PAL

Ptolemaeus Arabus et Latinus

_ (the underscore) is the placeholder for exactly one character.
% (the percent sign) is the placeholder for no, one or more than one character.
%% (two percent signs) is the placeholder for no, one or more than one character, but not for blank space (so that a search ends at word boundaries).

At the beginning and at the end, these placeholders are superfluous.

Ptolemy, Almagesti (tr. Sicily c. 1150)

Vatican, BAV, Vat. lat. 2056 · 32v

Facsimile

in epochin medii motus primo anno Navonassari secundum Egyptios Thoth prima meridie distantem quidem ab apoguio Solem in consequentia secundum planum motus gradus cclxc et xv, obtinentem vero medie Priscium Priscium] Piscium V2F1 primi gradus lxa xlv.

⟨III.8⟩ De solari compoto

Quotienscumque ergo voluerimus secundum unumquodque inquisitorum temporum Solis motum dinoscere, collectum ab epochi tempus usque subiacens ad eam que in Alexandria horam inferentes in plani motus canonia, adiacentes propriis numeris gradus supercomponemus cum distantie ccxlv gradibus et xv, et a factis eacientes eacientes] eicientes V2F1 totos circulos reliquos numerabimus ab in Geminis gradibus v et xxx in consequentia animalium, et, ubicumque exciderit numerus, ibi medium Solis motum inveniemus. Deinceps vero eumdem numerum, hoc est qui ab apoguio usque medium motum, inferentes in anomalie canonium adiacentes numero gradus in tertio selidio, secundum primum quidem selidium numero cadente, hoc est usque clxxx gradus, gradus] add. existente V2F1 auferemus ab ea que secundum medium motum epochi, in secundum vero selidium incidente numero, hoc est excedente clxxx, adiungemus medio motui et ita examinatum et apparentem Solem inveniemus.

⟨III.9⟩ De nictimerorum inequalitate

Que vero circa Solem solum considerantur, fere hec sunt. Consequens autem utique erit his adiungere breviter et de nictimerorum inequalitate debentia prelibari, propter expositos quidem nobis secundum unumquodque simpliciter medios cursus universos secundum equales superhabundantias augmentum sumere, velut et nictimeris omnibus equitemporalibus existentibus, hoc autem non ita se habens consideratur. Universorum ergo conversione et plane consumata et circa equinoctialis polos et huiusmodi restitutionem secundum designatius, vel ad orizontem, vel ad meridianum sumpta, mundi quidem circuactio circuactio] circumactio V2 manifestum quoniam una est eiusdem puncti equinoctialis ab aliqua portione vel orizontis vel meridiani in id ipsum restitutio. Nictimeron vero simpliciter solum ab aliqua portione vel orizontis vel meridiani rusum in idem restitutio. Itaque planum quidem nictimerum fit propter ista quod continet motum eorum que unius conversionis equinoctialis temporum ccclx et adhuc unius temporis lxorum lix ad proximum, quot in tanto medie Sol supermovetur, anomalium vero quod continet transitum et eorum que unius conversionis equinoctialis circuli temporum ccclx et adhuc vel coascendentium vel celum medium cooptinentium anomalo Solis excessui. Hanc autem superascendentem equinoctialis portionem ccclx temporibus inequalem neccessarium est fieri, et propter apparentem Solis anomaliam, et propter equales eius qui per media animalia circuli portiones, neque in equalibus temporibus, neque orizontem, neque meridianum pertransire. Utrumque quidem istorum eam que in uno nictimero differentiam plane restitionis ad anomaliam anomaliam] anomalam V2 corr. in anomalam F1 insensibilem facit, ex pluribus autem nictimeris supercollectam, etiam valde sensibilem. Penes ergo solarem anomaliam plurima fit differentia, in eis que ab uno mediorum Solis motuum in alterum distantiis. Ita enim collectam nictimera differunt planorum quidem temporibus iiii et dimidio et iiiia ad proximum. Invicem duplicatis temporibus vero duplicatis … vero] vero duplicatis temporibus V2F1 ix et dimidio propter hoc et apparentem Solis transitum ad plenum secundum eum quidem qui ad apoguium semicirculus iiii et dimidium iiiia gradus deficere, secundum eum vero qui a a] ad V2 periguion, habundare eisdem. Penes autem coortum vel occasum occasum] cooccasum F1 anomaliam plurima fit differentia in sub tropicis punctis determinatis semicirculis. Et hic enim utriusque istorum semicirculorum coascensiones differunt aplane quidem consideratis temporibus clxxx, differentiis maxime vel minime diei penes equinoctialem, invicem vero quibus maxima dierum vel noctium a minima differt, differt] differet V2F1 simmesuraniseon inequalitatum plurima rursum fit differentia in duo precipiue dodecatimoria continentibus distantiis que utrimque simul vel tropicis vel equinoctialibus punctis. Et istorum enim que ad tropica coutraque aplane quidem consideratis differrunt temporibus iiii et dimidio ad proximum, ab eis vero que ad equinoctialia coutrisque rursum temporibus ix propter ista quidem deficere penes mediam epivolin, illa vero equali fere habundare; hinc et que in epochis principia nictimerorum a mesuranisibus constituimus et non ab ortibus vel occasibus Solis, propter ad orizontes quidem consideratam differentiam et usque multas horas posse contingere et non esse eadem ubique, coalterari vero ei que secundum unamquamque inclinationem spere superhabundantie maximorum vel nicmitimorum nicmitimorum] minimorum V2F1 dierum, eam vero que ad meridianum et eandem esse secundum omnem habitationem et nec ex solari anomalia collecta differentie tempora superare. Constituitur vero et ex ambarum istarum mixtione, eius videlicet que penes Solis anomaliam et eius que penes simesuranises simesuranises] summesuranises V2 simmesuranises F1 differentia in secundum utrasque dictas differentias vel appositis simul vel ablativis differentiis, ablativa quidem utrimque maxime facta que ab Aquario medio usque Chelas portione, appositam vero que a Scorpio usque medium Aquarium, propter utramque expositarum portionum plurimum vel apponere vel auffere penes solarem quidem anomaliam gradibus iii ad proximum et tertiam, penes vero simmesuranises tempora iiii et iii ad plurimum, quare plurima ex exposita mixtione colligi differentiam nictimerorum secundum utramque dictarum portionum, ad plana quidem temporibus viii et iii, hoc est unius hore et dimidii et xviiia, ad alterna vero duplis temporibus xvi et iiia, hoc est horam i et ix. Tantum vero in Sole quidem et aliis negglectum nullo utique forsan sensibili ledit circa ipsa apparentium considerationem, in Luna vero propter motus eius celeritatem cura dignam utique iam differentiam faceret et usque iii quintas unius gradus. Ut ergo et secundum quamcumque distantiam data nictimera, dico autem que a meridie vel mesonictio in meridie vel mesonictium, in plana nictimera universaliter resolvamus, consideremus et secundum priorem epochim et posteriorem date nictimerorum distantie, secundum quem est eius qui per media animalia circuli gradus Sol et plane motus et anomalie, postea eam que ab anomalo, idest apparente in apparentem differentiam eorum qui epoisie gradus, inferentes in eas que in recta spera ascensiones intuebimus quantis celum medium cooptinebunt temporibus equinoctialis qui anomalie distantie, ut diximus, gradus et sumentes superhabundantiam et inventorum temporum et eorum qui plane distantie graduum, computantesque contentam quantitatum hore equinoctialis sub superhabundantie temporibus istam, maiore quidem invento numero temporum omale distantie, apponemus date nictimerorum multitudini, minore vero, auferemus ab ipsa, et factum tempus habebimus in omala nictimera distinctum, – quo et utemur maxime ad superagregationes eorum qui in canonibus Lune mediorum motuum. Facile vero intellligibile inde quoniam et ab omalorum nictimerorum substitutione temporalia et simpliciter considerata sumuntur,