nimirum aquile hoc quasi quodam volimine giganteo minime indigent omni creaturarum aminiculo radiis summe lucis occulos infigere potentissimi atque summe secreta veritatis efficaciter penetrare vix rudimentis a puerilibus celum involvant terrasque habitare dedignantur, super nubes eorum conversatio, atque in ipso summe sinu sapientie sese requiescere gloriantur, mundanam despiciunt sapientiam, eique vacantium deliramenta subsannant.

Tibi vero vir mentis serenissime, longe alia mens est: tu sacras artes et propter se appetendas, scientibus dulces, insciis adorandas rectissime arbitraris. Nec vero tuum fallit acumen quoniam perfectio habitudinis in plenitudine existit congnitionis, quo sciendo proficimus, hoc accessum ad beatitudinem fieri, presertim cum otio quidem mens corrumpatur, studium vero virtutis sit amicum, predarum Predarum] preclarum V₂ quoque tibi, credo, videtur, in quo prestat homo ceteris animantibus hominem homini prenittere, hinc insurgendum summisque viribus iudicas incubendum ut omni scientie genere mens illustretur, ad beatitudinem preparetur, suo proprio bono decoretur. Tui ergo tibique simillium gratia presentem ego laborem hunc suscepi. Quibus si placeo intentio quoque mea michi perfecta est. Rideant et exultent artium inimici, ignota iudicent, astrorum studium insaniam predicent, mihi confiteor hec insania dulcis, mihi dulce clamare cum Nasone:

‘Felices anime quibus hoc cognoscere primum,

Inque domos superas scandere cura fuit!’

Faveas ergo summisque tibi vigiliis opus elaboratum benignus, queso, suscipias, illud tamen unum super omnia moneo ac rogo, ut ea qua et in geometricis usus esse docendis discretione collaudanda ad huius operis lectionem dignos admittas, indignos abicias: suam quippe rebus dignis adimet dignitatem, siquis eam communicaverit indignis.

1. Proemium

2. De ordine theorematum

3. Quoniam sperice celum fertur

4. Quoniam et terra sperica est ad sensum secundum omnes partes

5. Quoniam media celi est terra

6. Quoniam puncti rationem rationem] iter. V₃ habet ad celestia tellus

7. Quoniam nullum motum transitivum facit terra

8. Quoniam due differentie primorum motuum sunt in celo

9. De particularibus conceptionibus

10. De quantitate earum que in circulo rectarum

11. Canonium earum que in circulo rectarum

12. De ea que inter tropica periferia

13. Prelibata in spericas demonstrationes

14. De eis que inter equinoctialem et obliquum circulum periferiis

15. Canonum obliquationis

16. De eis que in recta spera asscensionibus

⟨I⟩

⟨I.1⟩ Proemium auctoris

Valde bene qui proprie philosophati sunt, O Sire, videntur mihi sequestrasse theoreticum philosophie a practico. Etenim si accidit et practico prius hoc ipsum theoreticum esse, nichilominus utique quis inveniet magnam existentem in ipsis differentiam, non solum quod moralium quidem virtutum quedam multis et sine disciplina inesse possunt, eam vero que universorum speculationem absque doctrina consequi inpossibile, sed et eo quod ibi quidem ex ea que in ipsis rebus est continua operatione, hic autem ex eo qui in theorematibus processu, plurima utilitas fiat. Inde nobis ipsis duximus conpetere actus quidem in ipsarum imaginationum investigationibus ordinare, ut nec in minimis eius que ad bonum et bene dispositum statum considerationis obliviscamur, scole vero dare plurimum in theorematum multorum et bonorum existentium doctrinam, precipue vero in eam que eorum que proprie mathematica nominantur.

Etenim rursus et theoreticum Aristotiles diligentissime in tria prima genera dividit, phisicum, mathematicum, theologicum. Entibus enim universis ex materia, specie et motu habentibus existentiam, et cum seorsum quidem horum unumquodque secundum subiectum considerari minime possit, intelligi vero solum et absque reliquis, omnium quidem primi motus primam causam si quis excipiat secundum simplex, Deum invisibilem et immobilem utique estimabit, huiusque species quesitiva theologicum sursum alicubi circa elevatissima mundi, huiusmodi operatione intellecta utique solum semelque a sensibilibus substantiis segregata. Materialis vero semperque mote qualitatis scrutativa species, que circa album et calidum et dulce et molle