〈III.3〉 Capitulum III: De suppositionibus equalis circularisque motus

Cum autem sequatur ut inequalitatem in solari motu apparentem demonstremus, universaliter predicendum est quod erraticarum quoque stellarum ad successionem singulorum motus, sicut et universa totius latio ad precedentia, equales omnes sunt circularesque natura, idest omnes linee que stellas aut circulos earum earum] corr. ex eorum G circumducere intelliguntur in omnibus in … omnibus] add. marg. A simpliciter equalibus temporibus equales angulos ad centra cuiuslibet circulationis intercipiunt. Que autem inequalitates in ipsis apparent, ee penes positiones atque ordines circulorum quibus moventur quique sunt in spheris earum efficiuntur, nec alienum a perpetuitate ipsorum propter apparentium confusum ordinem ullo modo ipsa re accidit. Causa vero, ut inequaliter moveri videantur, duabus maxime primis simplicibusque suppositionibus potest accidere. Nam, cum motus ipsarum ad concentricum mundo et in superficie circuli qui per medium signorum est sic aspiciatur, ut noster aspectus a centro eius non differat, ipsas aut aut] corr. ex autem G non in concentricis mundo circulis equaliter moveri credendum aut in concentricis quidem non autem in ipsis simpliciter, sed in aliis qui ab ipsis deferuntur quique epicycli vocantur. Utraque enim istarum suppositionum possibile erit, ut ut] post corr. G equalibus in temporibus inequales inequales] corr. ex in equales G obliqui circuli mundo concentrici arcus aspectibus nostris pertransiri videantur.

Nam sive in excentricitatis suppositione intellexerimus excentricum quidem in quo stella equaliter movetur movetur] add. s. l. G ABGD, ipsiusque centrum E, et diametrum ED, punctum autem F in ipsa et et​] add. s. l. G nostrum aspectum ut punctum quidem A maxima longitudo sit, D vero minima, cum AB et DG arcus equales ceperimus coniunxerimusque, tractis lineis BE et BF et GE et GF, manifestum hinc erit quod, quamvis per utrosque AG et GD arcus equali tempore stella moveatur, inequales tamen circa F centrum descripti circuli arcus pertransisse videbitur. Nam cum angulus BEA angulo GED equalis sit, angulus quidem BFA utroque ipsorum minor est, angulus vero GFD maior.

Sive in epicycli epicycli] corr. ex epicicli G suppositione concentricum quidem obliquo ABGD circulum intellexerimus, cuius centrum sit E, diameter EG, epicyclum vero in eo delatum in quo stella movetur FITC circa centrum A, perspicuum quoque sic erit, quamvis epicyclus epicyclus] corr. ex epiciclus G equaliter per ABGD circulum moveatur, a puncto A verbi gratia ad punctum B, B] corr. ex G A et stella quoque ipsa per epicyclum, tamen quanto quidem in F et T punctis stella est, nullam facere ad A centrum epicycli videbitur differentiam, quando vero