PAL

Ptolemaeus Arabus et Latinus

_ (the underscore) is the placeholder for exactly one character.
% (the percent sign) is the placeholder for no, one or more than one character.
%% (two percent signs) is the placeholder for no, one or more than one character, but not for blank space (so that a search ends at word boundaries).

At the beginning and at the end, these placeholders are superfluous.

Johannes Regiomontanus, Epitome Almagesti

Venice, BNM, Fondo antico lat. Z. 328 (1760) · 30r

Facsimile

provenientes collige, et cum ambe sint addentes aut minuentes super dies mediocres aut ab eis, eas in unum iunge. Sed cum una fuerit addens, altera minuens, minorem de maiori deme. Sed cum una minuit tantum quantum altera addit, eo loco dies differens equalis est diei mediocri. Si tunc posthac ambe simul addant aut una plus addat quam alia minuat, fit ibi principium additionis. Si autem posthac ambe simul minuant aut una plus minuat quam altera addat, fit ibi principium diminutionis.

Plurimum vero vero] differentie add. V1 huiusmodi aggregati quo ad additionem repertum est in portione que est a principio Scorpii usque ad medium signum Aquarii, sed quo ad diminucionem in porcione que est a medio Aquarii ad finem Libre. Nam in prima portione utraque differentia est addens, in altera utraque minuens. Et in his differentia ratione inequalitatis Solis est 3 gradus et due tertie; differentia autem ratione inequalitatis ascensionum rectarum est 4 gradus et due tertie, que simul faciunt 8 gradus et terciam unius, scilicet differentiam ex utrisque causis collectam. Illud vero quasi medietatem hore facit et 18vam partem hore, quam licet dum negligamus in Sole vel aliis planetis tardi motus, nihil erroris sensibilis fiat; in Luna tamen neglecta propter velocitatem motus eius sensibilis fit error eo, eo] om. W quod ad tres quintas unius gradus fere attingat.

⟨III.29⟩ 29. Dies differentes in mediocres et econtra convertere.

In tempore dato tam cursum Solis medium quam verum numera. Vero cursui elevationem in sphera recta correspondentem accipe, et eius ad medium motum Solis differentiam nota. Nam ipsa erit dierum equatio, cuius quilibet gradus 4 minuta unius hore representat. Tempus igitur huius equationis super dies differentes adde si elevatio recta cursum medium excesserit, aut minues si econtra fuerit. Et exibunt dies mediocres. Si vero dies equales ad diversos reducere voles, in tempore similiter cursum verum et equalem numera. Cursui vero ascensionem rectam respondentem accipe. Eius ad medium motum differentia erit dierum equacio, cuius tempus super dies equales aut mediocres adde si medius motus fuerit ascensione maior vel minue si econtra. Et prodibunt dies diversi seu differentes. Hac via certius deprehendes quod premissa exposuit.

Advertendum autem si radix temporis posita fuerit super principium additionis, hanc differentiam semper addendam fore diebus differentibus ut ex eis fiant mediocres, semperque minuendam a mediocribus ut ex eis fiant differentes. Econtra si radix temporis posita sit super principium diminutionis. Exemplum predictorum, sit verus motus Solis in die naturali ab equinoctio 59 minuta. Medius vero semper est 59 minuta fere. Ascensio respondens vero motui est 54 minuta. Differentia huius et medii motus est 5 minuta unius gradus equinoctialis. In tempus conversa faciunt terciam unius minuti hore. Est igitur dies medius maior die differente in tertia unius minuti hore. Unus dies igitur differens conversus in mediocres facit mediocrem minus tercia minuti hore. Sed unus dies mediocris conversus in differentes