PAL

Ptolemaeus Arabus et Latinus

_ (the underscore) is the placeholder for exactly one character.
% (the percent sign) is the placeholder for no, one or more than one character.
%% (two percent signs) is the placeholder for no, one or more than one character, but not for blank space (so that a search ends at word boundaries).

At the beginning and at the end, these placeholders are superfluous.

Johannes Regiomontanus, Epitome Almagesti

Venice, BNM, Fondo antico lat. Z. 328 (1760) · 91r

Facsimile

dare.

In anno 13mo Diionisii, anno scilicet 52o a morte Alexandri sive 476 a principio annorum Nabonassaris, quemadmodum narrat Ptolemeus, 20o die mensis Athuz tercii transacto in diluculo diei 21m, 21m] 21mi W stella Martis videbatur cooperire stellam fixam que est in latere septentrionali frontis Scorpionis. In hac autem consideratione Sol secundum cursum medium fuit in 23 gradibus et 54 minutis Capricorni, et hec stella fixa in 2 gradibus et 14 minutis Scorpionis. Locus autem augis in 21 gradibus et 25 minutis Cancri secundum computationem Ptolemei quoniam inter hanc considerationem et primum annum Antonini fuerunt anni Egiptii fere 409, quibus estimacione quidem Ptolemei respondent quatuor gradus et 6 minuta fere.

Hoc premisso sit ecentricus epiciclum deferens ABG super centro D, in cuius diametro per augem et eius oppositum transeunte punctus A sit aux, et G oppositum eius, E centrum mundi, et Z centrum motus equalis. Sitque epiciclus HT super centro B et planeta ipse in puncto T. Linea autem EL sit medii motus Solis. Ducantur etiam linee EB et ZBH, DB, BT, et BN perpendiculares perpendiculares] corr. in perpendicularis ad lineam ET. Linea vero TE continuetur continuetur] corr. ex cotinetur ultra E donec DM ad eam perpendiculariter incidere possit. Ducaturque linea DS equedistans linee ET. Quia itaque locus Solis medius est datus et locus planete verus, fit angulus TEL datus, cui equalis est BTE angulus. Cum ex decima huius linee BT et EL equedistent. Triangulus ergo BTN notorum est angulorum. Quare proporcio BT semidiametri epicicli ad BN nota est, et linea BN respectu semidiametri ecentrici nota. Deinde quia angulus TEG aut ei contrapositus DEM ex loco planete et longitudine propiore cognitis notus est et angulus M rectus, erit DM respectu DE nota. Sed DE respectu semidiametri ecentrici est nota, ergo et DM cui equalis est SN eodem respectu nota erit. Sed erat nota BN hoc respectu, quare BS residua data erit. Unde etiam propter semidiametrum BD notam data erit DS et angulus BDS cognitus. Est autem angulus SDE notus quoniam equalis angulo TEG dato; ergo totus angulus BDE cognitus et ei coniunctus BDZ. Sed et proporcio BD semidiametri ad DZ nota iam est. Quare angulus BZD notus exibit cum angulo AZB, qui est angulus distantie medii loci planete ab auge ecentrici. Anguli autem duo BZG et GEL equipollent angulo HBT. Quare cum ipsi noti sint, erit angulus HBT cognitus, qui ostendit distantiam planete ab auge media epicicli.

Habemus itaque motum medium planete ad hanc considerationem, superius quoque in tertia habitudine motus huiusmodi notus erat; quare differentia eorum motuum, si qua sit, nota. Sed tempus inter duas considerationes existens notum est, et motus longitudinis per quartam et quintam noni libri huic tempori correspondenter extrahi potest, qui si equalis fuerit differentie mediorum motuum ex consideracionibus accepte, certa est medii motus tabulatio; si vero inequalis, excessum notabis et eum more usitato in dies temporis medii distribues ut exeat portio erroris pro uno die, addenda quidem motui unius diei prius tabulato aut subtrahenda, quemadmodum