crispi, nigri, spissi et crispi] crispi et spissi I facies eorum sunt corrupte turpes, corpora macra nature valde calide, mores ut plurimum silvestres quia calor durat durat] dominatur I in locis suarum habitationum et est continuus eis. Et non solum corpora humana ibi sunt in hoc statu caloris, sed apparet calor magnus in aere ipsos comprehente comprehente] comprehendente I et etiam in animalibus et vegeta〈bi〉libus vegetabilibus] I; vegetalibus M omnibus que sunt versus eos.

Et illi qui morantur sub lineis equedistantibus versus septentrionem et in locis que sunt sub septem stellis, que dicta dicta] dicte I sunt Ursa et volgaliter Currus, quia multum elongati sunt a zodiaco signorum et calore Solis, vincit in eis frigiditas et humiditas multa est in eis et multi nutrimenti et calor est in eis exiguus, sunt eorum colores colores] facies I albi et capilli lenes extensi, coprora grosse complexionis et frigide. Mores etiam eorum etiam eorum] inv. I sunt silvestres, nam, ut dicit Hermes in Libro latitudinum et Hali hic in commento, in ambabus