⟨I⟩ Claudii Ptolemaei mathematici operis libri quatuor in quibus de iudiciis disseritur ad Syrum liber I

⟨I.1⟩

Duo sunt, Syre, quibus pervenitur ad astronomicas praedictiones praecipua quidem et maxima: unum quod primum et loco est et potestate, quo Solis et Lunae et stellarum motuum configurationes cum erga se tum terram deprehendimus, alterum, quo de illarum configurationum naturali proprietate consideramus subiectarum rerum mutationes. Atque horum prius et suum habet et per se dignum tractatu studium, etiam si adiunctione alterius ad finem praedictionum non perveniatur, deque illo peculiariter et quam potuimus certis argumentis rationem vestigatam alio libro explicuimus. De altero autem minusque adeo ex sese perfecto in praesentia verba facere decrevimus convenienti quidem philosophiae modo, atque ita ne ab ullo, cui veritas curae sit harum rerum comparatio fiat cum prima et immutabili certitudine, cum intellexerit materiae et illius habitudinis imbecillitatem et difficultatem coniecturae capiendae, neve quis a contemplatione eorum, quae percipi possint resiliat, cum videat tam multa in universum plane ab hoc circumfuso caelo affluentes nobis causas declarare. Solet autem fieri, ut quicquid pauci assequi possunt, id in multorum reprehensionem incurrat, harum vero duarum scientiarum quam loco et potestate priorem diximus, si qui calumniari velint merito coeci prorsus habeantur; sed altera praebet sane non levem occasionem insectatoribus, nam alii difficultate cognitionis adducti scientiam esse negant, alii quia non facile quae impendere sciantur possint evitari, inutilem etiam finem cognitionis criminantur. Proinde antequam ad explicationem singilatim accedamus placuit exponere rationem utriusque quatenus et possit hoc modo et utile sit praenosci futura, posse autem priore loco disputabimus.

⟨I.2⟩ Astronomicarum praevisionum scientiam esse et quatenus ea tendat

Principio evidentissimum est et non indiget verbosa probatione pertransire et diffundi vim quandam ab aetherea et sempiterna natura, in universa terrae circumposita et semper mutationi obnoxia quaeque sub Luna sunt prima elementa; ignis et aeris, quae quidem ipsa includantur et agitentur aethereis motibus, includant autem et coagitent inferiora omnia, terram et aquam et quicquid in illis nascitur animantum aut germinum. Nam et Sol ipse una cum caelo circumdante omnia terrestria perpetuo quasi ordinat, non modo per mutationes statorum in anno temporum quibus animantibus vita, germinibus fructus quibusque suis tribuitur et laticum fluctus et corporum affectiones procurantur, verum etiam quotidiano circuitu, cum calefaciens et humectans tum arefaciens et refrigerans constanti ordine et modo pro figurationibus convenientibus ac puncto verticali nostro. Luna vero, ut proxima terris, manifeste in terrena influit, cum illa enim consentiunt et commutantur pleraque omnia et animata et inanima, ipsi fluvii nunc augescunt nunc decrescunt secundum lunarem splendorem, ipsaque maria impetu diverso pro eo ac illa oritur aut occidit feruntur, denique germina ac animantes, aut omnino aut aliqua ex parte una, cum Luna incrementa et detrimenta sentiunt. Iam stellarum decursus plurimum significant in aere, vel aestus vel ventorum vel hyemis, quibus convenienter et terrena afficiuntur. Ipsarum autem inter se configurationes, cunque congressae effectiones suas commiscent, plurimarum et variarum mutationum causae sunt. Nam quamvis Solis vires in ordine generalis constitutionis antecellant, ipsae tamen in reliquis aut adiiciunt aliquid illi aut demunt, de Luna quidem res est et manifestior et crebrior per interlunia et plenilunia atque item medio tempore, de reliquis autem et incertior et intervallis rarior, ut dum illae apparent aut occuluntur, aut aliqua in declinatione sunt. Quae si quis consideraverit, facile intelliget non modo constitutiones rerum affici ab illarum motibus necesse esse, sed etiam seminum et initia et perfectiones fingi et informari pro habitudine caeli consequens indicabit. Quapropter qui inter agricolas et pastores prae caeteris sunt diligentes de flatibus eorum temporum quo sementem fecerunt aut pecus ad coitum admiscere coniecuturam facere solent de eventu. Et ut breviter dicam, quicquid in universum accidit; hoc non contemplatione naturae, sed sola observatione de evidentibus Solis et Lunae configurationibus et reliquarum stellarum significationibus praevideri a plerisque cernere est. Atque horum nonnulla excellentiore quadam vi et simpliciore ordine procedentia intelligunt non modo penitus indocti homines, sed et bruta animalia quaedam secuti sunt temporum et flatuum annua discrimina quorum semper est Sol autor. Quae vero maioris negocii sunt, ea tamen non fugiunt quosdam necessitate rerum suarum adactos ad observationes, ut navitae sciunt illi quidem significationes certas hiemis et ventorum quas dant et Lunae et fixarum stellarum cum Sole configurationes. Verum quia neque tempora neque loca quippe imperiti astronomicae scientiae notata neque cursus stellarum errantium collectos habent, ideo non raro contigit illos errare. Quid autem obstabit quo minus qui exquisiverit stellarum omnium atque Solis et Lunae motus, ut iam nullum configurationum neque tempus neque locum ignoret, si etiam ordine et consequentia expositionis harum rerum percepto distinctas naturas omnium quae diximus perspexerit, non iam dico, quae in rebus subiectis appareant, sed quarum effectiones potestate constent; ut quod Sol calfaciat, Luna humectet deque reliquis similiter, sique is sit, cui ingenium hac in parte suppetat, quid inquam obstabit quo minus naturaliter et certo ex omni commistione proprietatem habitudinum discernere possit, ita ut de quocunque tempore proposito explicet iuxta rationem eorum quae tunc in coelesti contemplatione observavit circumfusi coeli proprium modum et statum, veluti futurum aut calidiorem aut humidiorem? Similiter ut hominum propriae singulorum constitutionis generalem cognitionem habeat collectam a statu circundantis coeli, veluti corpus alicuius tale esse, talem autem animum quae etiam consequetur casuum singularium praevisio, nempe quod talis coeli status, tali constitutioni aptus sit et conducat ad prosperitatem, talis vero contrarius et in adversa impellat? Haec igitur fieri posse, ut percipiantur ex his atque similibus facile patet. Quod autem non sine causa, quamvis immerito quasi fieri ut percipiantur, nequeat calumniam sustinent, nunc deinceps docere conabimur, primum quidem intelligendum multa errata, eorum qui parum accurate in re magnae et multiplicis considerationis versentur derogare fidem scientiae et facere ut fortuita videantur etiam quae veritatem complectuntur, quod non recte fit. Nam haec imbecillitas non est scientiae, sed professorum. Praeterea bona pars quaestus gratia huius scientiae nomen et dignitatem aliis artibus vaticinatricibus praetexere consuevere, qui cum fidem apud vulgus invenerint, illis quidem imponunt, cum videantur praedicere plurima, atque ea quoque quibus praedictis naturalis nulla ratio subsit, verum qui rerum inquisitioni student ex eo ipso etiam damnant praedictiones naturalibus rationibus munitas. Sed iniuria, nisi et philosophiam e medio tollendam censeamus, ideo quod qui illam professi sint nonnulli improbi repereantur. At est manifestum, multum falli in hac parte etiam diligentissimos et summo studio in mathematis versatos, non fit hoc propter quicquam eorum quae diximus, sed rei natura et infirmitate profitentium in tanto onere professionis. Nam praeterquam quod materia quo modo sese habeat generaliter consideramus non certitudine aliqua, sed coniectura, praesertim quae ex multis diversisque rebus concreta sit, hoc quoque accidit ut configurationes quas veteres tradiderunt et quibus nos iudicia accommodare consuevimus pronuntiantes de iis quas nunc observamus, ut illi olim eae igitur configurationes ne semel quidem cum nostris similes et congruentes repertae sint. Nam magis quidem aut minus concordare possunt atque id quidem immensis temporum ambagibus, prorsus autem convenire nullo modo cum omnium rerum coelestium simul ac terrestrium instauratio, nisi cui lubeat inanitate quadam gloriosa ostentare scientiam et perceptionem earum rerum quarum nulla esse potest, aut non sit prorsus expectanda, aut non intra saltem tempus quod humano intellectu comprehendatur; si quando igitur in praedicendo erratum fuerit commissum ex eo usu venit quod subiecta exempla dissimilia inter se fuerint. Atque haec una est in aeris exploratione difficultas ad quam nulla accedit causa comperiendorum motuum coelestium. Quod autem ad genethliologica et alia singilatim et peculiariter compositarum rerum iudicia attinet, per multa cernere est quae singulares constitutiones illarum adiuvent et conficiant. Quis enim nescit quantum seminum diversitas ad proprietatem generis uniuscuiusque momenti habeat, cum et hoc ipsius coeli circumfusi et definiti omnibus terris hemisphaerii ambitus opus sit, ut vires omnibus seminibus instruantur quibus unumquodque in sui generis effictione et informatione excellat, ut hominis, equi, et caeterorum; loci etiam in quibus gignimur ne ipsi quidem mediocres mutationes afferunt constitutionibus. Nam et singulorum generum seminibus propositis, ut exempli gratia humanis et eodem in statu aeris, tamen multum diversis in locis geniti et corporibus et animis inter se differre comperimus. Et ut haec omnia paria faciamus ipsam tamen educationem et consuetudines, nonnihil ad vitam degendam singilatim conferre constat. Quo circa etsi vis maxima est circunfusi coeli, quod haec omnia quae diximus et ipsum in talem modum adornarit, cum illa contra in hoc nihil contulerint, tamen nisi quis et ipsa coniunxerit cum aereis causis multum turbabuntur qui omnia arbitrati fuerint sese collecturos ex solo supernorum motu, etiam quae ab illis absolute non dependeant. Ex his igitur facile poterit intelligi quam perverse facturi simus si propter quaedam errata iudiciorum, ipsam totam rationem evertere velimus neque enim gubernandi artem ideo respuimus quod gubernatores saepe offendant. Ac si non potius ut in tanta et tam divina professione grato quidem animo contenti fuerimus eo ipso quod supra vires nostras non sit sive tanquam humano quodam more certa omnia ab ipsa postulaverimus, cum magis debeamus nostrum studium ad illam conferre et bonitate quadam animi attribuere etiam aliena. Utque non vertimus medicis vitio cum et de morbo et de aegrotantis natura saepe percontantur, ita etiam hac in professione ut pigeat assumere et genus et regionem et alimoniam atque adeo nonnihil etiam eorum quae iam acciderunt.

⟨I.3⟩ Esse utilem

Quo igitur modo fieri possit ut de astronomia aliquid praenoscamus, et ulterius non tendat haec scientia quam ad aeris accidentia et quibus ex ea caussa homines efficiantur, quae sunt ut opinor, prima compositio virium et actionum corporis animique, itemque certae affectiones et longaevitas et brevitas vitae, praeterque etiam illa, si qua sunt cum his principiis proprie et naturaliter copulata, ut cum corpore res familiaris et convictus animo existimatio et dignitas quo etiam certi casus referendi erunt; haec igitur confido in superioribus esse explanata. Sequitur utilitatis consideratio quam et ipsam paucis absolvemus, sed prius constituendum videtur, quid utile hac in parte intelligi et ad quem finem referri velimus. Nam si animi bona spectabimus, quid poterit esse optabilius ad tranquillitatem, gaudium, felicitatem, quam haec de qua loquimur futurorum cognitio, qua et humanorum et divinorum contemplatores efficimur? Sive corporis magis a nobis respectus habetur nulla est scientia qua intelligi melius possit quid uniuscuiusque constitutioni aptius conducibiliusque sit. Quod si forte non est largitrix opum et gloriae et aliorum huius generis, non feramus moleste cum idem crimen totius philosophiae inveniatur, nihil enim horum ipsa quidem docet acquiri. Sed ut neque hanc ideo damnamus, ita etiam nostram scientiam conservabimus maiores et potiores utilitates persequentes. Omnino si quis exquirat reperiet a nulla plane re quae alicuius momenti sit, huius scientiae reprehensionem duci, hoc enim tantum dici audimus, supervacaneam esse cognitionem earum rerum futurarum quae inevitabili modo futurae sint, et dici ne hoc quidem diserte. Neque enim etiam in iis rebus quae necessario accidunt, ignoramus subitis et inopinis adversitatibus animos magnopere percelli et successibus extolli, sed praevisio futurorum animum componit et moderatur meditatione absentium tanquam praesentium et praeparat ad excipienda ventura cum tranquillitate et constantia. Non autem existimandum est omnia a supernis causis in res recta humanas derivari tanquam inviolabili et divino quodam edicto proposito singilatim, ut nulla alia vis obsistere quin ita illa grassentur valeat. Nam ipse quidem coelestium corporum motus sempiternus est et procedit divino et invariabili ordine et lege, inferiora autem mutationibus subiiciuntur de superioribus quidem et primis causis, sed accidit hoc illis per consequentiam legis et ordinis naturalis et variabilis. Praeterea sunt quae hominibus accidunt circunstantia aliqua generali, non autem ex uniuscuiusque naturali et propria constitutione, ut si qua ingenti et valida aeris conversione totae gentes intereant sicut fit in ardoribus, pestilentia, diluvionibus, cum semper minor causa maiori succumbat. Alia autem eveniunt singulorum peculiari et naturali constitutione, per exiguas et faciles aeris contrarias affectiones. Quibus hoc modo diserte cognitis perspicuum fit, quod quaecumque a prima causa vel in universum vel singilatim moveantur, haec invariabili modo procedere cum illa insuperabilis sit et omni contra nitente vi praestantior. Quae autem aliter se habeant, eorum quibus contrariae affectiones contigerint facilem esse conversionem; quibus vero defuerint illa primas causas sequi, hoc vero fit in scientia hominum non illarum necessitate et potentia. Quod ipsum animadvertere est similiter geri in omnibus, quibus naturalia sunt principia. Nam et saxa et germina et animantes, atque insuper etiam vulnera et morbi et aegritudines, partim necessarias affectiones; partim ex eo, quod contrariam habet effectionem dependent. Atque ita existimari par est naturae studiosos praedicere hac scientia eventuras res hominibus non inanitatem quandam opinionum ingredientes; quae enim habent multas et ingentes effectionum vires, evitari non possunt, cum alia quibus illud non accidit facile conversiones admittant. Hoc modo et medici, si qui in notandis morbis exercitati sunt, plane praevident qui letales sint quive curabiles. De his igitur quae mutationibus obnoxia sunt ita audiemus disserentem genethliacum, ut si verbi causa, talem orationem habeat quoniam talis est de qua loquor constitutio, fiet si proprietates aeris tali modo convertantur, magis quidem aut minus ad subiectas congruentias, ut illinc talis quispiam morbus existat. Eodem modo et medici praedicunt de ulceribus, quae vel ut serpant vel ut putrescant, futurum pronunciant; similiter et de metallis exemplum dari possit, ut si quis doceat lapidem magnetem, id est, Herculanum ferrum ad se trahere. Nam quemadmodum horum utrunque per se tendit rectam viam, in quam a primae illius naturae vi rapitur, si relictum sibi sit ignoratione contrariae effectionis, sed si medicinam contrariam ulceri opposuerimus neque illud iam serpet neque putrescet neque lapis Herculanus illito alii succo iam ferrum attrahet; sicut igitur haec obsistunt et contrarias effectiones inducunt naturaliter et fatali lege. Ita in his quoque rebus fit de quibus loquimur ignorata enim aut praevisa quidem, sed neglecta tamen ea quae hominibus evenire debeant haud dubie seriem primae illius naturae sequuntur. Praevisa autem et sortita curam, naturaliter et fatali etiam lege, aut avertuntur penitus aut leviora efficiuntur. Cum autem, ut semel dicam nihil intersit quod ad hanc vim attinet inter generalia et singularia mirum videri possit, qua nam de causa in universum quidem persuasum plerisque sit et praevideri illa posse et praevisis utilem esse attentionem. Maxima enim pars hominum fatentur se quoque venturas cognoscere et annuorum temporum mutationes et significationes stellarum inerrantium necnon Lunae configurationes, adque eam cognitionem non mediocrem cautionem adhibent magna cura praeparantes ad aestus gelidifica, ad hiemes calidifica, omninoque dant operam ut rerum cunctarum naturae temperentur; preterea quo rectoria fiant omnia et in temporum conversionibus et tuto naves in portu solvantur observant significationes fixarum stellarum, in coitu autem pecorum et sementibus configurationes Lunae augescente illius lumine, neque quisquam inventus est qui haec damnaret ut quae aut non observari possent aut observata nihil afferrent fructus. Cur igitur negant esse singilatim praevisionem ex proprietatibus reliquarum commistionum, ut aestus hyemesve intentiores aut remissiores futuras deque item uniuscuiusque propria constitutione vel quare inutilem fere in his cautionem esse volunt? Cum manifestum sit, si ad generales aestus gelidis instructi minus illum sentiant, similem posse efficientiam esse etiam in singularibus rebus quarum constitutio augmenta magni caloris complectatur. Sed enim omnis hic error ex eo nascitur, quod fere propter difficultatem in singularium praevisionibus parum exercentur, quae res et aliis pene omnibus scientiis fidem detrahere solet, quodque contrariae effectionis vis negligitur et quia non multum invenire est talem constitutionem et tam perfectam, cui non impedimentum a prima illa natura obiiciatur, ideo opinio extitit incommutabiliter nobis universa et inevitabili modo penitus immitti. Verum sicut ipsa praevisio, et si non nusquam incurrens, tamen quia aliqua sit digna summo, nisi fallor studio videtur; ita etiam de attentione faciendum iudico, ut quamvis non cuncta sanare possimus, tamen quae possimus seu magna sive parva, in iis libenter et grato animo illam amplectamur et non vulgaris lucri instar ducamus ipsius factam nobis copiam. Quae omnia ita ut exposuimus sese habere cum et Aegyptii intellexissent, a quibus maxime auctam huius artis vim scimus, adiunxere ubique astronomicis praevisionibus medicinae praecepta. Neque illi constituissent expiationes et aversiones et curas eorum, que ab aere vel inciderent, vel imminerent et in universum et singilatim, si in ea opinione fuissent amoveri illa aut averti nullo modo posse. Nunc vero quae contrarias effectiones in ordine naturae habeant quasi secundo in loco fati ponentes, coniunxere cum praevisionis vi ad usum et fructum omnium, viam praeceptionum quas illi vocant compositiones iatromathematicas, quae vox significat coniunctionem rerum medicarum cum mathematis, qua ratione astronomia quidem declararet subiectarum constitutionum proprietates et quid casuum coelum circundans nos intenderet et suas quorumque causas, nam sine horum cognitione opem certam ferri posse non sunt arbitrati, quippe qui scirent non eandem omnibus corporibus aut morbis convenire, sed medicinae scientia hoc efficiebat, ut et futuri mali aversio et praesentis curatio quo ad eius rectissime fieri posset de concordibus aut contrariis singulorum effectionibus existeret. Verum de his ac summatim quidem hactenus. Nunc transeamus ad explicationem harum rerum ordientes ut in praeceptionibus a primis, hoc est quae sit coelestium corporum et propria uniuscuiusque natura et efficacia, ita ut tradidere veterum naturales observationes praeque caeteris de stellarum errantium viribus, deque Solis et Lunae disseramus.

⟨I.4⟩ De viribus stellarum errantium

Animadversum est naturam Solis effectum habere caloris paulatimque siccitatis. Hunc nos etiam sensibus percipimus multo certius quam reliquarum stellarum propter ipsius et magnitudinem et evidentiam mutationum temporalium, quandoquidem quo propius Sol accedit ad verticalem nostrum locum, eo magis ea quae diximus experimur.

At Luna propterea quod proxime terram fertur unde humidae exhalationes exeunt plurimum madefacit, atque ita prorsus subiecta corpora potissimum et mollia reddit et putrefacit; habet tamen propter illustrationem Solis etiam calefaciendi communicationem.

Saturni stella maxime frigidifica est sed et nonnihil arefacit, quod ut verisimile est et a Solis calore et terrae humiditate longissime distat. Caeterum et huius stellae et reliquarum vires exquiruntur etiam de observatione configurationum ipsarum cum Sole et Luna, nam secundum illas alias aliter pro intensione et remissione circumfusi nobis coeli modum constituere manifestum est.

Stella Iovis temperatae naturae est, media enim fertur inter frigidificam Saturni et aestuosam Martis; calefacit autem et humectat, sed quia calefaciendi vis praecellit, ideo foecundi ab illa venti excitantur.

Martis stella et arefacit et urit sicut congruit igneo ipsius colori et vicinitati solari, cum subiectus illi sit orbis Solis.

Stella Veneris eosdem habet effectus quod quidem ad temperationem attinet quos Iupiter, sed ratio est diversa: nam quod vicina est Soli nonnihil calidifica est, sed multo vehementius humectat quemadmodum et Luna, propterea quod ingenti luce praedita attrahit exhalationem humidam a proximis terrae locis.

Mercurii stella fere quidem non minus aliquando arefacere quam humores absorbere, propterea quod non valde longe a Sole recedat; aliquando tamen et humectare deprehenditur, cum superposita sit terrae proximo orbi Lunae. Subitarum autem mutationum in utranque partem effectrix est inflata, quasi celeritudine comitatus solaris.

Quae cum ita sese habeant, cumque quatuor sint humores seu primae naturae duae foecundae et vivificae, nempe calidi et humidi, ex his enim omnia et coalescunt et roborantur; itemque duae exitiales et detrimentosae, aridi et frigidi, unde rursum dissipantur et debilitantur omnia; tradidere similiter veteres et stellas beneficas esse, Iovem, Venerem et Lunam eo quod temperatae naturae sint et in qua plurimum insit calidi et humidi. Stellam vero Saturni et Martis maleficas quod contrariae sint naturae et effectus, alteram enim frigidissimam, alteram ferventissimam esse voluerunt; in medio reliquerunt Solem et stellam Mercurii ut participes utriusque naturae, suosque effectus accomodantes illarum stellarum ad quas accesserint proprietatibus.

⟨I.5⟩ De stellis masculinis et foemininis

Rursus cum primarii sexus duo sint, masculinus et foemininus, conferenda ex supradictis naturis humiditas ad foemininum, quod illa in hoc sexu abundet, reliquae vero ad masculinum apponentur, proinde convenienter traditur Veneris stella et Luna foeminini sexus propterea quod in illorum naturis humiditas excellat, Sol vero stellaque Saturni et Iovis et Martis masculini. At Mercurii stella utriusque particeps, cum ex pari siccae et humidae constitutionis effectrix sit. Caeterum ipsae etiam stellae masculas foemininasque vires suscipere dicuntur pro eo atque erga Solem sese habuerint: ac masculescere quidem matutinas et antecedentes, vespertinas et sequentes effoeminari. Similiter pro eo atque habuerint sese erga horizonta, nam ab oriente usque ad medium coeli nec non et ab occasu usque ad imum coeli masculescere tanquam orientales, in reliquis autem duabus portionibus tanquam occidentales effoeminari.

⟨I.6⟩ De diurnis et nocturnis

Praeterea cum evidentia temporum discrimina dies et nox efficiat et diurnum quidem spacium masculum censeatur, propter calorem et rerum gerendarum opportunitatem, nocturnum vero foemininum, propter insitum humorem illi et acquiescendi convenientiam, stellarum quoque consimili ratione nocturnam esse docuere Veneris et Lunam, diurnos Solem et stellam Iovis promiscuum Mercurii, sic ut matutina in figura diurnus, in vespertina nocturnus habeatur. Utrique etiam conditioni attribuere maleficarum alteram, secuti non similitudinem, sed diversitatem naturarum. Nam si stellis bonae constitutionis similia applicata fuerint, augentur vires bonitatis illarum, sed exitialibus admista dissimilia coercent vehementiam maliciae illarum. Qua de re frigidam Saturni stella⟨m a⟩ttribuere calori diurno, ac Martis siccam humidati nocturnae; hoc enim modo utraque ad temperatam conditionem accedet postquam a contraria constitutione correcta moderationemque adepta fuerit.

⟨I.7⟩ Quid valeant configurationes erga Solem

Neque ignorandum vires cum Lunae tum trium stellarum Saturni, Iovis et Martis intendi aut remitti de figurationibus erga Solem. Luna enim ab oriente usque ad primum incrementum cum quasi dimidiata apparet, efficiens est humiditatis maxime, inde vero usque ad plenilunium caloris, hinc etiam usque iterum ad dimidiationem siccitatis, atque etiam hinc ad interlunium usque frigiditatis. Et stellae, quas diximus, matutinae usque ad primam stationem humoris plurimum habent, a prima vero statione usque dum oriuntur de nocte magis calefaciunt, hinc etiam usque ad secundam stationem magis desiccant, a qua quidem donec occultentur magis frigefaciunt. Atque has singulae vires in universum quidem in circunfuso nobis coelo exercent quibus praevalentibus varietates tamen constitutionum plurimae existunt, ex commistione diversarum stellarum, coercente contraria semper natura uniuscuiusque effectuum vehementiam.

⟨I.8⟩ De viribus stellarum inerrantium

Superest ut stellarum quoque fixarum naturas et proprietates effectuum percurramus, nunc igitur deinceps sicut de errantibus fecimus, percensebimus et in his peculiariter observatatas rationes. Ac primum quidem earum quae per signiferum descriptae sunt. In capite Arietis stellae effectus habent commistos ex viribus Martis et Saturni; quae in ore sunt, idem possunt quod stella Mercurii nonnihilque quod Saturni; quae in posteriore pede, martiae; in cauda, veneriae sunt.

Ubi Tauri signum quasi amputatum cernitur ibi stellae sunt naturam sapientes Veneris et Saturni aliquantum; at Vergiliae Lunam Martemque referunt; in capite inter Suculas una luce rutila excellens, quae et Facula dicitur, martia est.

Geminorum signum in pedibus stellas habet quarum natura similis est naturae Mercurii et nonnihil Veneris, in femoribus lucidae stellae saturniae sunt; in capitibus duae nitent quarum prior mercurialis est, cognomento Apollinis, posterior martia, cognomento Herculis.

In Cancri oculis stellae duae effectum similem habent stellae Mercurii et aliquantulum Martis; in brachiis stellae, Saturni sunt et Mercurii; illae vero in pectore quasi girus nebulosus, Praesepis cognomento, martius et lunaris est; iuxta quem utrinque positi, ut vocantur Asini, Martii sunt et solares.

Duae stellae in Leonis capite idem possunt quod Saturnus et paulatim accedunt ad Martis etiam naturam; in cervice tres saturniae sunt et aliquantulum mercuriales; at illud in corde lucidum sidus, Regulum vocant, aequale est Marti et Iovi; aliae in ilio et una cauda splendida, saturniae et veneriae; aliae in femoribus veneriae et nonnihil mercuriales sunt.

Virgo habet in capite stellas et unam supra alam australem idem pollentes quod stella Mercurii et referentes nonnihil Martis quoque naturam; reliquae in ala et quae sunt in cingulo mercuriales sunt et aliquantum veneriae; una in ala septentrionali, Vindemiatoris nomine, Saturni et Mercurii; at illa quae Spica nominatur, veneria et aliquantum martia est; aliae in extremis pedibus et vestimenti tractu, mercuriales et nonnihil martiae sunt.

In Chelis quae sunt in Iugo sive Chelis Scorpii extremae stellae effectus habent similes stellae Iovis et Mercurii; mediae vero Saturni et aliquantum Martis.

In ipso Scorpio quae in fronte sunt splendidae idem valent quod Mars paulatimque accedunt ad Saturni quoque naturam; quae in corpore numero tres, quarum media reliquis rutila luce praestat, nomenque habet Graecum quo Marti comparatur, referunt naturam Martis et nonnihil Iovis; quae sunt in nexibus dorsi, saturniae nonnihilque veneriae; quae vero in ipsa cauda, mercuriales et martiae sunt; at girus ille nebulosus ut dicitur, martius est et lunaris.

Ex stellis quibus Sagittarii signum effingitur sunt in cuspide sagittae martiae et lunares; in arcu et ubi illae manu comprehenditur, ioviales et martiae; ille in ore girus, solaris et martius; aliae in fascia et dorso, ioviales et aliquantum mercuriales; aliae in pedibus ioviales et saturniae sunt; illa caudae quatuor laterum figura, veneria et aliquantum saturnia est.

Stellae quae sunt in cornibus Capricorni idem efficiunt quod Veneris stella et ad Martis quoque naturam paulatim accedunt; quae in ore, quod Saturni habentque nonnihil Veneris virium; quae in pedibus et alvo Martis naturam et Mercurii; quae in cauda Saturni et Iovis naturam referunt.

In Aquarii humeris itemque veste et manu sinistra stellae sunt effectus similis stellarum Saturni et Mercurii; in femoribus quae cernuntur, magis Mercurium, minus Saturnum referunt; quae in profuso latice, Saturni et aliqua ex parte Iovis naturam habent.

Stellae in capite Piscis australis Mercurii vires repraesentant habentque Saturni quippiam; in huius corpore stellae, mercuriales et ioviales sunt; quae sunt in cauda et filo australi, cum naturam referant Saturni, accedunt sensim tamen et ad Mercurium; quae sunt in copore et spina Piscis septentrionalis, martiae sunt, valent tamen et Venerium quiddam; quae in filo septentrionali, saturniae sunt et ioviales; illa nodo splendida Martis naturam et Mercurii quoque nonnihil habet. Reliquarum effigierum in regione septentrionis sunt stellae in Ursa Minore lucidae natura saturniae, non tamen nihil Venerem quoque referentes. Stellae vero Ursae Maioris, martiae sunt. Sub huius cauda quasi crines, Lunares sunt et Veneriae. Draconis splendidae stellae saturniae sunt et martiae, atque etiam ioviales. Stellae Cephei, saturniae sunt et ioviales. Bootae, mercuriales et saturniae. Rutilus ille fulgor qui Arcturus nominatur, martius est et iovialis. Stellae Coronae septentrionalis, veneriae sunt et mercuriales. Quae in signo quod in genua videtur procubuisse, mercuriales. In Lyra, veneriae et mercuriales. Quibus idem valent alitis quoque stellae Cassiepiae, saturniae sunt et veneriae. Persei, ioviales et saturniae. Girus ille in capulo ensis, martius et mercurialis. Aurigae stellae splendidae, martiae sunt et mercuriales. Serpentarii, Saturniae quaeque Veneris aliquid habeant. Ipse quidem Serpens, saturnius et martius est. Sagittae stellae, Martem referunt habent et Veneris quiddam. Aquila, martia est et iovialis. Delphin, Saturnius et Martius. Stellae lucidae Equi, vires habent Martis et Mercurii. Andromeda, veneria. Delta, mercuriale est. In regione australi est in rostro Piscis australis stella lucida, potestate veneria et martia. Caeti stellae, sunt saturniae. Orion in humeris stellas habet Martis et Mercurii naturae. Reliquae splendidae, ioviales sunt et saturniae. Extrema splendida illa fluminis stella Iovem, reliquae Saturnum referunt. Leporis stellae, saturniae et mercuriales sunt. Canis, veneriae; una in rostro fulgida Iovis et aliquantum Martis naturam habet.

Hydri lucidae, saturniae et veneriae sunt. Crateris, Veneris vires, deque Mercurii aliquid habent. Corvi, martiae et saturniae sunt. Argo navis lucidas stellas habet saturnias et ioviales. Centauri humana figura, stellas complectitur venerias et mercuriales. Equina habet splendidas, venerias et ioviales. Quae in Fera sunt splendidae, Saturnum referunt et nonnihil Martem. Quae vero in Ara, Venerem et aliquantulum Saturnum. Corona australis stellas habet splendidas natura saturnias et mercuriales.

⟨I.9⟩ De anni temporibus et quatuor angulorum natura

Atque hae sunt vires singularum stellarum, ut a veteribus observatae fuere. Exquiri autem et anni temporum quatuor natura debet, quae nominamus ver, aestatem, hyemem, autumnum. Ac ver quidem humiditatis plurimum habet cum soluto frigore aura calore diffunditur. At aestas calidior est propterea quod tum Sol proxime verticalem nobis punctum fertur. Autumni vero propria siccitas est humiditatem tum praeterito aestu reprimente. Hyems autem tota est frigida, quod Sol tum longissime distet a verticali nobis loco. Sed cum signiferi nullum sit initium ex ipsius quidem ut circuli natura, praetulere tamen aliis principiumque fecerunt Arietis, locum tribuentes ut inanimante primas humido quo ver excellit atque ordine reliqua tempora annumerantes, omnia enim animalia prima in aetate humido abundant et mollia teneraque sunt, sicut illa tempestas sentitur. Proxima vero aetas ut aestas fervet. Tertia tanquam deflorescens et proprior interitui arida est autumnoque assimilis. Ultima, in qua animantis est corruptio, ita ut hyems prorsus est frigida. Ad hoc exemplum quatuor anguli horizontis, ex quibus nascuntur totas illas partes occupantes venti, etiam distribuuntur. Orientalis enim ariditatis plurmimum habet, quod cum ibi Sol est, tum per noctem excitata humiditas desiccari incipiat; hinc igitur venti spirant aridi et desiccantes auras, qui fere subsolani vocantur. At plaga meridionalis et calidissima ipsa est, propter flammationes Solis in coeli medio, quod ut nostrarum terrarum situs est ad meridiem maxime declinat; huius venti nominantur communiter noti, suntque calidi et rarifici. Caeterum locus occiduus, quod ad illum cum Sol pervenit, tum primum humiditas per diem exhausta diffundi incipiat et humectus ipse est, et qui inde exeunt venti quos nominant Favonios, teneri sunt et madidi.

Verum septentrio totus frigidus est, propterea quod pro situ nostrae terrae longissime absit a calore cursus Solis per coeli medium quique inde spirant venti, communi appellatione dicti Aquilones, frigidi sunt et congelatores. Utilis est harum rerum notitia ad iudicia singularum commistionum.

Patet enim quod de talibus constitutionibus, horarum, aetatum, angulorum, ipsa etiam stellarum efficientia variet, quae certe ut simplicior, ita et validior est peculiaribus aptisque in locis, ut in calidis calidificae, et in humidis humidificae; in alienis vero admistione diversitatis debilitatur, ut in frigidis calidificae et aridis humidificae atque ita aliae in aliis pro ratione et consquentia commistionis.

⟨I.10⟩ De signis tropicis aequinoctialibus et bicorporibus

His expositis annectere pergamus ipsorum etiam duodecim locorum ipsorum traditas naturales proprietates. Ac ipsorum quidem generales constitutiones rationem eandem habent cum suis temporibus; colliguntur tamen quaedam ipsorum proprietates a familiaritate Solis et Lunae et reliquarum stellarum, sicut postea dicetur, ubi prius vires duodecim locorum simplices et quas per se et quas erga sese invicem habeant explicaverimus.

Primum discrimen solet fieri signorum ut alia dicantur esse tropica, alia aequinoctialia, itemque firma et bicorpora. Tropica sunt duo; primum a solstitio aestivo, hoc est partes triginta Cancri, alterum a solstitio hiberno, id est partes triginta Capricorni. Atque his nomen a re inditum est; quoniam Sol ubi haec primum est ingressus mox retro convertit abitque diversam latitudinis viam in Cancri quidem aestatis, in Capricorno vero hyemis autor. Sunt et aequinoctialia duo; unum quod est aequinoctii verni, Aries; alterum quod autumnalis, Libra. Quibus et ipsis a re nomen est impositum, cum enim primum ad ea Sol pervenerit, per totum orbem terrarum exaequantur diebus noctes. Ex reliquis octo signorum locis, quatuor firma vocantur, quatuor bicorpora. Firma quidem quae tropica et aequinoctialia sequuntur, Taurus, Leo, Scorpius, Aquarius, quod per illorum peculiaria tempora ubi ad haec Sol accessit multo vehementius sentiamus humores, calores, siccitatem et frigus, non quod tum aeris status simplicior sit natura sua, sed quia nos aliquantulum in illis temporibus versati ipsa mora vires eorum magis experimur. Bicorpora sunt quae post firma numerantur, Gemini, Virgo, Sagittarius, Pisces, inter enim firma tropicaque et aequinoctialia posita et initio et fine communes naturas cum illis habent quae et antecedunt et sequuntur.

⟨I.11⟩ De signis masculinis et foemininis

Praeterea sex loca signorum masculino sexui et diurnae conditioni attribuere, totidemque foeminino et nocturnae. Ordinis autem huius ratio consequentia et serie ipsa constat, ita ut vicinitas coniunctioque est diei et noctis, maris et foeminae. Cumque initium Arieti tribuatur propter causas a nobis expositas, et mares principes dominique sint naturaliter, semper enim quod agit potentia prius est eo in quod agitur, Arietis quidem locus atque idem Librae masculina signa esse accepimus et diurna, vel ob hanc etiam causam quod per haec circulus aequinoctii describitur, qui primae et maximae rerum omnium agitationis autor est. Ab his igitur serie singilatim servata consequenter ordinis ratio ducitur. Id est ut masculinis et diurnis continue foeminina nocturnaque subiiciantur, nonnulli tamen masculina signa ab orientali loco qui horoscopus dicitur ordientes disposuerunt. Sicut enim aliqui tropicorum locorum initia a lunari circulo ducunt, quod celerrimae Lunae conversiones sint, ita et illi principium tribuere masculinis locis orientem propter subsolanum. Horum etiam alii seriem consequentiamque singilatim ut diximus secuti sunt. Alii totius circuli in quadrantes divisionem, loca quidem ab horoscopo usque ad MC hisque opposita ab occidua plaga usque ad IM matutina et masculina nominantes, vespertina vero et foeminina quae sunt in reliquis binis quadrantibus. Sunt et aliae appellationes locis factae de formis signorum, ut aut quadrupedia dicerentur aut terrestria aut ducalia aut foecunda aut aliquid huiusmodi, quorum omnium cum ex ipsis figuris causae manifestae sint, nos illa verbose persequi supervacaneum duximus, cum quidem expositae a nobis sint huiusmodi imaginum naturae quatenus in iudiciis utiliter vires illorum considerari deberent.

⟨I.12⟩ De configuratione duodecim locorum

Familiaritas autem intercedit locis zodaici secum primum iis quae cum aliis aliquam figurarum describunt. Quae sunt demetiens, id est anguli bini recti, signa autem sex partes centum lxxx; triquetra, hoc est angulus rectus unus atque insuper triens illius, signa vero quatuor partes cxx; quadrata, hoc est unus rectus angulus, tria signa, partes xc; sexangula, id est illae reliquae duae partes anguli recti, signa duo, partes lx. Cur autem haec tantummodo discrimina recepta fuerint, hinc cognitu facile erit. Atque ipsius quidem diametri ratio per se patet, nam oppositio est in una linea recta. Caeterum si maximas duas portiones convenientes atque item supra portiones accipiamus, nempe rectangulorum duum ex diametro dimidium et trientem, quae portiones convenientes atque item supra portiones sunt, fit ut dimidiatio tetragonum constituat triens vero sexangulum. Supra portionum, autem si constituatur a rectangulo quadrato hemiolion, hoc est sesquiplum et epitriton, hoc est sesquitertium, illud discernit quadratam a sexangula, hoc triquetram figuram a quadrata. Quarum quidem figurarum triquetra et sexangula convenientes putantur, quia consimilia loca signorum complectuntur, hoc est omnia aut masculina aut foeminina. Inconvenientes vero figurae habentur quadrata et dimetiens, quod illae per dissimilia loca constituantur.

⟨I.13⟩ De imperantibus et obedientibus signis

Dicuntur etiam imperantia et obedientia loca quae aequali spacio distant seu ab uno sive ab utroque punctorum aequinoctialium, eo quod aequali spacio temporis peroriantur eosdemque describant parallelos. Caeterum quae in aestiva sphaerae parte sunt imperantia, quae in hiberna obedientia nominantur, quia Sol illic dies hic vero noctes incipit producere.

⟨I.14⟩ De intuentibus et eiusdem potentiae signis

Praeterea dicimus eiusdem potentiae esse eas partes, quae aequali spacio distant seu ab uno seu ab utroque puncto tropico, fit enim per illas partes Sole meante ut spacia dierum ac noctium itemque horarum sibi respondeant. Itaque et intueri sese mutuo illa signa dicuntur, cum ob eas causas quas exposuimus, tum quod utraque et ab iisdem partibus horizontis et oriuntur et occidunt.

⟨I.15⟩ Inconiuncta

Ea vero quae nullam habet enumeratarum societatum rationem loca inconiuncta et aliena nominamus. Quae neque imperant neque obediunt neque se intuentur neque idem possunt atque insuper nullam quatuor illarum figurarum describunt, quas diximus esse demetientis, triquetram, quadratam, sexangulam sed vel secunda vel sexta numerantur. Nam illa quasi a se mutuo detorquentur et cum bina sint singulos angulos complectuntur; illa vero quae sexta numerantur totum orbem in partes inaequales secant, cum aliae figurae omnes in partes aequales illum dividant.

⟨I.16⟩ De domibus

Adiunguntur etiam planetae locis signiferi propter domos ut nominantur et triangula et altitudines et fines et quidquid huiusmodi est. Domuum autem ratio naturalis haec est. Quia ex duodecim signis duo proxime accedunt ad verticalem nobis punctum, ideo calores et aestus generant, ea sunt Cancer et Leo, placuit attribuere illa duobus praecipuis et maximis, hoc est ipsis luminibus. Soli quidem Leo, propterea quod masculinum est signum; Lunae vero Cancer quod foemininum esset. Atque ita factum est, ut convenienter dimidium orbis a Leone usque ad Capricornum solare vocaretur, dimidiumque ab [ab] Aquario usque ad Cancrum lunare, ut in utroque possent singula loca suis stellis assignari, quarum alia figuras cum Sole, alia cum Luna describerent, pro convenientia orbium motus ipsarum et naturae proprietate. Nam Saturno quod natura maxime frigidificus esset quodque supremum et a luminibus remotissimum haberet orbem ob contrarietatem caloris, opposita signa attributa fuere Cancer et Leo, Capricornus et Aquarius, quae signa et ipsa sunt frigida et hiberna et propter oppositionem malefica. At Iovi, qui esset temperatae naturae et subiectus Saturni globo, data sunt proxima illis signa spiritu et foecunditate praestantia, Sagittarius et Pisces, quae cum luminum signis triquetram figuram describunt, quae conveniens est beneficentiae. Post quem Marti desiccatori et subdito sphaerae ioviali, similiter proxima his ascripta sunt quae et ipsa similem haberent naturam, Scorpio et Aries, quadrata dispositione ut congruebat illius corruptrici et noxiae constitutioni. Veneri vero quod natura esset temperata et sub Marte, dedere coniuncta his signa quod foecundissima essent, Libra et Taurus, in quibus et ipsis situs sex angularis custoditur, neque ipsa etiam haec stella amplius duobus signis unquam neque anteit neque sequitur Solem. Mercurio, qui et ultimus neque unquam ultra unum signum abesset a Sole, omniumque aliarum stellarum infimo in loco, data fuere proxima signa luminum signis, Gemini et Virgo, quibus et ipsis ambobus fere in primis vicinus ferretur.

⟨I.17⟩ De Triangulis

Triangulorum conciliatio talis est. Nulla sane figura magis consentiens est quam triquetra aequalium laterum ipseque signifer tribus circulis definitur, aequinoctiali et duobus tropicis, ipsius vero duodecim loci dividuntur in triangula aequalium laterum quatuor. Horum igitur primum ducitur per Arietem, Leonem et Sagittarium, tria signa masculina quae sunt Solis, Martis et Iovis domicilia. Hoc triangulum asscriptum Soli et Iovi, Mars enim propter alienam conditionem exclusus fuit. In administratione autem primas tulit interdiu Sol, nocte Iupiter. Locus autem Arietis aequinoctialis est, Leonis aestivalis, Sagittarii hibernus. Idem triangulum potissimum aquilonare est ob Iovis dominium, quippe qui sit foecunditatis et spirituum autor, sicut et aquilonares venti. Sed admiscetur tamen huic et africus propter Martis domum ita ut fiat triangulum, ut Graeci vocant borrolibycum, quod misturam aquilonis et africi significat, nam africos Mars excitat qui conditionem lunarem sequitur cum et occidua coeli plaga effoeminata habeatur. Secundum triangulum, ductum per Taurum, Virginem et Capricornum, quodque constat signis tribus foemininis, Lunae et Veneri datur. Ipse Taurus vicinior aestivo circulo est, Virgo aequinoctiali, Capricornus hiberno. Hoc triangulum potissimum australe est propter Veneris dominationem, cuius stella illius partis ventos suscitat propter validi et humidi vim; quia vero et subsolanum admittit propter Saturni domicilium, Capricornum, qui hunc ventum ciet, quique orientem propter conditionem solarem tenet fit hoc tanquam priori oppositum, ut ita dicam, austrisolanum. Triangulum tertium, Gemini, Libra, Aquarium, complectitur tria signa masculina, alienum prorsus a Marte proprium, vero Saturnum et Mercurium propter duas illorum domos; quare his praemissa administratio est diurna quidem Saturni conditionis causa, nocturna vero Mercurii. Ipsum quidem signum Gemini vicinum est circulo aestivo, Libra aequinoctiali, Aquarius hiberno. Hoc triangulum potissimum est subsolanum propter Saturnum, sed quia conditionis nomine Iupiter conciliatur Saturno, admiscetur ventus iovialis aquilo, ut fiat triangulum Graeca voce borrapelioticum, quod significat confusionem solani cum aquilone. Quartum, per Cancrum, Scorpium et Pisces, relinquitur Marti, qui solus restet, quique ius sibi huius vendicet propter domicilium suum; adiunctae tamen huic sunt sociae administrationis, cum propter conditionem tum propter signa foeminina, nocte quidem Luna, interdiu vero Venus. Ipse Cancer in aestivo est circulo, Scorpio accedit ad hibernum, Pisces ad aequinoctialem. Hoc triangulum potissimum est africum propter dominium Martis et Lunae, sed propter Veneris commistione austri fit notolibycum, id est austriafricum.

⟨I.18⟩ De altitudinibus

Altidtudinum planetarum, ut vocant, ratio haec est. Cum Sol ubi ad Arietem pervenit in semicirculum aquilonarem conscendere incipiat, ubi vero ad Libram deiici et deferri ad austrum, non inconvenienter ipsi tribuere in Ariete altitudinem, cum etiam dies tum crescant et calor vivificus exoriatur, eidem Libra ut deiectio constituta est propter contrarias causas. Saturno ut Soli opponeretur sicut et illius domicilium, volvere oppositum signum Librae altitudinem, Arietem deiectionem esse. Nam ubi calor intenditur, ibi remitti frigus necesse est, contraque ubi hoc augetur, illud diminuitur. Caeterum cum Luna a congressu cum Sole, in Ariete, primum appareat luceque augescat et quasi extollatur in Tauro trianguli sui principe signo, ideo Taurus, illius altitudo perhibetur eidemque oppositum signum, Scorpius, deiectio. Iovis autem vis cum patescat in suscitatione aquilonarium et foetificorum flaminum, extollitur a Cancro in aquilonem maxime, intendunturque ac complentur illius vires; ideoque hoc signum ipsius altitudo dicitur, deiectio vero Capricorni. At Mars qui natura est aestuosus multoque quam alibi in Capricorno magis, quod ibi terrae sit proximus, eam ob rem merito accepit altitudinem signum ioviali altitudini oppositum, Capricorni, deiectionem autem Cancer. Sequitur stella Veneris, quae cum humidi maxime efficiens sit, eumque potissimum in Piscibus effectum exerceat unde humiditas vernalis moveri cernitur, in illo loco invenit altitudinem, deiectionem vero in Virgine. Iam Mercurii aridiuscula stella ut contrariae efficientiae contrariam etiam altitudinem in Virgine, cum impendet iam autumni siccitas, ipseque quasi extollitur, deiectionem vero in Pisces sortita est.

⟨I.19⟩ De finibus

Finium ratio duplex est, una Aegyptiaca, quae principatus modo domiciliorum observat; altera Chaldaica, accomodata ad triangulorum administrationes. Ac Aegyptiaca quidem quodmodo vulgo tenetur, non admodum servat neque ordinis neque numerorum consequentiam. Primum quod in ordinatione finium, nunc priores dat domiciliorum, nunc triangulorum dominis non etiam nunquam altitudinum. Ut exempli, causa quaeri possit, si domiciliorum dominos respiciant, cur, si forte de Saturno sermo sit, primas illi tribuerint in Iugo ac non Veneri potius? Itemque in Ariete, cur Iupiter potius quam Mars? Quod si triangulorum dominos spectent, cur principem locum assignent in Capricorno Mercurio ac non Veneri potius? Iam si placeat altitudinum principatus, cur ducit agmen in Cancro Mars ac non potius Iupiter? Iam si haec aggregent singulis, quique horum obtinuerint plurima illi praestantiam concedant, quaeramus licet cur praecedat reliquis in Aquario Mercurius, cui in illo loco praeterquam trianguli ius nullum est, cum Saturnus teneat et domicilii et trianguli. Quin etiam Mercurium cur in Capricorno primum in ordinem statuerint, qui plane ab illo sit alienus? Huiusmodi inconvenientiam in reliqua serie passim animadvertere, deinde numerum etiam finium incongruum esse manifestum est. Nam quod aiunt singularium stellarum ex terminis collectum numerum eundem esse quem eadem attribuat in annis, rationem propriam aut probabilem habere non videtur. Quin etiam, si tali collectioni quod ad annorum attributionem attinet credamus quia hoc ab Aegyptiis asseveratur, fieri tamen potest ut idem conficiatur etiam si aliter et diversis modis terminorum numerus persingula signa exquiratur. Quod autem aliqui sapere et probare volunt hanc rationem, contra veritatem manifesto nituntur; nam plane falsum est quod aiunt, illum numerum singularum stellarum temporalem effici secundum ascensionum rationes. Primum enim sequuntur vulgares traditiones de planis ascensionum eminentiis, quae ne minima quidem ex parte ad veritatem accedunt, nam secundum illas in parallelo inferioris Aegypti, volunt exoriri signum Virginis et Librae temporibus 38 et triente; Leonis, vero Scorpii temporibus 35, cum demonstretur per lineas quod haec plus temporis in exortu consumant, illa vero hoc est Virgo et Libra minus. Praeterea qui haec conquisierunt ne secutos quidem apparet numerum finium ab aliis traditum quamvisque multa necessario commenti atque alicubi ipsarum portionum portionibus usi fuerint, quo constaret ipsis quod proposuissent tamen, ne sic quidem ad veritatis metam pervenisse cognoscuntur. Quae autem fere traditur ab illis ratio finium propterea, quod ut diximus, plurimum huic fides tribui soleat ad subiectum sese modum habet.

⟨I.20⟩ Fines Aegyptiorum

⟨I.21⟩ Iuxta Chaldaeos

Ratio Chaldaica simplicior quidem est magisque persuasibilis, sed non perinde absoluta, cum ipsa in serie, quam ad triangulorum dominationes refert, tum numero quoque finium, haec etiam absque praescriptione perspici facile poterit. Nam in primo triangulo, Ariete, Leone et Sagittario, similiter per signa definiunt terminos, sic ut primum locum teneat dominus trianguli, id est, Iupiter, secundum sequentis trigoni, praesens ea est Venus, ponantur tertii dominatores consequenter, ii erunt Saturnus et Mercurius et ultimo Mars dominator postremi trianguli. In secundo triangulo, ubi similis per signa distributionem servant, primus locus est Veneris, secundus et tertius Saturni et Mercurii, quartus Martis, quintus Iovis, ad hunc modum fere sese habet etiam in reliquis duobus triangulis finium terminatio. Caeterum ubi sunt minus duo dominatores, Saturnum inquam et Mercurium, principatum ordinis sui tenebit interdiu Saturnus, noctu Mercurius, iam numerus finium ne ipse quidem involutus est. Ut enim quaeque stella alteram ordine praecedit, ita una parte voluerunt excellere, sic fit ut prima semper habeat partem 8, secunda 7, tertia 6, quarta 5, quinta 4, quibus numeris triginta confiunt. Ex hac distributione colliguntur Saturni partes diurnae 78, nocturnae 66, Iovis 72, Martis 69, Veneris 75, Mercurii diurnae 66, nocturnae 78, quae omnes partes sunt 360. Ex his duabus rationibus finium dignior est cui accedatur Aegyptiaca, propterea quod pro utili ab Aegyptiis scriptoribus illa est tradita, et quod penitus congruant partes in illa finium cum exemplaribus genituris, quas Aegyptii collectas habent. Verum cum scriptores nusquam ipsorum neque seriem neque singulatim numerum declaraverint, suspitioni fuerit atque etiam reprehensioni ista incertitudo obnoxia. Sed ad nostras manus pervenit liber pervetustus multis iam in locis aetate consumptus, in quo contineretur naturalis et conveniens ratio ordinis et numeri illorum, concordabatque et inexpositis genituris partium descriptio et totius numeri comprehensio cum veterum traditione. Caeterum oratio erat expositionis cum verbosa tum multa supervacua argumenta complexa, ipse vero liber mutilatus, ut aegre a nobis generaliter dictorum sententia perciperetur, etsi non parum adiuvaret ipsorum finium percenseo quae in fine libri integrior remanserat. Sed tota ratio exquisitionis illorum ita se habet, nam in ordine signorum assumuntur altitudines, triangula et domus, quorum si qua stella duorum compos fuerit in eodem signo, illa principem locum tenet, quamvis malefica fuerit, quod si hoc non usu venerit, maleficae semper in loca ultima collocantur. Sed altitudinum domini praeponuntur dominis triangulorum, atque hi domiciliorum dominis consquenter quidem secundum signorum seriem, ita etiam ut duplicis administrationis stella antecedat semper habentem simplicem. Cancer tamen et Leo, domicilia Solis et Lunae attribuuntur maleficis, nam finibus luminaria non includuntur, maleficae autem in illis potentiores inveniuntur et Cancer quidem Marte, Leo autem Saturno habetur, atque his conveniens ordo conservatur. Sed numerus sic exquiritur, si non inveniatur stella dominatrix duplici modo, vel in eodem signo, vel in sequentibus duobus, tum dari solent beneficis, hoc est, Iovi et Veneri, singilatim septenae partes; sed maleficis, id est, Saturnus et Mars quinae, Mercurius autem qui communis est, senae, quibus numerus 30 partim expletur, sed hoc est accipiendum de iis, qui non nisi simplici modo dominentur. Verum cum aliquae duplicem rationem habeant, nam Venus sola est domina trianguli Cancris et Tauris, cum Lunae finibus non claudatur, his igitur singilatim una pars adiicitur, sive hanc rationem in eodem signo, sive in proximis duobus; hoc est, uno quadrante habuerint atque talibus adiectis partibus animadverti in memorata percensione fuisse punctula superposita. Sed adiecticiae duplici huic rationi partes auferuntur a reliqui et solitariis plerunque quidem a Saturno, sed tamen a Iove quoque propter tarditatem motus. Horum autem et ipsorum finium descriptionem in sequentibus expositam subiecimus.

Nec defuere qui partirentur etiam subtilius dominationum iura, nominarentque loca et partes, illa quidem volentes accipi duodecimam uniuscuiusque signi portionem, id est partem 11, et dimidiam; incipiunt autem attribuere ius sequentibus semper signis ab eo in quo stella fuerit inventa, sed non hac una. Verum aliis quoque ratione carentibus modis, partes autem ascribunt iterum a principio signorum omnibus singilatim stellis ordine exposito in Chaldaicorum finium demonstratione. Sed haec ut disputabilia et naturali ratione carentia, magisque ostentationi comparata, praetermittamus. Hoc monentes quod scitu dignum est, signorum vel locorum duodecim initia sumenda ab aequinoctialibus et tropicis, quod et ipsum a scriptoribus ostenditur et quod ut exposuimus, illorum naturae vires, societates, de aequinoctialibus et tropicis Solis initiis existunt. Quod si alia initia constituerimus, aut signa ab usu iudiciorum necessario excludemus, aut assumentes multum frustrabimur, quippe cum praeterita et mutata fuerint spacia signiferi, a quibus illis vires inseruntur.

⟨I.22⟩ De sua cuiusque stellae persona, et carpentis ac soliis

Atque hoc fere modo sese habent familiaritates stellarum locorumque duodecim. Dicuntur autem stellae et suas quasi personas gerere, quod videre facie ad faciem vulgus vocat, cum singulae eo modo cum Sole autetiam Luna configurentur, quo domicilia ipsorum cum domiciliis luminum, ut verbi causa Venus in sexangula configuratione cum luminibus, sed cum Sole vespertina, cum Luna matutina esse debet, pro eo atque etiam domicilia collocata sunt. Suis autem quasi in regiis curribus et carpentis invehi et soliis insidere et in huiusmodi excellentiis tum esse dicuntur, cum duobus aut pluribus nominibus declaratum in superioribus familiaritatis ius exercuerint in iis locis stellae quibus institerint, nam quia tunc ipsorum maxime efficaces vires fiunt propter convenientiam et similtudinem et quasi collocatam operam duodecim locorum, ideo soliis suis insidere et illustres dicuntur. Gaudere etiam volunt, cum loca in quibus stella fuerit non ipsi sed alteri suae conditionis obnoxia sunt, quae quidem satis e longo congruitatis ratio ducitur, sed similitudo illam tamen efficere putatur. Contra autem si in locis alienis et contrariis conditioni suae inveniatur, valde diluitur peculiaris ipsarum vis, diversarum naturarum confusione, propter dissimiles signorum constitutiones.

⟨I.23⟩ De applicationibus et defluxibus

In universum ante intelligimus applicare praecedentes sequentibus, defluere autem a praecedentibus sequentes, sed non oportet longum esse intervallum. Idque intelligitur et in corporeis congressibus et in configurationibus illarum. Nisi quod in corporeis congressibus applicationis et defluxus etiam latitudines convenit notari, nam non nisi eos qui in linea per media signa ducta existunt admittere consuevimus. Quod in configurationibus observare supervacuum fuerit, cum radii universi eodem, id est, in terrae punctum intimum tendant atque ita undecunque emissi semper concurrant. Ex quibus omnibus evidens fit habitudines stellarum singularum exquirendas cum ex propria natura earum tum de natura signi in quo fuerint, nec non secundum configurationem ad Solem et cardines, quae cuncta a nobis indicata sunt. Sed vires assumunt primum si oresintales sint et cursum suum intendant, tum enim plurimum possunt, sicut minimum si occiduae sint et remittentes cursum suum. Deinde propositu suo et respectu erga finitorem, nam in medio coelo aut succedenti illi loco potentes maxime, sed potentes etiam sunt in ipso finitore et succedenti loco plurimum autem possunt infinitore orientali, contra vero minus in imo coelo aut alio conformi finitori orientali loco. Sed extra haec omnia reperti imbecilles et prorsus infirmi habentur.

Finis libri primi.

⟨II⟩ Claudii Ptolemaei mathematici De iudiciis liber II

⟨II.1⟩

Hactenus quidem percurrimus ea, quorum maxime cognitionem praedictiones rerum singularium requisiturae viderentur, exponentes per certa quaedam capita quasi in tabella. Nunc igitur deinceps explicabimus rationem uniuscuiusque rei cuius quidem praecognitio esse possit, sequentes ubique naturalem quendam modum expositionis. Cum autem praedictiones astronomicae in duas potissimum et proprie partes dividantur, quarum una et prior totas gentes, regiones, urbes, generaliter quam nominant universalem; altera particularis, singulorum hominum fata complectatur, quae dicitur a genituris genethlialogica, conveniens videtur de universalibus priore loco disputare quando haec quidem maiore vi quadam et efficatioribus a causis moventur quam particularia. Iam cum necesse sit summitti imbecilliores naturas valentioribus atque adeo particularia universalibus, si quis singularium rerum praedictionibus operam dare velit, non possit sine compraehensione generaliorum esse ad illas instructus. Caeterum haec ipsa universalis consideratio aut est totarum regionum aut harum et urbium, praeterea interdum graviores et certarum quasi recursionum casus exquiri solent, quales sunt bellorum, pestilentiae, diluvii et huiusmodi; interdum leviores et minores, ut annuae tempestatis, intentio vel remissio, itemque hyems aspera vel levis, deque ventis et aestu similiter, nec non fertilitate et infoecunditate, quaeque sunt alia generis huius. Horum potius priusque habendum ob eam quam reddimus causam, illud quod totarum est regionum et maiorum casuum. Horum cognitio cum duo requirat, primum quarum inclinationum terrestrium quaeque loca signiferi et quae stellae commendationem habeant et quales in suis locis certis temporibus significationes futurorum dentur, in coitu quidem luminum defectus, errantium vero in stellarum motibus ortus et statio, ante omnia huius quasi consensionis naturales causas exquiramus, obiter etiam percurrentes gentium ipsarum proprietates corporis ac morum qui quidem cognoscantur nequaquam discrepare a naturali constitutione cum stellarum dominantium, tum locorum zodiaci quibus subsint.

⟨II.2⟩ De proprietate universali gentium

Solent igitur gentiles proprietates distingui aut per totos parallelos et totos angulos aut per situm erga eclipticam et Solem ipsarum. Nam nostrae terrae quae iacet in uno aquilonari quadrante, incolae qui subiecti sunt australioribus para[re]llelis, id est iis qui describuntur ab aequinoctiali usque ad tropicum aestivum, cum supra verticem illorum feratur Sol, quasi ustilatis nigrisque corporibus videntur et capillo esse crispo et denso, facie etiam contracta et statura contorta, natura fere calidi moribusque feris propter magnitudinem aestus in locis suis, quos Aethiopas vocare consuevimus. Qui et ipsi ad expositum modum se habent et aeris ibi talis constitutio est omnesque animantes ac quae nascuntur e terra cum his congruere reperiuntur. At qui subsunt aquilonarioribus parallelis, hoc est sub septentrionibus posita loca incolunt, cum eorum punctus verticalis a signifero et Solis calore absit, ideo etiam frigore et humiditate abundant, in qua cum alimenti copia insit, non exhauritur ipsa a vicino calore. Ibi sunt igitur colore albo homines, capillo promisso, statura proceri et bene habiti, natura subgelidi, sed et ipsi moribus feris propter frigoris illis in locis vim. Et conveniens cum his accidit hyemis magnitudo, et e terra nascentium granditas et animantum sevitia, hos vocamus generaliter Scythas. Qui autem loca tenent interiecta inter tropicum aestivum et septentriones, quia neque supra verticem illorum Sol fertur neque inde longissime ad austrum recedit in aere degunt valde, illo quidem temperato et singulariter, sed frigoris aestusque differentiae admodum parvae notantur. Quapropter et medio quodam colore et mediocri statura et natura temperata sunt habitationibus coniuncti et moribus mansuetis. Horum etiam propiores austro ingeniosiores et calidiores et rerum divinarum periti magis esse consuevere quod punctus ipsorum verticalis propinquior sit cum signifero. Tum errantibus sub illo stellis, pro quarum quasi familiaritate et ipsi animos habent promptos et faciles in comprehensione ac vestigatione rerum ac artium, maximeque earum quae proprie mathemata vocantur. Praeterea orientales horum viriliores sunt et animis firmis nihilque celantes. Orientem enim iure solaris naturae esse dixerimus, proinde et pars illa diurna et virilis et dextra putanda, cernimus autem in animantibus quoque dextra esse magis valida et robusta. Contra occidentales effoeminatiores sunt et molliores et occultatores, nam haec pars Lunae debetur, quae ab occidente semper post interlunia conspiciendam se praebet atque ob hanc causam et nocturna et sinistra, ut opposita orienti traditur.

⟨II.3⟩ De familiaritate locorum et triangulorum et stellarum

Iam vero sequuntur haec etiam de duodecim signiferi locis certi modi proprietates morum et naturalium institutorum. Ut enim in praedictis constitutionibus aeris et iis quos generaliter calidos, frigidos, temperatos esse perhibuimus, certorum quaedam sunt proprietates locorum ac regionum, ubi illa generalia intenduntur remittunturve, vel ob positus sui naturam, vel altitudinem, vel humilitatem, vel propter etiam vicinitatem. Itemque cum alii equestres sint propter campestria suae patriae loca, alii navigatores ob vicinitatem maris necnon mitiores aliqui ob Soli bonitatem, ita et certi modi naturas animadvertere in his est de naturali familiaritate stellarum iuxta duodecim loca signiferi particulariter et ipsa sumpta non singilatim sed generaliter. Necesse igitur fuerit haec quatenus particularibus considerationibus famulantur, nunc deinceps exequi. Cum ergo in signifero quatuor triquetrae configurationes animadverti soleant, ostensum est in superibus a nobis unum triangulum nempe Arietem et Leonem et Sagittarium esse borrolybicum, quod nomen significat aquilonis et africi confusionem, hoc gubernatur primum quidem a Iove propter aquilonem, deinde a socio etiam propter africum. Triangulum autem Tauri et Capricorni et Virginis austrisolanum est, habetque principem dominatricem Venerem propter australitatem, socium vero Saturnum propter matu⟨ti⟩nitatem. At Gemini et Libra et Aquarius triangulum commistionis aquilonis et subsolani est, cuius dominatio praecipua est Saturni propter matutinitatem, sociumque admittit Iovem ab aquilone. Triangulum Cancri et Scorpii et Piscium notolybicum, id est, austri est et africi, primumque regitur a Marte propter africum, deinde et a socia Venere propter australitatem. Quae cum ita se habeant et cum nostra terra distribuatur in quadrantes aequales numero triangulis quatuor, per latitudinem quidem a mari nostro ex Herculano freto usque ad sinum Issicum et ulterius versus orientem Montanum usque dorsum, quibus separatur pars aquilonaris ab australi, per longitudinem autem ex Arabico sinu per Aegeum pelagus et pontum ac paludes Maeotidas, quibus dividitur pars orientalis et occidentalis, conficiuntur ita quadrantes numero posituque congruentes cum triangulis. Quorum unus totius terrae collocatus est secundum aquilonis et africi commistionem dictus borrolybicus, ad Celticam habetque commune nomen Europae. Illique oppositus, item unus secundum commistionem austri et subsolani, quem dicunt notapelioten ventum ad Aethiopiam orientalem, quae pars australis magnae Asiae recte dici poterit. Tertius est quadrans situs secundum aquilonis et subsolani commistionem, qui ventus vocatur Borrapeliotes, ubi est totius terrae pars quam nominamus Scythiam, fitque plane aquilonaris, magnae Asiae pars, huicque oppositus secundum africi et austri, qui ventus vocatur Libonotus, commistionem ad occidentalem Aethiopiam, vocaturque communiter Lybiae. Praeterea sciendum singulos quadrantes qua vergunt in medium totius terrae nostrae, sortiri diversam naturam naturae suae quam in totius terrae divisione obtinuerint. Nam quadrans Europae quem diximus in divisione totius terrae in borrolybico loco, id est, ad caurum positum. In medio et qua angulus exit in oppositi quadrantis angullum ad notapelioten, id est, Vulturnum tendit et impositum huius quadrantis devolvitur. Quod ipsum et de aliis similiter accipi debet, unde apparet singulos quadrantes binis triangulis contrariis conciliari, cum alia quidem loca prorsus in se incumbens triangulum sustineant, media autem illa etiam in contrarium incumbant. In hac conciliatione assumendi sunt et gubernatores singulorum triangulorum atque rursum hi quidem Soli aliis in locis, in mediis autem illis et cum his Mercurii stella, quod media haec quidem et communis sit utriusque conditionis. Quibus ad hunc modum distributis primi quadrantis Europei superiora loca quaesita sunt in totius terrae divisione inter septentrionem et occasum, conciliantur borrolybico, hoc est caureo triangulo, quod est Arietis et Leonis et Sagittarii dominos habet convenientes, Iovem et Martem, vespertinos. In hoc totae gentes hae nominantur: Britannia, Gallia Bracata, Germania, Bastarnae, Italia, Gallia togata, Apulia, Sicilia, Tyrrheni, Celtica, Hispania. Atque in his gentibus consequenter hi mores animadvertuntur, ut sint ob principatum trianguli sui et dominatores illius impatientes regni, et amantes libertatis, armorum bellique studiosissimi, patiens laborum, praesantiae mundiciae, fortitudinis sectatores. Propter vespertinum autem habitum Iovis et Martis propterque suum triangulum accidit his ut prioribus partibus viriles sint, posterioribus effoeminati, et mulierum amore non tangantur, cupidi masculae Veneris et hac in parte aemulatores neque hoc apud illos vitio datur ulli neque molle ducitur, quod hoc ipso animi illorum non perturbentur et quasi laborent, sed retineant nihilo secius usum virtutis, amicitiae, fidei, curae rei familiaris, beneficentiae. Harum ipsarum regionum Britannia, Gallia bracata, Germania, Bastarnae, proprie subsunt Arieti et stellae Martis; itaque harum incolae sunt communiter feroces, pervicaces, truces. At Italia, Apulia, Gallia togata, Sicilia, Leoni subiectae sunt et Soli; praestantiae, benignitati, amicitiae student. Tyrrheni vero et Celtae Hispanique commendati cum Sagittario Iovi libertatis, simplicitatis, mundiciae sunt amatores. Reliqua loca huius quidem quadrantis, sed vergentia in medium totius terrae, Thracia, Macedonia, Illyricum, Graecia, Achaia, itemque Cretae et insulae Cyclades et maritima loca Asiae minoris ac Cyprus, declivia de quadrante suo ad Vulturnum, adiunguntur etiam triangulo hoc Vulturni quo comprehenditur Tauro, Virgine, Capricorno et gubernatricibus stellis Veneris ac Saturni atque insuper etiam Mercurii. Quapropter horum locorum incolae magis sunt et corporibus et animis compositi et temperati et ipsi sane praestantiae cupidi, fortes, regni osores propter Martem; musicae autem et studiorum, libertatis cupidi, legum institorumque suorum tenaces, populari imperio gaudentes, latores legum, quae a Iove habent; certaminum et mundiciae studiosi a Venere; amicitiae, hospitalitatis, iuris, literarum, eloquentiae cultores, a Mercurio; iidem arcanorum sacroroum et initiorum institutores de Venere verspertino habitu. Rursus ex his peculiariter pertinent ad Taurum et Venerem maritima minoris Asiae loca, Cyclades insulae ac Cyprus; ideoque ferme voluptatibus, mundiciae corporique serviunt. At Graeci, Achivi, Cretenses subditi Virgini et Mercurio; ingeniosiores et doctiores et animorum cultores evaserunt. Macedones autem, Thraces, Illyrii cum subiiciantur Capricorno et Saturno; in re quidem paranda non inertes, sed a mansuetudine morum et coniunctionibus alieni. Secundi quadrantis quae pars est australis magnae Asiae, loca in quibus India, Ariana, Gedrosia, Parthia, Media, Persia, Babylon, Mesopotamia, Assyria, spectantia Vulturnum in totius terrae divisione, conciliantur et ipsa merito triangulo notapeliotico, id est sito inter ortum et meridiem, Aries, Virgo, Capricornus. Gubernaturque a Venere et Saturno de orientali habitu; quare et naturas illorum hominum cognoscere est huiusmodi dominationi convenire. Nam et Veneris numen adorant, vocantque Isin, et Saturnum itemque Solis quem Mitram nominant, multi etiam horum futura praecinunt. Necnon et pudendae ab his partes consecrantur, quae efficiuntur ab habitu praepositarum stellarum seminalium. Ipsi natura sunt flagrantes concubitus, reique venereae appetentes, saltationes his et tripudia comptusque cordi a Venere, delicatusque victus a Saturno. Cum mulieribus propalam non in occulto consuescunt propter habitum orientalem, sed masculam Venerem odere. Neque pauci ex matribus liberos suscipiunt et pectore supplices gestus edunt, propter matutinum ortum et congruentiam cordis praestantiae cum vi solari. Vestitus fere ornatusque et corporis deliciis effoeminati a Venere. Animis autem consiliisque excelsis, fortes, bellicosi, eo quod Saturnus cum habitu orientali congruat. Sed peculiariter sunt Iovis Venerisque magis Parthia, Media, Persia; qua de re et harum regionum incolae florido vestitu utuntur seque totos illo praeter pectora opperiunt delicatoque victui ac mundiciae dant operam. Virginis et Mercurii est Babylon, Mesopotamia, Assyria; quibus ideo et eximia mathematicarum disciplinarum cognitio et observatio siderum contigit. Saturno vero cedit proprie India, Arriana, Gedrosia; habentque eam ob rem cultores deformes, foedos, immanes. Media huius quadrantis loca in divisione totius terrae, Idumaea, Coelosyria, Iudaea, Phoenice, Chaldaea, Orchinia, Arabia foelix, recedunt a suo quadrante ad Cancrum, qui ponitur inter septentrionem et occasum, itaque borrolybico triangulo conciliantur, quod est Arietis, Leonis, Sagittarii, cum dominis Iove et Marte, quibus communis Mercurio adiungitur. Unde sunt ad mercaturas faciendas aliis aptiores et callidiores, in formidine contemptores, insidiosi, animis servilibus omininoque instabiles pro stellarum praepositarum figuratione. Est Coelosyria, Iudaea, Idumaea, magis Scorpio et Arietis Martisque propria; ob eamque rem incolas habent fere audaces, impios, insidiosos. Phoenices, Chaldaei, Orchinii sub Leone et Sole sunt; quod simplices, humanos, siderum observatores, inque primis Solis veneratores reddit. Arabia foelix subest, Sagittario et Iovi; unde extitit illa consentanea appellationi feracitas et copia aromatum et hominum dexteritas et liberalitas vitae contractuum, negociorum. Sequitur quadrantis tertii septentrionalis pars magnae Asiae, cuius superiora loca continent Armeniam, Hircaniam, Mattianem, Bactra, Casperiam, Seticam, Sauromatas, Oxianem, Sogdianen, quaeque alia in divisione totius terrae spectant aquilonem, qui est inter septentrionem et orientem locus, hae regiones igitur conciliantur aquilonari triangulo Geminis, Librae, Aquario, gubernatores autem Saturnus atque Iupiter habitu orientali. Harum itaque incolae Iovis et Saturni numina venerantur. Suntque ditissimi et auro abundantes, victu mundo et consuetudine honesta, sapientes, magi, periti rerum divinarum, moribus ad liberalitatem et iustitiam compositis, animo magno, fortes, osores imporbitatis, ita naturae quodam instinctu animantes suorum ut pro ipsis ne mortem quidem oppetere dubitent, respectu decoris ac pietatis. In usu rei Veneriae moderati et puri, vestitu sumptuosi, benigni, animo sublimi; quod fere Saturni Iovisque stella orientali in habitu conficit. Caeterum ex his Hyrcani, Armeni, Matiani proprie referuntur ad Geminos et Mercurium; itaque et sunt mobiliores ac subimprobi. Bactrianae gentes et Caspiae, una cum Sericis Librae parent et Veneri; indeque divitias congerunt, musicae deliciisque indulgent. At Sauromatica, Oxianae, Gogdianae, subiiciuntur Aquario et Saturno; habentque homines immanes, tetricos, feros. Reliqua huius quadrantis et in medium totius terrae decidua loca, Bithynia, Phrygia, Colchis, Syria, Commagene, Cappadocia, Lydia, Cilicia, Pamphylia, descendunt a suo quadrante ad africum, qui est inter occasum et meridiem, inciduntque in notolybicum triangulum Cancrum, Scorpium, Pisces, dominante Marte et Venere cumque his Mercurio. Hinc illae gentes fere numen Veneris adorant, multis variisque suae linguae vocabulis ut matrem deum celebrantes, ipsum Martem Adonin, rursumque aliter appellant, hisque divis cum questibus initia habent constituta. Sunt aut perimprobi et animis servilibus, laboriosi, mali, impliciti expeditionibus mercenariis, belligerationibus, rapinis praedationibus, ipsi mutuo sese subigantes et vastationes sibiipsis bellumque inferentes. Quae omnia a Marte et Venere orientali concursu proficiscuntur, quoniam autem in Veneris triangulari signo Capricornus altitudinem habet, Marte et in huius item triangulari signo Pisces, ipsa Venus extollitur, fit ut illis in locis summa benevolentia et charitate maritos suos foeminae complectantur, domique custodes sint et operum studiosae, famulatione, sedulitate, obedientiam commendabiles. Ex his Phrygies, Bithyni, Colchi pertinent magis ad Cancrum et Lunam. Quo fit viri ut fere leves sint, morigerique mulieribus, contra harum pleraeque de Luna orientali masculinitate, viriles, imperiosae, bellatrices, ut Amazones perhibentur, fugientes virorum, gaudentes armis, ad virilitatemque foemininum sexum instruentes ab infantia, dextrae mammae amputatione quo habiliores ad subeunda belli munia fiant; has etiam partes corporis nudare solent, ut in rebus gerendis muliebritatis omnis opinio amoveatur. Qui vero Syriam tenent et Commagenem et Cappadociam, subduntur Scorpii et Marti; itaque multum audent, improbi sunt, insidiosi, laboriosi. At Lydi, Cilices, Pamphylii, cedunt Piscibus et Iovi; suntque in re paranda attentiores, commercia et mercaturas faciunt, liberales, faciles in contractibus. Restat quadrans Libyes, ut appellant, in quo sunt Numidia, Carthago, Africa, Phyzania, Nasomonitis, Garamantes, Mauri, Getulia, Metagonitis; huius situs in divisione totius terrae est ad Libonotum, id est africum inter occasum et meridiem, conciliaturque notolibyco triangulo, Cancro, Scorpio, Piscibus, regiturque convenienter a Marte et Venere habitu vespertino. Ex quo apud illas gentes usu multum venit ut vir ac mulier aut frater ac soror, una matre geniti regnum teneant, sic quidem ut vir viris, mulier mulieribus praesit, et hoc in successionibus servetur. Calidi ibi sunt homines, proclives in muliebrem Venerem, raptores coniugum, ibi multis in locis cum novis nuptis primi sunt regum concubitus, alicubi etiam est mulierum inter omnes communitas. Mangonissantur autem admodum et muliebres mundos gestitant quod a Venere habent, non deest tamen animorum illis promptitudo, sunt nonnihil improbi, praestigiatores, perversi, temerarii, obvii discriminibus, idque a Marte. Rursum ex his Numidae, Carthaginenses, Afri debentur Cancro et Lunae; et hac de causa a coniunctionibus commerciisque non alieni sunt, inque omnium rerum affluentia degunt. Sed qui incolunt Metagonitida, Mauritaniam, Getuliam, Scorpio obediunt et Marti; immanes, bellicosi, carnivori, discriminibus obvii, neglectores vitae, inque sese mutuo invadentes. Phizani, Nasamones, Garamantes, subiecti Piscibus et Iovi; liberalibus sunt et simplicibus moribus, opus faciunt, consiliis valent, sordium regnique fugientes, propter Iovem, Ammonis veneratores. Huius quadrantis media loca in totius terrae divisione Cyrenaica, Aegyptus, Thebais, Marmarica, Oasis, Troglotydae, Arabes, Asania, Aethiopia media, a suo quadrante versa ad aquilonem subeunt et sub borrapelioticum etiam triangulum The triplicity Gemini-Libra-Aquarium is missing. et dominos Saturnum ac Iovem insuperque Mercurium. Unde gentes hae pro communi stellarum istarum vespertino imperio deorum sunt reverentes, superstitiosi, servientes diis, eiulatores, mortuos suos occultantes terra et amoventes e conspectu, propter verspertinum habitum, institutis et ritibus variis, neque uno cultus numinum genere utuntur; parent humiliter, cumque metu et abiectione ac patientia, imperant animose et magnifice. Viri plures uxores, foeminae maritos habent, connubia appetunt cumque sororibus commiscentur, virorum in gignendo magna efficacia in concipiendo mulierum foecunditas, ut in regione accommodata generationi. Multi ibi viri putidi et animis muliebribus reperiuntur aliqui et in partes genitales grassantur, propter maleficarum ac Veneris vespertinam figurationem. Ex his Cyrenarum, Marmaricae inque primis inferioris Aegypti incolae ascribuntur proprie Geminibus et Mercurio; ideoque sunt cogitantes, prudentes, intelligentes rerum omnium, sed maxime sapientiae et divinitatis, magi, arcanorum initiorum institutores, in mathematicis plane excellentes. Qui Thebaida tenent Oasin, Troglodyticen Librae sunt ac Veneris; unde calida natura est illorum et mobilis, et in abundantia degunt. Arabes, Azani, Medii, Aethiopes, dantur Aquario et Saturno; suntque carnivori ac piscivori et pastores, agrestem et feris similem agunt vitam. Ac conciliationes quidem stellarum signorumque cum certis gentibus communesque harum proprietates designatae a nobis breviter ad hunc modum sese habent. Ad usus autem facilitatem exponemus deinceps nudam traditionem conciliationis singularum gentium cum unoquoque signo ex superioribus convenienter ductam, hoc modo.

Nuda expositio quae gentes quibus sub signis ponantur:

Aries habet Britanniam, Galliam Bracatam, Germaniam, Bastarnas, Coelosyriam, Palestinam, Idumaeam, Iudaeam.

Taurus Parthiam, Mediam, Persida, Cyclades insulas, insulam Ciprum, maritima loca Asiae minoris.

Gemini Hircaniam, Armeniam, Mattianen, Cyrenas, Marmaricam, inferiorem Aegyptum.

Cancer Numidas, Carthagienses, Afros, Bithyniam, Phrygiam Colchida.

Leo Italiam, Galliam togatam, Siciliam, Apuliam, Phoenicen, Chaldaeos, Ochiniam.

Virgo, Mesopotamiam, Babylona, Assyriam, Graeciam, Achaiam, Cretam.

Libra, Bactra, Casperiam, Seras, Thebaida, Oasin, Troglodytas.

Scorpio Metagonitida, Mauros, Getulos, Syriam, Commagenem, Cappadocas.

Sagittarius Tyrrhenos, Celtas, Hispaniam, Arabiam felicem.

Capricornus Indiam, Arrianen, Gedrosiam, Thraciam, Macedonas, Illyricum.

Aquarius Sauromatas, Oxianen, Sogdianen, Arabiam, Azaniam, media Aethiopiae.

Pisces Phazaia, Nazamonitis, Garamantice, Lydia, Cilicia, Pamphylia.

⟨II.4⟩ Particularium praedictionum ratio

His expositis convenit et haec adiungi huic parti: fixarum etiam stellarum singulis aliquo in signo repertis, conciliari easdem regiones quas illud signum fortitum fuerit, quo cum ipse inducto per polum suum circulo, regiones eas aspiciant. Praeterea ea loca signiferi potissimum consideranda de magnis urbibus quae metropolis dicuntur, per quae in harum extructionum principiis, ut in genitura hominis ferri Solem ac Lunam animadversum ubique ex cardinibus praecipue horoscopus fuit. Quarum autem tempora extructionum non competiuntur, videndum quo cadat MC in genitura principum ac regum, quae quoque tempore rerum potientur. His praecognitis, consequens fuerit percurrere rationem praedictionum, primumque illas quae totas regiones urbesve complectuntur, cuius contemplationis modus erit talis. Non est prior neque potentior causa huiusmodi casuum quam quae ducitur a defectivis Solis et Lunae copulationibus et transitibus stellarum illarum tempore. Sed praedictionum huius partis una est localis, quae continet praescientiam regionum ac urbium, quibus intenditur significatio particulariter defectuum luminarium aut concurrentes stellarum menstruationes, quae sunt Saturnus, Iupiter, Mars cum stationarii fiunt. Altera est temporalis, qua comprehenditur et significationum tempus et durationis magnitudo. Tertia generalis, in qua inest cognitio quibus quicque rerum generibus adventurum sit. Quarta et ultima specialis, qua definitur singulatim modus venturorum.

⟨II.5⟩ De regionibus quarum sint significationes

Primam igitur quam diximus localem ita explicabimus. In copulationibus enim defectivis Solis et Lunae, praesertim evidentibus, considerabimus defectivum signiferi locum itemque conciliationes cum signis regionum per triangula, item quid habeat consensum cum loco defectivo signiferi, sive in urbium primis extructionibus, sive ab horoscopo sive ab illis locis quae tum lumnia occuparunt, seu MC eorum qui iam rerum summae praesint. Quibus conciliationibus repertis decernemus eventus omnino ad illas quarum fuerint regiones pertinere, inque primis si cum signo defectivo coniungantur et si ipsis deliquium supra terram existens apparuerit.

⟨II.6⟩ De tempore eventuum

Sed temporalis tractatus qui complectitur significationum tempus et durationem talis est. Cum enim quae deliquia eodem tempore accidunt non soleant apud omnes ubique habitantes eisdem horis inaequalibus consummari, nolo autem et Solis et Lunae deliquia intelligi, neque etiam obscurationem nec durationem pariter intendi, primum in unaquaque regione cuius situs ratione comprehensus est, ad horam deliquii poli altitudinem et cardines tanquam in hominis genitura exprimentur. Deinde exquiretur quot horarum aequinoctialium in unaquaque comprehensa ratione regione duratio sit obscurationis. His enim constitutis quotquot horas aequinoctiales invenerimus, tot in solari quidem deliquio annos, lunari vero menses duraturos effectus pronuntiabimus. Caeterum exordia ipsa et vehementiores progressiones cognoscentur ex loci defectivi habitu erga cardines. Nam cum locus ille inciderit in orientalem finitorem significat eventuum exordia circa primos quatuor sequentes, statim deliquii tempus menses futura esse, vehementiores autem progressus in primo triente totius durationis effectionalis, sed si inciderit idem locus in MC exordia erunt proxime sequentium mensium et trientis medii totius durationis; in occidentali autem cardine significantur, exordia ultimorum quatuor mensium et ultimi trientis totius durationis futura esse. Verum particularium remissionum intensionumque iudicia fient de intercedentibus toto tempore luminaribus copulationibus, cum in locos autores effectionis aut illis configuratos inciderint deque aliis una exorientibus stellis effectionis designatricibus, cum aut in emersionibus aut occultationibus aut stationariae aut noctu emicantes configuratae cum autoribus effectionum locis fuerint. Emergentes autem vel stationariae intendunt eventus, dum vero occultatum se eunt aut splendore Solis obruuntur noctuve emicantes et de eventibus remitti aliquid solet.

⟨II.7⟩ De genere eventuum

Tertio loco propositum fuit cognoscere in quae genera rerum eventus essent exituri. Hoc ipsum deprehendetur et de natura signorum et de forma, in quas loci deliquiorum inciderint horumque locorum dominatrices stellae, cum vagantium tum fixarum haec et de ipsius deliquii et de cardinali signo deliquii sunt intelligenda. Dominatio autem stellarum errantium ita colligitur. Quaecumque enim pluribus modis utrique loco, id est deliquii ipsius et hoc sequentis cardinis adiungi cernetur ea sola dominationem occupabit, in hoc autem considerantur proximae et apparentes accessus et defluxiones et ratione comprehensae figurationes itemque domiciliorum triangulorumque potestas, una cum altitudine et terminis. Sin una eademque stella dominium utriusque loci, id est defectivi et cardinalis sortita non fuerit, praeferetur quidem defectivi loci dominus, sed assumetur etiam ille qui prae caeteris utrique loco pluribus modis de praescriptis adiungi videbitur. Sed multis dominationem sibi vendicantibus propter aequalitatem resptectus ad utrunque locum, praeponetur reliquis vel cardinalior, vel potentior, vel qui magis conditionis sectaeque fuerit. Stellarum autem inerrantium assumetur ea quae loco defectivo quasi assederit in praetereunte cardine, primum splendore secundum novem modos demonstratos in primae compositionis nostrae libris, deinde vel cum cardine orientis vel MC sequente locum defectivuum reperta. Atque ita animadeversa in stellis autoritate effectuum contemplabimur et formas signorum, in quibus et deliquium ipsum et huius dominatrices stellae repertae fuerint, a quorum proprietatibus modi generalium eventuum communiter ducuntur. Nam quibus signis forma humana tribuitur, sive in signifero, id est ecliptica intelligantur, sive per reliquos inerrantes appareant, significant evasuros eventus in genus humanum. Aliorum terrestrium formae quadrupedes, assimilibus brutis, serpentes, anguibus et huiusmodi, rursum ferae, immansuetis et noxiis humano generi, mites, utilibus, domitis, operamque et adiumentum commoditatibus vitae nostrae afferentibus pro cuiusque formae descriptione, ut equi, bovis, pecudis, ventura portendunt. Praeterea septentrionales formae terrenae, terrae subitos motus, meridionales nimborum fluxus afferunt. Iam cum loci illi autoritatis fuerint in figuris pennigeris, ut Virginis, Sagittarii, Gallinae, in aves et volatica, inque primis ea, quae victui apta sunt similiter cum natantibus, in aquatica et pisces eventus cadunt. Quae figurae si fuerint marinae, ut Canis, Capricornus, Delphis, marinis piscibus classibusque insuper et navigationibus, sin fluviatiles, ut Aquarius Pisces fluviaticis et fontanis ventura decernunt, Argo autem utrunque genus complectitur. Ad haec repertae autoritatis stellae in signis tropicis ac aequinoctialibus communiter aeris et temporis sui statum significant, proprie autem vernum tempus et ea quae e terra nascuntur. Si enim reperiantur in aequinoctio verno, iudicio sunt pululationum arborum fructiferarum, ut vitis, ficus, fructuumque maturitatis. In solstitio perceptionum frugum et conditionum, peculiariter autem in Aegypto et Nili exundationis. In aequinoctio verno, sationum et pabulatorum et huiusmodi. In bruma olerum et avium ac piscium illius temporis. Sed aequinoctialia etiam significationem dant sacrorum et divinae culturae; tropica mutationum aeris et in rebus publicis morum ac legum; de solidis iudicium fiet fundationum et substructionum; de bicorporibus hominum ipsorumque regum. Quae vero tempore deliquii orientali magis positu fuerint, fructibus, adolescentiae fundamentis eventura; sed a MC templis, regibus, aetati virili; occidentalia autem legum institutorumque mutationes et senectae casus, et vita functos significant. Caeterum quatenus in deprehensum genus affectiones progessurae sint, ostendet magnitudo obscuritatis deliquiorum et erga defectivum locum stellarum autoritatem sortitarum habitudines. Nam vespertini erga solaria deliquia, matutini vero erga lunaria, minora omnia reddunt; in oppositionibus autem dimidium demunt, sed matutini erga solaria, vespertini erga lunaria deliquia augent.

⟨II.8⟩ De modis futurorum

Quarto loco proposita fuit a nobis exquisitio modorum praecogniti eventus, hoc est in bonum ne an malum illi evasuri et quales per utrunque in sua specie futuri essent. Hoc ipsum declarat naturalis efficientia stellarum dominantium in autoritatum locis, et cum ipsarum secum tum etiam cum iis locis in quibus ipse fuerint commistio. Nam Sol et Luna ut principes omnium imperium et edictionem penes se habent, autores effectionum et dominationis ius stellis committentes ipsarumque stellarum aut vires augent aut imminuunt. At quibus stellis potestas contigit commistionis earum consideratio demonstrat eventuum modos. Incipiemus autem nunc deinceps singulatim errantium stellarum proprietates explicare, ubi hoc prius monuerimus lectores huius brevis institutionis nostrae: quod in generali hac mentione quinque errantium stellarum, commistionis et efficientiae simils natura intelligenda sit, sive illa ipsa huius constitutionis suae locum teneat sive alia inerrantium aut signiferi etiam aliquis locus, perinde ac si naturae haec et proprietatis ipsarum, non stellarum essent appellationes; itemque

quod in mistionibus non solum ipsarum inter se errantium coitus, sed etiam inter has et alias similis naturae, sive inerrantes sive loca signiferi, necnon quid cum his errantibus familiaritatis intercedat inspicere oporteat.

Saturnus ubi solus dominationem fuerit sortitus, corrumpit generaliter frigore. Peculiares autem sunt huius cum in homines ille corruptio cadit, morbi diuturni, tabes, marcores, humores, molestiae et fluxiones, febres quartanae, tum exilia, inopia, angustiae, luctus, terrores, mortes, potissimum aetate provectorum. Bruta fere apta hominum usui comminuit, rebus ipsis morbifera mala infert ut illis vescentes similia in mala devenientes intereant. In aere excitat frigus horrendum, glaciosum, nebulosum, pestilens, tempestates adversas, densas nubes, caligines, item nivis magnam vim non oportune, sed contrarie unde serpentum noxia hominibus multitudo concreta existere consuevit. In fluiis ac mari communiter, hyemes, naufragia, difficiles cursus, piscium penuriam et interitus; peculiariter autem vorticosos in mari fluctus et fluviorum exundationes et aquarum depravationes. Terra vero frugum caritatem, penuriam, vastitatem, potissimum earum quae necessaria sunt ad victum immittit, per erucas, locustas, aquarum inundationes, nimborum impetus, grandinem aut alia huiusmodi, quae usque eo procedunt ut fame similique pernicie homines extinguant.

Iupiter solus nactus dominium, generaliter incrementa rebus confert. Sed peculiariter cum eventus in humanum genus exeunt, largitur gloriam, amicitias, tranquillitatem, pacem, rem familiarem auget, corpus animumque componit, conficit dona et beneficia a regnatoribus hosque ipsos auget ac ornat, facit magnis animis inque summa felicitatis universae est autor. Animantum reliquarum utilium ad vitam degendam copiam et abundantiam, contrarium exitium et interitum procurat. Tempestates reddit salubres ventis et imbribus altrices terrestrium, fortunat classibus cursus, fluviorum aquas moderatas conservat, frugum copiam et his similia efficit.

Mars ubi solus arripuit dominationem, generaliter corrumpit fervore. Sed peculiariter in humanum genus saevit bellis, seditionibus intestinis, carcere, populationibus, tumultibus plebis, iracundiis principum, et ab his inopinatas mortes infert; huius sunt aestuantes febres, tertianae, sanguinis eruptiones, morbi acuti, violentae mortes, in primis aetatis validae; item vis, contumelia, iniuriae, incendia, homicidia, rapinae, latrocinia. In aere commovet calidos ventos, pestilentes, tabificos, fulminum iaculationes et flammas, squalorem. In mari subitas navium subversiones per ventos turbulentos, fulminave aut alia huiusmodi, fluviorum aquas exorbet, desiccat fontes, depravat latices. Quae necessariae sunt ad usum vitae humanae, animantes eque terra nascentia pessundat, vel pernicioso haec aestu nondum percepta vastans, vel condita conflagrationibus.

Venus sola domina ventorum generaliter ea efficit quae Iupiter cum venustate quadam. Peculiariter autem hominibus conciliat famam, honores, gaudia, frugiferos annos, dat fortunata connubia, copiam liberum et gratiam in coniunctionibus, incrementa bonorum, victum mundum, honestatem, reverentiam, venerationem. Insuper et corporis decorem et necessitudines gratas potentiorum ac principum. Aera ventis replet temperatis, humidis foecundissimis, commoda tempestate, serenitate, demittitque imbrium tempestivas pluvias; navibus felices cursus et successus lucrosos tribuit, fluminum alveos complet. Animantum utilitati servientium et frugum in primis copiam abundantiam commoditates confert.

Mercurius adeptus dominationem, generaliter quidem, in illius stellae naturam se insinuat, cum qua fuerit configuratus est autem omnium maxime impetuosus. Et in iis quae humana sunt acer, efficax, accommodabilis offerentibus se rebus; usurpator latrociniorum, furtorum, pyraticae invasionis, contrariorum ventorum suscitator, in configurationibus cum maleficis; autor morborum siccitatis, febrium cotidianarum, tussis, anhelationis, tabis. Habet et sacerdotalem rationem et cultus divinos, et regios reditus. Habet et mutationes suis temporibus legum ac morum quae omnia congruunt cum illius ac reliquarum stellarum singularum commistione. In primis ventos turbulentos, vehementes, instabiles, siccitatem aeris et mobilitates commovet cum de vicinitate Solis, tum celeritate cursus sui, itaque et tonitrua flammantiaque fulmina immittit dissipatque ac concutit terram, fulgura ciet. Unde et interdum perniciosus est aptis usibus vitae, animantibus et frugibus, flumina occidens siccat, explet oriens.

Ubi igitur peculiari in natura reperta stella fuerit effectiones quoque illam ipsam consequuntur similes. Sed cum inter se permiscentur cum configurationibus ipsis, tum permutatione signorum et a Sole apparitionibus, consentanea etiam in effectionibus temperatio et mistae variaeque proprietates decretorum existunt. Quia vero infinitum, hoc est neque fieri potest ut uniuscuiusque temperaturae peculiare decretum doctrina comprehendat omnesque simpliciter aliquis cuiuscunque modi configurationes, tam multiplicis praesertim rationis exequatur, relinquendum merito est haec pars mathematici in singularum rerum iudiciis gnavitati ac industriae. Sed hoc diligenter observabimus quis sit stellarum principum decreti respectus et regionum ipsarum ac urbium in quibus significationes cadent. Cum enim sunt illae beneficae et conciliatae locis obnoxiis neque superantur ab aliis diversae sectae, multo magis absolvunt naturae suae bonitatem; sicut et alienae aut superatae ab adversariis minus prosunt. Quod si noxiae hunc principatum coeperint conciliatae cum obnoxiis locis aut superatae a stellis adversariae sectae, minus nocent; quae cum neque dominatrices regionum erunt neque superabuntur ab aliis quae illarum commendationem accepere, tum vehementiorem suae constitutionis pestem infligent. In genere autem universalibus a malis potissimum corripiuntur ii quorum in genituris praecipua loca, nempe luminum aut cardinum, eadem fuerint cum illis a quibus universalium casuum causae veniunt, id est eclipticis ipsis aut his oppositis. Sed in primis periculosae ac inevitabiles sunt partiles occupationes dimetientesque deliquiorum utriusvis ille luminum respectum habuerint.

⟨II.9⟩ De coloribus coloribus] caloribus L in deliquiis et crinitis ac huiusmodi alliis

Observandae etiam sunt in universalibus considerationibus colores in deliquiis, non modo ipsorum luminum verum aliorum quoque quae iuxta illa solent colligi, ut virgularum ac arearum et quae alia sunt huiusmodi. Nam si nigra sive livida esse videantur, significant ea quae de Saturni natura exposuimus, candidus color iovialis est, rutilus martius, flavus Veneris, varius Mercurii. Quod si coloris proprietas per tota luminum corpora aut etiam loca se diffuderit, plurimis regionis partibus futura decernit; sin quacunque a parte apparuerit illis partibus in quas se proprietas illa inclinabit. Observandae et crinitae seu in deliquiis sive alio quolibet tempore fulserint in considerationibus unversalibus, quales sunt quae dicuntur trabes, tubae, dolia ac huiusmodi, est enim harum naturae effectio martiae ac mercurialis proprietatis, bellorum, aestus, turbulentiae et eorum quae ista sequi consuevere. Caeterum loca in quibus haec eventura sint designantur, cum a signiferi partibus in quibus collectae illae stellae fuerint, tum de criniti figurationis inclinationem. Per ipsam quidem collectionis quasi faciem et formam futurorum species et genus cui effectio expectanda sit deprehendetur, verum de tempore durationis, intensione eventuum; de habitudine autem erga Solem initium patescit, nam cum fuerint matutinae diuque fulserint celeritatis, sin vespertinae, tarditatis, significatio futura est.

⟨II.10⟩ De novilunio anni

Demonstarata iam ratione universalis considerationis regionum ac urbium, sequitur quaedam subtilior exquisitio; eorum inquam quae singulis anni temporibus eventura sint, cuius tractatio quandam desiderat de novilunio ut vocatur anni disputationem. Quod igitur illud principium capi oporteat a reversione Solis in omni ambitu illius ac eum locum unde abierat, ipsa res docet cum effectione ipsa, tum etiam nomine. Quale autem principium, in circulo constitui simpliciter possit omnem etiam cogitationem fugere videtur. In illo tamen circulo qui describitur per media signa probabilia sola principia sumpserimus eorum punctorum quae aequinoctialis et coluri signant, hoc est bina aequinoctialia et bina tropica. Sed rursum et hic dubitatio alicui forte oriatur quo nam ex his quatuor ut principe recte utatur; atque est de simplici quidem et circulari natura horum nullum ut unius principii praecipuum. Scriptores tamen harum rerum uno quopiam usi sunt alio sane alius cui quisque principium pro ratione et sensu naturae suae ascriberet. Et enim singula haec membra eximium quoque quiddam habent cur principium et novum annum sibi iure vendicare videantur. Nam aequinoctii verni proprium ut tum longiores dies, noctibus fiant humiditatisque, hoc est, tempus humiditatis, autem natura potissimum ut ante quoque diximus, in exordiis geniturae regnat. Solstitium longissimum diem aedit et Aegyptiis inundationem Nili ac ortum Caniculae significat. In autumnali aequinoctio cadit tempus condendarum frugum et quasi de novo principio aliarum semina terrae mandantur, bruma diem incipit diminutum producere. Sed convenientius mihi ac naturalius videtur ad annuas inspectiones quatuor principia constituere, observatis et praecedentibus coniunctionibus Solis et Lunae cum interlunii tum plenilunii atque in primis defectivis, atque ita de Arietis principio iudicium facere de statu veris, de aestate a Cancro, de autumno a Libra, de hyeme a Capricorno. Nam ipse quidem Sol universales temporum constitutiones et modos facit, unde et penitus imperiti mathematum futura praenoscunt, sed et proprietates signorum ad significationem ventorum et generalium naturarum assumendae. Temporalium autem mutationum incrementa et diminutiones indicabunt universaliter quidem vicinae praedictis punctis coniunctiones et erga has stellarum errantium configurationes, particulariter vero in unoquoque signo interlunia et plenilunia itemque stellarum transitus, quam menstruam inspectionem nominare liceat.

⟨II.11⟩ De particulari natura signorum in tempestatibus

Ad haec teneri debent particulariter prorietates naturales signorum ad annuas constitutiones necnon singularum stellarum quas nos supra exposuimus, accommodatis errantibus et similis modi inerrantibus ad aeris et ventorum, tum temporum anni familiaritates. Restat nunc particulares quoque signorum naturas exponere.

Arietis igitur signum generaliter est propter significationem aequinoctialem tonitruosum et grandinosum. Particulariter vero haec et intenduntur et remittuntur de proprietate inerrantium stellarum quibus describitur, priores illius partes imbres et ventos cient, mediae temperatae, extremae aestuosae et pestilentes sunt. Septentrionale spacium aestuans et noxium, australe glaciosum et frigidiusculum.

Tauri signum prae se fert generaliter utrunque modum et est subcalidum. Sed particulariter priora ubique vergiliae visuntur, turbulenta, ventosa et nebulosa habet, media humectantia et frigida, sequentia ubique succulae conspiciuntur, ignea fulminum ac fulgurum efficientia. Septentrionalia temperata, australia instabilia ac incerta.

Signum Gemini universaliter est temperationis efficiens. Particulariter vero primoribus in partibus humidum ac noxium, mediis temperatum, posterioribus mistum ac incertum. Septentrionalibus ventos ciet et terras concutit, australibus aridum et aestuosum.

Signum Cancri generaliter serenitatis et aestatis effectionem sortitum est. Sed particulariter in principio sui et iuxta Praesepe suffocat et terras quatit, caliginemque offundit, medium temperatum, in fine ventosum. Tam septentrionali quam australi in spacio igneum, noxium, aestuosum.

Leonis signum, in universum aestuat ac suffocat. Particulariter vero habet principium suffocans ac pestilens, medium temperatum, finem siccum et noxium. A septentrione instabile est et igneum, ab austro humidum.

Virginis signum in universum humidum est ac tonitruosum. Sed particulariter incipiens calidiusculum ac noxium, in medio temperatum, desinens aquosum. Septentrionale ventosum, australe temperatum.

Chelae signum sunt generaliter varium ac mutabile. Verum particulariter primis in partibus ac mediis temperatum, ultimis aquosum. Septentrionem versus ventosum, ad austrum siccum ac pestilens.

Signum Scorpionis Scorpionis] Virginis g unversaliter est tonitruosum ac igneum. Sed particulariter priores partes ningunt, mediae temperatae sunt, posteriores turbulentae. Septentrionales aestuant, australes humectant.

Signum Sagittarii in genere ventosu. Particulariter in principio sui humidum, medio temperatum, calce igneum est. Ad septentrionem vergens, ventosum, ad austrum humidum et variabile.

Signum Capricorni generaliter humidum est. In prioribus partibus aestuans et noxium, mediis temperatum, posterioribus pluviosum. Tam septentrionalibus quam australibus humidum ac noxium.

Aquarii signum in genere est frigidum et aquosum; sed particulariter prima habet humida, media temperata, extrema ventosa. Septentrionalia aestuantia, australia nivosa.

Signum Piscium universaliter frigidum est et ventosum. Partes autem priores quidem temperatas, medias vero humidas, posteriores aestuantes. Septentrionalis situs ventosus, australis aquosus est.

⟨II.12⟩ De particulari tempestatum consideratione

His igitur expositis sequitur percursio particularium significationum quae talis sit. Una est ratio generalis respectu quadrantum signiferi qua, ut diximus, observanda sunt proximae antecedentia aequinoctiales ac tropicas significationes, interlunia ac plenilunia horumque utrorumlibet in unoquoque proposito climate cardines tanquam geniturae tempore constituendi. Tum cognoscendae dominatrices stellae cum interluniorum tum pleniluniorum loci et sequentium hunc cardinum, sicut supra in deliquiorum doctrina exposuimus, atque ita universalia de proprietate quadrantum exquirere, sed intentiones ac remissiones de dominantium stellarum natura, cuiusque modi ac constitutionis effectionem ille habeant perdiscere oportet. Altera ratio est menstrua, qua consideranda sunt in singulis similiter signis interlunia et plenilunia hoc solo observato, si interlunium forte antecesserit proxime punctum tropicum aut aequinoctiale, ut interluniis illo toto quadrante utamur, sin plenilunium ut pleniluniis. Considerandi et cardines et utriusque loci dominatrices stellae, inque primis applicationes defluxionesque errantium stellarum earundemque proprietates nec non et locorum quosque ventos quaeque stella ac quaeque signorum partes in quibus illae fuerint commoveat, praeterea in qua ventum latitudine sua inclinet Lunae in obliquitate eclipticae de quibus omnibus notatis potioribus, mensium generales status ac ventos praecognoscere poterimus. Tertia ratio est subtilioris cuiusdam observationis intensionum ac remissionum. In hanc cadunt configurationes Solis ac Lunae particulares, non solum interlunii et plenilunii, sed etiam horum mediae, id est quadratae, ubi animadvertendum ante tres fere dies omnium tempestatum significationes existere solere aut etiam post tres nonnunquam, exequati itineris lunaris erga solaris; cadunt et singulorum istorum status neque istorum modo sed etiam aliarum figurarum, ut sexangulae ac triquetrae, itemque aspectus stellarum errantium. Nam de harum natura consequenter mutationis proprietas deprehenditur, respondens aspicientium stellarum et signorum erga circundans nos coelum ac ventos familiaritati.

Verum horum ipsorum particularium modorum diurnae in tensiones remissionesve existunt, potissimum ubi inerrantium stellarum eae, quae maxime illustres sunt, matutinis aut vespertinis ortusque aut occasus sui fulgoribus erga Solem conspicuae fuerint. Nam convertunt particularem statum illae plaerunque ad modum naturarum suarum, idem iudicandum usu venire ubi lumina iter per cardines fecerint. Talem enim ad habitum illorum horariae remissiones ac intensiones tempestatum sese convertunt, sicut secundum Lunae aestus maris ac redundationes. Itemque mutationes ventorum praecipue per tales cardinationes fulgorum tales consuevere esse, ad quales ipsa se Luna latitudine sua inclinaverit. Ubique autem hoc tenendum est priorem ac posteriorem, generalem et primariae subiectionis causam sequi vero eam, quae sit particularium accidentium; sed tum efficatiam firmam in primis ac validam esse, cum generalis naturae dominatrices stellae illis quarum fuerit particularis curatio, aspectu ac configuratione sese coniunxerint.

⟨II.13⟩ De observandis meteoris, id est facie coeli

Profuerit et imparticularium significationum praevisionibus notasse iuxta Solem Lunam ac stellas apparentia visa. Ac Solem quidem intuebimur orientem in iudicio tempestatis diurnae nocturnae vero occidentem, sed diuturnioris configurationem cum Lunae illius, nam singulae figurae tempestatem qualis usque ad proximam fututra sit declarare consueverunt. Si igitur pura luce et expers caliginis varietatis, nubium Sol orietur aut occidet, serenam tempestatem pollicetur. In varietate autem orbis cumque hic flammens rubentesve eiaculari radios videbitur sive illi directi seu refracti appareant, itemque cum illas solares nubes quae parilia dicuntur una a parte informarit, nubiumque figuras subrubras, radios in longum tendentes circum sese habuerit, vehementes tum flatus significantur pro iis angulis quos respexerint visa illa. Niger aut luridus in ortu occasuve, si nubibus quoque involvetur aut area una a parte cingetur aut solares illae nubes utrinque aderunt nec non radii subpallidi aut nigri, minatur hyemes atque imbres. Lunam observabimus in itinere suo dierum trium ante vel post interlunia ac plenilunia et medium tempus quo erga Solem quadratur. Nam tenui puraque luce nitens sique nihil illam circundet, serenitatem spondet. Sin tenui rubeat luce sique totus perspicuus sit orbis illius etiam qua parte non illustratur et tremere videatur, ventos maxime declinationis suae ciet. Nigra pallida, spissa hyemes ac imbres minatur. Non negligetur animadversio quoque arearum quae Lunam interdum cingunt. Nam si una fuerit pura paulatimque evanescat serenitatem; sin duae aut tres, hyemes significant; atque has cum ventorum turbulentia subrubrae quasique perruptae cum nive; caliginosae ac spissae, luridae ac nigrae et lacerae, tam cum his quam cum illis; eoque etiam vehementiores significant illas quo ipse maiores fuerint. Errantibus ac inerrantium splendidis circumfusae areae de proprietate coloris sui portendunt ea quae naturae ferunt stellarum. Inerrantium etiam quasi turbulas aspiciemus quo ille colore quaque magnitudine videantur. Nam si splendidiores grandioresque solito appareant quacunque in plaga coeli luxerint, ab illa ventos concitabuntur. Quin etiam nebulosi giri qui dicuntur, ut in Praesepi et alibi proprie, si sereno coelo aut exiles sint visumque fugiant aut perdensae esse videantur nimbos; puri vero ac vibrati, turbulentiam ventorum portendunt. Iam si stellarum earum quae utrinque ad Praesepe cernuntur Asinorum appellatione, una quae septentrionalis sit non appareat flabit aquilo, si vero altera australis non appareat flabit auster. Praeterea quae certis temporibus in coelo se ostendunt et ostenta dicuntur, eorum crinita sidera semper squalorem ventosque praenuntiant, eo quidem vehementiores, quo pluribus in partibus et ipsorum corpora grandiora fuerint. Discursiones et iaculationes stellarum, si ab uno angulo prorumpant, inde quoque ventum emittunt; sin occurrent inter se ventorumque praelia suscitant; sin vero de quatuor plagis ruant hyemes varias ferunt atque etiam fulmina, tonitrua et quae alia huiusmodi sunt. Nubes in quibuscunque finibus conspectae assimiles floccis lanae nonnunquam hyemes afferunt. Sed arcus quocunque tempore extiterit, si serenum sit hyems, sin hyemet serenitas expectanda. Ut autem haec concludantur, sciendum generalia visa aeris certis temporibus eadem portendere quae sunt in superioribus de suis quaeque accidentibus explicata. Atque hactenus placuit de generali inspectione universalium atque particularium signorum breviter disserere. Quod superest, genitales praecognitiones sicut et ordo postulat nunc deinceps exequemur.

Finis libri secundi.

⟨III⟩ Claudii Ptolemaei mathematici de iudiciis liber tertius

⟨III.1⟩

Explicata a nobis in prioribus communium eventuum consideratione, nimirum quae et natura praecedit et plurimum valet in peculiarium, prout uniuscuiusque conditio requirit casuum decretis, quam quidem praescientiae partem genethlialogicam dicimus, existimare convenit utriusque generis unam eandemque vim esse qua operando qua contemplando. Enimvero tam generatim multis quam singulis peculiariter accidentium effectrix est errantium stellarum Solisque ac Lunae motio, mutationis autem subiectarum hisce rerum praecognitio erudita est secundum conformes coelestium corporum per circunfusum nobis coelum traiectiones accepta observatio; nisi quatenus generalis illa coelestium efficientia latius patet ac seipsa contenta est, partilis vero non ita. Nec vero initia utrarumque, unde sumentes coelestium constitutionem quae per eas figurarum commistiones significantur praevidere nitimur eadem esse putabimus. Sed generalium effectionum complura (neque enim unum habemus universorum) eaque non ab inferioribus semper accipienda, sed a superioribus etiam causasque eventuum inserentibus; fere enim in iis omnibus ex defectibus luminum evidentioribus et vehementibus stellarum occursationibus considerationem instituimus. Singulis vero hominibus peculiariter contingentium et unum statuimus exordium et plura; unum videlicet ipsius concretionis humanae, complura vero ea quae deinceps primo isti initio succrescunt; sed hic antiquius habetur unum illud initium, cum reliqua tanquam subiecta sibi perficiat.

Quae cum ita se habent, a primo initio accipiuntur quae universim nato conveniunt, a reliquis autem quae labentibus temporibus evenient leviora graviorave iuxta temporum succedentium quam dicemus distributionem. Cum vero sit humanae geniturae temporale aliquod exordium, natura quidem ipsius satus, potentia vero et ut contingit cum foetus enitendo in lucem aeditur, si constet de sationis tempore ita ut illud vel casu vel observatione compertum sit, illud sane sequi convenit ad corporis animique peculiares conditiones coniectandas, considerando cuiusmodi sit effectionum quae tunc temporis sit astrorum constitutio. Semel enim in initio cum pro ratione circunfusi coeli suam qualitatem semen induit, licet succedentibus temporibus corporatura diversa fiat, cum tamen propriam tantum materiam natura augescendo sibi conciliat, magis imitatur primum illum statum suum et peculiarem priusque impressam conformationem. Verum enimvero quando illud initium (ut fere evenire solet) ignoratur, a partu necessario accipiendum est, quod et ipsum maximum est, et hoc solo a priori superatur quod per illud etiam quae ante partum contingunt praescire liceat. Ac profecto si quis illud initium quis appellaverit, hoc vero quasi post principium magnitudinem huius tempore quidem inferiorem, aequalem vero atque adeo perfectiorem potentia constituerit; ut propemodum non abs re illa seminis humani, haec vero hominis appellari possit generatio. Siquidem multa etiam tunc infanti accrescunt, quae prius cum in utero materno esset illi non aderant, atque haec peculiaria humanae naturae, corporisque configuratio. Licet illi nihil videatur novae qualitatis in partu accedere, hoc acquirit ut iuxta coeli circunfusi constitutionem in lucem aedatur, quum natura post maturitatem foetus ad convenientem situm similemque illi quo primum informari caepit partum urgeat. Ut merito et huius generis effectionum existimare conveniat significationem esse quae in partu contingit astrorum constitutionem, non ut effectricem omnino sane, sed quae necessario simillimam efficiendi vim potentia complexa sit. Cum autem propositum nobis sit hanc etiam partem non omittere ad eum quem initio huius operis exposuimus ratiocinando modum quatenus talem praescientiam consequi liceat, veterem quidem praedictionum consuetudinem quae mistura constat astrorum omnium aut plurimorum, cum multiplex sit et propemodum infinita ratio si quis accurate eam exequi velit magisque eorum quae naturaliter contemplando singulatim inveniuntur, quam quae praeceptis comprehendi universim possent declinabimus quod ut minimum utilitatis, ita difficultatis plurimum adferat. Rationes vero eas per quas singulorum generum decreta praevidentur, et peculiares adeoque manifestiores circa unumquodque efficiendi vires quam poterimus consentanee, naturalique convenienter investigationi exponemus: praefigentes certa circumfusi coeli loca, ad quae universi humani casus tanquam scopum quo collimare oportet, referendi veniunt; deinde his locis secundum corporum dominantium conciliationem effectrices vires, quasi sagittas, eo coniiciendas accommodantes; temperandi miscendique illud quod ex diversarum naturarum coniunctiones decernitur modum relinquemus, tanquam perito Sagittario perquirentium industriae. Primum vero dicemus de iis quae solent in genere considerari in partus exordio sicut ordo consequutioque monet, a quo exordio omnia quae natura colligi possunt accipere licet, nonnihil tamen conducentibus si quis curiosior esse velit, ad sola illa quae circa concretionem peculiariter et ipsum satus momentum occurrunt eadem considerandi ratione acceptis conditionibus.

⟨III.2⟩ De parte horoscopi

Quando quidem saepenumero etiam id quod primum ac praecipuum est, momentum videlicet horae natalitiae in dubium vocatur, cum sola fere astrolaborum horoscopiorum inspectio prudenter observantibus partus momentum prodat, reliqua vero quibus plurimi utuntur horologia, non raro a vero aberrare possent, solaria quidem ob situum ac gnomonum accidentem perversionem, aquatica vero tum ob laticum naturam diversis de causis, tum fortuita cohibitione et inaequabilitate facile a veritate declinant, necessarium fuerit tradere quemadmodum quis partem signiferi inveniat quae tum in ortu debeat constitui iuxta naturae consentaneam rationem, proposita illa quae secundum datam proxime horam ex ascensionum doctrina inventa est. Accipiemus igitur eam quae proxime partum antecessit coniugationem, sive illa interlunii fuerit sive plenilunii, et observantes diligenter in interlunio quidem utriusque luminaris, plenilunio vero eius quod supra terram extiterit partem, quae nam stellae partus tempore gubernent; quae quidem ratio in his quinque consistit: triangulo videlicet et domicilio, altitudine, termino et irradiatione seu configuratione; hoc est cum unum aut plura horum aut etiam universa quaesitus locus erga potituram dominatione stellam obtinet. Si igitur unum his omnibus aut pluribus instructum reperiemus quam ille partem occupat, eius signi in quo versatur tum quando foetus in lucem aeditur, quota sit animadvertemus, totam enim oriri iudicabimus eius signi quod ascensionum regula proximum huic depraehensum est. Quod si duo pluresve ad principatum aspirant, cuius partilis locus partus tempore vicinior numero fuerit illi qui iuxta ascensiones in ortu existit huius partium numero abutemur. At si duo pluresve in hac propinquitate pares sunt is qui potiorem habet rationem tum angulorum, tum etiam conditionis praerogativa praeferendus erit. Verum sane ubi huius dominationis partium distantia maior invenitur a posito horoscopo quam a medii coeli cardine, tum eodem partium numero ad constituendum medii coeli angulum abutentes secundum eius ductum reliquos cardines figurabimus.

⟨III.3⟩ Divisio praecipiendorum

His ita definitis, si quis ordinis sectandi gratia ea quae in genituris universim spectanda sunt dividat, inveniat sane inter ea quae natura comprehendi possunt quaedam ante genituram sita esse, cuiusmodi est de parentibus tractatio; quaedam vero et praecedere et sequi, ut cum de fratribus et sororibus solliciti sumus; quaedam circa ipsam genituram versari, quae varia sunt, neque uno capite comprehendi possunt, postremo vero quae eam sequuntur et haec multiplicem habent tractationem. Est vero inter ea quae circa genituram versantur, de masculino et foeminino partu, de geminis aut pluribus, de monstris et de iis qui antequam nutriantur extinguuntur; inter ea quae genituram sequuntur est de vitae spacio tractatio, haudquaquam illi connexa quae de his qui nutritionem non consequuntur instituitur. Deinde de forma, de morbis, et vitiis corporis, post de animi statu deque eius morbis. Deinceps de possessionibus, de dignitatibus, post haec vero de opificii genere, mox de coniugio, deque liberorum procreatione et de societate deque mutua benevolentia amicorum. Hinc de peregrinatione, ac postremo de mortis genere quae quidem tractatio, cum natura et potentia conveniat cum ea quae vitae de spatio agit, ordine tamen merito his omnibus subiicitur. Ac de uno quoque horum generum in capita enarrationem instituemus, ipsam indagationis institutionem cum nudis effectricibus viribus, ut diximus, exponentes, quaeque multi curiose et petulanter nugati sunt neque ullam veri similitudinem prae se ferentia ad ea quae naturae non convenienter dicta sunt relegabimus; quae vero natura deprehendi possunt, non per sortes et numeros quibus a natura rationes nullae inditae sunt, sed ad ipsam figurationum cum familiaribus locis inspectionem collimantes deprehendemus, sane in universum in omnibus ne in singulis capitibus idem dicamus. Primum quidem oportet investigare locum signiferi familiaritate coniunctum generi quaestiones, quemadmodum verbi gratia, de opificii genere locum signiferi in coeli medio constitutum, aut de patre Solis. Deinde contemplari stellas quae domini vis exercendi in haec loca habeant secundum eos quos praediximus quinque modos et siquidem una omnibus modis praefuerit in illam conferre omnem eius eventus decernendi iurisdictionem, sin duae tresve in eas quae suffragiorum numero praestant. Post haec vero ut quale tandem futurum sit quod decernitur coniectemus videre et naturas ipsorum dominorum et signorum, in quibus ipsi praecipuaque loca reperiuntur; ad magnitudinem decretorum spectare utrum sint valentes tam secundum mundi quam geniturae statum an contra. Validissimi quidem sunt, pro mundi situ, cum in domesticis aut etiam in propriis sunt locis, et rursus cum orientales sunt auctique numeris; progeniturae vero situ, cum in angulis aut succedentibus locis dispatiantur, maxime primis, dico autem ortus mediique coeli loca. Imbecillissimi vero, iuxta mundi situm, quando in alienis locis sive non domesticis et occidentales aut retrogradi fuerint; sed pro geniturae statu, cum ab angulis cadunt. Ad tempus vero decreti universim cognoscendum, utrum matutini sint an vespertini, tam ad Solem quam ad horoscopum comparati, quando quidem antecedentes utrumque horum quadrantes iisque oppositos matutinos dicimus, reliquos vero sequentes vespertinos; et in angulis ne reperiantur an succedentibus: nam matutini cum sunt aut in angulis constituti suam citius vim exerunt, vespertini vero aut in succedentibus tardius.

⟨III.4⟩ De parentibus

Quae igitur iam dicta est singulorum contemplandorum ratio quam insequi in omnibus oportet, sic se habet. Accingamur nunc iuxta propositam seriem a prima quae de parentibus habetur tractatione. Sol igitur et Saturnus patri natura familiares sunt, Luna Venusque matri, pro quorum statu tum inter se mutuo, tum erga alios de rebus parentum opinandum est. Fortunas enim et opes ex luminum satellitio deprehendere oportet, circundata namque beneficis euisdemque conditionis syderibus, sive in iisdem signis sive in proximis, illustrem et luminosum parentibus statum decernunt, maxime quando Solem matutinae cingunt stellae, Lunam vespertinae, eaeque bene affectae. Si vero Saturni quoque et Veneris stellam contingat orientalem esse in propria persona aut in angulis, foelicitatem insignem intelligere oportet iuxta peculiarem utriusque parentis rationem. Contra, si luminaria cursu inania sint et satellitio destituta, humilem et obscuram parentum vitam significant, et maxime quando Venus Saturnusve non sat pulchre videntur siti. Si satellites quidem non desint, sint tamen diversae sectae, ut cum Mars ad Solem fertur, Saturnus ad Lunam, aut sin non foeliciter sitae beneficae etiam secundum sectae cognationem, mediocris et inconstans parentum status ostenditur.

Si sors fortunae de qua post dicemus convenit in genitura cum Solis Lunaeve satellitibus fortunatis per manus tradentur liberis, salva parentum bona, sin minus aut si repugnat et luminarium laterones, aut nulli sunt aut malefici inutiles erunt, liberis parentum possessiones atque adeo noxiae. Longaevitas autem eorum aliunde deprehenditur. Patri nimirum, si Iupiter aut Venus quovis modo Soli configurantur aut Saturno, sive et ipse Saturnus convenienter Soli configuratur coniunctione radiisve sexangularibus aut triangularibus, si quidem illi potentes fuerint, longa vita decernitur, si imbecilles non ita, neque tamen continuo brevis. Cum vero illud usu non venit, sed Martis sydus supra Solem aut Saturnum attollitur iisve succedit, aut si ipse iterum Saturnus cum Sole non convenit, sed vel ex opposito loco vel tetragono aspicit, decidentes ab angulis valetudinarios tantum patres efficiunt, brevis autem vitae aut vitioso corpore cum angulares sunt aut angulis succedunt, ac vitam sane brevem in primoribus duobus angulis, ascendente nimirum et coeli fastigio, locisve succedentibus, vitiosos vero in reliquis occidente nimirum et coeli parte infima. Mars igitur Solem intuitus ad eum quem diximus modum subito interimit, aut vitium oculis iniicit, Saturnum vero feriens febrili rigore vitiisve per sectiones et ustiones involuit. Saturnus quoque male affectus erga Solem morti paternae viam per morbos sternit turbationesque ex humoris copia proficiscentes adducit. Quod ad matrem attinet, si Iupiter quocumque modo cum Luna et Venere committitur aut ipsa Veneris stella cum Luna, concordat hexagonis radiis aut trigonis illive coniuncta, fortes cum sint longaevam matrem significant. Si vero Mars Lunam aut Venerem, intuetur quadrangularibus aut oppositis radiis aut succedens, sive Saturnus hoc modo Lunam solam, si minuti cursu fuerint ceciderintve rursu adversis tantum casibus morbisve implicant, aucti cursu aut angulares brevis vitae et vitiosas decernunt matres. Brevis quidem vitae in orientalibus angulis aut succedentibus, vitiosas vero in occidentalibus. Enimvero Mars Lunam ita intuitus orientalem mortes matribus repentinas vitiaque oculorum adducit, occidentalem vero mortes ex abortionibus aut similibus vitiaque per sectiones et ustiones. Venerem aspiciens mortem per successiones maturat abditisque in locis nascentia vitia, obtenebrationes et repentinos humorum decursus. Saturnus vero Lunam irradians mortes morbosque affert, cum orientalis ea est per febriles rigores, cum occidentalis per uteri affectiones et corrosiones. Animadvertere quoque una oportet ut vitiorum, morborum et mortis genera distinctius eliciamus signorum in quibus stellae significatrices reperiuntur, nativas peculiaresque vires de quibus oportunius in iis quae circa genituram contingunt dicemus. Amplius observare convenit die maxime Solem ac Venerem, nocte Saturnum et Lunam. Quod reliquum est in singulariori eventuum exploratione conveniens sane ac proximum erit patris aut matris locum qui se pro tempore obtulerit tanquam orientem ponere caeteraque quasi proposita parentum genitura, iuxta eas quas deinceps trademus de praecipuis generibus rerum et eventuum inductiones deprehendere. Meminisse autem et in his et in caeteris oportet commistionis contemplantes uniusve modi sint an diversi contrariarumve effectionum illi qui dominium locorum quaestionis obtinent, qui pluribus affluant ad unumquodque negotium spectantium virium suffragiis, ut rei significandae praesint ut eorum naturae convenienter iudicemus, aut aequilibria cum sunt suffragia, si una fuerint imperantes, id quod ex diversarum naturarum mistura conflatur prudenter ratiocinabimur; si vero destiterint seorsim unicuique peculiaria tempora gubernandorum decretorum tribuemus, priora orientalibus, occidentalibus posteriora. Verum enimvero initio necesse est quaestionis loco conforme esse id quod efficere possit quidquam circa eum sydus; alioqui fieri omnino non potest ut aliquid praestet quod cum principio non convenit; at sane temporis quo decreta sese produnt ratio non ex primaria dominatione pendet, sed ex ea quae dominantis stellae reperitur ad Solem et cardines collocatione.

⟨III.5⟩ De fratribus et sororibus

Quae ad parentes igitur pertinere videntur ex his quae iam dicta sunt manifesta prope sunt. De fratribus vero, si quis et hoc generatim inquirat nec ultra quam fieri possit numerum quoque accurate et singulatim exploret convenientius, sane id acceperit de iis Solis qui eadem matre geniti sunt ex eo qui coeli medium occupat signiferi loco et matris conditionario, qui nimirum interdiu Veneris est, noctu Lunae, cum hic quaestioni de prolibus matris destinatus sit, futurus etiam index eorum quae de fratribus opinari oportet. Cum igitur beneficae cum hoc loco configurantur, amplum fratrum proventum pronunciabimus, pro ipsarum stellarum multitudine iudicium instituentes, et utrum in signis reperiantur uniformibus an duplicibus. At si maleficae supra haec loca attollantur aut iis opponantur, paucitatem fratrum significant, maxime si et Solem complexae fuerint. Quae dissidentia si in angulos cadat maxime horoscopo, Saturnus quidem primogenitos primove educandos curat, Mars vero reliquorum morte fratrum paucitatem adducit. Si largitores fratrum planetae sat pulchre quantum ad mundi situm attinet collocati videntur, splendidos clarosque promitti existimandum est, si contra, humiles et obscuros; si superant largitores aut ad eos feruntur malefici, brevis etiam vitae. Ac mares quidem ab his qui masculini sunt pro mundi situ, foeminas a foemininis, rursus priores natu qui orientales sunt, occidentales vero posteriores. Ad haec si fratrum autores convenienter configurati sunt planetae dominanti signo fratrum, benevolentiam mutuam animosque fraternos tribuunt, si parti quoque fortunae, vitae fortunarumque communicationem; si in signis extiterint nulla necessitudine coniunctis aut contrarium dictis acciderit, contentiosos et invidos atque omnino sibi mutuo insidiantes. Quod reliquum est, si quis de singulis curiosam indagationem instituat, is tanquam horoscopum ponens largitoris planetae locum reliqua non secus ac in genituris perquirat.

⟨III.6⟩ De partu masculino et foeminino

Post absolutam a nobis de fratribus tractationem, proximum est ea quae circa genituram consistunt ac primum masculini foeminique partus considerationem aggredi. Pendet vero illa non ab uno quopiam et simplici principio sed ab utroque luminari et horoscopo ab iisque astris quae ad haec loca rationem aliquam adepta sunt, maxime quidem satus ipsius tempore, planius vero cum foetus enitendo in lucem aeditur. Omnino autem observandum est, utrum tria praedicta loca iisque dominantes stellae vel omnes vel plures masculinae sint ad marium scilicet productionem, quemadmodum ad foeminarum procreationem femininae, atque ita demum pronunciandum. Masculina vero et feminina loca stellasve iudicabimus secundum rationem nobis in canone tabularum initio huius operis traditam, a signorum in quibus sunt et ipsarum stellarum natura et ab eo quem erga mundi cardines habent situ, nam orientales cum sunt masculescunt, effeminantur occidentales; praeter haec ex familiaritate quam habent erga Solem, nam matutini cum sunt rursus masculescunt, evirantur autem vespertini. E quibus omnibus utrius tandem generis superatio sit coniectare oportet.

⟨III.7⟩ De partu geminorum

In gemellorum quoque pluriumve procreatione, decernenda iisdem duobus nimirum luminari utrique et horoscopo credendum est. Incidere enim solet hic eventus circa commisturas, quando in duobus tribusve his locis duum corporum signa reperiuntur, maxime cum stellae iis imperitantes eodem spectant, ut quaedam in bicorporibus, quaedam binae pluresve una sitae sint. Si quando et in bicorporibus fuerint dominantia loca et pluribus stellis configurata, plures duobus nasci contingit, quorum multitudinem a numero significatoris planetae colligimus, genus autem ab astris cum Sole et Luna et horoscopo configuratis pro masculino aut foeminino partu quem admodum ante diximus. Quando vero huiusmodi constitutio una cum luminaribus non complectitur horoscopi angulum sed eius loco medii coeli culmen, hae matres geminos ut plurimum aut plures concipiunt. Peculiariter tribus quidem maribus donant ut in Anactorum genitura, simul praedictis locis in bicorporibus configurati Saturnus, Iuppiter, Mars; tribus vero foemellis in gratiarum genitura Venus et Luna cum Mercurio effoeminato; duos vero mares et foeminam unam largiuntur in Dioscurorum genitura, Saturnus, Iuppiter, Venus, duas foemellas unumque marem in Cereris, Cores et Dionysi, Venus, Luna, Mars. In quibus fere accidere solet quod non ad frugem perveniant quae nata sunt quodque non sine insignibus quibusdam corporis notis producantur et amplius eveniant locis selecta quaedam et inopinata propter illorum casuum veluti evidentiam quandam.

⟨III.8⟩ De monstris

Neque a praedictis alienus est qui de monstris sermo instituitur. Primum enim in huiusmodi lumina quidem ab angulis decidentia et horoscopo nulla familiaritate coniuncta, anguli vero ipsi a maleficis occupati reperiuntur. Cum igitur talis quaedam occurrit constitutio quandoquidem illa saepenumero etiam in abiectis et infoelicibus licet neutique monstrosis genituris incidit, evestigio inspicere oportet praeterlapsam proxime coniunctionem aut oppositionem luminarium eiusque et geniturae gubernatorem. Si enim geniturae eorum Lunaeque et horoscopi loca vel universa vel complura, nulla necessitudine cohaerent, cum praedictae coniunctionis aut oppositionis loco, id quod nascitur contortum et involutum esse significatur. Si igitur his sic habentibus luminaria in quadrupedibus aut feralibus signis inveniuntur duoque angulis insidentes planetae malefici, non humanum esse portenditur quod procreatum est, si beneficorum nullus seu maleficorum quispiam luminaribus testificetur prorsus ab humana forma alienum et quod ferarum agrestem maleficamque naturam referat; si Iupiter aut Venus, animantium diis consecratorum ut canum, felium, simiarum et id genus reliquorum; si Mercurius, usui humano devotorum, ut avium, porcorum, caprarum, bovum et his similium. Si in humanis signis luminaria deprehensa sunt, reliquis sic habentibus, humana sunt quoque quae generantur monstra formaque peculiarem in modum perplexa, cuius ratio et modus ex signorum formis colligitur, in quibus quae luminaria et centra occupaverunt maleficae stellae deprehenduntur. Si igitur et sic nullus beneficorum testificetur alicui praedictorum locorum, muti foetus producuntur et revera monstrosi. Si Iupiter aut Venus, in honore et in precio habebitur quicquid fuerit portenti cuiusmodi, quiddam circa hermaphroditos et quos harpocratiacos dicimus aliosque eius generis contingere solet; si et Mercurius, praeter haec oraculorum et somniorum interpretes creat et qui hinc victum queritent, solus vero mutos Arabes sine dentibus verterunt Graeca vox utrumque significat i. m. L et surdos, ingeniosos tamen et vafros.

⟨III.9⟩ De his qui non nutriuntur

Cum reliquum sit ex iis quae circa ipsam genituram spectantur de his qui non nutriuntur, dicere intelligere oportet hanc quaestionem interdum annexam esse illi quae de vitae spatio agit, est enim utriusque quod queritur idem genus, aliquando separatam esse eo quod ipsius investigationis vis diversa sit. Vivendi enim spatium in iis consideratur qui tempus aliquod tulerunt, hoc est non minoribus una Solis circuitione; tempus enim proprie hoc unius anni accipitur, potentia vero etiam minus est illo, menses videlicet ac dies et horae. Sed quae de illis qui non nutriuntur suscipitur quaestio in eos tantum cadit qui ob malitiae abundantiam minoribus temporibus decedunt. Unde illa quidem magis variam habet pertractationem, haec vero simpliciorem. Omnino igitur, si in angulis sit alterum luminarium et unus maleficorum illi congrediatur sive etiam opponatur idque partiliter et secundum figuram aequicruriam, nullo beneficorum interim affulgente et gubernator luminarium in maleficorum locis detineatur, ali non poterit quod natum est. Ad haec non supervivet natus et si non iuxta figuram aequicruriam hoc accidit, sed e propinquo applicent maleficorum radii, ad luminum loca duaeque maleficae vel alteri vel utrique noceant aut secundum successionem aut oppositionem partiliter alteri luminari altera, aut si una quidem ex opposito altera successione obsit, minime diuturnum erit quod producitur, cum pravitatis magnitudo demoliatur quicquid ad vitae diuturnitatem succedentis maleficae distantia facere videbatur. Insigniter vero obest per successionem ut Soli Mars, ita Lunae Saturnus, contra per oppositionem autem elevationem Soli Saturnus maxime imcommodat, Mars Lunae, potissimum si eadem possident cum gubernatoribus luminarium et horoscopi loca. Si vero duae accidant oppositiones luminarium in angulis agentium et maleficorum secundum figuram aequicruriam, mortuus aut semivivus infans educitur. His ita constitutis, si defluere luminaria contingat ab aliquo beneficorum aut alioqui illi configurari, ita ut radii in partes praecedentes iaciantur, supervivet infans pro numero partium interiectarum inter luminare et radios malefici proxime, totidem videlicet mensibus vel diebus vel horis etiam pro magnitudine pravitatis et maleficarum stellarum vi. Verum enim vero si maleficarum radii ad praecedentia feruntur loca beneficarum ad sequentia, quod in lucem aeditum est convalescet ac vivet. Ac rursus, si quidem maleficae supra configuratas in genitali constitutione benevolas stellas evehuntur, vivet in poenam et subiectionem, si contra hae extollantur supra illas, expositum aliis parentibus subiicietur. Ac si beneficorum quispiam vel cooritur vel applicat Lunae, maleficorum vero occidit aliquis ab ipsis parentibus in libertatem redditum, filiorum loco enutrietur, eodem modo in plurium genituris utendum est. Si quidem ad occasum devolvitur quodpiam eorum quae duobus pluribusve modis configurantur astrorum, semivivum est et mutilum et carnis veluti frustum id quod producitur; ac si supra illud evehuntur maleficae nutriri non poterit et diuturnum non erit ob id quod procreatum est.

⟨III.10⟩ De vitae spatio

Inter ea quae secundum genituram eveniunt primo loco de vitae diuturnitate disserendum erit, quando quidem veterum de more ridiculum est sigillatim ad illum omnia futura referre qui ad horum tempora vitam prorogare non potest. Neque vero simpliciter neque leviter huius rei consideratio instituitur, sed a praecipuorum locorum domino multipliciter captanda est. Est autem maxime nobis naturaeque conveniens hic modus. Omnino enim pendet ex apheticorum locorum iisque dominantium deprehensione amplius locorum et astrorum interimentium. Diiudicatur igitur horum unumquodque hoc pacto.

⟨III.11⟩ De locis apheticis

Primum sane existimandum est esse aphetica loca, in quibus omnino reperiri necesse est eum qui velit vitae gubernandae iurisdictione potiri ut circa horoscopum, a quinis partibus prius supra finitorem emergentibus usque ad 25 reliquas succedentes; et qui has tricenas partes dextris hexagonis radiis contingit qui boni daemonis locus dicitur; et qui tetragonis nimirum coeli supra terram fastigium; et qui trigonis qui Deus appellatur; et qui oppositis is nimirum qui in occasum provolvitur. Praefertur caeteris coeli culmen proxime qui circa ortum est; deinde qui coeli fastigio succedit post qui circa occasum existit tandem qui medium coelum praecedit. Omne enim quod subterraneum est merito post habendum est in praeclaro adeo imperii genere eo tantum excepto quod cum horoscopo in lucem prodit. Ex iis etiam quae supra terram extant, neque illum locum qui nullo familiaritatis vinculo cum ascendente cohaeret accipere convenit, qui Argos, id est piger Graecis dicitur neque eum qui prius exortus erat, qui mali daemonis appellatur, quoniam astrorum ibi commorantium in terram effluxus cum etiam ab angulo praecipitetur, turbat ac veluti abolet, quae ex terrae humoribus nascitur fumosa tenebricositas qua de caussa suis neque coloribus neque magnitudinibus apparent. Deinde aphetas sive vitae gubernatores accipere oportet non quosuis sed praecipua geniturae loca Solis nimirum et Lunae, horoscopum, partem fortunae et horum gubernatores.

⟨III.12⟩ De sorte sive parte fortunae

Fortunae quidem partem colligimus ubique nocte non secus ac die ex numero partium interceptarum inter Solem et Lunam, si totidem partes ab ascendente signo iuxta signorum consecutionem abiiciamus. Quo tunc sane evaserit supputatio eam signi partem eumque locum dicimus fortunae sortem continere, ut quam rationem sive configurationem habet Sol ad orientalem finitoris partem eam habeat et Luna ad partem fortunae et fit veluti lunaris quidem horoscopus. Haec videntur a librariis e margine in contextum relata i. m. L Verum et illud videre oportet utrum luminum altero magis in consequentia feratur, nam si Luna, numerum partium ab horoscopo reiiciendarum pro sorte fortunae habenda reiicere veluti consequentia signa versus oportet, si vero in precedentia magis Sole fertur Luna versus praecedentia. Fortassis hoc idipsum est quod ab aliis traditur ut in iis qui nocti geniti sunt a Luna in Solem supputemus et rursus ab horoscopo contra quam prius dicebamus versus praecedentia reiiciamus. Atque hac ratione illa ipsa fortunae fortunae] fottunae L pars eademque configurationis ratio invenietur.

⟨III.13⟩ Quos eligere conveniat vitae gubernatores

Praeferendus sane est in diurnis genituris Sol, si in apheticis locis repertus fuerit, si minus Luna, si neque haec illi qui plura obtinent ad dominandum suffragia et Solis loco et proxime elapsae coniunctioni ac horoscopo, hoc est cum suffragiorum quinque genera sunt is qui tria ad unum horum locorum aut plura possidet. Postremo si neque hoc usu venit horoscopum praeferimus. Noctu vero primum quidem Lunam consulimus, deinde Solem post qui maiorem habet suffragiorum copiam ad Lunae locum moderandum praecedentis quoque oppositionis ac partis fortunae. Sin minus si coniunctio luminarium praecesserit, horoscopum accipimus at si oppositio partem fortunae; si neque hoc licebit horoscopus vitae transigendae praeerit. Si vero et ambo luminaria et propriae conditionis gubernator in locis apheticis fuerint, id quod maioris dominii fuerit seligendum est. Tunc demum gubernatorem utrisque luminibus ante ferimus, quando honorificentiorem occupat locum et ad utrasque conditiones gubernandi ius habet.

⟨III.14⟩ Quaenam sint vitae moderandae rationes

Cum vitae moderandae principes indicaverimus, amplius huius quoque moderationis duos esse modos intelligamus, eum qui consequentia signa versus instituitur, quam actinoboliam, id est radiorum proiectum dicimus quando in orientalibus locis nimirum a coeli culmine et ascendente interceptis vitae gubernator inventus fuerit, et eum qui non solum consequentia versus sed et in praecedentia signa peragitur quam horimaean dicunt cum in locis a culmine declinantibus reperitur. His ita constitutis, interemptoriae sunt partes secundum eam quae versus praecedentia signa fit moderationem occidentalis finitoris sola eo quod dominum vitae labefactet. Syderum vero occursantium aut testificantium partes adimunt tantum vel adiiciunt annos, iis qui a vitae moderatore colligebantur usque ad occasum illius et non interimunt quod non in locum apheticum hae impingant sed contra. Ac adiiciunt sane benefici, malefici adimunt. Mercurius uti solet eorum se attemperat moribus cum quibus corpore vel radiis committitur. Numerus autem temporis adiecti ablative colligitur ex partium uniuscuiusque situ. Quod enim fuerint horaria tempora uniuscuiusque partis interdui diurna, nocturna noctu, tot significantur anni. Qui sane numerus cum in ortu fuerit, integer servandus est, et secundum discessus ab ortu proportionem attenuandus, donec ad occasum in nihilum abeat. Secundum eam quae in sequentia signa fit moderationem, interficiunt loca maleficorum, Saturni et Martis, sive corpore ipso sive radiis undelibet tetragonis aut oppositis occursantium; aliquando vero e signis dicto eorum audientibus aut aspicientibus secundum aequipollentiam hexagonis quoque. Tetragonus quoque aphetico loco radius interimit, si est iuxta signorum consecutionem; aliquando e signis longarum ascensionum iam depravatus hexagonus quemadmodum e signo brevium ascensionum trigonus. Et cum Luna vitae moderationem iniit, Solis quoque locus interimit.

Valent enim iuxta hanc vitae moderationem, hi occursus ad perdendum aut servandum, postea quam in ipsum moderatoris locum feruntur. Non tamen semper existimandum est et in universum interficiendi vim habere haec loca, sed cum male affecta fuerint. Impediuntur enim, si in benefici alicuius terminum incidunt et si beneficorum aliquis radium eo eiaculatur tetragonum aut trigonum aut oppositum sane ad ipsam partem interremptricem sive ad partes proxime sequentes, in Iove non ultra duodenas, in Venere non supra octonas; ac si corpus utrumque dum est et quod occursat et quod moderatur, non sit eadem utriusque latitudo. Quando igitur duo aut plura ferunt utrinque, quaeque iuvent quaeque interimant, videndum penes quae victoria sit idque et secundum numerum et secundum virtutem; secundum numerum, quando scilicet evidenter plura fuerint haec illis, secundum virtutem si iuvantium aut interficientium stellarum hae quidem in domesticis locis inveniuntur, illae vero non; maxime cum hae quidem orientales sunt, illae vero occidentales. Omnino vero earum quae radiis obrutae sunt nullam accipere convenit nec ad interficiendi nec ad commodandi operam, nisi quod cum Luna vitae moderatrix est, ipse quoque Solis locus interficit, quando malefici alicuius congressu oppressus a beneficorum nemine iuvatur aut liberatur.

At vero annorum numerus, quem interstitia illa reddunt quae inter vitae moderatorem et interfectorem interiiciuntur, non simpliciter sane neque ut se obtulerit accipiendus est sicut plurimi tradiderunt ex ascensionis temporibus semper uniuscuiusque partis, nisi tunc demum cum ipsa oriens coeli pars vitae gubernatorem adepta est aut quippiam proxime illi cooriens. Una vero ex omnibus ratio reliqua est iis qui naturae consentaneam considerationem instituunt videre, quot aequinoctialibus temporibus sequentis corporis aut irradiationis locus in praecedentem secundum ipsam genituram pervadat, eo quod aequinoctialia tempora aequaliter transeunt et finitorem et meridianum, ad quos locorum similitudines accipiuntur et valet unumquodque huiusmodi tempus una in Solis conversionem. Quando igitur in ipso orientali finitore fuerit vitae moderator et praecedens locus, ascensionis tempora partium interiectarum usque ad occursationem convenit accipere. Tot enim temporibus aequinoctialibus interfector in vitae gubernatoris locum, hoc est in orientalem finitorem fertur. Quando vero in meridie repertus fuerit, rectae sphaerae ascensiones, quantis unaquaeque sectio meridianum perambulat. Cum autem in occidentali finitore versatur, quantis singulae intercapedinis partes occidunt, hoc est quantis oppositae illis oriuntur. Cum autem praecendens locus in his tribus limitibus non reperitur, sed medio inter hos intervallo, non amplius dictarum ascensionum aut descensionum aut coeli culminationum tempora sequentia loca ad easdem cum praecedentibus sedes perferunt, sed diversa. Similis sane et idem locus est qui similem eisdemque in partibus situm habet et ad finitorem et ad meridianum; illud vero proxime accidit eis quae sub eodem semicirculo sunt ex eorum genere qui describuntur per sectiones finitoris et meridiani, quorum singuli iuxta eandem positionem horam proxime aequalem efficiunt. Cumque circumducitur circa dictas sectiones, in eundem quidem situm incidit cum finitore et meridiano, transitus vero signiferi tempora inaequalia utrobique efficit, eodem modo etiam iuxta aliarum distantiarum situs per inaequalia illis tempora transitiones conficit. Una tandem nobis erit institutio, cuius opera sive orientalem sive meridianum sive occidentalem sive alium quemcunque situm habeat locus praecedens, id quod respondet temporibus praetergredientibus loci sequentis deprehendetur. Cum enim acceperimus culminantem signiferi partem et amplius praecedentem et insequentem, primum contemplabimur praecedentis situm, quot temporalibus horis distet a meridiano, numerantes quae inter illam et coelum medium intersint sive supra terram sive subtus in recta sphaera ascensiones, et dividentes in multitudinem horariorum temporum ipsius partis praecedentis, siquidem supra terram fuerit, diurnorum, sin minus, nocturnorum. Et quoniam quae iisdem temporalibus horis distant a meridiano signiferi partes sub uno eodemque continentur praedictorum semicirculorum, spectare oportebit post quot aequinoctialia tempora sequens locus paribus horis distabit ab eodem meridiano. Quas postquam collegerimus, videbimus quot secundum eum qui prioris partis erat situm aequinoctialibus temporibus abest pars sequens a medio coelo, per ascensiones iterum in recta sphaera collectas, et quotquot aequales horas reddit praecedens. Multiplicantes in multitudinem horariorum temporum partis sequentis, siquidem ad MC. fiat comparatio diurnorum, si vero ad IM. nocturnorum, cum exorta ex superatione utriusque distantiae tempora acceperimus quaesitorum annorum multitudo innotescet.

Exemplum. Ut evidentius fiat quod diximus, ponatur praecedens locus initium Arietis verbi gratia, sequens Geminorum principium, regio vero ubi maximus dies est horarum quatuordecim, horaria igitur magnitudo initii Geminorum est temporum aequinoctialium septendecim et 8 scrupulorum proxime. Et oriatur primum initium Arietis, ita ut MC. occupet occupet] occuper L initium Capricorni, et dissideat a coeli fastigio Geminorum principium 148.47. Cum igitur Arietis initium distet a meridiano horis temporalibus senis, has ducentes in 17.8 quae sunt tempora horariae magnitudinis principii Geminorum, quando quidem a coeli culmine est temporum 148 distantia, habebimus et huius distantiae tempora 102.48; post superationis huius tempora 46 locus sequens in praecedente fertur. Tot vero sunt etiam ascensionis tempora proxime Arietis et Tauri, posteaquam locus apheticus in horoscopo ponitur. Ponatur similiter MC. occupare initium Arietis, ut absit secundum primam positionem principium Geminorum a coeli culmine temporibus aequinoctialibus 58. Quoniam igitur ex secunda positione oportet coeli medium occupare locum apheticum, habebimus prioris distantiae excessum illum ipsum, nimirum 58 temporum, quibus rursus eo quod in medio coelo sit locus apheticus, meridianum praetergreditur Aries et Taurus. Rursus occidat ad eundem modum principium Arietis, ut medium coelum occupet initium Cancri, distet vero a coeli culmine initium Geminorum praecedentia versus temporibus aequinoctialibus 32.16. Quoniam igitur sex iterum horis temporalibus abest a meridiano Arietis initium versus occasum, si septies decies eas sumpserimus, habebimus 148.47 tempora, quibus aberit a meridiano Geminorum exordium, quando occidit. Aberat vero et iuxta primum situm versus eandem partem temporibus 32.17; in temporibus igitur supra terram 70 in occasum fertur, in quibus etiam descendunt Aries et Taurus, oriuntur vero his opposita signa Libra et Scorpius. Ponatur igitur in nullo angulorum initium Arietis, distet vero, verbi gratia, versus praecedentia a meridie horis temporalibus tribus, ut medium coelum teneat Tauri pars decima octava, distat vero iuxta primum situm principium Geminorum a coeli fastigio versus sequentia temporibus aequinoctialibus tredecim. Si igitur rursus 72.8 tempora in tres horas extenderimus, distabit etiam iuxta secundum situm Geminorum principium a linea medii coeli versus antecedentia temporibus 50.24, omina vero tempora constituentur 64.27. Absolverat autem per suam motionem, cum oriretur locus apheticus, tempora 46, cum coeli meditullium occuparet tempora 48 in occasu 70.32. Differt igitur iuxta situm intra medium coelum et occasum collectus temporum numerus ab utroque aliorum; fit enim temporum 64; differt autem pro ratione excessus trium horarum, quando quidem in integris secundum angulos acceptis quadrantibus duodecim temporum erat, in abscessu vero trium horarum sex temporum. Postquam vero eadem fere ratio in omnibus servatur, fieri potest ut ad eundem modum simpliciori via ingrediamur. Rursus enim cum in ortu est pars anterior, ascensionibus utemur inter eam et sequentem interceptis, cum in coeli medio est, iisdem recta sphaera desumptis, cum in occasu descensionibus. Quando vero mediis horum interstitiis, ut exempli gratia in praedicta distantia Arietis, primum accipiemus tempora quae sese offerunt utriusque anguli proximi, inveniemus autem, cum post medii coeli lineam supra terram posuerimus initium Arietis, intra culminantem et occidentem angulum intercidentia tempora 64 proxime usque ad initium Geminorum culminationum vero 58, obituum 70. Deinde discamus (ut praedictum est) quot horis temporalibus distet anterior locus ab alterutro angulorum, quotacunque enim hae pars fuerint horarum temporalium quadrantis sex, totam partem superationis utriusque per angulos delationis auferemus adiiciemusve angulo unde comparationem accepimus; ut quoniam praedictorum terminorum excessus est temporum duodecim, ponebatur vero abesse anterior locus ab utroque angulorum horis aequalibus, temporalibus tribus, quae semissem reddunt sex, accipientes vero et 12 temporum semissem et adiicientes ad 58 aut a 70 auferentes, inveniemus superationem 64 temporum. Si vero duabus temporalibus horis abesset ab alterutro angulorum, quae trientem constituunt sex horarum, trientem quoque superationis temporum 12, nimirum 4, si quidem duarum horarum distantiae a medio coelo ponebantur, adiecerimus sane temporibus 58, si vero ab occasu, subduxerimus a 70. Sic igitur nobis temporum interiectorum magnitudo convenienter rationi investiganda est. Discernemus vero deinceps in unaquaque praedictarum occursationum aut obituum iuxta ordinem ab iis qui temporis brevissimi sunt acceptum et interemptrices et scalares quaeque alias per traiectiones eveniunt prout inficitur occursus, aut iuvatur ad eum quem diximus modum et pro singulorum occursuum temporali exitu. Afflictis enim simul et locis et in exitu annorum revolutione stellarum inficiente praecipua loca mortem certam expectare oportet; at si alterutrum horum humanae naturae laboranti succurrat, assultus magnos et graves; utroque vero, iuvante languores tantum aut damna et deportationes temporales, horum peculiari ratione accepta ab occursantium locorum ad geniturae negotia necessitudine. Nihil vero prohibet, interdum dissidentibus iis penes quos interimendi ius esse oportet occursus singulos aestimantes aut iis maxime uti qui ad exitum eventuum et ad ea quae post consequutura sunt, comparati esse videntur, aut omnium pro virium magnitudine valentium obsevationem instituere, eorum vehementiam et imbecillitatem iisdem rationibus coniectantes.

⟨III.15⟩ De forma et temperatura corporis

Ennarata a nobis de vitae spatio pertractatione, dicamus secuti praescriptam ab initio seriem, de forma et corporis deliniatione, quandoquidem quae corporis sunt natura ante animam finguntur; et corpus cum sit densius, cognatas fere habet peculiarium suarum commistionum apparitiones, anima non nisi post et paulatim infusas sibi a prima origine dotes in lucem profert, quae vero extra nos sunt, succedenti magis deinceps tempore adventant. Observare igitur universum oportet orientalem finitoris partem et succedentes aut gubernandae eius ius possidentes errones, sicut diximus, partim vero et lunam similiter; nam ex horum locorum iisque imperantium informandi nativa vi et horum temperatura, amplius ex coascendentium ipsis fixarum stellarum deliniatione, ea quae ad corpus fingendum spectant colliguntur, ita tamen ut primas tribuamus stellis penes quas dominandi ius est, secundas ipsorum locorum peculiari naturae. Primum igitur si quis illud singulari et simplici via prosequatur, hunc habebit modum. Nam inter stellas sane Saturnus quum orientalis est, flavuos commodeque habentes procreat, capillis nigris, crispo capite, oculis magnis et statura moderata, temperatura vero humidiore et frigidiore. Occidentalis vero cum est, nigros et macilentos et parvos, capillo simplici, tenues, aliquantulum moderata statura, nigris oculis, temperatura vero frigidiori et sicciore. Iovis vero sydus locis praedictis imperans orientale, albos cum quadam coloris commendatione, capillitio mediocri, nigris oculis, et bene magnos, forma venerabili, temperatura vero magis declinante ad calorem et humorem. Occidentalis vero cum est, albo quidem colore, sed indecenti, item capillis rigidis aut recalvastros etiam et calvos, statura mediocri, temperatura vero humidiore. Martis sydus orientale, rubescentes efficit et staturosos ac valentes, oculis caesiis hirsutos, capillamento mediocri, temperatura calidiori et sicciori. Occidentalis vero rubentes omnino, statura mediocri, exiguo capite subtenues, flavis capillis, rigidos, constitutione vero corporis sicca. Venus similia iis efficit quae Iupiter, nisi quod elegantiora et plausibiliora, muliebremque magis habitum decentia omnia, habitiora, succulentiora ac denique teneriora; peculiariter vero oculos dat decenter sublucidos. Mercurius orientalis flavescentes, statura temperata et conformi, oculis exiguis, capillamento mediocri, temperatura magis ad calidam accedente. Occidentalis vero cum est, flavos, rara, et tenui corporis contextura, oculis cavis, caprinis pedibus, subrubescentes, constitutione corporis sicciore. Opitulantur autem unicuique horum configurati, Sol quidem ad formam decentiorem producendam et habitiorem, Luna vero, maxime in separatione universim ad maiorem conformitatem et robur ac temperaturam vividiorem, particulatim vero habita ratione illuminationis sicut in principio huius operis recensuimus. Rursus in genere cum matutinae sunt stellae et apparentes ingentia efficiunt corpora, cumque in prima statione fuerint valida ac firmis lateribus, praeeuntes vero, immoderata, et cum secundo constiterint imbecilliora, occidentes vero dignitate prorsus nulla et vitiorum foecunda. Ac cum loca quoque ipsa ad configurationes maxime informationum et temperaturas, ut diximus. Conducant in genere rursus qui a verno aequinoctio et aestiva conversione intercipitur quadrans coloris grati efficit, staturosos, valentes, oculis nitidis oculis nitidis] oculsinitidis L, magis ad humidam calidamque temperaturam accedentes. Qui vero inter aestivam conversionem et autumnale aequinoctium comprehenditur colore medio, conformi statura, valentes, oculis nigris, hirsutos, capillis crispis, calidiores et sicciores. Qui inter autumnale aequinoctium et conversionem hybernam intercipitur flavos, graciles, maculosos, rarae corporis contexturae, capillamenti mediocris, decentibus oculis, frigidiores et sicciores. Qui a brumali solstitio et verno aequinoctio continetur nigros, statura conformi, capillis rigidis, subtenues, temperatura frigida et humida. Particulatim vero humanae quidem figurae constellationes tam intra signiferum, quam extra comprehensae conformia et temperata corpora producunt; quae vero alterius sunt figurae, deformant ea quidem iuxta suam uniuscuiusque formam hominis corporaturam, et quodammodo similia iis evadunt membra vel magnitudine et parvitate vel robore et teneritudine et conformitate. Magnitudine, ut verbi gratia, Leo, Virgo et Sagittarius, parvitate ut Pisces, Cancer et Capricornus; rursus ut Arietis, Capricorni et Leonis, priora quidem et superiora ad valentiorem corporis constitutionem faciunt, inferiora et posteriora ad infirmiorem; ita contra Sagittarii, Scorpii, et Geminorum, anteriora quidem ad imbecilliorem temperaturam iuvant, posteriora vero ad robustiorem. Similiter Virgo, Libra et Sagittarius, conformitatem adducunt et moderationem, Scorpius vero et Pisces et Capricornus minus sibi constantem temperaturam et immoderationem. Et in aliis similiter, quae quidem omnia contemplantes et commiscentes, propriam et exactam temperaturae rationem assequemur.

⟨III.16⟩ De vitiis et morbis corporis

Cum proxima his sit de vitiis et morbis corporis disceptatio, ea nobis primum explicanda est. Et hic eos qui generalem investigationem spectant, respicere oportet ad finitoris duo angulos, orientalem scilicet et occidentalem, maxime vero ad occidentalem quodque ipsum antecedit, quod quidem nulla necessitudine cum horoscopo coniunctum est; observare etiam maleficas stellas convenit, quomodo affectae ad ipsum fuerint. Si enim ad partes succedentes iis quae iam dicta sunt constiterint corpore aut radiis tetragonis oppositisve sive utraeque maleficae, sive harum altera, vitia et morbos corporis nato infligunt, idque potissimum quando luminarium vel alterum vel utrunque in angulis, ita ut diximus, situm est ut vel una sint vel ex adverso. Tunc enim non solum si succedat maleficorum quispiam, verum etiam si praecedat luminaria ipse centrum obtinens, potest vitium morbumve inferre, pro ratione locorum finitoris et signiferi proque natura ipsorum vel maleficorum vel affectorum siderum, iisque configuratorum. Partes enim uniuscuiusque signorum loco horizontis affecto circumfusae significabunt corporis partem laboraturam, et utrum vitium futurum sit an morbus an potius utrumque, astrorum vero naturae horum eventuum genera et caussas aperiunt. Nam ex potissimis hominis partibus Saturnus praeest auditui dextro, vensicae, spleni, pituitae et ossibus, Iupiter tactui, pulmoni, arteriis et semini, Mars auditum sinistrum possidet, renes, venas ac pudenda, Sol visui imperat et cerebro, cordi et nervis et denique dextris omnibus, Venus in olfactum, hepar et carnem dominium exercet, Mercurius sermonem gubernat et mentirationique praesidet, linguae etiam, felli, et sedi, Luna gustui, et gulae, stomacho, ventri, vulvae, et sinistris omnibus.

Solent vero vitia plerumque accidere cum orientales sunt maleficae, morbi e diverso quando sunt occidentales, separata enim sunt haec duo ac vitium quidem semel infligitur, nec constantes dolores adfert, morbus vero, vel continuos vel reciprocos. Quantum ad accuratiorem minutiorum eventuum observationem attinet, sunt peculiaria quaedam his considerandis schemata ab eventibus crebris ex similibus configurationibus originem habentibus annotata et collecta. Orbitates enim portenduntur alterius quidem oculi, quando Luna solitaria in praefatis angulis reperitur aut cum Sole congrediens aut ei ex adversum posita, et cum in alerutra reliquarum erga Solem configurationum, applicatur nebulosarum stellarum alicui in signifero conversantium, ut iis quae in Cancri constellatione sunt aut Pleiadi, aciei quoque sagittae Sagittarii, et aculeo Scorpionis, partibusque Leonis circa Berenices crinem, item urnae Aquarii, amplius quando Mars aut Saturnus ad Lunam in angulis sitam et occidentalem ipsi orientales ascenderint, aut hi ipsi in centris constituti, Solem antecesserint. Si vero ambobus luminibus sive in eodem signo sive ex opposito, sicut diximus, sitis configurentur, matutini quidem ad Solem comparati, ad Lunam vero vespertini utrique oculo minitantur. Mars quidem a plaga aut pulsatione ferro aut ustione coecitatem inducit, et si Mercurio conciliatus est in palaestris et gymnasiis aut ab hominum malorum incursibus. Saturnus vero per suffusionem, frigus, glaucomata et his similia. Rursus quando Venus constituitur in aliquo praedictorum angulorum, maxime in occasu, cum Saturno congrediens aut ei configurata aut loca mutuo cum eo permutans, et supra eam Martis sydus attollitur aut ex opposito ferit, maribus quidem sobolem negat, feminis vero abortiones decernit, crudos partus ac foetus laceros, maxime in Cancro, Virgine, et Capricorno. Ac si Luna in ortu Marti se applicat, quod si Mercurius Veneri hoc modo configuretur cum Saturno, et rursus Mars supra eam elatus sit aut ex adversum respiciat: eunuchi aut hermaphroditi et quorum genitales meatus concreti sunt in lucem producuntur. His ita habentibus cum etiam Sol configuratur et luminaria, unaque Venus masculina sunt et Luna occidentalis et ad eam maleficae per proxime sequentes partes ascendant: mares quidem evirati nascuntur et testium vitiis afflicti, praecipue in Ariete et Libra, foeminae vero infrugiferae et steriles. Aliquando neque ab oculorum vitiis liberi sunt qui ita nascuntur, impedita lingua sunt et blaesa ac balbutiente, quotquot Saturnum et Mercurium habent in praedictis angulis congredientes cum Sole, maxime quando occidentalis etiam est Mercurius et ambo cum Luna configurantur. His vero forte adiunctus Mars solvere plerumque solet linguae involutionem, posteaquam Luna illi obviam fit. Rursus si vel lumina ad maleficos in centris haerentes ascenderint aut ex opposito ab ipsis impedita fuerint, maximeque Luna in nodis sive flexuris constituta aut in signis obnoxiis, nimirum Ariete, Tauro, Cancro, Scorpio, et Capricorno, vitia corporis eveniunt, gibbi scilicet aut claudicationes et luxationes, si quidem cum ipsis luminaribus fuerint maleficae, ab ineunte aetate et horae partus, sin autem in coeli fastigio fuerint et supra luminaria eleventur, eque regione ponantur, a gravibus periculis, nimirum praecipitationibus aut latronum incursionibus atque quadrupedum; si Mars hoc pacto elatus est ab igne aut vulneribus tumultuose illatis aut latrociniis, si Saturnus ex praecipitationibus, naufragio, artuum contraxionibus. Verumenimvero vitia ut plurimum eveniunt in signis tropicis et aequinoctialibus Luna versante, in verno quidem signo potissimum ex vitiligne, in aestivo ex impetigine, in autumnali ex lepra, in hyberno ex lentigine et id genus aliis. Morbi vero accidere plerumque solent, quando in praedictis constitutionibus malefici configurantur, modo contrario, videlicet vespertini cum Sole, cum Luna matutini. In genere vero Saturnus ventres frigidos efficit, supervacuis humoribus plenos, pituitosos, defluxibus obnoxios, tenues, valetudinarios, disentericos, tussientes et egre sordes tussi eiicientes, colicos, leprosos, amplius foeminas ex utero laborantes. Mars sanguinem expuentes, atra bile dentos, anhelosos propter affectum pulmonem, scabiosos et qui nunquam non vel inscisuris vel ustulationibus, aut texioribus corporis partibus laborent, fistulis nimirum, sanguinis effluxibus, adustionibus etiam ac succensis depascentibusque hulceribus, foeminas amplius praeter haec abortibus aut foetus mutili et inchoati enixibus et corrosionibus solet involvere. Peculiares etiam astrorum configuratorum naturae ad corporis partes peculiaria quaedam in morborum generibus efficiunt. Iuvat autem ad malorum vehementiam Mercurius Saturni enim frigus intendit ei conciliatus magisque constanti motione incitat pituitae defluxus et humoris turbam, praecipuae circa pectus, ventriculum ac guttur, Marti operam navat exsiccando ut in ulceribus ex denudatione et siccitate provenientibus incrustatis, apostematis, igni sacro, lichenibus feris sive ex nigra bile orientibus, comitiali, lepra et his affinibus. Similiter iuxta signorum variationes eorum videlicet quae in angulis praedictis figurationibus circunfunduntur accidunt quaedam morbis propria. Cancer enim in primis et Capricornus, Piscesque et omnino quae terrestribus sunt et aquaticis similia signa, hulcerum depascentium ac serpentium calamitates infligunt, impetiginum, scrophularum, fistularum, leprae et his similium, Sagittarius vero et Gemini comitialem. Et quae in postremis partibus signorum reperiuntur astra, extremis artubus morbos et vitia inferunt, per humorum scilicet defluxus, unde leprae et universim podagrae et chiragrae oriuntur. His igitur ita constitutis, si nullus beneficorum configurabitur maleficis morborum autoribus aut luminibus angulos occupantibus insanabilia et gravia erunt, sive vitia sive morbi, idem coniectandum est, si configurati quidem sunt benefici, sed a maleficis supplosi in potestate constitutis; si vero ipsae beneficae stellae iuxta praecipuas configurationes positae, supergrediuntur supra maleficas quae morbis vitiisque occasionem dabant, tunc vitia decentia erunt minimoque dehonestamento, morbi mediocres beneque tractabiles et nonnunquam facile curabiles, quando videlicet beneficae stellae orientales sunt. Ac Iupiter quidem humanis auxiliis per opes et dignitates tegere vitia solet morbosque mitigare, cum Mercurio etiam medicamentis et medicorum conciliis. Veneris stella deorum praedictionibus et oraculis vitia quodammodo elegantia plausibiliaque efficit, morbos divinitus petitis curationibus mitigabiles, at si illi Saturnus congressus sit non sine ignominiosa poena et vulgo nota aliisque id genus, si Mercurius non sine subsidio et lucro ad ipsum aegrotum ex morbis et vitiis redituro.

⟨III.17⟩ De qualitate animae

De iis igitur quae corpori eveniunt sit hoc veluti simulachrum quoddam consyderationis. Eorum vero quae ad animae qualitatem pertinent, intellectus quidem et rationis contemplatio a Mercurii constitutione accipienda ubique est, morum vero et hebetiorum animae actionum et a ratione secretarum a luminaribus corpulentioribus, nimirum a Luna et astris illius vel separationi vel applicationi configuratis. Cum vero multiplices sint animae motionum et variae formae, merito sane et hanc considerationem non simpliciter et temere instituerimus, sed per multam ac variam observationem. Ac signorum quidem qui Mercurium et Lunam et dominium in eos exercentia sydera circumsistunt differentiae multum momenti adferunt ad peculiares animorum dotes, et rationem habentium ad praedictorum astrorum genus configurationes ad Solem et angulos, ac denique peculiaris uniuscuiusque syderis ad animae affectiones procreandas natura. Signa igitur mobilia, ut generatim dicamus, publicolas mentes generant civilium forensiumque negociorum cupidas, amplius ambitiosos, divinis vacantes, ingeniosos, agiles, indagatores, inventores, bene coniectantes, refutatores, divinatores. Bicorpora vero signa, varios, mutabiles, indociles, leves, permutationis avidos, neutiquam simplices, amatores, versipelles, musicae studiosos, negligentes, obvios, ad poenitudinem pronos. Fixa observantes aequi, alienos ab assentatione, constantes, confirmatos intelligentes, tolerantes laboriosos, rigidos, continentes, iniuriae illatae memores, coepti operis prosecutores, contentiosos, ambitiosos, seditiosos, cupidos, praefractos, non facile flexibiles. Configurationum quae orientales sunt et apud horoscopum, maxime quae in proprio intuitu sive persona, liberos, simplices et praefractos, fortes, ingeniosos, acutos, et apertos praestant. Matutinae vero stationes et coeli culminationes ratiocinatores, constantes, magnanimos, memores, coepta urgentes immobiles, fortes, fraudis expertes, prudentes, inflexibiles, crudos, censores, negociosos negotiosos] negotiosoe L, scelerum vindices scientiis idoneos, ortus vero stellarum in noctis exordio et occasus instabilis, flexibiles, infirmos, laboris impatientes, facile concitabiles, humiles et viles, timidos, dubios, timide audaces, obtusos, iactabundos, tardos. Vespertinae stationes et subterraneae culminationes, amplius in Mercurio et Venere, die quidem vespertini obitus, noctu vero matutini: ingeniosos et sapientes, non nimis memores, neque laborum aut patientes aut cupidos, oculorum perscrutatores, et invisarum rerum indagatores, ut magicarum, mysteriorum, sublimium, orchanicarum, fabrilium, operum mirabilium architectos, rerum coelestium et philosophiae studiosos, aruspices, divinatores ex somniis et his affines. Quando vero in propriis aut domesticis locis fuerint et sertis astra quae animis formandis praesunt, quemadmodum in principio huius operis discrevimus, illustra et non impedita, suis viribus suffulta et lucrosa decernunt sua omnia, potissime cum ipsa astra utrique loco dominantur, nimirum Mercurio qualitercunque configurata, a Luna separantur aut ad eam se applicant. Sin aliter sunt sita et in locis alienis, quae ex sua natura peculiariter animis imprimunt obscura, occulta et inchoata sunt, quae vero ab iis qui his dominantur aut elati sunt supra ea proficiscuntur valida et iis quibus insunt noxia sunt omnia. Ut qui propter maleficarum stellarum commoda diversoria mali sunt, dominantibus ipsis stellis facile ad nocendum aliis ac sine suo periculo nec impediti nec sine gloria et lucro concitantur. Superatis autem his ab iis quae sunt alterius sectae sive familiae, non impune aliis insultatur et animadversionem facile incurrunt. Contra qui propter beneficarum stellarum ad praedicta loca familiaritatem boni et aequi sunt, si nullae supra eas elatae sint, gaudebunt et bene audient ob ea quae in alios conferunt beneficia nec a quoque contumelia afficientur, sed utilis et foecunda erit sua ipsis probitas; devictis vero his a stellis contrariis qui sua mansuetudine et humanitate in aliorum sugillationem et contemptum, vim, contumeliamque incurrunt. Haec igitur est in genere sumpta harum rerum consyderatio, nunc singularia ab astrorum propria natura secundum eorum dominum pendentia, deinceps summatim percurramus quo ad commistionem et contemperaturam eorum quae universum deprehendi possunt assequamur. Saturnus igitur solus gubernationem animae nactus dominusque Mercurii et Lunae, si bene situs fuerit respectu orbis et angulorum efficit nimium corporis sui ac vitae studiosos, rigidis sententiis, profundis meditationibus, austeros, suae pertinaciter sententia adfixos, laboriosos, imperiosos, scelerum severos vindices, supervacaneis intentos, avaros, violentos, thezauros coacervantes, invidos. Contra obscuro loco positus, sordidos, praeparcos, abiectos, suis sententiis innixos, invidos, timidos, solitarios, maledicos lugubri semper habitu, impudentes, superstitiosos, laboriosos, suorum liberum et necessariorum negligentes, domesticis suis insidiantes, tristes, valetudinis suae rationem nullam habentes. Si vero Iovi sit praedicto modo conciliatus et honorato loco constitutus bonos, reverentes maiorum natu, compositos, bene sentientes, aliis commodantes, impigros, exacti iudicii, quaestuosos, magnanimos, liberales temere nihil inceptantes, familiae suae studiosos, mites, prudentes, patientes, philosophos. Si secus ineptos, furiosos, formidolosos, superstitiosos, sacra versantes, incantatores, suspicaces, liberorum suorum osores, amicis destitutos, abditis locis latentes, infidos, inepte elegantiam affectantes, virulentos, dissimulantes, imbecilles, ambitiosos, ad poenitudinem pronos, fatuos, ac proinde tolerantes malorum et iniuriarum. Marti vero praedicto modo conciliatus in prospera constitutione, reddit homines citra delectum multa inceptantes, ore libero, laboriosos, turbulentos, timide audaces, rigidos, immisericordes, fastidientes aliorum, asperos, bellaces, temerarios, seditiosos, fraudulentos, insidiatores, implacabili ira, perturbationibus inhiantes, tyrannicos, cupidos, reipublicae adversantes, contentiosos, illatae iniuriae memores, funditus improbos, vehementes, intolerabiles, tumidos et inflatos, importunos, gloriosos, infestos, iniquos, impunitos, ab omni humanitate alienos, immobiles, pluribus sese negociis implicantes, agiles tamen et artificiis idoneos, invictos et omnino lucrosos. Si vero infeliciter situs est raptores, latrones, falsarios flagitiosos, turpi lucro incumbentes, incompositos a liberi et necessariis abhorrentes, contumeliosos, insidiatores, fures, periuros, crudeles, nefarios, maleficos, homicidas, incantatores, impios, sacrilegos, sepulch⟨r⟩orum effossores, ac plane improbos. Veneri conciliatus prospereque constitutus, efficit homines ingenio a mulieribus abhorrenti, ad senes vero propenso, solitarios, inamoenos in convictu, ab ambitione remotos, formosa nativo odio declinantes, invenustos, invidos austeros, alienos a congessu et convictu, suis sententiis innixos vates, religiosos, mysteriorum et oraculorum cupidos, sacrificos divinos, venerabiles, et verecundos, philosophos, fideles in convictu stabiles, continentes, ratiocinandi vi praeditos, cautos ad indignationem pronos, in re uxoria suspicaces et zelotypos. Si infeliciter situs est lascivos, incontinentes, obscoenos, sine deliberatione plerunque agentes, impuros in congressu, immundos foeminarum dolis expositos, ac maxime domesticarum, audaces, prorsus infames, proclives in Venerem, pulchra declinantes, obtrectatores, maledicos, temulentos, obsequiosos, nefarie in coeundo affectos, non in eo tantum qui naturae consentaneus est, verum etiam praeter naturam seniorum, ac vilium hominum, ac denique bestiarum lege vetitos congressus appetentes, impios, deorum irrisores, mysteriorum sacrorumque prophanatores, infidos, calumniatores, nihil non tentantes. Mercurio conciliatus honorato loco positus curiosos efficit, sciscitandi avidos, iuris indagatores, rerum medicarum studiosos, arcanorum et eorum quae vulgo efferre religio est non expertes, miraculorum architectos, captiosos, in diem viventes, agiles, procuratores, solertes, acutos, amarulentos, diligentes, sobrios, industrios, lucrosos. Contra infeliciter situs nugones, iniuriae illatae memores, duris animis, laboriosos, suorum osores, invidos, tristes, nocti vagos, insidiatores, proditores, immisericordes, fures, magos, incantatores, machinatores, mala fide in negociis versantes, offensatores facileque impingentes.

Iovis vero sydus quando solum gubernationem animi nanciscitur in felici situ, efficit magnanimos, gratiosos, pios reverentes, hilares, humanos, magnificos, liberos, iustos, misericordes, affabiles, excogitandi vi praeditos, liberorum et affinium studiosos, principatui et regno idoneos. Diverso modo positum, similia veluti simulachra iam dictorum animis imprimit, obscurius et humilius omnina ut pro magnificentia, prodigalitatem, pro pietate, superstitionem, pro verecundia, timiditatem, pro veneratione, multitudinis existimationem tantum, pro humanitate, fatuitatem, pro amore pulchrarum rerum /M₂v/ pro libertate responsandi, et quibusvis sine discrimine obloquendi assuetudinem et id genus caetera.

Marti vero conciliatus honorata collatione asperos producit, pugnaces, militari ingenio, et ad res procreandas idoneos, dominos, nemini parentes, audaces, sponte se periculis obiectantes, negociosos, ore libero, ad reprehendendum pronos, coepta prosequentes, contentiosos, primatum nusquam non affectantes, prudenter insidiantes, vincendi studiosos, magnanimos, ambitiosos, animoso, omne iudicandi arbitrium sibi sumentes et haec omnia foeliciter. Si adversa fuerit Iovis constitutio contumeliosos, sine discrimine unicuique manus iniicientes, crudeles, irreconciliabiles, seditiosos, contentiosos, pervicaces, calumniatores, insolentes, cupidos, raptores, variabiles, leves, et quos crebro actorum poenitet, temerarios, inconstantes, infidos, multo iudicio, cognitione nulla, turbulentos, insidiosos, faciles ad verbera, querulos, prodigos, nugaces, enormes et inconstantes.

Veneri conciliatus Iupiter foelici situ, puros, voluptuarios, pulchrorum amantes, artificiosos, sciendi cupidos, musicos, cantores, leves, fraudi expositos, beneficos, argutos, minime malos, pios, et deorum cultores, certaminum studiosos, prudentes, amatores, venustos, sed non sine maiestate quadam, spelndidos, gnaros, liberales, literarum studiosos, iudicio praeditos, modestos ac honestos erga rem veneream, contentiosos, aequi amantes et honoris cupientes, ambitiosos, et ut uno verbo dicam, decenter et eleganter probos. Si minus foeliciter situs est, delitiis operam omnem navantes, effoeminatos, saltatores, muliebri et evirato animo, sumptuosos, amatores, segnes, somnolentos, in Venerem pronos, adulteros, ornatui nimis indulgentes, moles, ignavos, prodigos, ad cavillandum propensos, prope fatuos, affectuum impulsus non coercentes, cultum et muliebrem elegantiam affectantes, muliebribus sententiis, sacris insistentes, lenones, mysteriorum indagatores, fidos sane et non improbos, gratiosos et affabiles, iucundo convictu, et in occursationibus liberiores.

Mercurio vero foelici statu conciliatus, literarum cupidos et linguarum, geometriae amantes, mathematicos, artifices, concionatores, ingeniosos, sapientes, bonos, dapsiles, civiles et politicos, beneficos, quibus tuto aliquid mandetur, bene moratos, liberales, et qui turba delectentur, callidos, lucrosos, veluti principatui genitos, pios, deorum amantes, mira in tractando dexteritate praeditos, pios erga liberos et parentes et necessarios, familiae studiosos, eruditos, philosophos, in existimatione ob haec constitutos. Si secus, fatuos, nugones, in errorem proclives, contemptibiles, furore divinatorio correptos, sacrificos, vaniloquos, amarulentos, simulantes sapientiam, stultos, superbos, commentores, incantatores, incompositos, multa scientes et memoriae tenacis, ad docendum habiles, minimeque impuris cogitationibus obnoxios.

Martis sydus quando solum animi formandi munus nanciscitur in situ foelici, generosos facit, animoque ad principatum propenso, divitiarum cupidos, versipelles, fortes, multis sese periculis exponentes, temerarios, nulli parentes, sine discrimine inter homines agentes, pervicaces, acutos, audaces, fastidientes aliorum, tyrannicos, ad pugnam proclives, iracundos, ad exercitum ductandum idoneos. Sin aliter crudeles, contumeliosos, sanguinis profundendi et tumultus concitandi cupidos, prodigos, vociferatores, percussores, temerarios, temulentos, raptores, infestos, immisericordes, perturbationibus obnoxios, furiosos, familiae et domesticorum negligentes, impios.

Veneri conciliatus in prospero situ amabiles, beneque tractabiles sociorum studiosos, suaviter conviventes, laetos, lusui deditos, simplices et apertos, modestos, saltatores, amatores, liberorum amantes, imitatores, voluptuarios, cultum co⟨r⟩poris non spernentes, in veneria vitia pronos et falaces, sed sine incommodo aut damno, quique vitia sua tegere norint, providos, repraehensionem et iudicium sive censuram aliorum non incurrentes, iuvenum amatores, masculorum aeque ac foeminarum, sumptuosos iracundos, et zelotypos. Si secus se habet, natos facit oculis emissitiis, segnes, proclives ad venerea, omnium securos, cavillatores, adulteros, contumeliosos, mendaces, astutos, corruptores domesticorum et alienorum, utque festinos ad satisfaciendum cupiditatibus, ita facile satiabiles, mulierum ac virginum constupratores, crebro se periculis obiectantes, calidos, immoderatos, insidiatores, periuros, faciles ad lapsum et dementiam, interdum etiam seipsos ornare gestientes, audaces, perversos, et insolenter petulantes.

Mercurio conciliatus situ foelici vehementes reddit in dicendo, militares, strennuos, agiles, indespectos, versipelles, habiles, sophistas, laboriosos, veteratores, lingua promptos, ad invadendum faciles, dolosos, inconstantes, ex insidiis hominem adorientes, malis artibus imbutos, ingeniosos, deceptores, simulatores, insidiatores, male moratos, curiosos, malorum amantes, prospere tamen agentes et cum aequalibus et similibus facile, iucundeque conversantes, amice recipientes, ac omnino ut inimicis incommodantes, ita amicos provehentes. Si aliter situs est, decoctores, alienorum usurpatores, crudeles, periculis se exponentes, audaces et quos non raro actorum poeniteat, faciles ad verbera, immoderati motus, mendaces, fures, impios, periuros, irruptores, seditiosos, incendiarios, histriones, infestos, latrones, sepulchrorum effossores, truculentos, falsarios, mala fide rem tractantes, incantatores, magos, veneficos, homicidas.

Venus sola animi gubernaculo praesidens honorifico loco sita, blandos, bonos, voluptarios, omnibus expositos, cordatos, puros, saltandi studiosos, affectatores, laetos, laboris fugientes, artium amantes, decentes, deorum mire reverentes, habiles, in somniis foelices, pio affectu erga liberos et necessarios, beneficos, misericordes, liberales, lucrosos, ac denique venerios. Sin aliter, ignavos, amatores, effoeminatos, muliebres, timidos, praecipitabundos, in rem veneream proclives, neque infames neque claros, sed obscuros et latentes.

Mercurio conciliata foelici situ reddit ad opificia manuaria promptos, animo philosophico et scientiis apto, ingeniosos, opifices, poetas, elegantes, bene moratos, voluptuarios delicatos, laetos, sapientiae amantes, amicis amicos, pios, prudentes, varia machinantes, meditabundos, aptos mente, gaudentes officio, celeriter atque adeo libenter discentes, idque sine magistri opera, aemulatores optimorum, affectantes eorum quae pulchra sunt, ore honesto, gratiarum affatim plenos, sermone amabili, moribus moderatis, probos arena delectatos et palaestra, iudicandi acumine non destitutos, magnificos, quantum ad venerea pertinet a mulierum consuetudine abstinentes, ad puerorum congressus propensiores et zelotypos. Si secus, irruptores, machinatores, ore impudico, nunc harum nunc illarum partium, perversis sententiis, deceptores, perturbatores, mendaces, calumniatores, periuros, penitus perversos, insidiatores, incompositos, inhospitales, falsarios, mulierum constupratores et puerorum. Amplius cultui corporis deditos, molles, infames, quique in ore sint omni populo, omnibus se immiscentes, interdum recte iudicantes interdum secus, turpia perpetrantes et pro vario affectionum motu unumquenque contumelia afficientes.

Mercurius sine collega animum gubernans foeliciter situs solertes, ingeniosos, mentis vi praeditos, multarum rerum peritia instructos, ad inveniendum idoneos, experientes, bene rationcinantes, coniectando scopum fere attingentes, naturae rerum peritos, bonae indolis, imitatores, beneficos, contemplandi vi praeditos, mathematicos, arcanorum conscios et prospere haec omnia. Si aliter positus est, vafros, impraemeditatos, obliviosos, impetuosos, leves, variabiles, inepte elegantiam affectantes, insipientes, facile per errorem peccantes, mendaces, nullo discrimine utentes, inconstantes, infidos, alienis imminentes, iniustos et omnino menti labili et in errores seductili. Cum his ita constitutis conferenda etiam erit Lunae constitutio, nam si in flexuris extiterit austrini et borei limitis, cooperatur ad mentis animique naturam, quod efficiat omnia variabiliora et indolem plurium machinatricem ac denique inconstantiorem. In nodis vero acutiorem, magisque industriam et agiliorem, amplius ascendens et aucta lumine, nobiliorem, illustriorem, ac solidiorem liberioremque. Si minuta lumine aut solis iubare oppressa est tardiorem, hebetiorem et ad poenitudinem propensiorem, obscuriorem et tectiorem quoque. Sol etiam ad partes vocatur quocunque tandem modo animae gubernatori conciliatus in felici constitutione, eo quod omnia reddat aequiora, rectiora, perfectioraque et plus dignitatis sive maiestatis pro se ferentia, magis denique pia. Infeliciter situs neque hospitio receptus, humiliora, difficiliora, minus prae se dignitatis, minus maiestatis ferentia, simpliciora, severiora, magisque cruda, intractabiliora atque omnino correctu asperiora.

⟨III.18⟩ De vitiis et morbis animi

Quando quidem post animae explicatam peculiarem naturam proxime sequitur de praecipuis eius affectionibus seu morbis tractatio, in genere igitur rursus observare expedit Mercurium et Lunam, quo pacto habeant se ad invicem adque angulos et malefaciendum idoneas stellas; ut si ipsi inter se inconiuncti sunt et apud orientalem finitorem a maleficis maleficis] meleficis L aut male affectis stellis supploduntur aut circundantur aut ex opposito feriuntur, multorum animi morborum authores sunt, quorum temperatio et mistura ex praecognitis syderum his locis conciliatorem propriis conditionibus intelligenda est. Bona igitur pars mediocrium et minutiorum animi morborum explicata in praecedentibus est, et potest eorum intentio aut remissio ex eorum authoribus maleficis stellis colligi, verum enimvero quae insigni intervallo a mediocritate dissident, eam videlicet aut superantia aut non attingentia ac veluti morbosa ex omni parte ac secundum universam mentis constitutionem, hanc habent velut in tabula explicatam summatim considerationem. Epileptici plerunque fiunt, quotquot Luna et Mercurio, nulla familiaritate cohaerentibus in orientali finitore, Saturnum perdiu, Martem vero noctu sustinent intuentem praedictam figurationem. Furiosi vero, quando praeter ea quae dicta sunt e diverso Saturnus nocte, Mars die figurationi dominatur, potissimum in Cancro, Virgine, aut Piscibus. Daemonioplecti nascuntur et lunatici, quando sic constitutae maleficae Lunam praehendunt ad Solis radios properantem, Saturnus quidem cum Sole congredientem, Mars vero oppositam, maxime in Sagittario et Piscibus. Solae igitur maleficae praedictum ad modum victoriam schematis nancissentes immedicabiles reddunt, quos diximus morbos, fertos tamen neque passim in populum fama dispersos. Si vero conciliatis, Iove et Venere, maleficae in occidentalibus partibus sint, beneficae vero beneficis locis et angulis sitae, medicabilia quidem, sed illustria nimis haec vitia constituunt ac veluti publica exempla; Iupiter enim medicorum opera sanabilia significat, Venus oraculis et deorum subsidiis. At si contra maleficae in orientali angulo consistunt, beneficis ad occasum reiectis, incurabilia iuxta ac illustria maximeque omnibus invulgata; epilepticis continuitatem morbi afferunt, vociferationes et mortis saepe terrores iniiciunt, ad insaniam et stuporem adiiciunt in domesticos incoercitam licentiam, denudationem crebram et blasphemias hisque cognata, ad daemonoplexiam aut crebri uviditatem, bacchantium consuetudinem, occulta passim prodendi morem, verberationes et his simila exempla. Peculiariter vero ex locis quae figurationem compraehendunt, Solis et Martis loca ad insaniam efficacia in primis sunt, Iovis et Mercurii ad comitiales, Veneris ad numinis adflatus et arcanorum revelationes, Saturni et Lunae ad humorum copiam ac daemonoplexias. Hi sunt fere morbi qui circa universam agentis animae constitutionem eveniunt et ex his figurationibus colliguntur; quae ad eius partis quae affectionibus percellitur naturam pertinent e potissimo genere aestimata, videntur maxime circa masculini aut foeminini sexus excessum ac defectum iuxta utriusque naturam versari, iudicantur vero simili cum praedictis ratione, nimirum cum Luna Solem in Mercurii locum surrogantes et Martis cum Venere ad illos configurationem. His ita oculis expositis, si lumina sola in masculinis signis sunt, mares naturam masculinam superant, foeminae ad virilem nimium indolem naturamque transeunt; si vero Mars quoque et Venus sive uterque alteruter masculini fuerint, viri ad convenientes naturae congressus proclives admodum fiunt, adulteri, incoercibiles et nunquam non accincti ad turpem et illegittimam commiscendorum corporum voluptatem. Foeminae vero coitus praeter naturam instituti appetentes evadunt, salaces, oculis emissitiis et quas tribades appellant, virilia sibi munia sumentes. Et si quidem sola Veneris stella mascula fuerit, clancularia haec et latentia vitia significat. Sin etiam Martis, aperta ut legittimarum uxorum loco habeant nonnunquam quibuscum commiscentur. E diverso cum luminaria in praedicta figuratione in locis foemininis inveniuntur, foeminae in iis quae sibi natura conveniunt modum non sciunt, viri praeter naturam ad foeminarum mollitiem et evirationem propendent. Cum adhaec Venus quoque faeminnia est, foeminae proclives in Venerem, adulterae et salaces fiunt venereamque operam et convenientes, potissimum sexui suo congressus, neque ullo tempore neque hominum ulli recusantes, turpe aut illegitimum sit, nihil pensi habentes. Viri vero molles et ad naturae ignotas coitiones praecipites et concitatos, quique muliebres sibi partes congrediundo vendicant, occulte id sane et tecte. At si Martis quoque stella effoeminata fuerit aperte ac libere et urbana prorsus fronte quae diximus exercebunt, meretriciam illam et publicae prostitutorum turpem et execrabilem personam induti, usque ad communem populi indignationem et devotionem infames. Conferunt etiam orientales et matutinae figurationes Martis et Veneris, ut haec omnia viriliora sint et illustriora notioraque, occidentales autem et vespertinae muliebria magis et tecta. Haud dissimiliter Saturnus his accedens ut sint insolentiora et impuriora haec omnia et cum maiori turpitudine ac dedecore coniuncta, Iupiter vero ut decentiora, verecundia quadam velata et tutiora; denique Mercurius haec reddit vulgo notiora, agiliora milleque modis varia et cautius instituta.

Finis libri tertii.

⟨IV⟩ Claudii Ptolemaei Pelusiensis Quadripartiti operis liber quartus

⟨IV.1⟩

Quae igitur genituram praecedunt illive connexa sunt, amplius ea quoque quae eam comitantur, cuiusmodi sunt universae animi et corporis constitutionis propria, haec fere sunt quae diximus. Eorum vero quae aliunde accedunt et deinceps explicandorum primus est de opibus et dignitate existimationeque nati sermo, cohaeret enim ut rerum possessio iis quae corpori propria sunt, ita honoris quae ad animum pertinet.

⟨IV.2⟩ De nati fortunis

Quae igitur possessionis sunt, a sorte sive parte fortunae petenda sunt, tantum illa ob quam Solis a Luna distantiam ab horoscopo abiicimus tam in diurnis quam nocturnis genituris, propter eas quas ubi de vitae spatio egimus causas attulimus. Videre igitur oportebit eos qui signi hac ratione inventi gubernationem sibi vendicant, ut valeant, an commodis et familiaribus in locis sint sicut in principio disservimus, amplius consulendae sunt stellae quae eis configuratae sunt aut supra eos evectae eiusdem sectae aut contrariae. Si validi sunt ii qui fortunae sortem gubernant divites efficiunt, maxime si a luminibus testimonio familiaritatis corroborentur; verum Saturnus divitias largitur per aedificia, navigationes, agriculturam, Iupiter per ea quae ipsi concredita sunt per praefecturas, per sacerdotia, Mars per militiam et exercitus ductationem, Venus amicorum et foeminarum donis et beneficiis. Mercurius per eloquentiam et negociationem. Peculiariter autem Saturnus fortunarum sorti conciliatus, si cum Iove configuratus fuerit haeraeditates donat, maxime quando in supernatibus angulis hoc acciderit, Iove occidente in bicorpori signo aut applicationem ad Lunam habente; tunc enim ad liberorum procreationem deducti alienorum heraedes scribuntur. Ac si quidem stellae eiusdem sectae cum ipsis gubernatoribus, gubernationis testimonia ipsae contulerint possessiones illabefactas conservant; si vero stellae contrariae sectae elevantur supra loca dominium exercentia aut iis succedunt, labefactationem significant futuram bonorum, cuius eventus tempus in genere accipere licet ex stellarum id efficientium ad angulos et succendentia loca annutus.

⟨IV.3⟩ De fortuna honoris et dignitatis

Quae ad dignitatem et ad hanc beatitatis partem pertinent a luminarium statu et satellitum astrorum accipimus observantes eorum familiaritates. Nam si in masculinis signis fuerint ambo lumina et in angulis sive alterum horum maxime conditionarium, et stipatim quinque erronibus, erga Solem quidem matutinis, vespertinis vero erga Lunam: reges erunt qui nascentur. At si satellites planetae vel in angulis ipsi fuerint vel ad superiorem coeli cardinem configurati magnam decernunt et stabilem potentiam orbisque imperium, quae quidem maior erit foelicitas, si hae configurationes dextrae fuerint. Si vero aliis ita habentibus, solus Sol in masculino, Luna vero in foeminino signo et angulare alterum lumen solum extiterit: duces tantum nascuntur vitae necisque domini. Si ad haec ne laterones quidem planetae angulares fuerint neque cum angulis configurati, magni tantummodo et natalium splendore conspicui aut praefecturis aut exercituum ductationibus, minime vero ducatibus illustres. At si luminaria quidem in cardinibus non sint, cardinales tamen satellites planetae extiterint aut cum angulis configurati, in illustrioribus quidem dignitatibus non constituentur, in civilibus tamen hi promotionibus et in sui generis vitae mediocritate excellent; si neque stipatrices stellae cum angulis coniunguntur, obscuros homines et nullis honoribus promoventes decernuntur; extremae vero abiecit et infoelicibus animis nascuntur, quibus neutrum luminare in cardinibus neque in masculino signo reperitur neque stipatur a beneficis. Haec igitur in genere propositae considerationis descriptio dignitatum veluti excellentiam quandam constituit, mediocres vero constitutiones quae infinitae sunt coniectare oportet de forma ipsa tum luminum, tum stipationis ipsorum particulari variatione, deque satellitii dominio. Nam hoc si constiterit circa beneficas eiu⟨s⟩demque conditionis stellas, maior ipsis dignitatibus authoritas et constantia accrescit, si vero circa contrarios aut maleficos, humiliora et incertiora omnia. Futurae diginitatis genus de stipantium astrorum peculiari natura coniecturabimus, quandoquidem Saturnus satellitii praefecturam nactus ex opum cupiditate et reconditis divitiis poteniam conciliat, sed Iupiter aut Venus grata et donis, premiis et magnificentia, Mars expeditionibus victoriis et subditorum terrore, Mercurius intelligentia, eruditione, cura, ordineque rerum suarum.

⟨IV.4⟩ De actionibus seu opificio nati

Quis vero opificii moderationi praesideat e duobus colligitur, Sole nimirum et signo quod coeli fastigium obtinet. Videre enim oportebit apparitione matutina Soli proximum et eum qui coeli culmini conciliatur, maxime quando Lunae se applicat. Et si idem planeta utroque iure potitur, hoc solo utendum; sic si utrunque neuter habet, eo qui alterum habet contentum esse oportet. Si vero unus proxime apparuerit et alter medio coelo aut Lunae conciliatus fit, uterque in consilium adhibendus est, primas tamen partes tribuemus ei qui plura ad dominandum suffragia adeptus est, quemadmodum in prioribus diximus. At si nullus reperitur huic muneri idoneus neque mane apparens neque in coeli culmine constitutus, dominum medii coeli accipiemus ut officium aut exercitium studiumque nati cui vacare consuevit, quando scilicet commodum est cognoscamus. Solent enim ex huiusmodi constitutione ociosi plerunque prognasci, hac igitur ratione investigabimus quae nam stella actionibus opificioque nati formando idonea fit, quales vero eae futurae sint ex propria trium stellarum, Martis, Veneris et Mercurii, signorumque in quibus vagantur natura censendum est. Mercurius enim opificium gubernans, efficit ut figuratim quis dixerit, scribas, grammaticos, a rationibus, doctores, mercatores, numularios, vates, astrologos, sacrificos, ac omnino in literis et interpretatione, in datis et acceptis occupatos; et si illi Saturnus suffragatur, alienorum bonorum moderatores, somniorum interpretes, in templis desidentes, ibique vaticiniis veluti furore divinitus correpti sint, victitantes; si Iupiter, legum latores, rhetores, sophistas, cum magnatibus conversantes.

Venus quando actiones regit efficit homines odoribus florum aut unguentorum, vino, coloribus, tinctionibus aut aromatis alliisque id genus operam navantes, qui videlicet unguenta vendant, corollas texant, hospites recipiant, mercatores, pharmacopolas, textores, qui aromata distrahant et pigmenta, pictores, vestiarios; si illi Saturnus suffragatur mercatores rerum ad voluptatem, fruitionem et ornatum pertinentium, incantatores vero et veneficos, lenones et hinc victum quaeritantes; si Iupiter, athletas, victores in certamine, honoratos, mulierum opera evectos. Mars vero cum Sole configuratus, ignibus operantes efficit, coquos videlicet, fusores ustulatores, aeramentarios fabros; si sol abest, forte per ferrum operantes, ut navium compactores, fabros, agricolas, lapicidas, quique lapideas structuras aedificent, gemmarios, lignorum fissores, horumve ministros; et si Saturnus ipsi suffrag[r]atur nautas et qui sentinam exantlant, cloacarum expurgatores, milites, cocos, qui balneis et lotionibus praesint; si Iupiter milites, calones, publicanos, hospites publicos, portitores, victimarum caesores. Rursus si duo sunt qui actionibus et vivendi instituto prasideant ut Venus et Mercurius, negociosum reddunt in cantilenis et instrumentis musicis, concentum, carmine, ac potissimum cum loca sua mutuo permutant efficiunt cytharaedos, mimos, mangones, qui organa musica fabricent, fides tractitent, saltatores, textores, qui ex cera imagines fundant, pictores. Si Saturnus rursus ipsis astipulatur, quos diximus, et muliebres ad haec mundos distrahentes; si Iupiter, causidicos, a rationibus primos, rei publicae operam navantes, puerorum magistros, multitudini praefectos. Si Mercurius et Mars simul imperium officiorum nanciscuntur, statuarios producunt, armorum opifices, sacrorum monumentorum, fusores, luctatores, medicos, chirurgos, delatores, falsarios, maleficos, scalptores. Sique illis Saturnus suffragatur carnifices, alienarum vestium direptores, raptores, latrones, abigeos, malis artibus victum quaeritantes; si Iupiter industrios et agiles, vehementes, curiosos, aliena opera subeuntes et inde victitantes. Si Venus et Mars simul officiis moderandis praeficiuntur, tinctores producunt, unguentarios, qui aes, plumbum, argentum et aurum tractitent, et fundant, agricolas, pyrrhicam saltantes, medicamentarios, medicos. Si illis suffragatur Saturnus, sacrorum animalium curatores, vespillones, designatores funerum quique naenias praecinant, divinos, et ubi arcana sacrorum, luctus et mactationes fiunt versantes; si Iuppiter, homines in sacris versantes, augures, sacrificos, foeminarum coetui praefectos, nuptiarum et connubiorum interpretes et ex his viventes, voluptuarios iuxta ac temerarios et proinde periculis obiectos. Conferunt etiam signorum propriae vires in quibus gubernatores actionum et opificiorum planetae extiterint nonnihil ad operationum officiorumque variationem. Nam humanae figurae signa et operationes et opificia quae arte scientiaque constant et ad hominum usus instituta sunt conducunt, quadrupedia vero ad res metallicas, negociationes, aedificationes, artesque fabriles, tropica et aequinoxialia ad res translatitias ad interpretationes, ad rem geometricam rusticam ac medicam, terrestria et aquatilia ad res aquaticas et humidas, ad herbariam ac navalem, amplius ad res funebres, ad salsamenta, ad piscatum. Rursus si Luna locum propositum gubernet a congressus cum Sole properans cum Mercurio, in Tauro, Capricorno, et Cancro vates facit, sacrificos, per pelvim divinantes, in Sagittario et Piscibus ex mortuis vaticinantes et daemonum provocatores, in Virgine et Scorpione magos, astrologos, futurorum consultos, praescita edoctos, in Libra, Ariete et Leone divinitus furore correptos, ex somniis coniectantes, coniuros. Hac igitur via qualitatem naturamque actionum exercitiorumque ex horum commistura colligere oportet, modum vero eorum et amplitudinem ex astrorum gubernantium vi. Nam orientalia cum sunt aut in angulis opificia sua authoritate et fama minime caritura pronunciant, occidentalia vero aut a centris delapsa, haec sub alterius manu imperioque fore et superata a beneficis magna significant opera, illustria, lucrosa, inculpabilia, venusta, si a maleficis superantur, vilia, obscura, minime, frugifera, upote in quibus error commissus sit. Impedit vero Saturnus tarditate et tepiditate, Mars calore nimio et temeritate importunaque divulgatione, uterque ob vastationes seu eversiones; tempus augmenti et decrementi in genere coniectandum est ex astris horum accidentium authoribus ex eorum videlicet ad orientalem et occidentalem angulum inclinatione.

⟨IV.5⟩ De coniugio

Cum proximum sit his de coniugio dicere, in legittima viri cum foemina coniunctione ita coniectandum est. Si de viris agitur ad Lunam respicimus, ut affecta sit. Primum quidem quando in orientalibus quadrantibus reperitur viris in adolescentia matrimonium decernit, aut post aetatem statam iuvenculam dominum ducet, si in occidentalibus tarde contracturum matrimonium aut tempori quidem sed cum vetula, at si radiis oppressa est et Saturno configurata, prorsus uxorem non ducturum. Ad haec si in signo unius figurae aut uni alicui stellarum se applicans reperta fuerit, uno coniugio contentum, si vero in bicorpori signo aut multiformi aut pluribus se in eodem signo applicans invenitur, saepe coniungium iterabit. Ac si planetae applicantes aut secundum appropinquationem aut secundum testificationem boni fuerint, bonas ducet, si malefici, malas. Saturnus enim applicationem nactus foeminas efficit laboriosas et tetricas, Iupiter venerabiles, familiam gubernantes, Mars audaces, rebelles, Venus formosas, gratiosas, hilares, Mercurius sagaces et acumine praeditas. Amplius Venus cum Iove aut Saturnus cum Mercurio victui queritando utiles, coniugis amantes et liberorum, cum Marte animosas, instabiles, variabiles. In uxoribus vero ipsis earumque coniungio spectare oportet Solem, nam is repertus in quadrantibus orientalibus significat eas vel in prima adolescentia nuptu dari vel post aetatem consistentem cum adolescente matrimonium contrahere, in occidentalibus tarde nubentes aut matura aetate cum seniculo contrahentes indicat; et in signo unius formae aut cum planeta uno matutino deprehensus, semel tantum nubentes; in multiformi vero aut pluribus matutinis configuratus, saepe coniugium iterantes. Ac si Saturnus hoc modo Soli configuratus sit compositos maritos habebunt et commodos ac industrios, si Iupiter venerabiles et magnanimos, si Mars strennuos a liberis et uxore alienos immorrigeros, si Venus iucundos et formosos, si Mercurius victui consulentes et agiles, Venus autem cum Saturno ignavos facit et in venereis frigidos, cum Marte calidos, proclives ad congressum, adulteros, cum Mercurio liberorum amantes. Orientales quadrantes hoc loco accipimus cum de Sole agimus antecedentes et signum signiferi ascendens et occidens, cum de Luna a novilunio et plenilunio eo usque ubi Luna dividua est, occidentales autem his scilicet oppositos. Omnino vero constantes et diuturni convictus permanent, quando in utriusque coniugis genitura luminaria contigerit configurata esse concorditer, hoc est quando vel triquetra triquetra] tirquetra L sunt inter se ipsa vel sexangula, maxime quando mutua huc receptio accesserit, multo magis quando quae viro Luna est foeminae Sol fuerit. Dirimuntur vero levi occasione matrimonia aut dissident coniugum animi, cum praedictae luminarium conditiones vel in signis inconiunctis acciderint vel sint ex opposito aut quadrato. Deinde si concordes luminum configurationes beneficae stellae aspexerint iucundos, blandos et utiles convictus significant, si maleficae, contentiosos, inverecundos, invidos. Similiter in discordi statu luminarium beneficae iis suffragantes non penitus convictum rescindunt, sed redintegrant, placant et conservant coniugale illud blandum et natura nobis inditam incomparem propensionem; maleficae non sine contumelia et execratione convictus perturbant et demoliuntur; siquidem Mercurius cum eis solus extiterit vociferationibus in properiis et accusationibus involvit, si Venus adulteriis, incantationibus et his similibus. Quae vero alio quovis pacto contrahuntur coniugia reiicienda sunt in utrovis genere in Veneris astrum, Martem et Saturnum. Congredientibus enim illis cum luminibus, cum familiaribus necessariis atque affinibus sive consanguineis convictus decernuntur; prout Venus erga alterutrum affecta est, si enim erga Martem cum coniuge iuvene quando quidem in mutuis signorum trigonis alternatas habent altitudines, erga Saturnum cum seniore, nam rursus in mutuis trigonis vicissim domos possident. Unde Venus cum Marte plane amatorias affectiones producit, quibus si accedat Mercurii stella, non sine divulgatione; in promiscuis et familiaribus signis, Capricorno et Piscibus, fratrum aut cognatorum coniugationes decernuntur. Et Luna si in virorum genituris ad haec accurrat, significat cum duabus sororibus aut consanguineis congressurum, si in mulierum genitali constitutione Sol, duobus fratribus aut cognatis. Cum Saturno rursus Venus forte reperta omnino lenes et stabiles hos convictus efficit, accedente vero Mercurio utiles, concurrente Marte instabiles significantur, noxii nec sine mutua invidia et emulatione. Ac si illis concorditer configuratus fuerit, cum equalibus matrimonium contracturum; si tamen orientalior ipsis fuerit, cum adolescentioribus; ac si occidentalior, cum provectioribus. Si vero in promiscuis signis sint Venus et Saturnus, hoc est Capricorno aut Libra, congressurum cum affinibus. In horoscopum et coeli culmen quando dicta configuratio incidit, Lunaque concurrerit viros facit cum matribus matrumve sororibus aut novercis rem habere, foeminas cum filiis aut filiorum fratribus aut filiarum maritis. Sol si concurrat et maxime occidentales cum sunt planetae, mares cum filiabus rem habentes aut filiarum sororibus aut filiorum uxoribus, foeminas vero cum patribus aut patruis aut vitrico. Quando praedictae figurationes in signis unius generis non extiterint, in foemininis autem locis et personis, efficiunt omnino ad venerea accinctos et propensos, tam ad agendum quam patiendum omni ratione paratos, in quibusdam figuris etiam flagitiose obscaenos, ut in partibus prioribus et posterior[ior]ibus Arietis et Succulae, in posterioribus Leonis, in facie Capricorni. Verum si haec figuratio in prioribus duobus angulis invenitur, orientali nimirum et medii coeli, prorsus detegit haec flagitia et in publicum profert, in posterioribus duobus, occidentis nimirum et imi coeli, spadones efficit et eunuchos steriles, genitalibus meatibus concretos; Mars autem accedens mares genitalibus abscissis, foeminas quas tribades vocitant. Atque omnino privum quiddam in venereis habentes quae vero sit hominum in congrediundo affecto et natura, in viris a Marte colligimus; is enim a Venere et Saturno separatus, adiutus vero Iovis suffragiis, puros et verecundos efficit in re venerea explenda et naturalem tantum usum spectantes; cum solo Saturno forte repertus pigros, frigidos. Configuratis autem Venere et Iove agiles et cupidos, temperantes tamen et se refrenantes infamiaeque fugitantes, cum sola Venere aut Iove, absente Saturno, segnes, ignavos, undequaque voluptatem captantes; et si hic quidem planeta vespertinus est, ille matutinus, natus tam marium quam foeminarum congressu capietur, non tamen supra modum erga utrunque sexum affecuts. Si ambo vespertini sunt, ad foeminarum solum coitus proclives fiunt atque adeo si foeminina sunt signa ipsi subagitabuntur, si matutinus, uterque puerorum tantum concubitu flagitantes, signaque si fuerint masculina in masulis aetatis discrimen nullum habentes. Ac si Venus occidentalior est, cum vilibus hominibus servis aut aliegenis congredientes, si Mars, cum eminentioribus se viri ac dominis. In foeminarum vero genituris Venus consulenda est; ea enim configurata Iovi aut Mercurio prudenter pureque venerea tractantes, ac absente Iove Mercurio configurata proclives quidem et venereorum cupidas, cautas tamen et pigriores paulo plerunque turpitudines fugientes. Marti soli configurata aut congressa salaces et concitatas ad veneria segniores; si his accedat Iovis stella, ac si Mars sub radiis extiterit, cum servis congredientes, obscurioribus et alienigenis, sin Venus sub radiis latuerit, cum superioribus aut dominis, meretricum aut adulterarum consuetudine miscebuntur; si in locis aut figuris foemininis fuerint planetae, ad patiendum solum proclives, si vero masculinis, etiam ad arrigendum. Saturni stella praedictis figurationibus conciliata, si et ille effoeminatus fuerit, insolentis ac pudendae libidinis autor est, si orientalis et virilis, vituperio et repraehensioni ob venerea flagitia obnoxios. Iovis benigno sydere rursus quod solet ad decentiorem harum affectionum formam iuvante, Mercurii ad celebriorem divulgationem et reprehensionem.

⟨IV.6⟩ De liberis

Cum coniugii locum proxime sequatur liberorum, consyderare oportebit planetas coeli fastigio aut succedenti loco qui est boni daemonis coniunctos aut configuratos, sin minus eos qui locis his oppositis; Lunam etiam et Iovem Veneremque pro liberorum largitoribus assumere, Solem vero, Martem et Saturnum pro orbitatis autoribus; Mercurium prout configuratus fuerit illis promiscuum et largitorem quando orientalis est, recusatorem quando occidentalis. Largitores igitur simpliciter ita siti, solitarii, unicum prolem decernunt, in bicorporibus et foemininis item in foecundis signis videlicet Cancro et Scorpione et Piscibus, duas aut plures. Et dum masculini sunt ob signa masculina et ad Solem configurationem marem, effoeminati vero foeminam; superati a maleficis aut in sterilibus signis reperti, puta Leone, Vigine largiuntur quidem, sed non sat pulchre neque constanter nec diuturnas proles. Sol autem et maleficae obtinentes imperium in dicta loca, si in signis masculinis aut sterilibus fuerint eisque beneficae suffragentur, concedunt quidem sed valetudinarios, vitiis corporis impeditos, ac brevis aetatis. Quando utraque conditio rationem habet ad signa prolifica, datorum liberorum reiectiones significantur aut omnium aut multorum aut paucorum, pro imperio suffragantium, utrivis sectae planetarum quos vel plures vel potentiores vel orientaliores vel diginoribus angulis sitos vel elatos supra caeteros vel succedentes angulis invenerimus. Si igitur dictorum signorum dominatores orientales fuerint, si ad haec in propriis locis claros et illustres liberos donant; si occidentales et in locis alterius sectae, humiles, viles et obscuros. Et si conveniunt cum horoscopo et parte fortunae, amabiles parentibus, venustos, gratiosos, bonis parentum haereditario iure fruentes, si inconiuncti aut ex adversum siti, rebelles, odiosos, noxios, nec parentum bonis succedentes. Sic quando mutuam habent inter se figurationem concordes donant, fraternis animis operas mutuas tradentes, si inconiuncti sunt aut oppositi, inimicitiarum cupidos, insidiantes sibi invicem. Quae minutiora sunt iterum quispiam coniectarit usus singulorum qui liberos pollicentur astrorum horoscopo, ex reliqua collocatione non secus ac in genitura consyderationem in genere instituens.

⟨IV.7⟩ De amicis et inimicis

Benevolarum igitur affectionum et contrariarum, quarum has quidem medias et diuturnas appellamus amicitias seu inimicitias, illas vero minores et temporaneas, societates aut contentiones, examinatio nobis sit haec. Quando igitur quae ex his praecipua sunt et maxima inquirimus observare oportet in utraque genitura praecipua loca, Solis videlicet et Lunae et horoscopum partemque fortunae. Nam si in eadem signa inciderint aut loca mutuo permutaverint, aut omnia aut complura, maxime quando utriusque horoscopi 17 partibus invicem distiterint, amicitias constituunt synceras et insolubiles nec ullis offensionibus expositas. Si inconiuncta sint aut mutuo opposita, inimicitias maximas et diuturnas. Si neutrum accidat, sed tantum in locis configuratis extiterint, si hexagonis aut trigonis, minorem benevolentiam conciliant, si quadratis minores inimicitias ut interdum occurrant in amicitia silentium et simultas, quando maleficae hasce configurationes transeunt, in contentionibus reconciliationes et benevolentiae vicissitudines per beneficorum ad configurationes ingressum. Cum amicitiarum et inimicitiarum genera tria sint: aut enim ex instituto et electione libera ita in se invicem affecti homines sunt aut usus necessitatisque gratia aut denique voluptatis iniuriaeve causa; quando omnia aut complura dictorum inter se mutuo familiariter conveniunt, ex omnibus his amicitia spetiebus conflata est, quemadmodum quando dissident, odium. Quando sola luminarium loca, ex delectu libero quod est benevolentiae genus optimum et firmissimum; sicut contra, odium acerrimum et cui credere nihil oporteat, sic si fortunae sortes conveniant usus necessitatisque gratia contrahitur, quando horoscopi, voluptatis et contumeliae. Observare autem convenit locorum configuratorum supplosiones stellarumque ad haec aspectus; in quibus enim genituris inciderit configurationis superatio, sive in idem signum sive in proxime succedens, illis praecipuae partes in amicitia tribuendae sunt aut odio; in quibus vero fuerit aspectus stellarum meliorum, illis ex amicitia uberiores fructus, ex inimicitia damna graviora decernuntur. In temporaneis autem societatibus et contentionibus animum advertere oportebit ad motiones syderum in utraque genitura, hoc est quibus temporibus unius geniturae astra ad loca astrorum alterius promoveant; hoc enim modo contingunt amicitiae et inimicitiae imbeciliores et partiles et perstare solent usque ad separationem ipsorum astrorum plerunque vero tantisper donec alius quispiam succedentium planetarum irrumpat. Saturnus igitur et Iupiter subeuntes mutua loca amicitias gignunt per conspirationes aut agriculturam, aut haereditarias successiones, Saturnus et Mars per rixas insidias, easque ultroneas, Saturnus et Venus coniunctionem per affinitates cito labescentem et evanescentem, Saturnus et Mercurius affinitates et convictus conciliant per largitiones, munera, mercaturam /O₃v/ aut arcanorum communicationem. Iupiter vero et Mars dignitatum et gubernationis caussa, Iupiter et Venus hominum publica munera eaque sacra obeuntium, cultus scilicet divini, oraculorum et his similium, Iupiter et Mercurius conversationes disserendi discendive et philosophandi cuassa instituit. Mars et Venus amorum, adulteriorum aut ocii ignavi gratia, instabiles tamen et non rectissime institutas, Mars vero et Mercurius inimicitias et vociferationes et lites, literarum et pharmacorum occasione. Venus autem et Mercurius convictus ob artis eiusdem studium aut canendi aut literarum communicationem aut foeminarum causa. Magnitudinem igitur et parvitatem intentionem et remissionem, societatum aut contentionum ex comprehensorum locorum ad praecipua quatuor loca comparatione iudicare oporetet, nam in angulis aut sortibus fortunae aut circa luminaria si occurrant, evidentes significant et vehementes affectiones mutuas, sin ab his destiterint obscuras, commoditatem vero aut incommoditatem illis ex societate maiorem ex astrorum inspectantium praedicta loca ad bene maleve faciendum propensione.

⟨IV.8⟩ De servis

De servis et eorum erga dominos animo benevolo aut malevolo ex signo mali genii iudicandi modum accipimus et ex iis qui hunc signiferi locum intuentur, tam secundum genituram ipsam quam accessus aut oppositiones, maxime ut gubernatores huius partis signiferi convenienter praecipuis geniturae locis aut repugnanter configurati fuerint.

⟨IV.9⟩ De peregrinatione

Quae vero ad peregrinationem spectant colligimus ex luminum erga angulos, statu amborum, magis vero Lunae. Occidens enim haec aut ab angulis decidua peregrinationes locorumque mutationes indicat; quod propemodum etiam Mars aliquando praestat, sive occidens et ipse sive ab angulo qui vertici incumbit decidens, quando luminaribus ex opposito aut quadrangulo loco situs est. Si vero et pars fortunae insignis peregrinandi authoribus extiterit, vitam omnem et conversationes actionesque universas in peregrinatione exequuntur. Benefici igitur haec loca intuentes eiusve succedentes, honorificas praestant et lucrosas profectiones reditusque celeres et expeditos; malefici contra laboriosas, damnosas et periculis obnoxias et impeditos reditus, nusquam tamen omittere convenit temperandi decreti rationem secundum authoritatem uniuscuiusque inspectantium, quemadmodum in prioribus disseruimus. Fere autem ad orientalium quadrantum directis locis si luminaria reperta fuerint versus ortum et meridiem itinera instituuntur, in occidentalem vero aut in ipso occasu, septentrionem versus et occidentem. Ac si unius figurae sint quae itineribus causam dant signa sive illa ipsa sive gubernatores horum planetae, rarius et non nisi quando commodum est iter significant; si vero duum corporum aut formarum, continuum multoque tempore. Iupiter igitur et Venus domini constiuti locorum et luminum quae profectionem significant, non solum periculis nullis expositas, sed placidas etiam peregrinationes decernunt: aut enim a praefectis earum regionum aut amicorum causa legati proficiscuntur, favet aeris constitutio et sine invidi opibus affluant. His si Mercurius accedat saepe numero propter iam dictam foelicitatem adiumenta et dona accumulantur. At vero Saturnus et Mars luminaria occupantes, maxime si mutuo sibi opponantur, inutilia haec omnia et periculis involuta ingentibus: in humidis reperti signis per difficiles nimirum navigationes et naufragia aut per invia desertaque loca, in fixis vero per percipitia et tempestates ventorum, in tropicis et aequinoxialibus per inopiam rerum necessariarum et affectam valetudinem, in humanae figurae signis per latrocinia et insidias et regum violentiam, in terrestribus per ferarum invasiones aut terrae concussiones. Mercurio accedente, per ea quae in sublimi fiunt et accusationes periculosas, amplius vero per reptilium aliorumque venenatorum ictus. Peculiaris horum decretorum ratio, qua utilia quoque noxia sint, ex differentia eius quod causam dat, locorumque causam compraehendentium, opificiorum et possessionis, valetudinis et dignitatis, iuxta horum quae prima est pr⟨ae⟩cipuaque constitutionem accipienda est; temporum vero quibus se maxime significationes produnt ex figuratione incursus temporum succedentium. Et haec quidem hactenus nobis explicata sint.

⟨IV.10⟩ De mortis genere

Cum reliqua sit ex omnibus de mortis genere contemplatio, primum ex iis quae de v⟨i⟩tae spatio docuimus, constare oportet utrum secundum radiorum ductationem interemptio an secundum dominantis syderis occasum accidet. Nam si iuxta radiorum ductum et occursationem eveniat interfectio, locum occursus in consilium adhibere pro mortis genere coniectando oportet. Si vero iuxta occasum illum ipsum occasus locum, quales enim fuerint sive ii qui dicta loca sequuntur aut si nulli sequantur qui primi aliorum ad ea feruntur. Tales nimirum e vita decessus futuros opinandum est, quorum nativis significationibus, ut varietatem illam eventuum complectamur, configuratorum astrorum locorumque interremptoriorum peculiares significationes coniungemus, tam pro signiferi quam finium natura. Saturnus igitur morti praefectus obitus efficit post diuturnos morbos et tabes et humorum defluxus et febres, per lyenis aquae intercutis, colicas, uterive affectiones et quotquot ex frigoris multitudine constant. Iupiter vero ab angina et peripneumonia, apoplexia, et convulsionibus capitisque doloribus et stomachi et quotquot a pulmonis perversa constitutione proveniunt. Mars a febribus continuis et tertianis et repentinis plagis et renum affectionibus sanguinisque excretionibus et defluxu, abortionibus et partu, sacro igne et pestilentibus morbis, quique per inflammationem et fervorem eveniunt. Venus per stomachi et hepatis affectiones, impetigines et dysenteriam mortem infert, amplius vero per hulcera, pustulas et fistulas et adhibita pharmaca ac denique quot quot humore nimium increscente aut corrupto nascuntur. Mercurius per insaniam et amentiam et ex atrae bilis copia proficiscentes lapsus perque comitiales morbos et tusses et crebras expuitiones et quotquot siccitate copiosa et corrupta constant. Miti igitur hoc moriendi genere e vita discedimus, cum mortis authores in propriis domesticisve naturae suae convenientibus locis reperiuntur, a nullo superati qui maligniorem illustrioremque exitum reddere posset. Violenta vero et conspicua morte decedimus, cum aut uterque maleficus imperat interemptorio loco aut per congressum aut per radios quadrangulos oppositosve, aut alteruter eorum ambove Solem aut Lunam aut utrumque luminare maleficio affecerint, ubi mortis quidem maliciam ab eorum congressu constitui putabimus, magnitudinem vero a luminum testificatione, genus vero rursus ab astrorum reliquorum intuitu et signis quae a maleficis occupantur. Enimvero Saturnus Solem quadrangularibus radiis praeter conditionem feriens, in fixis quidem a multitudine obrutos aut strangulatos suffocatosve curat, ita si occidat Lunaeque succedat: in feralibus vero signis, a feris interimendos; ac si Iupiter suffragetur et ipse maleficio imbutus, in locis publicis aut celebribus interdum ad bestias damnatos; in occasu utrivis luminarum oppositus, in carceribus vitam finientes. Configuratus Mercurio, potissime si id circa serpentes qui in sphaera sunt aut terrestria signa eveniat, a morsu venatorum morientes. His vero si Venus accedat, veneficiis et foeminarum dolis; quod si in Virgine et Piscibus aut aquaticis signis, Lunae configuratur, in aquis suffocandos; circa Argo navem etiam naufragiis succumbentes; in tropicis Soli congrediens aut oppositus aut Marti vice Solis, a ruina oppressos; quod si coeli medium obtineat, ab alto pracipitandos. Martis vero stella Soli praeter conditionem aut Lunae infensa tetragonis oppositisve radiis, in signis humanae, figurae in seditionibus aut bellis interficiendos tradit aut sibi ipsi qui manus inferant; foeminarum vero opera interimendos, quando Venus illi testificatur; quando vero Mercurius, a piratis aut latronibus aut maleficis hominibus; in mutilatis et imperfectis signis aut circa caput Medusae, decollandos aut mutilandos; in Scorpione et Centauro, ustionibus sectionibusve aut medicorum revulsionibus e vita decessuros significant. In coeli medio imove, crucibus affigendos, maxime circa Cepheum et Andromedam; in occasu horoscopo oppositus, vivos comburendos; in quadrupedibus, vero ruina aut distractione vitam cum morte commutantes. Quod si et hic Iupiter testificetur simul pravitatem indutus, illustri rursus mortis genere decedunt, condemnatione nimirum et ira principum ac regum. Coniuncti vero mutuo malefici atque ita oppositi in aliqua dictarum constitutionum, plus faciunt ad mortis malitiam, quae cuiusmodi potissimum evasura sit ex principe interemptorii loci gubernatore cognoscitur multis concurrentibus et in genere et in magnitudine acerbitatis, quando uterque ad interfectoria loca rationem aliquam habet. Tales vero etiam sepultura orbati deseruntur, absumuntur autem a feris aut avibus, quando in signis eiusmodi figurarum malefici reperiuntur, nec ullus beneficus supra terram existit qui interemptricibus locis occurrat. Peregre moriuntur quorum interemptricia loca occupantes planetae ab angulis ceciderint, maxime cum Luna etiam accurrit aut tetragonis oppositisve radiis dicta loca intuetur.

⟨IV.11⟩ De temporum divisione

Enarrata a nobis summatim in singulis generibus contemplandi ratione ad eas usque tantum quae sicut in initio proposuimus universalium partium sunt tractationes, reliquum sane fuerit ad eundem modum quae etiam in temporibus distinguendis videre oportet adiicere idque et naturae consentanee et nostrae particulari quam proposuimus explicationi. Omnino igitur in universis geniturarum capitibus propositum nobis est prius quoddam et antiquius, veluti fatum aut ipsi regioni peculiare, cui reliqua quae in genituris singulatim explorantur subiacere oportet, quemadmodum quae ad corporis formam et animorum constitutiones attinent, morum item et consuetudinum dissidentia. Itaque par est naturae obsequentem iudicem primas ubique potioresque causas comprehendere, ut ne quemadmodum in genituris praefari solent Aethiopem, verbi gratia candidum aut levibus capillis, Germanum vero aut Gallum nigrum faciat et crispum, aut hos quidem mites et literarum artiumve studiosos, Graecos vero immanes et ineruditos; neve contra mores ac leges, Italo decernat sororis matrimonium, cum hoc apud Aegyptios aut Aegyptio matris, cum apud Persas fas sit; prorsus igitur praeponere oportet universalis fatirationem, deinde singula aucta minutave accomodare. Ita quoque in temporibus partiendis aetatum in unoquoque decreto quid cuique conveniat, prima ratio habenda est ne ex vulgari et simplici exploratione per inscitiam praedicemus puero nuptias virilesve operationes aut decrepito seni liberorum procreationem aut hisce iuveniliora, sed in universum quae de temporum partitione tradentur pro ut aetas postulare videbitur interpretabimur. Est enim accessus unus idemque in omnibus ad ea quae pro temporis vicissitudine, uniuscuisque naturae humanae conveniunt qui ex similtudine et ordine accipitur septem stellarum err[r]antium, initio sumpto a prima aetate et a vicissimo nobis orbe, nimirum Lunae ut extrema in ultimum desinant quem Saturni nominamus; ac re vera naturam respondentis sibi erronis affectionemque unaquaeque aetas refert quae observare convenit, ut inde summariam temporum constitutionem colligamus ac singularia deinceps discrimina ex geniturarum peculiaribus decretis inveniamus. Nam ad primores fere quatuor annos, pro sui quadriennii numero, infantilem aetatem Luna gubernans efficit in illa corpusculi humiditatem et imbecillitatem itemque subita incrementa, alimoniae liquiditatem, valetudinis inconstantiam et in mente inchoata et inemendata omnia quae singula respondent iis quae lunares effectiones censentur. Proximum decennium quo puerilis aetas comprehenditur moderatur qui proximum Lunae orbem obtinet Mercurius pro viginti annorum suorum dimidiato numero, incipit animum ad intelligentiam rationemque componere ac veluti fingere disciplinarumque semina et elementa inserere, morum studiorumque peculiares conditiones patefacere, animosque doctrina et institutione primisque exercitiis excitare. Veneris vero stella adolescentem tertiamque aetatem sortita sequenti octennio quod illi iuxta circuitus sui spatium tribuitur, seminales meatus movere inicipit ac implere et ad venereos congressus stimulare quo maxime tempore insania quadam et in temperantia agitantur miseroque cupidine effcruescunt et in errore ac caecitate apertis etiam oculis versantur. Quartam aetatem et mediam iuvenilem videlicet gubernans medii orbis dominus Sol, annis undeviginti, dominium suique iuris usum animo concedit, rei etiam familiaris et existimationis cupiditatem iniicit ut et vitae suae modum habere desyderet et puerili vanitate et inconstantia, peccatisque amotis, sese ad iuris, pudoris et honestatis amorem recipere. Post Solem Mars virilem aetatem sibi vendicat quintus scilicet, pro circuitus sui spatio annis quinque et decem hic vitae tristitiam et malitiam adducit, curis ac doloribus animum simul et corpus afficit, sensum nimirum iam instillans et cogitationem, aetatis deflorescentis, et instigans ad memorabile aliquod inceptorum operum ante obitum laboriose perficiendum. Iupiter dinceps senilem aetatem nactus iuxta peculiarem circuitus rationem, annis duodecim, laboriosum illud et turbulentum ac periculis expositum vivendi genus declinare paulatim iubet et decentius, officiosius quietiusque capessere, amplius nihil praecip⟨it⟩anter agere, alios admonere et consolari, honoris tunc maxime et laudis et liberalitatis studiosos esse cum pudore et gravitate. Extrema vero Saturni stella extremam et confectam aetatem sortita est usque ad id quod superest vitae, cum refrixerunt ac impeditae sunt corporis animique motiones ac vires et in concitatioribus cupiditatibus et voluptatibus natura languida nervis destituitur, vita iam convulsa, misera et infirma exposita offensis et ad omnes morosa promotus ac virium ignavia. Sint igitur hae temporum singulares inclinationes iuxta naturae generalem et communem statum in hunc modum expositae; particulares vero ex genitura inquisitiones quemadmodum prius proposuimus, iterum ac summatim a praecipuis progressionibus constituemus, idque ab omnibus non veluti in vitae spatio perquirendo ab una tantum. Sed ab horoscopo pro iis quae corpori eveniunt et profectionibus, a fortunae sorte pro possessionibus, a Luna pro animi morbis et coniugio, a Sole pro dignitate et gloria, a coeli fastigio ad reliquas et partiliores vitae rationes, nimirum actiones, amicitias, liberorum procreationes cognoscendas. Hoc sane pacto iisdem temporibus non idem erit beneficus horum dominus, cum multa fere, eveniant sub iisdem temporibus contraria, ut si cui morte necessarii haereditas accrescat, aut aliquis lecto decumbens dignitatem consequatur et promotionem, aut privatus liberos suscipiat, quaeque eisumodi accidere solent.

Neque enim eadem est ratio corporis et animi, fortunarum et dignitatis et familiarium bonorum aut malorum ut necesse sit ex omni parte foelicem aliquem aut infoelicem esse, sed acciderit fortasse et illud quo tempore plane beati aut calamitosi sumus, quando in omnibus aut pluribus apheticis moderationibus conveniunt occursationes beneficorum omnino aut contra maleficorum. Id quod raro usu venit propter humanae naturae imbecillitatem ad extrma utraque perferenda, quam ita comparatam esse apparet ut temperaturam postulet bonorum et malorum. Loca igitur aphetica ad hunc modum discernimus, occursantes vero non solum interemptores quemadmodum ubi de vitae spatio quaeritur, sed universos accipere oportet, atque ita non corpore tantum aut radiis oppositis quadrangularibusve oviantes, verum etiam trinis ac sextilibus. Ac primum sane tempus in singulis moderationibus illi dabitur qui apheticum locum corpore occupat vel radiis; quod si nullus fuerit, asciscemus proxime antecedentem ad eum usque qui proxime succedentem aspicit partem, deinde hoc utemur usque ad proximum atque in aliis similiter, assumentes in gubernandi communicationem terminorum dominos planetas. Atque iterum partibus interiectis annos tribuimus secundum eam quae ab ascendente sumitur moderationem tot videlicet quot sunt eius regionis ascensionum tempora, a coeli medio quot sunt tempora coeli culminationum, a reliquis vero pro ratione propinquitatis ad angulos ascensionum aut descensionum culminationumve tempora accipimus, sicut cum de vitae spatio ageremus definiviumus. Hunc igitur ad modum generales temporum arbitros creabimus, annuos vero reiicientes annorum multitudinem ab ineunte aetate a singulis apheticis locis iuxta ordinem signorum singulorum eum assumentes qui signo dominatur in quo substiteremus. Idipsum in mensibus praestabimus abiicientes iterum a mense natali praeteritorum mensium numerum a locis annui dominii, secundum ordinem signorum dies viginti octo; ita dies etiam a natali abiiciemus a menstruis locis, pro uno signo dies duos et trientem. Respiciendum etiam est ad ingressus in praecipua potissimum loca neque enim parum momenti habent in temporum decretis, maxime Saturni generalium, Iovis annuorum, Martis et Solis, Veneris et Mercurii menstruorum, Lunae diurnorum. Ac quemadmodum generalium temporum arbitri potiores sunt ad decretum absolvendum, ita particularium conducunt aut reluctantur, pro convenientia et adversitate naturae suae, transitus vero augmenta decrementa eventuum adducunt. Nam summariam qualitatis rationem et temporum prorogationem apheticus locus et generalium temporum arbiter una cum finium domino designat, eo quod familiare est unumquodque sydus iis in genitura locis quorum ab initio gubernationem sortitum est. Sed bono ne sint an malo ex eorum qui temporibus praesunt naturali et mista propensione ad bene maleve faciendum colligitur et eorum familiaritate aut inimicitia, quam ab initio susceperunt. Quibus vero temproibus magis elucescet decreti vis significatur ab annuorum et mentruorum signorum cum obnoxiis locis configuratione et secundum ingressus astrorum et Solis Lunaeque radiationes ad annua et menstrua signa. Nam si convenienter se habent cum locis affectis ab initio in genitura accepto et secundum inambulationes convenienter illis configurantur pro re proposita bonum, si inconvenienter et praeter conditionem opposita quidem aut quadrangula figura in transitibus malorum authores sunt. Aliter vero configurata non ita, ac si iidem et temporum et introituum domini fuerint planetae illustris fit et minime mediocris decreti natura, sive illud bono sive malo fuerit; multo vero magis, cum non solum temporis quod gubernant nomine causarum generi praesunt, verumetiam ab initio secundum genituram. Omnino vero beati aut miseri sunt quibus vel unus locus ab omibus aut pluribus aphesibus occupatur, aut si hae differant, eadem tempora omnes plurimasve obviationes similiter beneficas aut maleficas complexa sunt. Hic igitur nobis est temporum contemplandorum modus, genera vero decretorum suis temporibus evenientium congerere hoc loco omittemus, ob illum quem nobis scopum proposuimus cum astrorum efficientia generatim perspecta, partilioribus eventibus accommodari iusta ratione possit. Si mathematici causam erudite cum ea quae extemperatura nascitur comparemus.

Finis libri quarti.