magnorum per polos ecliptice transeuntium. Similiter per oppositionem. Per aspectum vero trinum dum circuli magni per polos ecliptice producti quorum unus centrum stelle fixe, alius centrum planete continet, a se distant per tertiam partem zodiaci. Per aspectum vero sextilem dum eorum quos diximus circulorum distantia sextam partem circuli habet, et per quartum aspectum quando distantia eorum quadranti equatur. Huiusmodi habitudines singulis quas quas] iter. but then del. firmamentum habet stellis accidunt. Specialior tamen reperitur habitudo ad planetas earum stellarum quas suo in itinere planete offendunt, dum scilicet aliquis quinque retrogradorum ad lineam rectam que a centro mundi ad stellam fixam protenditur pervenit. Hec enim habitudo coniunctionis nomen sibi vendicat propriissime. Idem accidit eis respectu luminarium sed amplius. Sol enim velotior velotior] i.e. ‘velocior’ cursu est stellis fixis, quo fit ut stella que pridem post Solis occasum videbatur, propter vicinitatem Solis apparere desinat. Hanc habitudinem appellant occasum vespertinum, deinde Sol tendit ad coniunctionem cum stella fixa. Postea vero dum Sol adeo recedit a stella ut que prius propter vicinitatem Solis non videbatur, denuo apparere incipiat ante Solis ortum. Huic habitudini ortus matutini nomen dedere philosophi. Respectu denique Lune has habitudines considerandas intellige.

⟨VIII.4⟩ 4. Ut varias stellae fixae ad orizontem habitudines accipiant enarrare.

Quatuor sunt huiusmodi habitudines, scilicet ortus, mediatio celi super terram, occasus, et mediatio celi sub terra. Nam in orizonte recto omnis stella oritur et occidit cum poli motus primi sint in orizontis superfitie, superfitie] i.e. ‘superficie’ que ob eam rem omnes equinoctiali equedistantes circulos per medium secat. Unde etiam mora stelle diurna nocturnam equabit moram. Omnis quoque stella bis celum mediabit; aut ad meridianum perveniet semel supra terram et semel sub terra. Ubi vero poli mundi sunt poli orizontis, nulla stellarum oritur aut occidit. Equinoctialis enim in superfitie superfitie] i.e. ‘superficie’ orizontis circumvolvitur. Reliqui vero circuli ei equedistantes et orizonti in circuitione sua equedistabunt. Quare stelle in emisperio emisperio] corr. in hemisperio superiori non occidunt. Stelle autem inferioris emisperii non oriuntur. Verum unaqueque ipsarum bis celum mediabit in una circuitione, hee quidem super terram, ille vero sub terra. Ceteri autem orizontes ad quos equinoctialis inclinatur, quibus alter polorum elevatur, hoc considerationis habebunt. Intelligendi sunt duo circuli parvi equales sibi et equinoctiali equedistantes quorum uterque circulum orizontis contingat, hic quidem apud polum mundi elevatum, ille vero apud polum depressum. Quicquid igitur stellarum inter alterum parvorum circulorum et polum elevatum comprehenditur non occidit. Quod vero inter polum depressum et parvum circulum complectitur numquam orietur neque occidet sed semper occultabitur. Verum unaqueque unaqueque] corr. ex unaquaque harum stellarum meridianum una circuitione bis attinget, hec quidem supra terram, alia alia] illa W sub terra. Relique autem stelle