PAL

Ptolemaeus Arabus et Latinus

_ (the underscore) is the placeholder for exactly one character.
% (the percent sign) is the placeholder for no, one or more than one character.
%% (two percent signs) is the placeholder for no, one or more than one character, but not for blank space (so that a search ends at word boundaries).

At the beginning and at the end, these placeholders are superfluous.

Ptolemy, Almagesti (tr. George of Trebizond)

Vatican, BAV, Vat. lat. 2054 · 98v

Facsimile

FB FB] Primos angulos appellat eos qui capiuntur ex tabula arcuum et angulorum add. marg. G arcu different. In aliis autem sitibus cum DE DE] corr. ex D G arcus ad FB arcum declinetur tam arcuum quam angulorum excessus ad minus contrahentur. Quare quando quinque gra-dibus Luna secundum latitudinem a circulo qui per medium signorum est distat, tunc maxima diversitatis aspectuum differentia erit sexagesimarum 10 proxime. Nam quinque maxime differentie arcuum gradus tot diversitatis aspectuum sexagesimos in maximis excessibus et minimis distantiis faciunt. Quando autem maximo progressu qui in solaribus eclipsibus est distat, qui est gradus 1 30′ proxime, tunc differentia diversitatis aspectuum totidem sexagesimarum erit, hoc est 1 30′, quod raro accidit.

Via tamen ratioque ad huiusmodi angulorum et arcuum emendationem hoc modo facilis volenti volenti] post corr. G breviter fiet. Universaliter enim dupplicatum angulorum numerum in tabula cordarum et arcuum queremus et correspondentes tum ipsi tum residuo ad 180 duorum rectorum gradus seorsum in latitudinis gradus multiplicabimus, et partem centesimam atque vigesimam utrorumque conscribemus, et numerum ex primo angulo factum subtrahemus a supposito circuli per verticem arcu, si Luna in eadem cum verticis puncto parte sit, sin vero in opposita, addemus, et numerum huic huic] corr. ex hinc G factum in se ipsum multiplicabimus, eique addemus quadratum ex numero relicti anguli factum, et totius radicem congrue dicemus arcum esse quem querebamus. Post hec numerum reliqui anguli iam conscriptum in 120 multiplicabimus, seorsumque per inventos arcus partiemur, et mediam arcuum qui facto numero in tabula cordarum adiacent partem, si arcus equatus maior primo fuerit, addemus primi anguli partibus, sin vero minor, subtrahemus ab ipsis, et sic angulum equatum habebimus.

Sit in preposita descriptione gratia exempli arcus FB graduum 45, angulus vero ABF talium 30 qualium unus rectus est 90, uterque autem DB et BE latitudinis arcus graduum 5. Quoniam igitur 30 gradibus dupplicatis hoc est 60 adiacet linea linea] post corr. G partium 60, reliquis vero ad duos rectos, hoc est 120, adiacet linea partium 104 proxime, idciro proportio BL ad LE fit ea que est 60 ad 104; eadem autem est etiam proportio BC ad DC, qualium est que rectum angulum subtendit 120. Utrunque igitur numerum in quinque gradus subtendentis multiplicabimus, et facti ex multiplicatione numeri centesimam et vigesimam partem capiemus, et sic habebimus utranque CB et BL earundem 2 30′, et utranque DC et EL similiter 4 20′. Si ergo Luna in E puncto esse supponitur, hanc quantitatem 2 30′ a 45 gradibus arcus FB auferemus, propterea quod ad eandem cum vertice partem distantia latitudinis Lune sit, hoc est quoniam utraque vel australiora vel boraliora zodiaco sint, et sic